کود ان پ کا و کاربرد آن

 مقدمه

ممکن است شما هم با مشکل زرد شدن برگ ها و یا کاهش میوه و گل دهی درگیاهان خود روبرو شده باشید و به شما پیشنهاد خرید کود داده شده است. حتی در زمان خرید کود با اعدادی روی بسته کودها و همین طور با اصطلاح کود NPK روبرو شده باشید. در این مقاله می خواهیم هر آنچه که ذهن شما را در مورد کود ان پ کا درگیر کرده است از تعریف کود npk تا شناخت انواع کود و انتخاب بهترین کود npk متناسب با مشکلی که برای گیاه شما بوجود آمده است پاسخ کامل و واضح بدهیم. عناصر غذایی موجود در خاك نقش مهمی در تعیین میزان رشد و عملکرد گیاه و هـم چنـین بهبـود کیفیت محصول تولیدي دارند.

که این عناصر شامل

✅ عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت، فسفر، پتاس، کلسیم، منیزیم

✅ عناصر کم مصرف (میکرو) شامل: آهن، روی، منگنز، مس، بر می باشد.

دراین بین کود NPK یکی از پر مصرف ترین نوع کودهای کامل ماکرو در دنیا است که برای افزایش رشد گیاهان و درختان استفاده بسیار زیاد استفاده می شود.

کود NPK چیست؟

کود کامل NPK مخفف سه عنصر یعنی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) می باشد. نیتروژن مهمترین عنصر حاصـلخیزي خاك بوده و بخـش اصـلی مصـرف کودهـاي شـیمیایی را تشـکیل میدهد. فسفر، بعد از نیتروژن پرمصرف ترین عنصر براي گیاه به شمار میرود. این عنصر در تمام فرآیندهاي شیمیایی، سازوکارهاي انتقـال انرژي و انتقال پیامها دخالت دارد. پتاسیم نیـز در چندین مرحله از ساخته شدن پروتئین دخالت دارد، و به همین علت گردش نیتروژن و ساخته شدن پروتئین در گیاهان بستگی به مقدار این عنصر پرمصـرف دارد.

کودهای NPK معمولاً به شکل گرانول، پودر یا به ‌صورت مایع می باشند. که بهترین روش، آبیاری می باشد البته بعضی از کودها بصورت مستقیم به خاک اضافه می شوند و بعضی بصورت محلول پاشی برروی گیاه صورت می گیرد. استفاده از کود ان پی کا دارای مزایای فراوانی می باشد از جمله: حلالیت بالا در آب، عدم رسوب این کودها در سیستم آبیاری، افزایش مقاومت گیاه در برابر خشکی، شوری و سرمازدگی، همزمان می توان با دیگر کودهای کشاورزی مخلوط کرد و همین طور این کودها دارای عناصر ماکرو و میکرو المنت ها می باشند، اشاره کرد.

گیاهان برای رشد بهتر و بهینه ی خود به یکسری مواد مغذی نیاز دارند که بدون آنها نمی توانند رشد کنند یا محصول با کیفیتی را تولید کنند و همچنین کمبود این عناصر سبب کاهش در برداشت می شود و آفات به راحتی به گیاه حمله و از آن تغذیه میکنند و از سوی دیگر گیاه به سرعت دچار بیماری قارچی میشوند بنابراین با استفاده از کودهای کشاورزی مثل کودهای ان پ کا این مشکل را برطرف میکنیم.

نقش نیتروژن (N) در ساختار گیاهان

نیتروژن (N) باعث رشد و نمو برگ و شاخه و ایجاد بوته و ساختار قوی در گیاهان می شود. همچنین نیتروژن برای ایجاد کلروفیل ضروری است که باعث سبز شدن برگ گیاهان و سرسبزی گیاهان می شود و همچنین برای فتوسنتز ضروری است. از طرفی نیتروژن بیش از حد ممکن است باعث به تاخیر انداختن گلدهی و میوه دهی گیاهان شود.

انتقال نیتروژن از برگ به سایر اندامها از طریق آوند آبکشی و به فرم اسیدهای آمینه انجام می گردد. تجمع نیترات در اندامها معمولا به دلیل انتقال از طریق آوند چوبی می باشد. عکس العملهای گیاه نسبت به نیتروژن به صورتهای زیر مشاهده می شود:
✅ افزایش رشد سبزینه ای

✅ رشد و توسعه متعادل گیاه

✅ افزایش در شدت رنگ سبز برگها

✅ افزایش میزان پروتئینهای گیاهی

✅ افزایش تولید میوه و دانه

با این حال، زیادی نیتروژن در خاک، بخصوص در اواخر دوره رشد، سبب افزایش رشد سبزینه ای به هزینه رشد اندامهای تولید مثلی و همچنین به هزینه رشد ریشه و کاهش ذخیره قند ریشه گیاهانی مثل چغندرقند می گردد. توسعه زیاد بافتهای سبزینه ای آبدار و لطيف موجب تحریک فعالیت بعضی حشرات مانند شته ها و همچنین حساسیت گیاه نسبت به سرما، خشکی، خوابیدگی و بعضی از بیماری ها و همچنین تأخیر در رسیدگی محصول می شود. زیادی نیتروژن در اوایل دوره رشد نیز موجب توسعه وسیع بافتهای سبزینه ای می گردد، که تا حدی در شرایط پر آبی مطلوب است، اما در شرایط کم آبی و دیم کاری مطلوب نیست. در شرایط اخیر، توسعه زیاد بافتهای رویشی موجب مصرف مقدار زیادی آب طی نیمه اول از دوره رشد گیاه می شود، تا آنجا که آب باقی مانده و موجود در خاک کفایت مصرف گیاه را در اواخر دوره رشد نمی کند. در نتیجه گیاه برای انطباق خود با شرایط محیطی، مقدار زیادی از برگها و ساقه های جوان خود را از دست می دهد و از عملکرد به شدت کاسته می شود.

بهترین زمان مصرف کود npk نیتروژن بالا، قبل از زمان گلدهی و همچنین برای قلمه های جوان که نیاز به شاخ و برگ زدن بهتر دارند، می باشد.

علائم کمبود نیتروژن در گیاهان

برگ گیاهانی که با کمبود نیتروژن روبرو هستند بصورت سبز مایل به زردی کلی دیده می شوند.برگ های مسن بیشتر از برگ های جوان آسیب دیده و کاملا زرد شده و می ریزند. برگ ها عموما از رشد باز مانده کوچک شده و فاصله بین گره ها و قطر ساقه ها کاهش می یابد.گل های کولتیوارهای تیره رنگ درجات روشنتری نسبت به گلهای طبیعی از خودشان نشان می دهند. از طرفی مصرف بیش از حد نیتروژن نیز سبب رشد رویشی بی رویه در گیاهان می شود.

نقش فسفر در ساختار گیاهان

فسفر (P) باعث تقویت سیستم رشد ریشه ها و گل ها می شود و همچنین میوه ها و یا دانه های بعدی شکوفه را تقویت می کند. فسفر برای هر فرآیند گیاهی که از انرژی مانند فتوسنتز، سلولهای جدید، رشد یا تنظیم آب استفاده می کند، مهم است. ایـن عنصـر در ترکیـب پـروتئینهـاي مرکـب، تولیـد برخـی از لیپیـدها و تبـادل انـرژي در انــدامهــاي مختلــف و همچنــین در رشــد و تولیــد ریشه هاي قوي و مقاومـت گیاهـان بـه بیمـاريهـاي گیاهی، تلقیح گل، تشکیل میوه و دانـه نقـش بسـزایی دارد.هم چنین باعث تسریع در رشد و رسیدگی محصول میشود.

جذب فسفر به مقدار کافی در اوایل دوره رشد گیاه، اهمیت بسیاری دارد، این اهمیت در اندامهای زایشی، بیشتر نمایان است. فسفر در تشکیل بذر نقش اساسی را دارد. فسفر عامل زودرسی محصولات، بویژه غلات است

علائم کمبود فسفر در گیاهان

ظهور علائم کمبود فسفر در گیاهان ابتدا به صورت پیچیدگی برگهای پیر به دور برگهای جوانتر و دوکی شدن برگهای جوان بروز می کند. کمبود فسفر در گیاه اختصاصی نیستند، ولی علائم کلی زیر ممکن است مشاهده شوند:

✅ رشد ساقه و ریشه به شدت نقصان می یابد

✅ رشد ساقه مستقیم و باریک می شود

✅ تعداد ساقه های فرعی محدود گشته، جوانه های جانبی مرده و یا به خواب می روند

✅ برگهای مسن به سرعت می ریزند

✅ تعداد گلها کاهش می یابد

✅ باز شدن برگها و جوانه ها در بهار به تأخیر می افتد

✅ برگها ارغوانی گشته و یا روی آنها لکه های آبی مایل به سبز که دارای مراکز ارغوانی یا قهوه ای هستند بوجود می آیند

✅ کناره برگها قرمز، ارغوانی یا قهوه ای می شود. گیاهان نسبت به کمبود فسفر قابل جذب در خاک عکس العملهای متفاوتی نشان می دهند. بطور کلی، گیاهان جوان به فسفر بیشتری نسبت به گیاهان مسن نیاز دارند.

نقش پتاسیم درساختار گیاه

نقش پتاسیم درساختار گیاه : پتاسیم (K) آنزیم هایی را فعال می کند که فرایندهایی را تقویت می کنند که توانایی گیاه را برای کنترل فشار روانی افزایش می دهند. تنش های گیاهی شامل مواردی است که در اثر پیوند، گرما، سرما، خشکسالی، بیماری و آفات ایجاد می شود توسط پتاسیم کنترل می شود. بنابراین پتاسیم  به کیفیت میوه و گل و تشکیل پروتئین در میوه کمک می کند و برای سلامت کلی گیاه ضروری است. پتاسیم باعث فعال سازی آنزیم های مختلف، تنظیم فعالیتهای عناصر کانی اساسی گوناگون، تسریع رشد بافتهای مریستمی و تنظیم روابط حرکات روزنه ها و آب نقش اساسی را دارد. پتاسیم کیفیت محصول را بالا می برد و راندمان فتوسنتز را افزایش می دهد . پتاسیم برای تشکیل دانه حجیم و ساقه مقاوم در غلات ضروری می باشد.مقدار پتاسیم در خاک های مختلف متفاوت می باشد.

 پتاسیم نیز عنصري است که در فعال کردن آنزیمهـاي احیـا کننـده گـاز کربنیـک و همچنـین در چندین مرحله براي ساخته شدن پروتئین نقش داشـته و گردش نیتروژن و ساخته شدن پـروتئین در گیاهـان به میزان این عنصـر بسـتگی دارد.

علائم کمبود پتاسیم در گیاهان

علائم کمبود پتاسیم در گیاهان در ابتدا به صورت نکروزه شدن (کاهش رنگ سبز طبیعی برگ‌های گیاه) برگهای پیر به صورت لکه هایی در امتداد طولی برگ خودنمایی می کند بروز می کند.

✅ رشد گیاه را کند میشود

✅ کناره برگها ،بخصوص در برگهای مسن ،قهوه ای شده و سوختگی ایجاد شده

✅ ساقه ها ضعیف شده

✅ میوه و دانه چروکیده شده

✅ کاهش مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی و بیماری و آفات

بهترین زمان مصرف کودهای NPK

 بهترین زمان مصرف کودهای NPK در اوایل بهار و زمانی که گیاهان و درختان شروع به رشد می‌کنند می‌باشد و چرا که در این زمان سرما کم کم رو به کاهش می رود و شروع هوای نرم و ملایم بهاری است و بهترین زمان برای تغذیه گیاهان می باشد. اگر هدف پرورش سبزیجات پر برگ باشد، باید کودی با عدد نیتروژن بالا انتخاب شود و در صورت مصرف کود برای گل، باید کودی با فسفر بالا انتخاب شود تا به تشکیل شکوفه های بیشتر منجر شود. با آگاهی از میزان مواد موجود در خاک و مقایسه آن با میزان ماده مورد نیاز برای رشد مطلوب گیاه، می توان میزان کود بهینه را انتخاب کرد . در کل زمان استفاده از این کود بستگی به میزان عناصر نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم دارد بطور مثال از کود ان پ کا که پتاسیم بیشتری دارد میتوان در فصل زمستان برای افزایش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی استفاده کنید و یا از ان پ کا فسفر بالا در مراحل اولیه کاشت گل رز برای گسترش ریشه استفاده کنید ، بنابراین زمان استفاده از این کود میتواند متغییر و بستگی به هدف مورد انتظار از گیاه را دارد.

آخرین تحقیقات ایران و کشورهای خارجی بر روی کود NPK

آخرین تحقیقات ایران و کشورهای خارجی بر روی کود NPK: محمدزاده آلقو و همکاران (1397) مطالعه ای با هدف بررسی عکس العمل گیاه نخود (رقم هاشم) به انواع مدیریت هاي تغذیه اي آلی، شیمیایی و نانو ریز مغذي و تاریخ کاشت پاییزه و بهاره انجام دادند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بهاره و همچنین تیمار کودي تلقیح باکتریایی با کود زیستی نیتروژنه و فسفره به دلیل فراهم کردن زمینه مناسب براي استفاده از منابع محیطی و عناصري مانند نیتروژن و فسفر، موجب افزایش رشد رویشی، عملکرد و اجزاي عملکرد نخود شده و برترین ترکیب تیماري بود. نتـایج آزمـایش رحـیم زاده و همکـاران )2011 (Rahimzadeh al et., نشـان داد مصرف کود شیمیایی باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه، ماده خشک برگ و عملکرد بیولوژیک گیاه دارویی بادرشبو  Dracocephalum)  moldavica   (نسبت به شاهد شد. همچنین انور و همکاران( 2010 ) در بررسی نسبت هاي مختلف کودهاي پرمصـرف بـر عملکرد کمی و کیفی نعناع ژاپنی گـزارش کردند که مصرف این کودها در حدود 23 % نسبت به عدم مصرف کود، افزایش عملکرد را موجب میشود.

کریم نژاد و همکاران (2016 (Kariminejad al et., با مطالعـه روي گیـاه ذرت  (Zea mays L.)بیان کردند استفاده از کود کامل NPK بر تعداد گره در ساقه اثر افزاینده داشته است. آنها بیـان کردنـد اسـتفاده از کـود کامل که شامل مجموعه اي از عناصر غذایی مهم از جمله نیتـروژن و فسفر میباشد، میتواند از طریق بهبـود رشـد رویشـی گیـاه، باعـث افزایش ارتفاع گیاه و در نتیجه افزایش تعداد گره در ساقه بـه دنبـال افزایش ارتفاع شود. در تحقیقی کـه توسط کومار و همکاران روي گیاه شـنبلیله انجام شد، مشـاهده گردیـد که کاربرد کود کامل   NPK  اثر معنی داري بر عملکرد بذر داشته است. Valadabdi و همکـاران عنوان کردند با مصرف فسفر، توسعه ریشه افزایش یافته و در نتیجـه جذب آب و املاح بیشتر شده است، کـه خـود سـبب افـزا یش رشـد رویشی و گسترش بوته شده است و در نهایـت، در افـزایش عملکـرد دانه مؤثر می باشد.

