مقدمه

بیماری های گیاهی یکی از عوامل جدا نشدنی در صنعت کشت و کار است و از اولین کشاورزی ها در زمین تا امروز ادامه داشته است . کنترل انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای در هر زمان بر اساس دانش مردم و آگاهی آن ها متفاوت بوده به گونه ای که در گذشته مردم بیماری های گیاهی را جزو بلای الهی می دانستند اما اکنون راه ها و روش های نوینی را در جهت کنترل این بیماری ها استفاده می شود . یکی از نظریه های بزرگان مانند ارسطو ، بر این عقیده بودند که بیماری‌های گیاهی خود به ‌خود ظاهر می شون اما امروزه با افزایش علم و به کار آمدن تکنولوژی در صنعت کشاورزی شناسایی و کنترل انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای به راحت ترین و دقیق ترین شیوه ها صورت می گیرد .

شناسایی بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای

شناسایی انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای و درمان آن ها بسیار بر کیفیت کشاورزی در تمام کشور ها و تمام کشت ها قابل اهمیت است چرا که انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای در کیفیت غذای انسان و سایر حیوانات اثر مستقیمی دارد و با تغذیه از گیاهان آلوده درصد امکان بروز بیماری در انسان و حیوان را بالا می برد . بیماری های گیاهی در اثر عوامل مختلفی بروز میکند مثل بیماری‌های گیاهی غیر عفونی که بر اثر عواملی مانند تنش دمایی ، تنش آبی ، آسیب‌های ناشی از وزش باد و یا کمبود مواد مغذی ظاهر می شود و یا بر اثر عوامل عفونی بوجود می آیند مانند بیماری‌های قارچی ، باکتریایی، ویروسی و یا نماتد ها . به طور کلی هر عامل ویروسی ، باکتریایی و محیطی ای که بر سیستم طبیعی گیاه اختلال وارد کند و مانع از فعالیت گیاه شود به طوری که عملکرد و فعل و انفعالات گیاه مثل رشد ، تولید محصول ، عملکرد یا سایر فعالیت‌های گیاه را مختل کند بیماری می گویند که از این رو باید علت بروز بیماری را بررسی و در جهت درمان آن اقدام های لازم را به عمل آورد . در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا به مطالعه و شناسایی بیماری هایی با منشاء زیستی و یا بیماری هایی با منشاء عفونی بپردازیم .

