آفت و بیماری های گوجه فرنگی

مقدمه

آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی می‌توانند اثرات مخرب و منفی زیادی بر روی بوته‌های گوجه فرنگی داشته باشند. از همین رو اگر به موقع شناسایی نشده و از بین نروند، به اقتصاد و محصولات کشاورزی خسارات زیادی وارد خواهند کرد. در همین راستا قصد داریم در ادامه، در خصوص برخی از انواع مهم آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی صحبت کرده و روش‌های مقابله و کنترل آنان را بیان و نیز در مورد برنامه ی کوددهی گوجه فرنگی و استفاده از پتاسیم تیو سولفات صحبت کنیم

آشنایی با آفات گوجه فرنگی

در زیر می‌توانید برخی از آفات گیاه گوجه فرنگی که موجب آسیب رساندن به محصولات گوجه فرنگی می‌شوند را مشاهده و مطالعه نمایید.قبل از درگیری استفاده از آمینو اسید در گیاهان و کود مناسب ،گیاه را مقاوم میکند.

کرم میوه‌خوار گوجه‌فرنگی

کرم میوه خوار گوجه فرنگی Huberarmigera(Heliothis)Helicoverpa از مهمترین آفات گوجه فرنگی)Solanum lycopersicum (در جهان و ایران میباشد.یکی از آفات مهم گیاه گوجه فرنگی است که اغلب به میوه و گل‌ های گوجه فرنگی حمله می‌کند. از لحاظ ظاهری، دارای رنگ قهوه‌ای است و کیفیت محصول گوجه را کاهش می دهد.
✅مدیریت : برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت میتوانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید و هم چنین از سموم انتخابی استفاده کنید.

کرم برگ‌خوار گوجه‌فرنگی

کرم برگخوار گوجه فرنگی (Spodoptera litura) دارای رنگ قهوه ای هستند و همانطور که از نام آنها می‌توان متوجه شد، این نوع از آفات بیشتر به برگ‌های بوته گوجه فرنگی آسیب میرساند و کم‌کم باعث خشک شدن بوته و بخصوص برگ‌های نزدیک به سطح خاک می شوند.

✅ مدیریت : برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت میتوانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید و هم چنین از سموم انتخابی استفاده کنید.

شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی

شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta(Meyrick) را اغلب در گلخانه‌ها مشاهده می‌نمایید. در ظاهر، شما دانه‌های ریز که همان تخم‌های شب‌پره هستند را بر روی ساقه و میوه می‌بینید که در صورت مقابله نکردن با آن، کم‌کم زیاد شده و گیاه به صورت کامل از بین می‌رود.

✅مدیریت: برای مبارزه با این شب‌پره‌ها، لازم است تا از تله‌های نوری یا حشره کش‌هایی که زیر نظر کارشناس توصیه شده استفاده شود.

کرم‌های طوقه‌بُر

کرم طوقه بر Agrotis ipsilon Rotten –Agrotis exclamationis L ظاهری بسیار شبیه به سوسک دارند. هدف اصلی این کرم‌ها، آسیب زدن به ریشه است که در نهایت باعث از بین رفتن گیاه و خشک شدن آن می‌شوند. جالب است بدانید این کرم‌ها اغلب در تاریکی فعالیت می‌کنند.
✅مدیریت: برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت میتوانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید و هم چنین از سموم انتخابی استفاده کنید. البته با بهینه سازی دمای محیط و رطوبت خاک، می‌توان از رشد کرم‌های مذکور جلوگیری کرد.

مگس مینوز

دو گونه مهم از مگس های مینوز برگ به نام های ‭Liriomyza sativae‬و ‭ L. trifolii ‬روی گوجه فرنگی در گلخانه ها به شدت خسارت می زند.این مگس‌ها به برگ گیاه گوجه فرنگی حمله می‌کنند و باعث سوراخ شدن و گاها پیچ خوردن آن می‌شوند. از لحاظ ظاهری این مگس‌ها شبیه مگس‌های معمولی هستند اما بال‌های آنان بسیار کشیده‌تر و به رنگ سیاه است. برای اینکه بتوان از گیاه در برابر این مگس‌ها محافظت کرد، می‌توان از آفت‌های مخصوص شب‌پره‌ها استفاده کرد.

✅مدیریت : برای مبارزه با مگس مینوز، توصیه می‌شود از نشا سالم و عاری از آفت و از حشره کش های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده شود.