براساس مطالعات صورت گرفته توسط  Aghhavani Shajariو همکاران (2015) کاربرد کود شیمیایی بر شاخص برداشت گشنیز تأثیرافزایشـی داشـت، کـه ایـن افزایش شاخص برداشـت در نتیجـه کـاربرد کـود نیتـروژن و فسـفر می تواند به علت متعادل شدن تغذیه گیاه و افـزایش انتقـال مـواد بـه بخش زایشی باشد.

بررسی اثر کاربرد کود npk بر میزان محصول دهی برنج نشان داد استفاده از کود npk در مقایسه با کود نیتروژن تنها، کود نیتروژن و فسفر و کود نیتروژن و پتاسیم توانست سبب افزایش فعالیت باکتری های تثبیت کننده نیتروژن شود و از این طریق عملکرد دانه و زیست توده در گیاه افزایش یافت. فراوانی نسبی باکتری های مفید با استفاده از npk افزایش پیدا کرد. در نهایت محققان اعلام کردند استفاده مداوم از کود npk می تواند به حفظ جمعیت باکتری های مفید خاک کمک کند.

اعداد روی بسته بندی کود NPK

برای خرید کود NPK با اعدادی روی بسته کودها روبه‌رو شوید. اولین چیزی که با دیدن این اعداد به ذهن می‌آید این است که این اعداد نشان دهده چی هستند ؟

همه کودها به ترتیب دارای سه عدد هستند که به ترتیب درصد وزنی نیتروژن کل (N)، فسفر محلول (P₂O₅) و پتاسیم محلول در آب (K₂O) را نشان می‌دهند.

به‌ عنوان ‌مثال، از نسبت 1-1-1 (مثل: 15-15-15) به طور گسترده در زمان کاشت در خاک‌هایی که کمبود فسفر و پتاسیم دارند استفاده می‌شود در حالی که اگر میزان فسفر و پتاسیم در خاک زیاد یا خیلی زیاد باشد، نسبت 1-0-0 (مثل 40-10-10) ممکن است گزینه مناسب‌تری باشد.

همچنین روی بعضی بسته بندی کودها ممکن است بعد از اعداد، حروف +TE را درج می کنند که؛ مخفف کلمه   (Trace Element)  به معنی عناصر ضروری است.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کود ان پ کا (NPK) کلیک کنید
👇
npk 12-61-0، CRESCENT NPK ، 44-5-8 NPK
npk 14-69-16 ، npk 18-11-59 + te ، اکستراژل 18-11-59 +te
npk 10-5-15 ،NPK 20 – 20 – 20 ، NPK 15-5-30
،npk12-12-36 ، npk18-44-0، npk 12-3-43
npk 10-40-10،NPK 10-50-10 ،npk 10-52-10

---

جمع بندی

در نتیجه رشد مطلوب گیاه و حصول حداکثر کیفیت و کمیت محصول مستلزم وجود مقدار کافی و متعادلی از عناصر پر مصرف و کم مصرف در خاک است .در صورتیکه کمبود عنصر یا عناصر غذایی در خاک وجود داشته باشد باعث کاهش عملکرد گیاه و در نتیجه کیفیت محصول کاهش می باید ، بنابراین بایستی مواد غذایی مورد نیاز گیاه بصورت کود به خاک (یا گیاه) اضافه گردد.

منابع

• بررسی تأثیر سطوح مختلف کود کامل NPK و اسید فولویک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزا عملکرد گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)
• بررسي رشد و نمو خيار گلخانهاي تحت تأثير کاربرد برگي کودهاي بيومين و هيومي فولين در مقايسه با کاربرد خاکي آنها و کودNPK
• تأثير نظامهاي خاكورزي و كود شيميايي (NPK (بر خصوصيات كمي و كيفي ذرت
• تاثیر کودهای زیستی، عناصر ریز مغذی و کودهای شیمیایی بر عملکرد و عناصر موجود در گیاه نعناع فلفلی در شرایط تنش خشکی
• کتاب بیماری شناسی گیاهی و بیماری گیاهی
• مقاله:https://candidegardening.com/GB/stories/4a4fdae0-94ba-44f3-b207-ae8c5d64b957
• مقاله: https://www.pennington.com/all-products/fertilizer/resources/understanding-fertilizer-labels
• کتاب اصول و مبانی زراعت
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

نقش و عملکرد عنصر آهن بر رشد گياهان 

مقدمه

عنصر آهن به عنوان عنصر ضروری ریز مغذی برای همه گیاهان محسوب می شود. گیاهان برای سالم ماندن فقط به مقدار کمی آهن نیاز دارند ، اما این مقدار اندک، بسیار مهم است. گیاهان آهن را به شکل یون­های دو و سه ظرفیتی جذب می­نمایند. مقدار آهن در خاک ها به طور متوسط 8/3 درصد تخمین زده می شود. اما با این وجود در دسترس بودن آهن بستگی، به PH محیط رشد گیاه دارد. در صورتی که pH محیط رشد گیاه بیش از 6.5 باشد، آهن به شکلی Fe3+ تبدیل می شود که در دسترس گیاه نیست و باعث کمبود آهن در گیاه می شود.

نقش و عملکرد عنصر آهن بر رشد گياهان 

عنصر آهن از چندین آنزیم و رنگدانه تشکیل شده و عنصر ضروری است و عملکرد آن بر رشد گياهان بسیار مهم است و به کاهش نیترات، سولفات و تولید انرژی در گیاه کمک می کند. اگرچه آهن در سنتز کلروفیل (رنگدانه سبز رنگ برگها) استفاده نمی شود، اما برای تشکیل کلروفیل ضروری است. آهن در ترکیب ساختمانی مولکول های دارای هِم مانند: پورفیرین، سیتوکروم و مولکول های فاقد هِم مانند: فرودوکسین و پروتئین های آهن-گوگرد وجود دارد که در واکنش های اکسیداسیون و احیا تنفسی و فتوسنتز نقش دارند. همچنین، آهن در سیستم های آنزیمی، ستوکروم اکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، اکونیتاز، غیراشباع کردن اسید های چرب و… شرکت می کند. بنابراین آهن در فتوسنتز، تنفس، حرکت اکسیژن، تثبیت نیتروژن، حفظ کلروپلاست و تشکیل کلروفیل در گیاه نقش اساسی دارد.

علائم کمبود آهن در گیاه

علائم كمبود عنصر آهن در گیاه, بيشتر به صورت کلروز در برگهاي جوان بروز مي نمايد، به عنـوان يكي از نارسايي هاي مهــم تغذيه اي در گياهان به ويژه در شـرايط خاكهـا ي آهكـي مطرح است و به شدت عملكرد وكيفيت محصول آنها را تحت تاثير قرار ميدهـد. از جمله گياهان حساس به كمبود آهـن مـي توان سيب، به، هلو، گلابي، زردآلو، انگـور، گـردو، مركبـات، آووكادو، موز، جو، لوبيا، پنبه، بادام زميني، سيب زميني، سـويا، سبزيجات وگياهان زينتي را نام برد. علائم کمبود آهن در جوان ترین برگ ها به صورت زردی بین رگبرگی و سرانجام در پهنک برگ به رنگ زرد و حتی سفید بروز می کند. این نشانه ها معمولا می توانند در مراحل مختلف رشد مانند جوانه زنی، رشد رویشی و مراحل زایشی بروز کنند.کمبود آهن با کاهش کلروفیل و آسیب به واکنش های اکسیداسیون و احیا به فتوسنتز آسیب می زند.كمبود آهن از فعاليت آنزيم ايزو پراكسيداز كه پليمر كردن تركيبات فنولي حلقوي و زنجيري را به سوبرين كاتاليز ميكند، ممانعت مينمايد. اين اثر ممكن است درصدمه زدن به تشكيل ديواره سلولزي سلولهاي بشره ريشه و در تراكم بعضي از تركيبات فنولي در ريشه هاي مبتلا به كمبود آهن يك نقش اضافي بازي كند.

البته باید به این نکته توجه داشت كه تنها كمبود عنصر آهن به زردي برگ منجر نمي شود كمبود ازت، گوگرد، منيزيم و برخي عناصر غذايي ديگر، بعضي آفات و بيماري ها يا نور كم در مواردي به پريدگي رنگ برگ مي انجامد.

مهمترین علت کمبود آهن در ایران

مهمترین علت کمبود آهن در ایران ، زيادي بي كربنـات در محلول خاك است. اغلب خاكهاي ايـران حـاوي مقـدار قابـل تـوجهي آهـك هستند، آبياري سنگين، فشردگي و يـا هراقدام كه تهويه اينگونه خاكهــا را كـاهش دهد، منجر به افزايش غلظت دي اكسيدكربن درخـاك و بـه دنبـال آن افزايــــش بيكربنات ميشود. بی کربنات تولید شده، خاصیت «بافری» دارد. بدین معنی که با جلوگیری نسبی از کاهش pH در اطراف ریشه از حلالیت بیشتر ترکیبات آهن دار و قابلیت جذب آهن کاسته می شود و موجب کمبود آهن در گیاه می شود.

تشخیص کمبود آهن و منگنز از یکدیگر

تشخیص کمبود آهن و کمبود منگنز از یکدیگر دشوار است. و حتی ممکن است کمبود منگنز با کمبود عنصر آهن اشتباه گرفته شود. هر دو عنصر کمیاب هستند و فرآیندهای مهم را در گیاه تسهیل می کنند. در صورت کمبود منگنز، برگهای جوان به سمت بالا روشن تر می شوند و سپس لکه های قهوه ای ظاهر می شود. رگبرگ اصلی و فرعی به صورت نواری پهن به رنگ سبز ظاهر می‌شوند که بیشتر حالت لکه لکه‌ای به برگ می‌دهند. در کمبود منگنز ، لبه های برگ سبز می مانند. در صورت کمبود آهن، برگهای بالایی کاملاً زرد می شوند. فقط رگبرگها سبز می مانند ولی هیچ نقطه قهوه ای وجود ندارد.

درمان کمبود عنصرآهن در گیاه

هنگامی که کمبود آهن مشخص می شود، می توان آن را در کوتاه مدت با استفاده از محلول پاشی آهن درمان کرد .بنابراین ساده ترین و موثرترین استراتژی برای رفع موقت کمبود آهن استفاده از اسپری های برگی است.

 اما بهترین روش، پیشگیری است. بنابراین شما باید ابتدا علت واقعی کمبود را شناسایی کرده و آن را درمان کند تا از بروز مشکل در آینده جلوگیری شود.

اغلب، کمبود آهن نشان دهنده عدم تامین کافی عنصر آهن است. همچنین ممکن است مربوط به شرایط مختلفی باشد که ممکن است در دسترس بودن آهن تأثیر بگذارد. به عنوان مثال: سطوح کربنات در خاک، شوری، رطوبت خاک، دمای پایین، غلظت عناصر دیگر (مانند عناصر ریز رقابتی ، فسفر ، کلسیم) و غیره…

همچنین مصرف بي رويه و بيش از نياز كودهايي همچـون فسـفات آمونيـوم، به ويژه تحت شرايط خاكهاي آهكي، شدت كمبود ساير عناصر كم مصرف همچون آهــن، روي ، منگنـز و مــس را در ايــن خاكهـا افـزايش داده اسـت

PH محیط کشت را می توان با اسیدی کردن آب آبیاری و یا استفاده از کودی با اسیدیته بالاتری کاهش داد. از آنجا که ممکن است چند هفته طول بکشد تا مشکل برطرف شود، از آهن کلاته می توان برای سبز شدن سریع گیاهان استفاده کرد. موثرترین عامل کلات کننده آهنEDDHA  است. با این حال، آهنDTPA  تقریبا به همان خوبی است.

جهت رفع کمبود عنصر آهن در گیاهان می توان از کود آهن استفاده کرد. کود آهن به شکل و روشهای مختلف می توان استفاده کرد. کود های آهن معمولا از طریق محلول پاشی به گیاهان و خاک اضافه می شوند. کود آهن را می توان به صورت سولفات سدیم یا کلات آهن استفاده کرد.

در چه موارد از کود آهن استفاده کنیم ؟

برای مصرف کود آهن فقط باید توجه داشته باشید که میتوانید در دو مرحله از آن استفاد کنید

• تقویت و پیشگیری
• درمان گیاه و رفع کمبود ناشی از عنصر آهن

که سبب بالا رفتن مقاومت گیاه ،افزایش فتوسنتز ،افزایش میزان رشد ،افزایش میزان گلدهی ،افزایش جوانه زایی و پهن شدن برگ و …… می شود.

انواع کود آهن شیمیایی

1-سولفات آهن (FeSO4)

کود سولفات آهن حاوی حدود 20 درصد عنصر آهن است. این کود ارزان است و عمدتا بصورت محلول پاشی استفاده می شود. اگر روی خاک اعمال شود ، اغلب بی اثر است ، به ویژه در pH بالای 7 ، زیرا آهن آن به سرعت به Fe3+ تبدیل می شود و به عنوان یکی از اکسیدهای آهن رسوب می کند. بنابراین از آنجایی اکثر خاکهای زراعی ایران آهکی است و مصرف سولفات آهن در این خاکها موجب تثبیت سریع آن و تبدیل آن به فرمهای غیر قابل جذب می گردد، لذا مصرف خاکی آن بجز به صورت موضعی توصیه نمی گردد.

2-کلات آهن

کلات ها ترکیباتی آلی هستند که یون های فلزی (آهن) را تثبیت می کنند و آنها را از اکسیداسیون و رسوب محافظت می کنن

کلات های آهن از سه جزء تشکیل شده است:

• یونهای Fe3+
• مجموعه ای مانند: EDTA ، DTPA ، EDDHA، اسیدهای آمینه، اسیدهای هیومیک فولویک، سیترات،
• یونهای سدیم (Na+) یا آمونیوم (NH4+)

3-Fe-EDTA

این کودها دارای ۶ در صد عنصر آهن بوده و توصیه می شود که به صورت محلول پاشی استفاده شود. سبب رشد هر چه بهتر گیاهان می شوند. این کلات آهن در pH پایین و نزدیک به 6 پایدار است. ولی در ph بیش از 6.5 اثر بخشی ندارد، بنابراین این کلات در خاکهای قلیایی بی اثر است. این کلات همچنین تمایل زیادی به کلسیم دارد ، بنابراین توصیه می شود از آن در خاکها یا آبهای غنی از کلسیم استفاده نکنید.

4-Fe-DTPA

این کود کلات آهن در pH برابر 7.0 و خنثی پایدار است. و برعکس کود کلات آهن Fe-EDTA تمایلی به انجام واکنش با کلسیم و جایگزینی آن با آهن ندارد.

نکات مهم و کاربردی در رابطه با عنصر آهن

کودهای  EDTA و DTPA هرچند مي توانند محتوای مقدار زیادی آهن تا حد 15 % باشند و از نظر قيمت به مراتب ارزان مي باشند، اما اين درصد بالاي آهن را نميتوانند بطور كامل در محيط هاي قليائي خاكهای ایران بصورت محلول حفظ كرده و آنگاه در اختيار گياه قرار دهند و در اين شرايط قليائي تحت تاثير شوك كلسيم، منيزيم و يا فسفات، آهن بصورت هيدروكسيد نامحلول رسوب مي كند. این کلات آهن با این دو بنیان بیشتر در محلول پاشی برگی کاربرد دارد.