شناسایی بیماری های باغی

آبیماری
بیماری سیب	آتشک – لکه سیاه سیب – سفیدک داخلی – سفیدک پودری – شانکر – موزاییک سیب – لکه برگی – پوسیدگی های ریشه
بیماری پرتقال	کپک دوده ای – پوسیدگی سیاه – آنتراکنوز – بیماری باکتریایی سوختگی میوه – تریستیزای مرکبات – کیسه صمغی جاروک یا جاروی جادوگر – شانکر باکتریایی – استابورن
بیماری نارنگی	شانکر باکتریایی – کپک دوده ای – اگزوکورتیس – تریستزای مرکبات – بیماری سز مرکبات – پوسیدگی طوقه و ریشه لکه قهوه ای آلترناریایی
بیماری لیمو	تریستیزا – کپک خاکستری – پوسیدگی ریشه – شانکر – جاروک یا جاروی جادوگر – لکه گریسی – اسکب مرکبات
بیماری گریپ فروت	شانک – کپک دوده ای – لکه سیاه مرکبات – اگزوکورتیس – تریستیزای مرکبات – کپک سبز
بیماری نارنج	بیماری کپک دوده ای – آنتراکنوز – گموز – انگومک – قارچ ناتراسیا
بیماری هلو و شلیل و زردالو	لب شتری هلو – شانکر – لکه غربالی – سفیدک سطحی – سفیدک داخلی – موزاییک – پوسیدگی قهوه ای – سرخشکیدگی درخت
بیماری گردو	لکه سیاه گردو – پوسیدگی زغالی گردو – شانکر – بلایت گردو – آنتراکنوز گردو – خشکیدگی سرشاخه – پوسدگی طوقه و ریشه
بیماری نخیلات	لکه گرافیولایی – لکه برگی خرما – پوسیدگی انتهایی درخت – خشکیدگی خوشه خرما – سوختگی سیاه خرما – پوسیدگی گل آذین – زگیل سیاه خرما – پوسیدگی فوزاریومی
بیماری انجیر	لکه سرکوسپورایی انجیر – ترشیدگی میوه – موزاییک انجیر – شانکر فوموپسیسی – زنگ انجیر – پوسیدگی ریشه – قارچ فیتوفترا – سفیدک پودری – سفیدک سطحی
بیماری انار	سفیدک پودری – پوسیدگی طوقه انار – بلایت باکتریایی – پوسیدگی میوه – پوسیدگی آرمیلاریایی – لکه برگی سرکوسپورایی جاروی جادوگر – موزاییک
بیماری زیتون	لکه طاووسی زیتون – پژمردگی آوندی ورتیسیلیومی – پوسیدگی آرمیلاریایی – آنتراکنوز – بیماری سرکوسپورایی گال نهال زیتون – پوسیدگی فیتوفترایی
بیماری گلابی	لکه سیا گلابی – لکه سفید گلابی – زنگ گلابی – پوسیدگی فیتوفترایی – بلاست – بیماری سیاه شدگی میوه – آتشک گلابی
بیماری بادام	صفحه غربالی بادام – لکه اخری بادام – پوسیدگی طوقه درخت – پوسیدگی قارچ عسلی ریشه – پژمردگی ورتیسیلیومی شانکر – گال طوقه بادام – بیماری جارویی بادام – موزاییک
بیماری انگور	سفیدک پودری – سفیدک داخلی – لکه سیاه انگور – کپک خاکستری – سرخشکیدگی بوته – موزاییک – پیچیدگی برگ شانکر – سرطان طوقه و تنه
بیماری گیلاس	پوسیدگی ریشه و آوند – شانکر- لکه غربالی – سفیدک سطحی – سفیدک داخلی – پیچیدگی برگ – برگ نقره ای گره سیاه – شانکر سیتوسپرا
بیماری پسته	پوسیدگی ریشه – سبز خشکی درخت – لکه برگی آلترناریایی – ماسوی پسته – زنگ ها – بلایت خوشه – سفیدک پوردی پوسیدگی آسپرژیلوسی – پوسیدگی آرمیلاریایی

شناسایی بیماری های زراعی

بیماری
بیماری برنج	سوختگی غلاف برنج – گال سیاه برنج – لکه قهوه ای – پژمردگی فوزاریومی – پوسیدگی طوقه و غلاف – سیاهک ها تونگرو – کوتولگی علفی – بلاست
بیماری گندم و جو	زنگ ها – سیاهک ها – فوزاریوم سنبلع – سفیدک سطحی – سپتوریای برگ – لکه نواری – سوختگی برگ جو – پاخوره ریشه
بیماری ذرت	پوسیدگی باکتریایی ساقه – سیاهک ها – پوسیدگی فوزاریومی – سفیدک ها – پوسیدگی زغالی – لکه قهوه ای برگ – کوتولگی – موزاییک – زنگ ذرت
بیماری زعفران	پوسیدگی پیاز زعفران – ساهک زعفران – پوسیدگی بنه – پیچیدگی کلاله – رایزوکتونیا – کلروز برگ – ورم پیاز
بیماری سویا	سفیدک کرکی – لکه ارغوانی – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه موجی آلترناریایی – موزاییک – پوسیدگی زغالی – مرگ گیاهچه – بلایت باکتریایی
بیماری چغندر قند	لکه برگی – سفیدک پودری – پیچیدگی برگ – سفیدک داخلی – بوته میری – رایزوکتونیا – پوسیدگی فیتوفتورایی
بیماری کلزا	اسکلروتینیایی – سفیدک پودری – شانکر سیاه – سوختگی آلترناریایی – قارچ فوما – فیلودی – لکه برگی سفید – ریشه گرزی
بیماری حبوبات	آنتراکنوز – رایزوکتونیا – بلایت باکتریایی – پوسیدگی فوزاریومی – موزاییک – زنگ – پیتیوم – اسکلروتینیایی
بیماری سیب زمینی	پوسیدگی خشک فوزاریومی – لکه موجی – قلب سیاه سیب زمینی – اسکب – بادزگی سب زمینی – پژمردگی باکتریایی ساق سیاه – پوسیدگی ریشه – جارویی شدن
بیماری بادام زمینی	لکه موجی – آنتراکنوز – سرکوسپوریوز – پوسیدگی سفید ساقه – پژمردگی ناگهانی بادام زمینی – پوسیدگی سیاه طوقه فوزاریوم
بیماری پنبه	پژمردگی فوزاریومی – قارچ ریزوکتونیایی – پژمردگی ورتیسیلیومی – بلایت باکتریایی – پیچیدگی برگ پنبه – بوته میری بلایت آلترناریایی
بیماری یونجه	جاروی جادوگر – پوسیدگی ریشه – پژمردگی فوزاریومی – لکه قهوه ای یونجه – موزاییک – سفیدک داخلی – پوسیدگی فیتوفترایی – سفیدک سطحی – زنگ یونجه