مگس سفید

مگس سفید گوجه فرنگی (Silverleaf whitefly) ،گیاه گوجه فرنگی یک میزبان عالی برای این نوع مگس است. بسیاری از متخصصان کشاورزی مگس سفید را عامل بسیاری از بیماری‌های گیاه می‌دانند. چنانچه در زمان مناسب با این مگس ها مقابله نگردد، می‌توانند به محصولات خسارت زیادی وارد کنند.
✅مدیریت: برای مبارزه با مگس سفید، توصیه می‌شود حتما از سموم اختصاصی استفاده کنید.

کنه‌ها

کنه یکی از آفات مهم گیاه گوجه فرنگی است. کنه‌ها از ساقه گوجه فرنگی و شیره‌ی موجود در آن استفاده می‌کنند. متاسفانه کنه‌ها می‌توانند آسیب جدی به محصولات گوجه فرنگی وارد کنند. اگر در زمان مناسب به کنه‌ها رسیدگی نشود، باعث می‌شود تا برگ ها سوراخ شوند.
دو گروه از کنه هاشامل کنه تارتن)دونقطهاي(و کنه حنایی درگوجه فرنگی مهم و خسارتزا هستند.

✅مدیریت: برای مقابله با کنه توصیه می‌شود که از سموم کنه کش استفاده شود و عامل اصلی طغیان کنه برطرف شود. البته لازم است این سم به صورت دوره‌ای در زمان رشد گیاه به آن اضافه گردد.

تریپس گوجه‌فرنگی

تریپس گوجه‌فرنگی(Haplothrips Tritici)از لحاظ ظاهری، تریپس‌ها حشرات قهوه‌ای رنگی هستند که شکل سوزنی دارند. این آفات در بوته‌های گوجه فرنگی به وفور مشاهده می شود؛ زیرا این آفت در دسته آفت‌های رایج گوجه فرنگی دسته بندی می‌شود. علائم آلوده شدن گوجه فرنگی به این آفت، بسیار شبیه به کمبود پتاسیم است.
✅مدیریت : متاسفانه تریپس‌ها در برابر بسیاری از سموم فعلی مقاوم هستند؛ به همین دلیل استفاده از حشرات شکارگر می تواند گزینه‌ی مناسبی برای مقابله با آن‌ها باشد. البته اگر از سموم تماسی نیز بهره ببرید، تاثیر مثبتی بر روی کنترل این آفت مشاهده خواهید کرد.

آشنایی با بیماری های گوجه فرنگی

بیماری‌های گوجه فرنگی عموما باعث می‌شوند میزان باروری گیاه گوجه فرنگی تا حد زیادی کاهش یابد. از همین رو توصیه می‌شود تا کشاورزان و باغداران به خوبی با بیماری‌های گوجه فرنگی آشنایی داشته باشند تا سریعا در جهت برطرف کردن مشکل اقدام کنند.

لکه موجی(بلایت زودرس) گوجه فرنگی

عامل بیماری گیاهی لکه موجی گوجه فرنگی قارچ Alternaria Solani است.این بیماری اغلب در گوجه فرنگی و فلفل دیده می‌شود. عامل این بیماری یک نوع قارچ است که باعث خشک شدن و سوختگی برگ گیاهان می‌گردد. از علائم این بیماری می‌توان به لکه‌های سیاه و قهوه‌ای ایجاد شده بر روی ساقه و برگ گیاه اشاره کرد. برای مقابله با آن می توان از بذر سالم استفاده کرد و قبل از کاشت، زمین را به صورت عمیق شخم زد.

پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی

پژمردگی فوزاریوم (Fusarium Wilt) توسط قارچ فوزاریوم اکسیسپریوم اف. اس پی. لیکوپرسیسی (Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici) ایجاد می‌شود.یکی دیگر از انواع بیماری‌های گوجه فرنگی، پژمردگی فوزاریومی است. عامل بوجود آورنده این نوع بیماری نوعی قارچ است و چنانچه زمین را آلوده کند، اثرات آن تا چندین سال قابل مشاهده است. اگر خاک شما اسیدی یا شنی باشد، اغلب شرایط مساعد را برای رشد این قارچ ها فراهم می کند. از جمله علائم این بیماری، می‌توان به به زرد شدن برگ‌های پایینی گیاه اشاره کرد که کم‌کم کل ساقه را نیز درگیر می‌کند.

✅ برای پیشگیری از رشد این قارچ توصیه می‌شود که زمین توسط گوگرد ضدعفونی شده و رطوبت و دمای خاک مکررا مورد بررسی قرار گیرد.