Fe-EDDHA: این کلات در pH تا 11.0 پایدار است ، اما گران ترین کلات آهن موجود محسوب می شود.

به ترتیب کود کلات آهن EDDHA سپسDTPA  و پس از آن EDTA، کود سولفات آهن و کود نیترات آهن از نظر اثربخشی و کارایی عملکرد بهتری دارند. در خاک های قلیایی، که کاهش سطح pH به سختی دشوار است، توصیه می شود از کلات های آهن پایدارتر مانند EDDHA استفاده کنید. همچنین برای اثربخشی بهتر کودهای کلات، زمانی که خاک خشک می باشد نسبت به اضافه کردن کود اقدام نمایید. این کودها فقط به صورت مصرف خاکی و یا به صورت استفاده در آبیاری تحت فشار در درختان و زراعتهایی که به صورت نواری آبیاری میشوند، توصیه میگردد و استفاده از آنها به صورت محلول پاشی موثر نخواهد بود زیرا این کودها در اثر نور تجزیه می شوند.

ویژگی های کلات آهن ارتو ارتو

در ساختار آهن کلاته شده مصرفی خاکی, برای اینکه بتوان اهن را به فرم قابل جذب برای گیاه تبدیل کرد باید پیوند شیمیایی بین آهن و عامل کلات کننده ایجاد شود.

برای کلات  EDDHA این پیوند ها شامل ایزومر ارتو-ارتو و ایزومر ارتو-پارا می‌باشد. مقدار ارتو-ارتو و اورتو-پارا در یک محصول کلات شده بسیار مهم است. به عبارت دیگر تاثیر آهن کلات شده از طریق ایزومر ارتو-ارتو و ایزومر ارتو-پارا ارزیابی می‌گردد. در ایزومر ارتو-پارا اهن با 5 اتصال به عامل کلات کننده متصل شده به همین دلیل به سرعت اهن را برای ریشه آزاد می‌کند.

در حالت ارتو ارتو، عنصر آهن با 6 اتصال به عامل کلات کننده متصل شده و این حالت سبب شده آهن کاملا محلول در آب باشد, رسوب نکند و مدت بیشتری در خاک باقی بماند, در این صورت گیاه فرصت بیشتری دارد تا آهن را به راحتی جذب کند.

ویژگی های ایزومر ارتو-ارتو

1. موثر در پایداری آهن: این شکل از آهن خیلی با ثبات است و باعث ذخیره طولانی مدت در خاک می‌شود.
2. تاثیر طولانی مدت آهن: در طول مدت زمان طولانی, آهن را در اختیار گیاه قرار می‌دهد.

سکوسترین های آهن غالبا از نوع EDDHA  می باشد. کلات های آهن FeEDDHA  که دارای مخلوطی از ایزومرهای ارتو-ارتو، ارتو-پارا، پارا-پارا است که در این میان ایزومرهای ارتو-ارتو بیشترین قابلیت جذب را برای گیاه دارد.

نوع پارا-پارا قابلیت تولید آن بسیار کم بوده و با آهن کمپلکسی ندارد و نقش کودی ندارد.

ویژگی های ایزومر ارتو-پارا

1. شروع تاثیر عنصر آهن: به سرعت آهن را در اختیار ریشه قرار می‌دهد.
2. موثر در تحریک آهن: آهن را در خاک قابل حرکت می‌کند و آن را در دسترس گیاه قرار می‌دهد.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که در زمان مشاهده یا قبل کمبود آهن از این کودها بصورت محلول پاشی یا آبیاری استفاده کنید.

	بر روی محصولات پیشنهادی کلیک کنید
	👇
	آهن اکتیو آیرون کرسنت چین -آهن بافر اسپانیا- آهن مانفر مش بلژیک
	آهن مجتنا -آهن مایع پرهام-آهن مستر ایرون

---

منابع

• https://web.extension.illinois.edu/focus/index.cfm?problem=chlorosis
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4734556/
• https://agrilib.areeo.ac.ir/book_5196.pdf
• https://www.trees.com/gardening-and-landscaping/chelated-iron
• https://www.pthorticulture.com/en/training-center/benefits-of-using-iron-chelates/
• https://www.pthorticulture.com/en/training-center/role-of-iron-in-plant-culture/
• https://edis.ifas.ufl.edu/publication/SS555
• file:///C:/Users/Tahmasebi/Downloads/3721394H0104.pdf
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

مقدمه

کود فسفر یکی از کودهای ضروری است که حتما باید به خاک تزریق شود. کارشناسان کشاورزی بیان می دارند که هیچ کودی نمی تواند جایگزین این کود شود و وجود آن برای رشد گیاهان و باروری خاک های زراعی بسیار مهم می باشد. این کود دیواره سلولی گیاهان را تقویت نموده و موجب می گردد تا مقاومت آنها افزایش یابد. از سوی دیگر کود فسفر باعث افزایش پروتئین سازی در گیاهان می شود. همواره به این مورد توجه داشته باشید که هر اندازه این کود در فاصله کمتری با ریشه گیاه قرار گیرد، میزان رشد هم بهتر می باشد.

اهمیت عنصر فسفر برای گیاهان

از جمله اهمیت های وجود عنصر فسفر برای گیاهان در پروسه رشد گیاهان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. انرژی خورشید را به راحتی به ترکیبات گیاهی تبدیل می نماید.
2. ریشه گیاه را تحریک کرده و باعث رشد آن می شود.
3. شکل گیری غنچه و گل را تسریع می بخشد.
4. محصولات در مدت زمان کمتری می رسند.
5. محصولات دارای کیفیت بهتری هستند.
6. گیاهان در برابر کم آبی و بیماری ها مقاومت بیشتری دارند.

نقش فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی

فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی نقش بسزایی ایفا می نماید، جالب است که بدانید بیشتر فسفر موجود در خاک که گیاهان از آن تغذیه می نمایند به صورت نمک های کلسیمی می باشد. این مورد باعث سفت شدن ساقه و آوندهای گیاه می گردد.از آنجا که فسفر دارای فسفولیپیدهای فراوانی است، قادر است تا غشای سلولی را تقویت نماید. فسفر در غشای سلولی باعث می شود تا نقل و انتقالات یون ها و لیپید ها بیشتر باشد که این مورد باعث افزایش متابولیسم در گیاهان می شود.

چه موقع به کمبود فسفر در گیاه شک کنیم

شاید برای شما نیز این سوال به وجود آید که چگونه متوجه شویم، گیاه به کود فسفر نیاز دارد. علائم کمبود فسفر در گیاه به یکی از حالات زیر خود را نشان می دهد:

1. گیاهان به شدن کوچک و نارس می باشند.
2. رنگ گیاه سبز تیره یا بنفش است.
3. ریشه گیاه به شدت ضعیف می باشد
4. گیاه دارای میوه ها یا گل های بسیار کمی می باشد
5. برجسته ترین روش بررسی سطح فسفر با آزمایش خاک است. در این آزمایشات از محلول‌های شیمیایی برای استخراج فسفر از خاک استفاده می شود. سپس عنصر بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا غلظت فسفر مشخص شود. برای تعیین این غلظت از رنگ سنجی استفاده می شود.

اثرات منفی کمبود فسفر

از جمله اثرات منفی کمبود فسفر زمانی است که, در زمان مناسب به خاک کود فسفر تزریق نشود و این مورد به صورت طبیعی نیز در خاک وجود نداشته باشد، ساقه  ها کم کم تغییر رنگ می دهند. علت این تغییر رنگ به این خاطر است که قند بسیاری در این نواحی انباشته می شود. به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که اگر فسفر به اندازه کافی وجود داشته باشد، گیاه متابولیسم بهتری دارد. در مقابل کمبود این عنصر باعث پیر شدن بافت ها می شود. در این صورت برگ ها و ساقه ها تحت تاثیر قرار می گیرند و میوه ها و گل ها به مرحله باروری نمی رسند.

انواع فسفر در خاک( آلی و معدنی)

گاها این عنصر در خاک به میزان لازم وجود دارد و نیاز نیست تا شما از کود فسفر استفاده نمایید. به صورت کلی دو نوع فسفر در خاک وجود دارد.

• فسفر آلی: فسفو لیپیدها، نوکلئیک اسیدها و فسفات ها در این دسته قرار دارند. فسفر های آلی در خاک های جنگلی بیش از سایر خاک ها مشاهده می شود. البته اگر میزان ph خاک افزایش یابد، این مورد کاهش می یابد.
• فسفر معدنی: این نوع از فسفرها اغلب به صورت یون در خاک مشاهده می شوند. عموما می توان آنها را به صورت محلول در آب مشاهده نمود. فسفرهای معدنی به نسبت فسفرهای آلی به میزان کمتری در خاک وجود دارند و لازم است تا به صورت مکرر تجدید شوند.

انواع کود فسفر کدامند

کود فسفر دارای انواع متفاوتی می باشد که برخی از مهمترین نمونه های آن در زیر لیست شده اند:

• سوپر فسفات: این کودها اغلب به رنگ خاکستری می باشند و نمی توان به راحتی آنها در آب حل نمود.
• فسفات آمونیوم: از لحاظ ظاهری کودهای فوق دارای دانه های ریز به رنگ سیاه هستند. گفتنی است در این کودها ازت بالایی مشاهده می شود.
• سوپر فسفات تریپل: برخی از باغداران و کشاورزان به این کود، کود ساچمه ای نیز می گویند. کود مذکور به راحتی در آب حل نمی شود اما میزان اثر پذیری آن بیشتر از انواع دیگر می باشد.

چگونه کود فسفر را به خاک اعمال کنیم

برای اینکه کود فسفر را به خاک اعمال نمایید، بهترین زمان آن در حین شخم زدن می باشد. در این صورت در پروسه رشد گیاه، تاثیر بسزایی دارد زیرا گیاه در حین رشد به فسفر زیادی نیاز دارد. البته باید به این مورد نیز دقت داشته باشید که پس از 25 روز از کاشت نشا لازم است است تا کود فسفر به زمین تزریق گردد. چون این کود آبشویی نمی شود می توان به صورت مستقیم آن را به خاک اعمال نمود. توصیه می شود تا برای اثر بخشی کود آن را به صورت نواری در کنار بذر بپاشید تا به تدریج به خاک نفوذ نموده و جذب ریشه گردد.

زمان استفاده از کود فسفر

به صورت کلی شما کودهای فسفری را باید در زمان شخم زدن به خاک اضافه نمایید. این کار استحکام نشا های شما را افزایش می دهد. به صورت کلی اگر در زمان شخم زدن نتوانستید از این کود بهره ببرید، توصیه می گردد تا در مراحل اولیه رشد آن را بکار گیرید.

آمونیوم پلی فسفات (APP)

این مورد یکی از کودهای رایج فسفری می باشد. از این مورد می توانید در پاییز برای شخم زدن یا در بهار قبل کاشت گیاه استفاده نمایید. با این کار شما بهترین شرایط ph خاک را برای نمو گیاهان خود فراهم می آورید. گفتنی است که کودهای گوگردی نیز تا حد قابل قبولی دارای فسفر می باشند.

سنگ فسفات (خاک فسفات)

بسیاری از افراد امروزه سنگ فسفات یا خاک فسفات را به عنوان جایگزینی برای کودهای فسفات در نظر می گیرند.در خاک فسفات شما می توانید مقادیر قابل توجهی از گوگرد و موارد آلی را مشاهده نمایید. از این کودها می توان برای مبارزه با انواع قارچ ها نیز بهره برد. این خاک ها اغلب جانداران ریز را که وجود آنها برای کنکاش خاک اطراف ریشه مناسب است، به سمت خود جلب می نمایند.

سوپر فسفات تریپل

کود سوپر فسفات تریپل شما می توانید بیش از 50 درصد فسفر مشاهده نمایید. شما می توانید برای استفاده از آن به طور مستقیم آن را با خاک مخلوط نمایید. اگر فسفر خاک شما به صورت قابل ملاحظه ای کم می باشد، پیشنهاد می شود تا از آن بهره ببرید.

کود مونو آمونیوم فسفات

در کود فسفر مونو آمونیوم فسفات, نیتروژن و فسفر بسیاری وجود دارد. اما از آن برای زمین های اسیدی استفاده نمی شود. شما می توانید از این مورد در فصل های بهار و پاییز بهره ببرید. میزان فسفر در این کودها حدود 21 درصد می باشد. اما مزیت اصلی آنها این مورد می باشد که فلزات سنگین در آنها بسیار کم است و به راحتی جذب گیاهان می شود.

کود دی آمونیوم فسفات

کود فسفر دی آمونیوم فسفات, حدود 52 درصد فسفر و 12 درصد نیتروژن وجود دارد. این کود PH خاک را به نحوی تنظیم می نماید که به راحتی فسفر را جذب نماید. شما می توانید از این کود در فصل بهار و قبل از کاشت محصولات خود بهره ببرید. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که کود مذکور تا حد زیادی خاک را آهکی می نماید. لذا اگر خاک شما از نوع اسیدی است، بهتر است تا از این مورد بهره ببرید.

مونو پتاسیم فسفات

یکی دیگر از انواع کود فسفر، مونو پتاسیم فسفات می باشد. این نمونه بیش از سایرین مورد استفاده قرار می گیرد. در این کود فسفر و پتاسیم بالایی مشاهده می شود. اما مزیت استفاده از این کود فسفر، آن است که شما قادر می باشید آن را در تمام مراحل رشد گیاه به خاک تزریق نمایید.

سوالات متداول:

کدام نوع کود ها بیشترین میزان فسفر را دارند؟

به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که کودهای موجود در بازار با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای یک نوع محصول مناسب می باشند. اما باید بدانید، مواردی که برای گل ها استفاده می شوند،به مراتب دارای میزان فسفر بیشتری هستند و همین مورد نیز موجب می شود تا گل ها درشت تر و با طراوت تر باشند.

منابع طبیعی فسفر چه موادی هستند؟

بسیاری از مواد غذایی که ما هر روز می خوریم یا باقیمانده برخی از میوه ها و غذاها دارای فسفر می باشند. به طور مثال پوست موز با خیار می تواند منبع خوب فسفر برای گیاه باشد لذا می توانید به راحتی آنها را به صورت کمپوست به خاک اضافه نمایید تا جذب خاک شوند.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، هنگام شخم زدن از کود فسفر دار استفاده کنید ، و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کودهای فسفر بالا کلیک کنید
کود 👇
اکستراژل p52پرهام-اکستراژل pkپرهام-اکستراژل p_caمشکی پرهام-
اکستراژل p_caسفیدپرهام-اکستراژل آبی (14-69-16)پرهام
اکستراژل نقره ای پرهام(10-52-10)

---

منابع

• https://www.intechopen.com/chapters/64614
• https://www.scielo.br/j/rbcs/a/LjGCHNmx5fxmMBpK66xjxcD/?lang=en
• https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/phosphorus-fertilizers
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

تشخیص و علت شوری خاک

مقدمه

تنش شوری در گیاهان یعنی،نمک زیاد موجود در خاک ،رشد گیاه را محدود کرده ، که از عوامل ایجاد کننده میتوان به شوری خاک، آبیاری با زهکشی ضعیف و آب شور اشاره کرد. تنش شوری باعث کاهش محصولات کشاورزی است بنابراین بروز مشکلات فیزیولوژیکی، متابولیکی، کاهش رشد و نمو ، جوانه زنی،قدرت، کمیت و کیفیت گیاه می شود و تهدید جدی برای جامعه کشاورزی بشمار می رود.