شناسایی بیماری های گلخانه ای ، سبزی و صیفی

بیماری
بیماری خیار	بوته میری – سفیدک داخلی – کپک خاکستری – موزاییک – سفیدک پودری – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه زاویه ای آنتراکنوز – گموز
بیماری گوجه فرنگی	بادزدگی – لکه موجی – شانکر باکتریایی – آنتراکنوز – پژمردگی فوزاریومی – کپک خاکستری – پیچیدگی برگ سفیدک پودری – بوته میری
بیماری بادمجان	ساق سیاه بادمجان – سفیدک سطحی – پوسیدگی گلگاه بادمجان – پوسیدگی داخلی بادمجان – پژمردگی ورتیسیلیومی – پژمردگی فوزاریومی – بوته میری – موزاییک – بیماری اسکلروتینیایی
بیماری هندوانه	سفیدک سطحی – آنتراکنوز – بوته میری – پژمردگی فوزاریومی – لکه برگی – سفیدک داخلی – موزاییک لکه زاویه ای – پژمردگی ورتیسیلیومی
بیماری سبزی ها	سفیدک داخلی – سفیدک سطحی – کک خاکستری – سپتوریوز – آنتراکنوز – پژمردگی ورتیسیلیومی – ریشه چماقی پژمردگی فوزاریومی – زنگ ها
بیماری خربزه	سفیدک پودری – پوسیدگی گلگاه – جرب جالیز – پوسیدگی نرم باکتریایی – بوته میری – آتشک خربزه – لکه زاویه ای آنتراکنوز
بیماری فلفل دلمه ای	بوته میری – پژمردگی ورتیسیلیومی – بلایت – سفیدک پودری – سفیدک داخلی – لکه برگی – کپک خاکستری موزاییک – پوسیدگی گلگاه
بیماری توت فرنگی	آنتراکنوز – پوسیدگی چرمی – سوختگی برگ – سفیدک پودری – کپک خاکستری – پوسیدگی آبکی میوه – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه برگی – پوسیدگی بوتریتیس
بیماری پیاز و سیر	آنتراکنوز – پوسیدگی چرمی – سوختگی برگ – سفیدک پودری – کپک خاکستری – پوسیدگی آبکی میوه – پوسیدگی طوقه و ریشه – لکه برگی – پوسیدگی بوتریتیس
بیماری انواع کلم	پوسیدگی سیاه باکتریایی – ریشه گرزی کلم – پوسیدگی اسکلروتینیایی کلم – لکه برگی آلترناریایی – ساق سیاه کلم سفیدک داخلی – سفیدک پوری – پژمردگی زرد آوندی
بیماری کدو	پوسیدگی سیاه باکتریایی – ریشه گرزی کلم – پوسیدگی اسکلروتینیایی کلم – لکه برگی آلترناریایی – ساق سیاه کلم سفیدک داخلی – سفیدک پوری – پژمردگی زرد آوندی
بیماری قارچ ها	قارچ ورتیسیلیومی – لکه باکتریایی – مومی شدن قارچ – لکه قهوه ای باکتریایی – قارچ مایکگون

نتیجه گیری

در صنعت کشاورزی عوامل بسیاری وجود دارد که بر میزان و حجم تولید مواد غذایی بسیار موثر است . یکی از مواردی که حجم تولید در کشاورزی را کاهش می دهد ، بیماری ها هستند . بیماری ها انواع مختلفی دارند که برخی از آنها بر روی اکثرا گیاهان حمله کرده و خسارت میزنند و برخی دیگر مختص به نوعی گیاه است که با کنترل و رعایت بهداشت زراعی و کنترل شرایط محیطی می توان حجم خسارت مربوط به این بیماری ها را به حداقل رساند .