خال سیاه گوجه فرنگی

خال سیاه که اغلب بر روی برگ یا میوه گوجه فرنگی مشاهده می‌شود، از دیگر بیماری‌های گوجه فرنگی است که عامل ایجاد کننده آن نوعی قارچ است. این قارچ اغلب در محیط‌های مرطوب و گرم رشد می‌کند.

عامل بیماری آنتراکنوز، پوسیدگی میوه، خال سیاه گوجه فرنگیAnthracnose fruit (Ripe rot)of tomato قارچ Colletotrichum coccodes (Wallr) Hughes می باشد. چندین گونه از جنسColletotrichum شامل  Colletotrichum coccodes (Wallr) Hughes، C. dematium، c. gloeosporioides  به عنوان عامل بیماری گزارش گردیده که علایم آنتراکنوز ایجاد می کند ولی گونه C. coccodes مهم ترین عامل بوده و این گونه را در ایران بیماری خال سیاه گوجه فرنگی می دانند.

✅ برای اینکه بتوان این بیماری را کنترل کرد، توصیه می‌شود از بذرهای سالم بهره برد و همچنین علف‌های هرز اطراف گیاه را از بین برد.

شانکر باکتریایی گوجه فرنگی

عامل بيماری شانکر باكتریایي گوجه فرنگي،Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis،
باكتری گرم مثبت، غيرمتحرک و هوازی اجباری است.این بیماری نیز یکی از موارد مهمی است که می تواند بوته گوجه فرنگی را درگیر کرده و باعث ضعف ساقه شود. معموملا شانکرها به شکل بیضی هستند و حالت شیره مانند دارند.

✅ اگر می‌خواهید با این بیماری مقابله کنید، لازم است شاخه‌های درگیر را سریعا هرس نمایید. البته با آبیاری منظم، مراقبت از پوست ساقه و ضدعفونی کردن گیاهان، می‌توان عامل بیماری را از بین برد.

سفیدک سطحی گوجه فرنگی

سفیدک سطحی گوجه فرنگی (leveillula taurica ) از طریق نوعی عامل قارچی منتقل می‌شود. اگر هوا بسیار خشک و گرم باشد، این قارچ به سرعت پیشروی می‌کند. از علائم این بیماری می‌توان به نقاط سفید و آهکی بر روی برگ و سایر بخش‌های گیاه اشاره کرد.

✅ برای از بین بردن عامل این بیماری، می‌توان از قارچ کش‌های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده کرد.

آنتراکنوز گوجه فرنگی

عامل بیماری  Colletotrichum spp می باشد و علائم بیماری بصورت لکه های مدور با حاله ای قهوه ای در سطح برگ و میوه ظاهر میشود .این بیماری از طریق بذر و میوه های آلوده انتشار می یابد.مراحل حاد بیماری گلدهی ،میوه دهی و پس از برداشت است .

✅ برای از بین بردن عامل این بیماری، می‌توان از قارچ کش‌های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده کرد.

برنامه کوددهی گوجه فرنگی

گوجه فرنگی برای تولید میوه به عناصر غذایی به خصوص کلسیم، پتاسیم و ازت نیاز دارد. در صورت عدم تأمین این عناصر غذایی بوته های گوجه فرنگی ضعیف شده و کیفیت محصول کاهش می یابد. گوجه فرنگی برای ریشه زایی، گلدهی و تولید میوه به در اختیار داشتن فسفر و برای تولید برگ و شاخه به عنصر نیتروژن نیاز دارد. مصرف بیش از اندازه این عناصر و یا کمبود آنها در محیط رشد گیاه سبب رشد نامناسب گیاه و در نتیجه کاهش کیفیت و راندمان تولید می گردد.
مراحل تولید گوجه فرنگی در مزرعه شامل هفت مرحله می باشد. جالب است بدانید نیاز کودی گوجه فرنگی در هر یک از این مراحل یکسان نیست.

برای مشاهده برنامه غذایی عمومی گوجه فرنگی روی عکس کلیک کنید.

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

جمع‌بندی

در این مقاله برخی از مهمترین آفات و بیماریهای گوجه فرنگی معرفی شده‌اند. به صورت کلی، بهترین راه محافظت از محصولات گوجه فرنگی، کاشت بذر سالم و اصلاح شده، بررسی دوره‌ای خاک و رطوبت محیط و استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مناسب می باشد.

منابع

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5519495/
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C
• https://www.growingproduce.com/crop-protection/be-on-the-lookout-for-damaging-diseases-of-tomatoes/
• https://www.researchgate.net/post/Are-you-familiar-with-such-symptoms-on-tomato-plants

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

فروشگاه کشاورزی شیراز / فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز / فروشگاه اینترنتی کشاورزی اگری راز