شوری چیست

شوری زمانی اتفاق می افتد که  pHو Ec در آب و یا خاک زراعی بیش از حد افزایش پیدا بکند و مواد موثره کودها و یا سموم سریعا در این خاکها یا آبها بلوکه شوند، این خاک یا آب از لحاظ کشاورزی شور می شوند.

تاثیر تنش شوری تنها به یک مرحله خاص از رشد گیاهان محدود نمی شود. بلکه در تمام سیکل رشد گیاهان اثر گذار بوده و در نهایت به کاهش عملکرد محصول منجر می شود.

با شور شدن خاک تجمع بیش از حد نمک های محلول در آب ایجاد می شود. نمک های محلول به طور معمول شامل نمک طعام  NaClاست ولی ترکیبات مختلف مانند: بور، سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سولفات ها، کلرید ها، کربوهیدرات ها و بی کربنات نیز شامل می شود. که در بین کاتیون ها، سدیم رابطه مستقیم با شوری دارد. عمده تاثیر تنش شوری خاک بر گیاهان، در توانایی جذب آب است که حتی با وجود رطوبت کافی خاک، گیاه به دلیل عدم توانایی در جذب آب کافی دچار سوختگی و مردن می شود.

تنش شوری وضعیتی است که نمک زیادی موجود در خاک رشد گیاه رامحدود می کند که از عوامل ایجاد کننده ی این تنش میتوان به شوری خاک، آبیاری با زهکشی ضعیف و آب شور اشاره کرد. تنش شورییکی از فاکتورهای مهم کاهش محصولات کشاورزی است که باعث بروزمشکلات فیزیولوژیکی، متابولیکی، کاهش رشد و نمو ، جوانه زنی،قدرت، کمیت و کیفیت گیاه می شود و تهدید جدی برای جامعهکشاورزی بشمار می رود. اثر سمی نمک بیشتر از هر عنصر دیگری بهگیاه خسارت وارد می کند. شناسایی ارقام مقاوم به شوری راهکار مناسبی برای جلوگیری از خسارت است. سازگاری با نمک مجموعه ایاز فرایندهای پیچیده می باشد. شوری خاک روی فرایند هایی همچون محتوای آب، رنگدانه ها، چربی ها، جذب مواد مغذی و متابولیسم اثر می گذارد

طبقه بندی خاک های شور

معیار	خاک غیرشور	خاک شور	خاک شور-سدیمی	خاک سدیمی
EC	4>	4  >	4  >	4>
SAR	13 >	13 >	13 >	13 >
ESP	15 <	15 <	15  >	15  >
PH	8/5 <	8/5 ≥	8/5≥	(10-9) 5/8 <
شرایط فیزیکی	طبیعی	طبیعی	متغیر	ضعیف
رنگ	طبیعی	روشن-سفید	سفید-خاکستری	تیره-سیاه

رایج ترین علت های شوری خاک چیست؟

1. شوری ذاتی خاک (هوازدگی سنگها، مواد اولیه)
2. آبیاری با آب غنی از نمک، که باعث افزایش میزان نمک در زمین می شود.
3. محدودیت زهکشی و بالا آمدن سطح آب
4. تبخیر سطحی و تعرق گیاه
5. استفاده بیش از حد و ناصحیح از کودها (کودهای شیمیایی کشاورزی)
6. ریختن نمک صنعتی بر روی خاک
7. نسبت کم بارندگی به تبخیر
8. استفاده از لجن فاضلاب
9. آب و هوای خشک و بارش کم باران
10. انتقال نمک خاک های شور مناطق مجاور به کمک باد
11. استخراج بیش از حد آب شیرین
12. بالا آمدن سطح آب های زیرزمینی و انتقال املاح آن ها به طور مستقیم همراه با آب و یا صعود شفریه آب در خاک

تشخیص شوری در گیاه و خاک 

1. متوقف شدن باردهی گیاه و کند شدن رشد آن
2. کمبود کلروفیل و زرد و بی‌رنگ شدن
3. ریختن گل‌های گیاه
4. خشک و بدرنگ شدن اطراف برگ‌ها
5. عدم رشد کامل و یکنواخت در سطح مزرعه و باغ
6. رنگ سبز تیره متمایل به بنفش که ناشی از PH بالا و درنتیجه، کمبود غذایی است.
7. و ضعیف شدن ساقه‌ی گیاه از مهمترین علائم تشخیص تنش شوری خاک در گیاهان است.

تنش شوری موجب تغییرات شیمیایی، فیزیولوژیک و مورفولوژیک متعدد در گیاهان میشود. این تنش رشد، فتوسنتز، سنتز پروتئین، متابولیسم لیپیدها، تنفس و تولید انرژی را تحت تأثیر قرار میدهد. از طرفی خسارت شوری در گیاهان با کاهش پتانسیل آب در محیط رشد ریشه، سبب محدودیت جذب آب توسط ریشه می گردد

کاهش میزان رشد در شرایط تنش شوری می تواند به دلیل اختلال در فرآیندهای دخیل در تولید انرژی در گیاهان مثل فتوسنتز، تنفس و مهار گسترش یا تقسیم سلولی می باشد.

آسیب های ناشی از افزایش شوری

1. از دست دادن تنوع زیستی و اختلال در اکوسیستم  کاهش عملکرد محصول و بهره وری محصول در زمین های شور
2. بیابان زایی زمین های مزرعه که قبلاً زراعی بودند.
3. افزایش تعداد گیاهان مرده و در حال مرگ
4. افزایش خطر فرسایش خاک به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی
5. آلودگی آب آشامیدنی
6. جاده ها و پی ساختمان ها با تجمع نمک در داخل ضعیف می شود ساختار طبیعی خاک
7. کاهش فعالیت بیولوژیکی خاک به دلیل بالا آمدن سطح آب شور
8. به علت فرسایش مواد خاک، ظرفیا ذخیره سای مخازن آب کاهش می یابد.

بهترین راه حل جلوگیری از شور شدن خاک ؟

اساس پیشگیری از تنش شوری در خاک، جلوگیری از نفوذ بیش از حد نمک است. اگرچه گیاهان به مقدار مشخصی نمک نیاز دارند، اما نیازهای آنها در مقایسه با محتوای خاکهای تحت تأثیر نمک اندک است. در اینجا چند روش معمول برای جلوگیری از شور شدن خاک ذکر شده است.

• بهینه سازی آبیاری (مصرف آب شور را کاهش دهید، آبیاری قطره ای انجام دهید، از آب نمک زده، بازیافت شده، برداشت شده از باران و آبیاری بیش از حد استفاده نکنید)
• برای حفظ رطوبت و کاهش آبیاری، مواد آلی و کود را اضافه کنید
• از خاک ورزی عمیق ماشین آلات سنگین خودداری کنید تا نمک های خاک را به ناحیه ریشه منتقل نکنید، که باعث شور شدن می شود
• برای محافظت از سطح زمین از محصولات پوششی یا مالچ استفاده کنید
• به عنوان یک اقدام پیشگیرانه،  Crop Monitoring امکان ردیابی وضعیت پوشش گیاهی در مزرعه و شناسایی مناطق با پوشش گیاهی کمیاب یا سطح برهنه زمین را فراهم می آورد.
• به این نکته توجه داشته باشید که در صورتی که خاک به صورت مداوم، بیش از اندازه و نامناسب در معرض کود ضد شوری قرار بگیرد، دچار خستگی و فرسایش خواهد شد و وضع را حتی از آنچه که هست نیز وخیم‌تر خواهد کرد.

بهترین راههای مدیریت خاک های مبتلا به شوری

عملیات شیمیایی در تنش شوری : 1-تغذیه مناسب گیاهان 2-استفاده از هورمون های رشد ریشه 3-استفاده از اصلاح کننده های سدیم

عملیات مکانیکی 1-آبشویی 2-زهکشی 3-زیرشکنی 4-مالچ(خاکپوشی)زیر شکنی  

عملیات زراعی 1-مصرف انواع کودهای آلی 2-کشت بذر در بستر مناسب 3-انتخاب محصول متحمل به شوری 4-شورورزی

روشهای اندازه گیری

رایج ترین روش اندازه گیری شوری خاک، اندازه گیری غلظت نمک براساس قابلیت هدایت الکتریکی (EC)  عصاره اشباع محلول آب و خاک می باشد. همچنین در آزمایشگاه ها میزان نمک خاک را با اندازه گیری کل مواد جامد محلول در نمونه اندازه گیری می کنند.

اندازه گیری شوری خاک بوسیله نقشه برداری میدانی (با استفاده از GPS )

مزیت استفاده از ضد شوری

مزیت استفاده از ضد شوری ها باغ افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری و رها سازی عناصر غذایی، کاهش آبشویی عناصر غذایی و تشکیل کلات عناصر غذایی می شود.

معمولا، واكنش گياه به مصرف كود در خاكهاي با شوري كم تا متوسط 10 (m/dS )به احتمال زياد مثبت است (در صورت وجود كمبود عنصر غذايي مورد نظر) وليكن در شوريهاي شديد، شدت تنش شوري ممكن است منجر به كاهش عملكرد محصول و عدم كارآيي كوددهي گردند. البته، نوع گياه، نوع كود مصرفي و مديريت زراعي نيز بر آن اثرگذار مي باشند.

مکانیزیم اثر ضدشوری که علاوه بر کلسیم حاوی گوگرد می باشد

پلی سولفید کلسیم همزمان شوری و قلیایی خاک را کنترل می کند به صورت که کلسیم موجود در ترکیب باعث می شود سدیم خاک را متعادل کند با خنثی کردن سدیم و شوری را از بین ببرد از طرفی بخاطر وجود پایه گوگردی که در ترکیب هست گوگرد باعث میشه PH خاک قلیایی را به پایین (اسیدی) بیاورد و خاک را سبک کند و جذب عناصری مانند آهن، روی، منگنز را افزایش دهد. بنابراین نوع کود پیشنهادی برای ضدشوری استفاده از کودهای حاوی پلی سولفید کلسیم می باشد. در ضمن برای از بین بردن شوری، 1 الی2 مرتبه آبیاری سنگین در زمستان توصیه می شود به علت خواب ریشه گیاه، با این کار باعث شسته شدن املاح موجود در خاک می شود.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، آزمایش خاک را انجام داده و از محصولات ضد شوری استفاده کنید، دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کنترل ضد شوری کلیک کنید
کودهای ضد شوری 👇
کنتراسال(پلی سولفید کلسیم) برند اگرونایک
دیسال کال برند نواگرو ایتالیا
تریتاسول کلسیم برند پرهام
تریتاسول سالت لاس برند پرهام
KELOM SAL کمپلکس کلسیم جهت کاهش شوری خاک

---

منابع

• https://eos.com/blog/soil-salinization/
• https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-3-319-96190-3.pdf
• https://agrilib.areeo.ac.ir/book_3235.pdf
• https://www.researchgate.net/publication/330888757_kshawrzy_dr_shrayt_shwr
• https://uknowledge.uky.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1164&context=pss_views#:~:text=Excessive%20fertilization%20with%20very%20soluble,ing%20plant%20growth%20and%20development.
• https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1066698.pdf
• مقالهhttps://www.researchgate.net/publication/43457698_The_effect_of_salinity_on_plant_available_water
• مقالهhttps://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=204447
• مقاله https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=222222
• مقاله https://uknowledge.uky.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1164&context=pss_views
• مقالهhttps://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpls.2021.660409/full
• مقاله https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378377406002149

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

عصاره ی جلبک دریایی در کشاورزی

مقدمه

با افزایش روز افزون جعمیت جوامع بشری، ایجاد امنیت غذایی بسیار مهم است. یک راهکار مناسب، استفاده از کودهای با منشأ آلی زیستی است. از سالیان طولانی، کشاورزان مناطق ساحلی، جلبک های دریایی را برای افزایش رشد گیاهان در مزارع خود استفاده می کردند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، برخی از گونه ها، تولید و فراوری شده اند و به صورت جداگانه یا مخلوط با سایر ترکیبات کودی، مورد استفاده تولیدکنندگان بخش کشاورزی قرار می گیرند.

جلبک های دریایی به عنوان تولیدکنندگان اصلی اکوسیستم های آبی در دریاها و اقیانوسها که 22 درصد سطح زمین را در برمیگیرند از اهمیت بالایی در محیط زیست برخوردار هستند.

سواحل جنوبی ایران با داشتن مرزهای گسترده با آبهای خلیج فارس و دریای عمان از ظرفیت زیستی ارزشمندی از جمله جلبک برخوردار است.

کود جلبک دریایی چیست؟

کود جلبک دریایی تاثیر بسیار مثبتی بر روی رشد و عملکرد گیاه دارد. این کود به عنوان کود های زیستی یا محرک های زیستی شناخته می شوند و مزایای زیادی نسبت به کودهای معمولی دارند. حاوی مواد معدنی ضروری (آهن ، ید ، آلومینیوم ، منگنز ، کلسیم ، نیتروژن محلول، فسفر، گوگرد، کلر، سیلیکون، روبیدیوم، استرانسیوم، باریم، تیتانیوم، کبالت، بور، مس، پتاسیم و عناصر دیگر می باشند. اگرچه ممکن است در مقادیر کمتری باشند اما مزایای بسیاری به همراه دارند که با استفاده از کودهای معمولی قابل مشاهده نیست.

در ایران نیز این ترکیبات، بیشتر با هدف بهبود رشد و نمو گیاهان زراعی و باغی و کاهش تأثیر تنش های محیطی بر آنها مورد استفاده قرار میگیرند.

فروشگاه کشاورزی اگری راز سعی خود را دارد تا بهترین کودهای جلبک دریایی از برترین برندها را برای شما تهیه و در اختیار شما قرار دهد تا دیگر نگران کیفیت آن نباشید .کودهای جلکبک دریایی فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز شامل آلگامین ،اکتیو آلگا ،آلژینو،سی کلپ تالوفیت و آلگاجویش می باشد.

تاریخچه کاربرد جلبکهای دریایی در کشاورزی

تاریخچه کاربرد جلبکهای دریایی در کشاورزی

در مناطق ساحلی برخی نواحی دنیا، کشاورزان از جلبک های دریایی به عنوان اصلاح کننده و کود گیاهی برای زراعت های خود بهره می جستند. برای مثال در کشور نروژ، جلبکهای دریایی که بیشتر شامل جنسهای آسکوفیلوم، لامیناریا و فوکوس بودند، در فصل پاییز جمع آوری شده و در زمستان به همراه کود دامی یا بدون آن، تبدیل به کمپوست می شدند. کمپوست به دست آمده، در مزارع ذرت، سیب زمینی و سبزیجات استفاده میشد. استفاده از عصاره جلبکهای دریایی در کشاورزی از حدود سال 1950 شروع شد و تا کنون به طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفته است.