منابع انواع بیماری های زراعی ، باغی و گلخانه ای

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

برای مشاوره آنلاین کلیک کنید

اگری راز ،راز رویش ها

کنه حنایی گوجه فرنگی

مقدمه

گوجه فرنگی یکی از محصولات پر طرفدار در بین عموم مردم است و درصد کشت بالای آن سبب شده تا ایران تولیدی به میزان ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گوجه فرنگی را داشته و در جایگاه ششمین تولیدکننده بزرگ این محصول جای بگیرد . کنه حنایی گوجه فرنگی ، شناسایی ، پیشگیری و کنترل آن بسیارمهم است چرا که گوجه فرنگی همانند سایر محصولات دچار آفات و بیماری ها می شود و برای جلوگیری از خسارت باید در کنترل آفت و بیماری توجه کافی را داشته باشیم . یکی از آفات بسیار مهم در گوجه فرنگی ، کنه ها هستند . کنه ها گونه های مختلفی دارد و یکی از گونه های کنه هایی که بر روی این محصول بسیار خسارت زا است ، کنه حنایی گوجه فرنگی می باشد که در این مقاله به مطالعه و بررسی آن می پردازیم . با ما همراه باشید .

شناسایی کنه حنایی گوجه فرنگی

کنه حنایی گوجه فرنگی با نام علمی Aculops lycopersici ، از آفات خسارت زا و مهم در گوجه فرنگی است . بیش از ۲۶ گونه گیاهی میزبان این آفت بوده و یکی از آفاتی است که به محصولاتی از خانواده سولاناسه مثل سیب زمینى ، بادمجان ، انگور ، ترب سیاه ، توتون و فلفل ، به خصوص در گوجه‌ فرنگی در مزارع و گلخانه‌ها مورد حمله قرار می دهد از این رو آن را به کنه حنایی گوجه فرنگی می شناسند اما توجه داشته باشید که در دمای زیر 60 درجه سانتی گراد و بالای آن قادر به زندگی و حیات نیست . کنه های حنایی گوجه فرنگی ، آفاتی بسیار ریز ، کرمی شکل و بدن بند بند هستند . این آفت بر خلاف اغلب کنه ها که دارای چهار جفت پا هستند ، دو جفت پا دارند . کنه حنایی گوجه فرنگی ، به رنگ زرد ، قهوه ای یا نارنجی بوده و بدنى دوکی شکل ( شکل بدنشان به سمت انتها باریک‌تر می‌شود ) به طول 200 – 150 و سپر پشتی آن ها 40 تا 50 میکرون طول دارد . تخم هاى این آفت کروى و به رنگ شیری بوده و قطر آن 20 میکرون یا 0.002 سانتی متر است . لاروها مشابه به کنه های بالغ هستند با این تفاوت که از نظر سایز ، کنه بالغ کوچک تر و تحرک کم تری دارند و کنه بالغ نر و ماده مشابه به هم هستند اما کنه جنس نر مقایسه با سایز حشره ماده مقداری کوچک تر است . عموما کنه ها و حتی کنه زنگار یا کنه حنایی گوجه فرنگی در آب و هوای گرم بسیار فعال هستند و سریع تکثیر پیدا می کند و در فصول سرد از سال فعالیتی ندارد و زیرا نمی‌توانند در برابر عملکردهای فیزیولوژیکی طبیعی حیات خود را حفظ کند و در واقع آن‌ها برای بقا وارد یک خوابی همچون خواب زمستانی می‌شوند . این آفت مهم ، از مرحله تخم تا مرحله آفت بالغ در کمتر از یک هفته تکمیل می شود توجه داشته باشید که حشره و آفت ماده‌ در طول زندگی خود بیش از 53 عدد در سطح زیری برگ ها ، دمبرگ و ساقه های بخش های پایینی گیاه تخم ریزی کرده که این تخم ها در ابتدا سفید رنگ و به مرور زرد رنگ می شوند سپس به سمت اندام های بالایی حرکت کرده و از طریق تغذیه به قسمت‌های پایینی و بعد بالایی گیاه خسارت می‌زند .