کودهای محرک رشد، به موادی آلی یا میکروارگانیسم گفته میشود ، که باعث افزایش جذب عناصر غذایی،افزایش رشد وکیفیت محصول میشود. این مواد شامل عصاره های جلبک دریایی، پروتئین هیدرولیزاتها، اسیدهای هیومیک و فولویک و تمامی ترکیبات با منشأ طبیعی است که نقشی فراتر از تغذیه دارند و باعث افزایش رشد و کاهش تنش میگردند.

انواع جلبکهای دریایی، از اجزای اصلی اکوسیستم سواحل اقیانوسها هستند. آنها به صورت جلبکهای دریایی تک سلولی یا پرسلولی در نواحی ساحلی اقیانوسهای جهان که شرایط محیطی مناسبی برای رشد آنها دارند رشد و توسعه می یابند. جلبک دریایی با سه رنگ قرمز، سبز و قهوه ای وجود دارد.حدود 9000 گونه جلبک وجود داشته باشد که جلبک قهوه ای با حدود 2000 گونه، فراوانترین آنها است و بیشتر در سواحل سنگی مناطق معتدل یافت میشود. جلبک های قهوه ای، بیشتر در کشاورزی کاربرد دارند که از بین آنها میتوان به گونه  Ascophyllum nodosum آسکوفیلوم ندوزوم اشاره کرد.

ترکیبات عصاره جلبک دریایی

عصاره جلبک های دریایی شامل ترکیبات مختلفی از پلی ساکاریدها، اسیدهای چرب، ویتامین ها، فیتوکروم، عناصر معدنی و بسیاری از ترکیبات زیستی است.

در عصاره این جلبک عناصر معدنی و ریزمغذی ها نیز وجود دارند و هر چند مقدار آنها در مقایسه با کودهای شیمیایی، ناچیز است ولی قدرت جذب بسیار بالایی توسط گیاه دارند.

با این حال، علت اصلی تأثیرگذاری عصاره جلبک دریایی، وجود طیف وسیعی از تنظیم کننده های رشد گیاهی و هورمونها است. سایتوکنین که یکی از مهمترین تنظیم کننده های رشد گیاهی است، در عصاره حاصل از جلبکهای دریایی، به شکل مشتقات zeatin-trans و riboside zeatin trans و همچنین سایتوکنین  آروماتیک بنزیل آمینو پورین وجود دارد.

یکی دیگر از ترکیبات موجود در عصاره جلبک دریایی، بتائین و ترکیبات شبه بتائین است که در گیاه، نقش مقاومت به تنش شوری و افزایش مقدار کلروفیل برگ را به عهده دارد. افزایش کلروفیل به واسطه تأثیر بتائین موجود در عصاره جلبک دریایی، باعث افزایش عملکرد گیاه زراعی یا باغی میگردد.

جلبک های دریایی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از مواد معدنی، اسیدهای آمینه، ویتامین ها و تنظیم کننده های رشد همانند اکسین، سیتوکینین و جیبرلین از مهمترین محرک های رشد گیاهان محسوب میشوند. استفاده از این محرکها در گیاهان زراعی موجب افزایش ریشه زایی، بهبود عملکرد، افزایش فعالیت فتوسنتزی و مقاومت در برابر بیمارگرها میشود. به علاوه این ترکیبات باعث افزایش قابلیت جذب مواد غذایی، ظرفیت نگهداری آب، آنتی اکسیدان ها، متابولیسم و تولید کلروفیل در گیاهان می شوند.

ترکیبات فنولی، فالونوییدها، پلی ساکاریدها و کربوهیدرات های ذخیرهای از جمله مانیتول و مانوز جلبکها نقش مهمی در ذخیره سازی کربن و انرژی، تنظیم کوآنزیمها، تنظیم فشار اسمزی و افزایش مقاومت کلی گیاه در برابر قارچها دارند. همچنین جلبک ها با القای مسیرهای دفاعی گیاه از جمله اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک در مقاومت گیاه علیه بیماریهای قارچی نقش دارند.

جلبک های دریایی بر علیه بیماریهای مختلف گیاهی شامل بیماریهای باکتریایی، قارچی، ویروسی و نماتدی و همچنین آفت ها کاربرد دارد.

مهم‌ترین مزایا و کاربردهای کود جلبک دریایی

1. افزایش تحمل گیاهان به استرس
2. تقویت سیستم دفاعی گیاهی
3. تاثیر بر میزان رشد ریشه
4. بهبود شرایط خاک و کاهش شـوري خـاك
5. افزایش میزان فتوسنتز کلروفیل و سبزینگی گیاهان
6. بهبود جوانه زنی بذر و افزایش رشد ریشه
7. محرک رشد، جوان سازی گیاهان و تحریک ریشه زایی
8. افزایش شکوفه و اندازه گل و میوه
9. سایز میوه، درصد قند بالا رفته و عمر انبارداری میوه
10. افزایش و تثبیت کلروفیل درگیاهان
11. کاهش استرس درگیاهان به علت شرایط آب و هوایی شدید
12. افزایش جذب مواد معدنی از خاک
13. رشد متوازن تر گیاه و تولید محصول با کمیت بیشتر و کیفیت بالاتر

بهترین نحوه استفاده

مهمترین علت استفاده از جلبکها به عنوان کود توانایی بالا آنها در جذب آب و نگهداری آن است. این ویژگی به واسطه داشتن درصد بالای ترکیبات پلیمری است که قادرند مولکولهای آب را جذب نموده و به حالت ژله ای درآیند.کود عصاره جلبک دریایی، غالباً به دو شکل مایع یا پودری قابل حل در آب، تولید می شود که بهترین روش مصرف این کودها به صورت محلولپاشی یا همراه با آبیاری می باشد چون روش محلولپاشی باعث تحریک فتوسنتز و همچنین تولید بهتر قند و نشاسته‌ها توسط گیاه می‌شود. در برخی از کودها نیز عصاره آن مخلوط با کودهای حاوی عناصر غذایی پرمصرف یا ریزمغذی، تولید می گردد و در اختیار کشاورزان قرار میگیرد. پس از اسپری روی گیاه ،روز دوم مورد استفاده گیاه قرار میگیرد.

بهترین زمان محلوپاشی کود جلبک دریایی

• اگر ده روز قبل از برداشت استفاده شود ، ماندگاری محصول برداشت شده به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
• در صورتی که ۱ تا ۲ روز قبل از برداشت گل‌های شاخه بریده، محلول عصاره این کود بر روی آن‌ها اسپری شود می‌تواند باعث افزایش ماندگاری گل‌ها شود.
• قبل از گلدهی
• در باغات بعد از خواب زمستانه
• در زمان فندقی شدن میوه

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که برای کاهش استرس درگیاهان به علت شرایط آب و هوایی شدید و رشد متوازن تر گیاه و تولید محصول با کمیت بیشتر و کیفیت بالاتر از جلبک درایی استفاده کنید و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی (جلبک دریایی) کلیک کنید
👇
جلبک دریایی سی کلپ تالوفیت برند کالا تک جلبک دریایی اکتیو آلگا 25 برند کرسنت جلبک دریایی محرک رشد آلگاجویس برند پرهام کود مایع جلبک دریایی آلگامین برند نواگرو عصاره جلبک دریایی پرهام

---

منابع

• تأثیر عصاره جلبک سبز (Ulva fasciata L.)بر شاخصهای رشد و فیزیولوژیکی گیاه کنجد (Sesamum indicum L.)
• بررسی اثر کود مایع جلبکی zanardinii Nizamuddinia در سطوح مختلف اوره بر برخی شاخص های رشد و فعالیت آنتی اکسیدانی دانه رست های گندم رقم چمران2
• تأثیر عصاره جلبک دریایی بر شاخصهاي فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش کم آبی
• Seaweed Extract: Innovation for Organic Agriculture
• https://dengarden.com/gardening/The-Benefits-of-Using-Liquid-Seaweed-Fertilizer
• Everything you need to know about liquid seaweed fertilizer (herbsathome.co)
• What is Seaweed Fertilizer? | Fruit Hill Farm Blog
• https://www.agrifarming.in/how-to-make-seaweed-fertilizer-benefits
• 13https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128179437000202
• https://herbsathome.co/liquid-seaweed-fertilizer/
• https://dengarden.com/gardening/The-Benefits-of-Using-Liquid-Seaweed-Fertilizer

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

انواع آفات و بیماری خرما

مقدمه

آفات و بیماری های نخیلات یک تهدید بسیار جدی برای باغداران به حساب می آید. به همین منظور برای داشتن نخلی با کیفیت بسیار مهم است که شما در مورد گونه های مختلف آفات و بیماری های نخیلات به میزان کافی آگاهی داشته باشید. این مقاله  به شما کمک می کند تا با شایع ترین آفات نخیلات و بیماری های نخیلات، روش های مبارزه با بیماری ها و آفات نخیلات  بیشتر آشنا شوید. همچنین به منظور داشتن نخل با کیفیت و مبارزه با آفات بحث تغذیه نهال ها و جلوگیری از آفتاب سوختگی هم بسیار اهمیت دارد به همین منظور در این مقاله به بررسی مهمترین آفات نخیلات با تمرکز بر روی میوه خرما در ایران می پردازیم و راه های مبارزه با آن ها را برای شما شرح خواهیم داد. 

                                       

رایج ترین آفات نخیلات

درخت خرما در مناطق گرمسیر کشور ایران چون اهواز و دیگر شهر های جنوبی به خوبی رشد می کند و شاید تصور شما بر این باشد که نخیلات نیاز به مراقبت خاصی ندارد اما باید اشاره کرد که نخیلات نیز به منظور تولید میوه مرغوب نیاز به مراقبت دارند. علیرغم آنکه درخت خرما در مقایسه با بسیاری از گیاهان دیگر معمولاً مشکلات، بیماری یا آفات زیادی ندارد با این حال شناخت آفات و بیماری های نخیلات به شما کمک می کند هر ساله محصول بهتر و با کیفیت تری برداشت کنید. به منظور آشنایی شما با انواع آفات رایج بین درختان خرما به چند نمونه از این آفت ها و روش های مبارزه با آن ها اشاره می کنیم.

آفت سرخرطومی حنایی خرما

آفت سرخرطومی حنایی خرما(Rhynchophorus ferrugineus), یکی از خطرناک ترین آفات رایج درختان خرما  آفت سوسک سرخرطومی حنایی است . خسارت اصلی این آفت در مراحل لاروی به درختان وارد می شود. لاروها با نفوذ به تنه نخل، از دستجات آوندی، جوانة مرکزی، غلاف های تازه و لیفی نشده تغذیه و کانال هایی در جهات مختلف (بالا و پایین) در تنه ایجاد می کنند.

✅ برای کنترل این آفت باید از تلفیق روش ها استفاده شود. 1- اقدامات پیشگیرانه و قرنطینه ای 2- روش های زراعی 3- شکار انبوه آفت با استفاده از تله های فرمونی 4- کنترل شیمیایی

آفت کنه تار عنکبوتی خرما

آفت تار عنکبوتی(olygonychus afrasiaticus), از نخل‌ها تغذیه می‌کند به این صورت که، ابتدا  لکه‌های زرد رنگ روی  برگ ها ایجاد می کند و زمانی که آفت پیش روی می کند و تمام قسمت های برگ را میگیرد  برگ ها کم کم  تغییر  رنگ می دهند و آفت به صورت تارهایی روی سطح زیرین برگ ها را می پوشاند و این تارها باعث جذب گردوغبار به تار شده و دریافت نور و هوا را برای فتوسنتز در درخت مختل می کند. توصیه می شود .

✅ به منظور پیشگیری از شیوع این نوع آفت، نخل را با روغن باغبانی یا صابون حشره‌کش یا کنه‌کش ضد عفونی کنید همچنین این روش به شما کمک می کند تا آفت به دیگر نخل های سالم منتقل نشود.

زنجرک خرما

زنجرک خرما که با نام علمی (Ommatissus lybicus), شناخته می شود در گذشته بیشتر در کشور های مصر، عراق و لیبی مشاهده می شد ولی  همسو با واردات، گونه های مختلف بیماری به دیگر کشور ها نیز انتقال پیدا کرد. آفت زنجیرک خرما شامل دو نوع آفت نر و ماده می شود که هر کدام به لحاظ ظاهری با دیگری تفاوت دارد. فعالیت این آفت به گونه ای است که ابتدا حفره هایی زنجیره وار روی رگبرگ ها ایجاد می کند و بعد از خارج کردن خاک اره تخم خود را در آن فرو می کند. در این شرایط قسمت های آسیب دیده توسط این نوع آفت دیگر توانایی تولید شیره را ندارند و بافت مرده به حساب می آیند.

✅ برای کنترل این آفت باید از تلفیق روش ها استفاده شود. 1- اقدامات پیشگیرانه و قرنطینه ای 2- روش های زراعی 3- شکار انبوه آفت با استفاده از تله های فرمونی 4- کنترل شیمیایی

آفت سپردار سفید خرما

آفت سپردار سفید خرما(Parlatoria blanchardi), یکی از مخرب ترین آفات نخیلات، آفت سپردار سفید خرما می باشد و غالبا نخل های زینتی و جوان مورد حمله این نوع آفت قرار میگیرند. بیشترین قسمتی که با حمله این آفت آسیب می بیند برگ ها می باشد به طوری که ابتدا برگ ها زرد شده  سپس به طور تدریجی ضعیف شده و درخت شادابی خود را از دست می دهد.

✅ سمپاشی یکی از روش های موثر در کنترل آفت سپردار سفید است.

آفت سوسک کرگدنی

آفت سوسک کرگدنی (Oryctes elegans), بیشترین فعالیت را در قسمت تنه درخت دارد در واقع  این آفت با ایجاد سوراخ و منافذ روی تنه نخل ابتدا در این قسمت تخم ریزی می کند و  تغذیه خود را آغاز می کند. این نوع آفت فصل زمستان را به صورت لارو به سر می برد و با شروع فصل بهار فعالیت این آفت هم آغاز می شود و  جالب است بدانید که بافت های پوسیده درخت محل تجمع این نوع آفت نیست بلکه تنه سالم درخت را مورد هدف قرار می دهد و افزایش دما روند رشد این آفت را دو چندان می کند.

✅ از جمله روش های کنترل آن نیز، هرس به موقع و اصولی درختان و تغذیه مناسب با کود های مناسب است.

آفت شب پره هندی درخت خرما

آفت شب پره هندی (Plodia interpunctella) ، انبار خرما را مورد حمله قرار می دهد البته این امر تا حدود زیادی به شیوه ی نگهداری انبار شما بستگی دارد اگر محیط انبار مرطوب یا نمناک باشد آفت شب پره هندی به سرعت در این مکان تجمع کرده و ابتدا درون خرماهایی که لک یا زخم  دارند  نفوذ کرده  و بعد از سوراخ کردن  هسته خرما   شروع به تخم ریزی می کند.

✅ روش های موثر در کنترل این نوع آفت  ضدعفونی کردن انبار خرما است.

کرم میوه خوار خرما

کرم میوه خوار خرما(Lep. Cosmopterigidae), را با نام  تنک کننده میوه خرما می شناسند زیرا از میوه خرما تغذیه می کند. محل تجمع این نوع آفت میوه های نارسی است که پای درخت خرما ریخته می شوند.

✅ یکی از روش های بسیار موثر در کنترل آفت زنجیره خرما  جمع آوری میوه های کال از پای درختان خرما است.

کرم گرده خوار خرما

کرم گرده خوار (htjhArenipses sabella), یکی از آفت های رایج در بین درختان خرما است که امروزه بیشتر مناطقی که زیر کشت خرما هستند از  این آفت  به عنوان یک تهدید یاد می کنند. این آفت زمستان را به صورت لارو سپری می کند و با شروع فصل بهار و بیدار شدن درخت فعالیت خود را آغاز می کند به طوری که گل های خرما را مورد هدف قرار داده و از آن تغذیه می کند البته میوه های جوان نیز از دست این آفت در امان نیستند.

✅ بهترین زمان مقابله با این نوع آفت زمان تخم ریزی آن می باشد. تمام روش هایی که برای کنترل آفات درخت خرما به کار برده می شوند برای این نوع آفت نیز می تواند موثر باشد.

آفت سوسک چوبخوار

آفت سوسک چوبخوار (Melanophila picta) , چرخه زندگی آفت سوسک چوبخوار به سه مرحله تخم، لارو و شفیره تقسیم می شود . این آفت با شروع فصل بهار فعالیت خود را آغاز می کند و با هدف قرار دادن قسمت تنه درخت و تغذیه از آن در مراحل ابتدایی فعالیت خود،   منجر به ضعیف شدن تدریجی درخت خرما  شده  و کیفیت محصول را نیز کاهش خواهد داد.

✅ سمپاشی و هرس به موقع از روش های موثر در کنترل این نوع آفت می باشد اگرچه توصیه می شود این نوع آفت در مرحله تخم ریزی مهار شود.

آفت کنه گرد آلود خرما

خرما خارک در مناطق جنوبی ایران در تابستان های گرم زمانی که میوه خرما خارک است مورد حمله قرار میدهد و از تمام قسمتهای درخت تغذیه کرده و از بازار پسندی میوه کاسته میشود و خوشه ها حایت گرد و غبار به خود میگیرند که به آن کنه تار عنکبوتی نیز میگویند که اطلاعات کامل در قسمت های بالایی آماده است.

رایج ترین بیماری های نخیلات

در بین نخیلات علاوه بر آفات بسیار خطرناک،  بیماری های قارچی و فیزیولوژیک هم مشاهده می شود که چنانچه به مرحله کنترل نرسد آسیب و خسارت شدید وارد میکند. به همین منظور باغداران باید به اهمیت کسب آگاهی های لازم در زمینه  آفات و بیماری های  نخیلات توجه داشته باشند تا هر ساله محصول با کیفیت و پر بازدهی برداشت کنند. به منظور آشنایی هر چه بیشتر با این بیماری ها در ادامه این مقاله چند نمونه از رایج ترین بیماری های نخیلات  را برای شما شرح می دهیم:

 بیماری پوسیدگی گل آذین درخت خرما

عامل بیماری پوسیدگی گل آذین درخت خرما.Mauginiella scattae Cav از راسته Moniliales و رده قارچهای ناقص است .بیماری پوسیدگی گل آذین یا خامج خرما, که یکی از رایج ترین بیماری های نخیلات است. نخلستان ها بیشتر در فصول گرم سال در معرض این نوع بیماری قرار میگیرند. از جمله علائم بیماری پوسیدگی گل آذین, سوختگی برگ ها است و زمانی که بیماری پیش روی کرد جوانه ها را نیز درگیر کرده  و رشد طبیعی نخل با مشکل مواجه خواهد شد.

✅ از جمله روش های مبارزه با بیماری گل آذین استفاده از قارچ کش می باشد.

عارضه آفتاب سوختگی میوه خرما

آفتاب سوختگی زمانی اتفاق می افتد که  دما به شدت  بالا  و بیش از تحمل نخل باشد. این موضوع منجر می شود تا میوه  دچار سوختگی شده و کیفیت خود را به عنوان میوه تازه از دست بدهد.

✅ برخی از باغداران در بخش هایی از روز سایه بان هایی را به منظور جلوگیری از تابش نور خورشید تعبیه می کنند که می تواند موثر باشد و استفاده از کودهای مناسب زیر نظر کارشناسان مجرب .

👇🏻 👇🏻 👇🏻 👇🏻

برای مشاهده اطلاعات بیستر در رابطه با موضوع آفتاب سوختگی کلیک کنید.

عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه درخت خرما

پژمردگی و خشکیدگی خوشه درخت خرما ابتدا برگ های قدیمی تر را مورد هدف قرار داده سپس به دنبال جوانه های جدید تر می رود. ساقه های درخت خرما زمانی که درگیر بیماری پژمردگی می شوند  توان خود را برای نگهداشتن میوه ها از دست می دهند و این امر موجب می شود تا میوه ها زودتر از موعد مشخص دچار ریزش شوند.  در کل نوع فعالیت این بیماری به گونه ای است که ابتدا نخل های مسن تر را مورد حمله قرار داده  و تا جایی پیش می رود که کل تاج درخت از بین می رود. جالب است بدانید آلودگی در زمان گرده افشانی به راحتی قابل انتقال است .

✅ بهترین راه مبارزه استفاده از ارقام مقاوم ، از بین بردن بافت های آلوده، هرس کردن و ضدعفونی کردن محل هرس و نیز ابزار های هرس می باشد.

بلایت یا سوختگی برگ درخت خرما

یکی از عفونت های رایج در بین درختان خرما عفونت لکه  برگی یا بلایت می باشد. این نوع بیماری در بین بیماری های نخیلات از همه بیشتر شایع است و از طریق انواع قارچ ها و برخی از باکتری ها  بسیاری از نخیلات را درگیر می کند. روشی که آفت بلایت در پیش میگیرد به این صورت است که در ابتدا دایره های کوچکی به شکل لکه هایی قهوه ای رنگ روی برگ ایجاد می کند که  در مراحل مختلف رشد اندازه آنها تغییر می کند. شایع ترین دلیل  ایجاد  بیماری بلایت، خیس شدن شاخ و برگ درختان خرما در زمان آبیاری است همچنین کمبود مواد مغذی نیز می تواند تاثیر گذار باشد در این شرایط شما می توانید  از کودهای  مخصوص نخل خرما استفاده کنید. البته استفاده از اسپری قارچ کش نیز در کنترل بیماری بلایت موثر است.

بیماری پوسیدگی قبل از برداشت خرما

یکی دیگر از بیماری های نخیلات بیماری  پوسیدگی خرما است و همان طور که از نامش مشخص است به ترک های ایجاد شده روی پوست میوه خرما می گویند. این بیماری توسط یک نوع  قارچ به نام  Aspergillus ایجاد می شود که به دو صورت خود را نشان می دهد به گونه ای که  ابتدا لکه هایی کوچک روی پوست ایجاد می کند و متناسب با رشد و رسیدگی میوه لکه ها نیز بزرگ تر شده و سطح میوه را دربر میگیرد. از پیامدهای منفی این بیماری این است که از کیفیت نهایی محصول کم می کند.

✅ هرس به موقع، استفاده از پوشش جهت حفاظت از باران و سمپاشی از جمله روش های کنترل این بیماری می باشد.

بیماری زگیل سیاه خرما

رطوبت هوا منجر به بیماری زگیل سیاه خرما می شود و کشور های به شدت گرم  بیشتر مستعد ظهور این بیماری هستند. عامل این بیماری یک نوع قارچ با نامGraphiola phoenicis است. این نوع بیماری  تاثیر خود را روی کیفیت محصول می گذارد.

✅ به منظور جلوگیری از  بیماری زگیل سیاه خرما  بهتر است هرس درختان به موقع انجام گیرد و شاخ و برگ اضافی نیز بعد از هرس  سوزانده شود البته کاهش رطوبت باغ نیز در درمان این بیماری موثر است.

بیماری لکه برگی

بیماری لکه برگی نوعی از بیماری های درخت خرما می باشد و در انواع نخیلات دیده می‌شود. عامل ایجاد کننده این بیماری یک قارچ بنام  Sylindrocladiom sp یا Calonectria sp می باشد و در اثر آبیاری زیاد بر روی ساقه‌های گیاهان چوبی و زینتی ونیز محصولات باغی کشاورزی ایجاد می شود. کالونکتریا می تواند باعث مرگ گیاهچه و نهال‌های نخل شود، شروع این بیماری از یک نقطه قهوه‌ای رنگ روی برگ آغاز می شود، همسو با پیشرفت بیماری، نقاط قهوه ای رنگ روی برگ بزرگ تر و پراکنده تر می شوند. جالب است بدانید در واقع علت اصلی بروز این بیماری در نخل ها کمبود مواد غذایی بوده به این صورت که کمبود پتاسیم در برگ های مسن و کمبود منیزیم در برگ های جدید سبب ایجاد لکه های برگی می شود و کم کم به این بیماری قارچی تبدیل می شود.

✅ جهت پیشگیری از این بیماری باید از کودهای با پتاسیم و منیزیم بالا استفاده شود و به منظور درمان آن  باید ابتدا بافت آلوده برگ حذف گردد و سپس از قارچ کش های wp استفاده کرد.

توصیه کودی

توصیه ما برای کنترل بیماری های قارچی و باکتریایی بعد از رعایت اقدامات زراعی, مکانیکی و … به صورت تلفیقی استفاده از محصولاتی که خاصیت سمی و کودی دارند برای تولید محصولی سالمتر و با کیفیت تر ضمن کنترل بیماری ها می باشد.

✅ از جمله محصولات پیشنهادی کود سمی به نام فسفیت پتاسیم می باشد

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

نتیجه گیری

به عنوان نکته پایانی باید اشاره کرد عموماً حشرات، آفات و بیماری های نخیلات  به درختان ضعیف حمله می کنند. نخل های سالم در برابر آفات و بیماری های نخیلات مقاوم هستند. بنابراین بهتر است حشرات ، آفات و  بیماری های نخیلات  را در مراحل اولیه و قبل از غلبه  بیماری مهار کرد زیرا این اقدام از خسارت های احتمالی جلوگیری می کند و همچنین موجب آلوده شدن دیگر نخل ها نیز نخواهد شد.

منابع

• https://www.fao.org/3/y4360e/y4360e0g.htm
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

آفت و بیماری های گوجه فرنگی

مقدمه

آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی می‌توانند اثرات مخرب و منفی زیادی بر روی بوته‌های گوجه فرنگی داشته باشند. از همین رو اگر به موقع شناسایی نشده و از بین نروند، به اقتصاد و محصولات کشاورزی خسارات زیادی وارد خواهند کرد. در همین راستا قصد داریم در ادامه، در خصوص برخی از انواع مهم آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی صحبت کرده و روش‌های مقابله و کنترل آنان را بیان و نیز در مورد برنامه ی کوددهی گوجه فرنگی و استفاده از پتاسیم تیو سولفات صحبت کنیم

آشنایی با آفات گوجه فرنگی

در زیر می‌توانید برخی از آفات گیاه گوجه فرنگی که موجب آسیب رساندن به محصولات گوجه فرنگی می‌شوند را مشاهده و مطالعه نمایید.قبل از درگیری استفاده از آمینو اسید در گیاهان و کود مناسب ،گیاه را مقاوم میکند.

کرم میوه‌خوار گوجه‌فرنگی

کرم میوه خوار گوجه فرنگی Huberarmigera(Heliothis)Helicoverpa از مهمترین آفات گوجه فرنگی)Solanum lycopersicum (در جهان و ایران میباشد.یکی از آفات مهم گیاه گوجه فرنگی است که اغلب به میوه و گل‌ های گوجه فرنگی حمله می‌کند. از لحاظ ظاهری، دارای رنگ قهوه‌ای است و کیفیت محصول گوجه را کاهش می دهد.
✅مدیریت : برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت میتوانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید و هم چنین از سموم انتخابی استفاده کنید.

کرم برگ‌خوار گوجه‌فرنگی

کرم برگخوار گوجه فرنگی (Spodoptera litura) دارای رنگ قهوه ای هستند و همانطور که از نام آنها می‌توان متوجه شد، این نوع از آفات بیشتر به برگ‌های بوته گوجه فرنگی آسیب میرساند و کم‌کم باعث خشک شدن بوته و بخصوص برگ‌های نزدیک به سطح خاک می شوند.

✅ مدیریت : برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت میتوانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید و هم چنین از سموم انتخابی استفاده کنید.

شب‌پره مینوز گوجه‌فرنگی

شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta(Meyrick) را اغلب در گلخانه‌ها مشاهده می‌نمایید. در ظاهر، شما دانه‌های ریز که همان تخم‌های شب‌پره هستند را بر روی ساقه و میوه می‌بینید که در صورت مقابله نکردن با آن، کم‌کم زیاد شده و گیاه به صورت کامل از بین می‌رود.

✅مدیریت: برای مبارزه با این شب‌پره‌ها، لازم است تا از تله‌های نوری یا حشره کش‌هایی که زیر نظر کارشناس توصیه شده استفاده شود.

کرم‌های طوقه‌بُر

کرم طوقه بر Agrotis ipsilon Rotten –Agrotis exclamationis L ظاهری بسیار شبیه به سوسک دارند. هدف اصلی این کرم‌ها، آسیب زدن به ریشه است که در نهایت باعث از بین رفتن گیاه و خشک شدن آن می‌شوند. جالب است بدانید این کرم‌ها اغلب در تاریکی فعالیت می‌کنند.
✅مدیریت: برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت میتوانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید و هم چنین از سموم انتخابی استفاده کنید. البته با بهینه سازی دمای محیط و رطوبت خاک، می‌توان از رشد کرم‌های مذکور جلوگیری کرد.

مگس مینوز

دو گونه مهم از مگس های مینوز برگ به نام های ‭Liriomyza sativae‬و ‭ L. trifolii ‬روی گوجه فرنگی در گلخانه ها به شدت خسارت می زند.این مگس‌ها به برگ گیاه گوجه فرنگی حمله می‌کنند و باعث سوراخ شدن و گاها پیچ خوردن آن می‌شوند. از لحاظ ظاهری این مگس‌ها شبیه مگس‌های معمولی هستند اما بال‌های آنان بسیار کشیده‌تر و به رنگ سیاه است. برای اینکه بتوان از گیاه در برابر این مگس‌ها محافظت کرد، می‌توان از آفت‌های مخصوص شب‌پره‌ها استفاده کرد.

✅مدیریت : برای مبارزه با مگس مینوز، توصیه می‌شود از نشا سالم و عاری از آفت و از حشره کش های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده شود.

مگس سفید

مگس سفید گوجه فرنگی (Silverleaf whitefly) ،گیاه گوجه فرنگی یک میزبان عالی برای این نوع مگس است. بسیاری از متخصصان کشاورزی مگس سفید را عامل بسیاری از بیماری‌های گیاه می‌دانند. چنانچه در زمان مناسب با این مگس ها مقابله نگردد، می‌توانند به محصولات خسارت زیادی وارد کنند.
✅مدیریت: برای مبارزه با مگس سفید، توصیه می‌شود حتما از سموم اختصاصی استفاده کنید.