لارو و خسارت کنه حنایی - فروشگاه آنلاین اگری راز

این کنه دارای دو سن پورگی بوده که فاصل زمانی تفریخ تخم و مرحله پورگی کوتاه می باشد که پوره سن یک حدود 0.1 میلی متر طول داشته و سفید رنگ و شفاف می باشد و در فاصله زمانی حدود یک روز به پوره سن دو تبدیل شده و همچنین دمای متناسب برای فعالیت آن ها حدود 26 درجه سانتیگراد از تخم به بالغ تبدیل می شود . تخم این آفت به شیوه هاى مختلف منتشر می شود حائز اهمیت است زمانی که میزبان اولیه این آفت از بین می رود ، برخی از این کنه‌ها توسط باد به میزبان‌های ثانویه دیگری منتقل و پراکنده می‌شوند . مهمترین راه انتشار آفت مواردی همچون جریانات باد ، حشراتى ناقل همچون سفید بالک ها و ملخ ها ، پرندگان و لباس است. ماده ها تخم هاى خود را زیر برگ ها و نزدیک به رگبرگ وسطى و روى ساقه گیاهان میزبان قرار می دهند . دوره رشد جنینى 2-3 روز است و پس از آن لاروهاى سفیدرنگ از تخم خارج مى شوند . دوره لاروى کوتاه بوده و در حشرات ماده حدود 11 ساعت و در حشرات نر حدود 7 ساعت طول می کشد و پس از آن تبدیل به پوره می شوند . مراحل پورگى در کنه ماده در مدت زمانى بسیار کوتاه و در نرها طى مدت زمان 19 ساعت سپرى می شود و پس از آن کنه هاى بالغ ظاهر می شوند . دوره رشدی این آفت در رطوبت نسبى 30 درصد و دماى 27 درجه سانتىگراد 6 روز و در 22 درجه سانتی گراد 12 روز است . یک نکته قابل توجه این است که کنه های حنایی گوجه فرنگی تحمل بسیاری در برابر تغذیه دارد به گونه ای که بدون غذا تا چندین روز می تواند زنده بماند و اغلب روى علف هاى هرزی مانند تاجریزى و پنیرك به صورت ماده بالغ زمستان گذرانى می کند .

علائم و شناسایی کنه حنایی گوجه فرنگی

کنه حنایی گوجه فرنگی ، بافت اپیدرمی گیاه را مورد هدف و حمله قرار می دهد که این امر در فعل و انفعالات گیاه و فتوسنتز بسیار موثر است و در روند کاهش عمکلرد محصول اثر مفی دارد و این اثر منفی در بوته های جوان بیشتر مشاهده می شود . حضور و علائم خسارت این کنه را می توان به تغییر رنگ ساقه‌ها ، شاخه‌ها و برگچه‌ها به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد ، چروکیدگی و پیچ خوردگی ، پژمرده شده و نکروز برگ‌ها ( زرد شدن برگ ) ، ریزش زود هنگام جوانه‌ ، میوه و گل‌ها و سبب کاهش فرایند تشکیل گل شده و یکی از علائم بارز این آفت ، خسارتی مشابه برنزه شدن یا زخم شدن بر روی سطح ساقه ، برگ و میوه ایجاد می کند ( به شکل زنگار دیده می شود ). در صورت آلودگی شدید و عدم کنترل ، موجب مرگ گیاهان می‌گردد .

کنترل کنه حنایی گوجه فرنگی

شناسایی و تشخیص کنه حنایی گوجه فرنگی به علت اندازه و سایز بسیار ریز آن کمی دشوار بوده و به سختی با چشم غیر مسلح قابل دید است و از آنجایی ظرفیت تولید مثل بالایی دارد ، در کمتر از سه روز با دمای متناسب حدود 25 درجه سانتی گراد ، به سرعت جمعیت آن گسترش یافته و کنترل به دشواری انجام می شود . در ادامه به برخی از راه های کنترل این آفت می پردازیم .

کاشت ارقام مقاوم و متحمل
وجین و حذف علف های هرز
استفاده از کنترل بیولوژیک مثل کنه های شکارگر
کنترل دما و تنظیم آبیاری
تناوب زراعی و عدم کاشت مداوم گوجه فرنگی و سایر گیاهان خانوداه سولاناسه
کنترل شیمیایی با سم آبامکتین ، بروموپروپیلات

نتیجه گیری

کنه حنایی گوجه فرنگی انتشار جهانی داشته و در اغلب کشت‌های گلخانه ای و مزرعه ای وجود دارد . برای کنترل این آفت که از سبزینه سطح زیرین برگ و ساقه گوجه‌فرنگی تغذیه کرده و علائم خسارت مشخصی دارد باید از راه هایی که کمترین خسارت را بر روی گیاه و محیط زیست و بیشترین و بهترین عملکرد را در کنترل آفت می گذارد استفاده کرد .