کنه‌ها

کنه یکی از آفات مهم گیاه گوجه فرنگی است. کنه‌ها از ساقه گوجه فرنگی و شیره‌ی موجود در آن استفاده می‌کنند. متاسفانه کنه‌ها می‌توانند آسیب جدی به محصولات گوجه فرنگی وارد کنند. اگر در زمان مناسب به کنه‌ها رسیدگی نشود، باعث می‌شود تا برگ ها سوراخ شوند.
دو گروه از کنه هاشامل کنه تارتن)دونقطهاي(و کنه حنایی درگوجه فرنگی مهم و خسارتزا هستند.

✅مدیریت: برای مقابله با کنه توصیه می‌شود که از سموم کنه کش استفاده شود و عامل اصلی طغیان کنه برطرف شود. البته لازم است این سم به صورت دوره‌ای در زمان رشد گیاه به آن اضافه گردد.

تریپس گوجه‌فرنگی

تریپس گوجه‌فرنگی(Haplothrips Tritici)از لحاظ ظاهری، تریپس‌ها حشرات قهوه‌ای رنگی هستند که شکل سوزنی دارند. این آفات در بوته‌های گوجه فرنگی به وفور مشاهده می شود؛ زیرا این آفت در دسته آفت‌های رایج گوجه فرنگی دسته بندی می‌شود. علائم آلوده شدن گوجه فرنگی به این آفت، بسیار شبیه به کمبود پتاسیم است.
✅مدیریت : متاسفانه تریپس‌ها در برابر بسیاری از سموم فعلی مقاوم هستند؛ به همین دلیل استفاده از حشرات شکارگر می تواند گزینه‌ی مناسبی برای مقابله با آن‌ها باشد. البته اگر از سموم تماسی نیز بهره ببرید، تاثیر مثبتی بر روی کنترل این آفت مشاهده خواهید کرد.

آشنایی با بیماری های گوجه فرنگی

بیماری‌های گوجه فرنگی عموما باعث می‌شوند میزان باروری گیاه گوجه فرنگی تا حد زیادی کاهش یابد. از همین رو توصیه می‌شود تا کشاورزان و باغداران به خوبی با بیماری‌های گوجه فرنگی آشنایی داشته باشند تا سریعا در جهت برطرف کردن مشکل اقدام کنند.

لکه موجی(بلایت زودرس) گوجه فرنگی

عامل بیماری گیاهی لکه موجی گوجه فرنگی قارچ Alternaria Solani است.این بیماری اغلب در گوجه فرنگی و فلفل دیده می‌شود. عامل این بیماری یک نوع قارچ است که باعث خشک شدن و سوختگی برگ گیاهان می‌گردد. از علائم این بیماری می‌توان به لکه‌های سیاه و قهوه‌ای ایجاد شده بر روی ساقه و برگ گیاه اشاره کرد. برای مقابله با آن می توان از بذر سالم استفاده کرد و قبل از کاشت، زمین را به صورت عمیق شخم زد.

پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی

پژمردگی فوزاریوم (Fusarium Wilt) توسط قارچ فوزاریوم اکسیسپریوم اف. اس پی. لیکوپرسیسی (Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici) ایجاد می‌شود.یکی دیگر از انواع بیماری‌های گوجه فرنگی، پژمردگی فوزاریومی است. عامل بوجود آورنده این نوع بیماری نوعی قارچ است و چنانچه زمین را آلوده کند، اثرات آن تا چندین سال قابل مشاهده است. اگر خاک شما اسیدی یا شنی باشد، اغلب شرایط مساعد را برای رشد این قارچ ها فراهم می کند. از جمله علائم این بیماری، می‌توان به به زرد شدن برگ‌های پایینی گیاه اشاره کرد که کم‌کم کل ساقه را نیز درگیر می‌کند.

✅ برای پیشگیری از رشد این قارچ توصیه می‌شود که زمین توسط گوگرد ضدعفونی شده و رطوبت و دمای خاک مکررا مورد بررسی قرار گیرد.

خال سیاه گوجه فرنگی

خال سیاه که اغلب بر روی برگ یا میوه گوجه فرنگی مشاهده می‌شود، از دیگر بیماری‌های گوجه فرنگی است که عامل ایجاد کننده آن نوعی قارچ است. این قارچ اغلب در محیط‌های مرطوب و گرم رشد می‌کند.

عامل بیماری آنتراکنوز، پوسیدگی میوه، خال سیاه گوجه فرنگیAnthracnose fruit (Ripe rot)of tomato قارچ Colletotrichum coccodes (Wallr) Hughes می باشد. چندین گونه از جنسColletotrichum شامل  Colletotrichum coccodes (Wallr) Hughes، C. dematium، c. gloeosporioides  به عنوان عامل بیماری گزارش گردیده که علایم آنتراکنوز ایجاد می کند ولی گونه C. coccodes مهم ترین عامل بوده و این گونه را در ایران بیماری خال سیاه گوجه فرنگی می دانند.

✅ برای اینکه بتوان این بیماری را کنترل کرد، توصیه می‌شود از بذرهای سالم بهره برد و همچنین علف‌های هرز اطراف گیاه را از بین برد.

شانکر باکتریایی گوجه فرنگی

عامل بيماری شانکر باكتریایي گوجه فرنگي،Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis،
باكتری گرم مثبت، غيرمتحرک و هوازی اجباری است.این بیماری نیز یکی از موارد مهمی است که می تواند بوته گوجه فرنگی را درگیر کرده و باعث ضعف ساقه شود. معموملا شانکرها به شکل بیضی هستند و حالت شیره مانند دارند.

✅ اگر می‌خواهید با این بیماری مقابله کنید، لازم است شاخه‌های درگیر را سریعا هرس نمایید. البته با آبیاری منظم، مراقبت از پوست ساقه و ضدعفونی کردن گیاهان، می‌توان عامل بیماری را از بین برد.

سفیدک سطحی گوجه فرنگی

سفیدک سطحی گوجه فرنگی (leveillula taurica ) از طریق نوعی عامل قارچی منتقل می‌شود. اگر هوا بسیار خشک و گرم باشد، این قارچ به سرعت پیشروی می‌کند. از علائم این بیماری می‌توان به نقاط سفید و آهکی بر روی برگ و سایر بخش‌های گیاه اشاره کرد.

✅ برای از بین بردن عامل این بیماری، می‌توان از قارچ کش‌های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده کرد.

آنتراکنوز گوجه فرنگی

عامل بیماری  Colletotrichum spp می باشد و علائم بیماری بصورت لکه های مدور با حاله ای قهوه ای در سطح برگ و میوه ظاهر میشود .این بیماری از طریق بذر و میوه های آلوده انتشار می یابد.مراحل حاد بیماری گلدهی ،میوه دهی و پس از برداشت است .

✅ برای از بین بردن عامل این بیماری، می‌توان از قارچ کش‌های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده کرد.

برنامه کوددهی گوجه فرنگی

گوجه فرنگی برای تولید میوه به عناصر غذایی به خصوص کلسیم، پتاسیم و ازت نیاز دارد. در صورت عدم تأمین این عناصر غذایی بوته های گوجه فرنگی ضعیف شده و کیفیت محصول کاهش می یابد. گوجه فرنگی برای ریشه زایی، گلدهی و تولید میوه به در اختیار داشتن فسفر و برای تولید برگ و شاخه به عنصر نیتروژن نیاز دارد. مصرف بیش از اندازه این عناصر و یا کمبود آنها در محیط رشد گیاه سبب رشد نامناسب گیاه و در نتیجه کاهش کیفیت و راندمان تولید می گردد.
مراحل تولید گوجه فرنگی در مزرعه شامل هفت مرحله می باشد. جالب است بدانید نیاز کودی گوجه فرنگی در هر یک از این مراحل یکسان نیست.

---

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع‌بندی

در این مقاله برخی از مهمترین آفات و بیماریهای گوجه فرنگی معرفی شده‌اند. به صورت کلی، بهترین راه محافظت از محصولات گوجه فرنگی، کاشت بذر سالم و اصلاح شده، بررسی دوره‌ای خاک و رطوبت محیط و استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مناسب می باشد.

منابع

• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5519495/
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C
• https://www.growingproduce.com/crop-protection/be-on-the-lookout-for-damaging-diseases-of-tomatoes/
• https://www.researchgate.net/post/Are-you-familiar-with-such-symptoms-on-tomato-plants

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

فروشگاه کشاورزی شیراز / فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز / فروشگاه اینترنتی کشاورزی اگری راز

انواع آفات و بیماری سیب زمینی

مقدمه

آفات و بیماری‌های سیب زمینی دو مقوله مهم هستند که امروزه کشاورزان و باغداران را دچار چالش های عدیده ای کرده اند. بسیاری از آن‌ها تلاش می‌کنند تا با این آفات و بیماری‌ها مقابله نموده و با استفاده از انواع کود شیمیایی مثل فسفیت پتاسیم، به مدیریت بیماری های سیب زمینی می پردازند. در این مقاله تلاش کرده ایم تا برخی از انواع بیماری‌های سیب زمینی و آفات مهم را در فروشگاه کشاورزی اگری راز معرفی کنیم.

معرفی آفات و بیماری‌های سیب زمینی

بیماری‌های سیب زمینی

بیماری‌های سیب زمینی اغلب در هنگام برداشت مشاهده می‌شوند، برخی از بیماری‌ها از طریق غده‌های ذخیره شده پخش می‌شوند و برخی در طول رشد دیده می شوند. جدی‌ترین آنها پوسیدگی غده است، اما بیماری‌هایی که منجر به «لکه‌دار شدن» سیب زمینی می‌شوند نیز بسیار مهم‌اند.

پوسیدگی ریزوکتونیا ریشه

در پوسیدگی ریزوکتونیا ریشه سیب زمینی عامل بیماری قارچ Rhizoctonia solani می باشد.یکی از بیماری‌های مهم و اصلی که سیب زمینی و سایر سبزیجاتی که در خاک وجود دارند را درگیر می‌کند، پوسیدگی ریشه است. برخی به آن شوره‌ی سیاه نیز می‌گویند. این بیماری اغلب در بخش‌های سردسیری دیده می‌شود. با بروز این پوسیدگی بر روی سیب زمینی‌ها و مخصوصا غده‌های آنان لکه‌های سیاهی دیده می‌شود که باعث عدم رشد بوته و سیب زمینی یا از بین رفتن ریشه خواهند شد.

✅ توصیه می‌شود به جهت جلوگیری از ایجاد این بیماری، حتما از غده های سالم استفاده شود و همچنین در حین رشد، از سموم قارچ‌کش استفاده گردد.

بیماری لکه موجی سیب زمینی

بيماري لکه موجي سيب زميني در اثر دو گونه قارچي شامل Alternaria alternata و A. solani ايجاد مي شود.این مورد از بیماری‌های سیب زمینی  نیز بیشتر در زمان رشد سیب زمینی دیده می‌شود در این حالت برگ‌ها زرد و آفتاب سوخته می‌شوند. در نظر داشته باشید که زمین آلوده به این بیماری، می‌تواند باعث سرایت آن به سایر محصولات زراعی همانند گوجه فرنگی، خیار و … شود. این بیماری در واقع یک نوع قارچ است که می‌تواند سیب زمینی را از درون، قهوه‌ای و خراب نماید. بیماری لکه موجی بیشتر در محیط‌های مرطوب دیده می‌شود.

✅ برای جلوگیری از شیوع این بیماری، بهتر است تا به میزان آبیاری و افزودن محلولهای غذایی توجه شود. همچنین توصیه می‌گردد که سیب زمینی‌ها قبل از کاشت حتما ضدعفونی شوند. سمپاشی با قارچ کش توصیه شده زیر نظر کارشناس نیز می تواند یکی از راهکارهای موثر در این زمینه باشد.

بیماری نماتد طلایی سیب زمینی

در بیماری نماتد طلایی سیب زمینی ،شناسايي مولکولي با استفاده از پرايمرهاي اختصاصي گونه هاي G. rostochiensis و G. pallida انجام گرفته که نتايج مطالعه ميکروسکوپي را در تاييد گونه G. rostochiensis تکميل نموده است.بیماری نماتد طلایی از جمله بیماری‌های سیب زمینی می باشد. عامل ایجاد کننده این بیماری  موجودات ریزی هستند که در خاک وجود دارند و از ریشه گیاهان تغذیه می کنند. این بیماری، اولین بار از سیب زمینی‌هایی که از آمریکا وارد شده بود به سیب زمینی‌های ایرانی سرایت کرد. این بیماری موجب می شود تا آب و مواد معدنی  به گیاه نرسد و گیاه در طول زمان پژمرده شود، لذا تراکم سیب زمینی‌های برداشت شده از زمین‌های بیمار بسیار کمتر است. در گیاهان بیمار، ساقه کم آب و ضعیف دیده می‌شود و به هنگام برداشت سیب زمینی، لکه‌های طلایی رنگ به روی آن دیده می شود.

✅ برای جلوگیری از ظهور این بیماری، لازم است قبل از کاشت، نمونه‌ی خاک مورد بررسی قرار گرفته و غده ی سالم کاشت شود.

بیماری سفیدک کرکی یا دروغی (بلایت دیررس) سیب زمینی

عامل بیماری سفیدک داخلی سیب زمینی Phytophthora infestans است.این نوع از بیماری‌های سیب زمینی تحت عنوان سوختگی برگ نیز شناخته می‌شود. در این بیماری، ابتدا برگ ها به خصوص در نواحی پایینی، علائمی چون کم‌آبی، سوختگی یا زخم را از خود نشان می‌دهدند و بوته زرد و پژمرده می‌شود. این بیماری اغلب در مناطقی که رطوبت زیاد باشد دیده می‌شود. چنانچه رطوبت زمین کنترل نشود بوی نامطبوعی از آن بلند شده و سبب ظهور لکه های قهوه ای و سفید رنگ درون سیب زمینی‌ها می گردد. عامل این بیماری یک نوع قارچ است .

✅ برای جلوگیری از بروز این بیماری، لازم است تا خاک قبل از کاشت بررسی شود، زمین به موقع سم‌پاشی شده و رطوبت خاک نیز کنترل گردد. درصورت مشاهده بروز این بیماری در زمین، کل گیاهان موجود در زمین باید سوزانده شوند. همچنین کاشت غده های سالم می تواند در پیشگیری از بروز این بیماری موثر باشد.

بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی

عامل بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی نوعی قارچ بنام V. dahliaeوVerticillium albo atrum است. جالب است بدانید، زمانی‌که بوته ی سیب زمینی به این قارچ آلوده می‌شود، دیگر نمی‌توان آن را با هیچ قارچ‌کشی از بین برد. این بیماری اغلب در مناطق سرد و خشک دیده می‌شود و از بخش‌های پایینی ساقه شروع شده و به بخش‌های بالایی سرایت می‌کند. در صورت ابتلا به این بیماری عموما برگ‌ها به صورت نیمه پژمرده در می آیند.

✅ برای کنترل این بیماری، می‌توان از قارچ کش‌ها استفاده نمود و به منظور جلوگیری از نشر آلودگی ها، وسایل و ابزار کشاورزی را حتما قبل از استفاده استریل کرد.

بیماری اسکب یا جرب معمولی

بیماري جرب معمولي از بيماري هاي مهم گياهي است که به وسيله باکتری Streptomyces scabies ایجاد شده و اگر خاک تحت کشت سیب زمینی شما دارای پی اچ خنثی یا قلیایی باشد، احتمالا با این بیماری باکتریایی مواجه خواهید شد. باکتری استرپتومایسیس برای رشد به دمایی بین 10 تا 35 درجه سانتی‌گراد نیاز دارد. این باکتری‌ها موجب می‌شوند تا لکه های قهوه ایی رنگی در سطح پوست سیب زمینی‌ها ایجاد شود و سیب زمینی ها دارای  ظاهری تو رفته و چروکیده باشند.

✅ برای پیشگیری از بروز این بیماری، بهتر است تا مواد اصلاح‌کننده به صورت بهینه و مداوم به خاک تزریق شوند.

آفات سیب زمینی

شناسایی آفات سیب ‌زمینی و روش‌های مقابله با آن‌ها به کشاورزان کمک می‌کند تا بتوانند در زمان لزوم بیماری‌ها و آفات را شناخته و با آنها مقابله کنند. از همین رو، در ادامه برخی از آفات مهم سیب ‌زمینی معرفی می‌شوند:

شته سیب زمینی

شته سیب زمینی (Macrosiphum euphorbiae Thomas) ، بدن این شته‌ها کروی شکل است و شاخک‌های آنان بلندتر از طول بدنشان است. این شته‌ها موجب می‌شوند تا بوته سیب زمینی کوچک باقی مانده و کم‌کم زرد شود.

✅ مدیریت : با اصلاح خاک و استفاده از سموم آفت‌کش، می‌توان از رشد لارو این شته ها جلوگیری کرد.

شته سبز

شته سبز اغلب بر روی برگ‌ سیب زمینی هایی که از آن‌ها تغذیه می‌کنند دیده می‌شوند. همچنین در مدت زمان اندکی باعث زرد شدن و پیچش برگ می‌شوند. این شته‌ها موجب می‌شوند تا دوره رشد سیب زمینی ها کامل نگردد.

✅ مدیریت : برای مقابله با شته سبز، می‌توان از سموم فسفردار استفاده کرد.

کرم مفتولی

کرم مفتولی (Agriotes Lineatus) مستقیما غده سیب زمینی را هدف قرار داده و با ایجاد دالان های قهوه‌ای رنگ در نهایت منجر به فساد سیب زمینی می شوند. این کرم‌ها به رنگ قهوه‌ای اند.

✅ مدیریت :می‌توان به کمک آفت کش‌های طبیعی به راحتی آنان را از بین برد.

کرم برگ‌خوار سیب زمینی

کرم برگ‌خوار سیب زمینی (Spodoptra exigua) شبیه یک پروانه کوچک است و بر روی بخش جلویی بال‌های آن، لکه های قهوه‌ای رنگ دیده می شوند. لاروهای این حشره سبز رنگ هستند و خطوط افقی مشکی بر روی بدن خود دارند. این کرم‌ها از برگ های سیب زمینی تغذیه می کنند.

✅ مدیریت : برای مقابله با این کرم‌ها، باید بصورت مداوم علف های هرز زمین را از بین برد و از حشره‌کش ها استفاده کرد. همچنین بهتر است تا زمین به صورت عمیق شخم زده شود.

پروانه کله مرده سیب زمینی

پروانه کله مرده سیب زمینی (Acherontia atropos) دارای سینه بزرگ و موهای قهوه‌ای رنگ هستند و از شیره‌ی گل ها جهت تغذیه استفاده کرده و در نهایت منجر به از بین رفتن برگ‌ها می شوند؛ لذا پروسه رشد نیمه تمام می‌ماند.

✅ مدیریت : به دلیل بزرگ بودن جثه‌ی آن‌ها ، می توان با بهره گیری از تورهای سیمی یا مگس‌های مهاجم آن‌ها را شکار نمود.

سوسک برگخوار (سوسک کلرادو)

سوسک برگخوار سیب زمینی decemlineata به صورت بیضی‌شکل است و دارای بال های زرد رنگ می‌باشد. این آفت در آب و هوای مرطوب دیده می‌شود و دمای بالاتر از 12 درجه سانتی‌گراد برای رشد آن مناسب است. این آفت تمام برگ‌های گیاه را می‌خورد و بیماری‌های ویروسی و باکتریایی را به سیب زمینی منتقل می‌کند. لازم به ذکر است که راه تشخیص ابتلای گیاه به این آفت، می تواند فضولات سیاه‌رنگی باشد که از خود برجای می‌گذارد.

✅ مدیریت :برای مقابله با این آفت، می توان آفتکش های شیمیایی به‌کار برد و یا در صورت مشاهده‌ی سوسک، سیب زمینی‌ها را سریع برداشت کرد. حشراتی چون زنبور، قاتل این سوسک‌ها هستند و می توان از آنها نیز در مهار این آفت استفاده نمود.

بید سیب زمینی

بید سیب زمینی (Phthorimaea operculella) بیشتر در مناطق گرم مشاهده می‌شود. این بیدها به درون سیب زمینی ها دالان زده و آن‌ها را پوک می‌کنند. از لحاظ ظاهری، بید سیب زمینی همانند یک شب‌پره قهوه‌ای‌شکل است که در بال‌های جلوی آن، لکه‌های قهوه‌ای وجود دارد. این لاروها توانایی فاسد کردن سیب زمینی را دارا می باشند.

✅ مدیریت : برای مقابله با آن‌ها، لازم است عملیات خاک‌ورزی و کوددهی در زمین های زیرکشت سیب زمینی در زمان مناسب (5-6 هفته بعد از کاشت) انجام شود. همچنین توصیه می‌شود غده سیب زمینی در عمق 15 سانتی‌متری کاشته شود و پس از عملیات برداشت در صورت نگهداری در انبار، بهتر است دمای انبار در محدوده 5 تا 10 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود.

بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی

این بیماری مشهور به سیاه دانه بوده و یکی از مهمترین بیماری ها در سیب زمینی ریزوکتونیا سیب زمینی یا بیماری سیاه دانه است که سبب از بین رفتن گیاهچه و ساقه و ریشه میشود. این نوع بیماری خاکزی بوده و در غده وجود دارد همچنین این بیماری به جوانه ها حمله ور شده و سبب ضعف در رشد میشود.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع‌بندی

بیماری‌ها و آفات سیب زمینی از جمله مقولات مهمی هستند که کشاورزان و باغداران با آنها روبرو هستند. بیماری‌های سیب زمینی اغلب در هنگام برداشت مشاهده می‌شوند، برخی از بیماری‌ها از طریق غده‌های ذخیره ای انتقال می یابند که مهمترین آنها بیماری پوسیدگی غده است، اما بیماری‌هایی که منجر به «لکه‌دار شدن» سیب زمینی می‌شوند نیز بسیار حائز اهمیت اند. آفات سیب زمینی شامل شته، کرم، پروانه، سوسک و بید می باشند و شناسایی این آفات و روش‌های مقابله با آن‌ها، به کشاورزان کمک می‌کند تا در زمان لزوم بتوانند با آن‌ها مبارزه کنند.

منابع

• https://plantvillage.psu.edu/topics/potato/infos
• https://link.springer.com/article/10.1007/s11540-013-9246-9
• ^{https://fa.wikipedia.org/wiki}/
• https://mtvernon.wsu.edu/path-team/potato/

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

فروشگاه کشاورزی شیراز / فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز / فروشگاه اینترنتی کشاورزی اگری راز

انواع آفت و بیماری برنج

مقدمه

بیماری‌های برنج اثرات منفی جدی بر باروری محصول دارند و تشخیص صحیح بیماری‌های برنج، کلید جلوگیری از این اثرات است. با این حال، روش‌های تشخیص بیماری‌های موجود برای برنج، کاملا دقیق و کارآمد نیستند و اغلب به تجهیزات خاصی نیاز دارند. در این مقاله، تلاش شده است تا با معرفی انواع آفات برنج، کود کشاورزی مناسب و تکنیک‌های آنلاین کشاورزی ، تا حد زیادی بیماری‌ها را شناخته و بتوان با آنها مقابله نمود.

هر آنچه که باید در خصوص بیماری‌های برنج بدانید

بیماری‌های برنج

با توجه به اینکه برنج در حال حاضر غذای اصلی اقشار زیادی از مردم است، چنانچه در پروسه‌ی کاشت و برداشت آن خللی ایجاد شود، ضربه بزرگی به بازار تامین زده می‌شود. به همین دلیل لازم است تا در بحث کشاورزی انواع بیماری‌ها و آفت‌های مربوطه به کشاورزان آموزش داده شود که بتوانند در زمان مناسب به مقابله با آفت و بیماری بپردازند.

بلاست برنج

بلاست برنج (Magnaporthe grisea) , در کل جهان دیده می‌شود و در واقع عامل آن یک نوع قارچ است که بر روی برگ برنج رشد می‌کند. چنان‌چه در زمان مناسب با این نمونه از بیماری های برنج مقابله نشود، قارچ رشد کرده و مانع از محصول دادن مزرعه‌ی برنج شما خواهد شد. این قارچ از لحاظ ظاهری به صورت لکه‌های قهوه‌ای بر روی سطح برگ رشد می‌کند. برای اینکه بتوان با بیماری بلاست برنج مقابله کرد، لازم است از قارچ کش‌ها و مواد ضدعفونی کننده مخصوص برگ برنج استفاده گردد همچنین پیشنهاد می شود کودهای ازته در مقدار مناسب و در چند مرحله مجزا به خاک افزوده شود. این کار سبب افزایش محصول و کاهش آلودگی ها و بیماری های زیست محیطی برنج از جمله بلاست می گردد.
– این نمونه از بیماری‌های برنج در کل جهان دیده می‌شود و در واقع عامل آن یک نوع قارچ است که بر روی برگ برنج رشد می‌کند. چنان‌چه در زمان مناسب با این بیماری مقابله نشود، قارچ رشد کرده و مانع از محصول دادن مزرعه‌ی برنج شما خواهد شد. این قارچ از لحاظ ظاهری به صورت لکه‌های قهوه‌ای بر روی سطح برگ رشد می‌کند.

✅ برای کنترل این بیماری, از قارچ کش‌ها و مواد ضدعفونی کننده مخصوص برگ برنج استفاده شود.

شیت بلایت

شیت بلایت یا سوختگی غلاف برگ برنج شدیدا به برنج خسارت وارد میکند .بوته های آلوده شده آب و مواد غذایی کافی به آنها نمیرسد بنابراین لاغر و چروکیده و یا کلا خوشه تشکیل نمیشد.علائم این بیماری بصورت لکه های گرد،مستطیلی یا بیضوی خاکستری رنگ متمایل به سبز و آبی می باشد که عموما در سطح نزدیک به آب اتفاق می افتد.عواملی مثل دما،رطوبت،عملیات کاشت و میزان مصرف کود ازته در شیوع این بیماری اثر زیادی دارد.

پوسیدگی جیبرلایی طوقه و ریشه

پوسیدگی جیبرلایی طوقه و ریشه(Gibberella fujikuroi ), یکی دیگر از بیماری‌های برنج محسوب می‌شود و نوعی بیماری است که بذر برنج را نشانه می‌گیردهدف قرار می دهد. تشخیص این بیماری دشوار است، اما زمانی که کشاورز مشاهده کرد که بذر برنج زرد شده یا به خوبی رشد نمی‌کند، لازم است حتما بذر را آزمایش نماید. چنانچه با این بیماری مقابله صورت نگیرد، در نهایت باعث خشک شدن بذر برنج قبل از باروری خواهد شد.

✅ برای کنترل این بیماری, ضدعفونی کردن بذرهای خام می‌تواند تا حد زیادی عامل بیماری را از بین ببرد، اما به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که در صورت مشاهده بیماری، لازم است مزارع مجدد وجین شده و آب آلوده‌ی آن‌ها تعویض گردد.

سوختگی غلاف برنج

(Rhizoctonia solani)این نمونه از بیماری‌های برنج یک نوع بیماری قارچی است که ساقه‌ی گیاه برنج را هدف قرار داده و موجب زرد شدن و در نهایت خشک شدن آن می‌شود. معمولا مزارعی که در بخش گرمسیری قرار دارند، دچار این مشکل می‌شوند. مشاهده‌ی لکه‌های خاکستری یا آبی روی غلاف برنج، می تواند بیان‌گر رشد این قارچ باشد.

✅ برای کنترل این بیماری, می‌توان از انواع قارچ‌کش و ضدعفونی کننده‌ها استفاده کرد. همچنین گفته می‌شود که ترکیبات مسی و آلی نیز گزینه های مناسبی برای از بین بردن این بیماری گزینه‌های خوبی هستند.

سیاهک دروغی یا سیاهک سبز

سیاهک دروغی یا سیاهک سبز(Ustilaginoidea virens), این مورد از بیماری‌های برنج به دلیل شرایط جوّی بد یا تغییرات نیتروژن خاک به وجود می‌آید. عامل بیماری عموما به گل‌ها و برگ‌ها حمله می‌کند و مانع باروری می‌شود. از لحاظ ظاهری نیز توده‌هایی به رنگ زرد یا سبز بر روی برگ دیده می‌شود.

✅ برای کنترل این بیماری از بذرهای مناسب و همچنین نیتروژن کافی برای کاشت استفاده نمایید. تقسیم آب در طول شبانه‌روز نیز در کنترل این بیماری تاثیر بسزایی دارد.

پوسیدگی فوزاریومی برنج

پوسیدگی فوزاریومی برنج (Ustilaginoidea virens), این بیماری برنج می‌تواند به بذر گیاه برنج حمله کرده و در صورت رشد، طوقه را به صورت کامل از بین ببرد. این بیماری بیشتر در بخش‌های معتدل دیده می‌شود و عامل آن نوعی قارچ است. تشخیص عامل بیماری‌زا دشوار است، اما به صورت کلی بذرهایی که به این بیماری دچار شده‌اند، دارای ساقه‌های باریک و نازکی هستند که هر آن امکان پوسیدگی برای آن‌ها وجود دارد. برای مقابله با این بیماری، توصیه می‌شود بذرها قبل از کاشت ضدعفونی شدهوند و زمین نیز سم‌پاشی شود تا عامل بیماری به صورت کامل از بین رود.

مهم‌ترین آفات برنج

آفات برنج در واقع به حشرات و موجودات ریز مزاحمی گفته می‌شود که باعث آسیب‌رسانی به محصول نهایی خواهند شد. با توجه به اینکه این آفات می‌توانند آسیب جدی به زمین‌ها وارد نمایند، لذا در این مقاله قصد داریم تا برخی از آفات مهم و روش‌های مقابله با آن‌ها را معرفی کنیم.

کرم ساقه‌خوار نواری برنج

کرم ساقه‌خوار نواری برنج(Chilo suppressalis Walker), این کرم یکی از آفات برنج مخصوصا در نواحی شمالی کشور است. کرم دارای ظاهری زرد رنگ است وکه از ساقه‌ی برنج تغذیه می‌نماید. این کرم‌ها می توانند از تشکیل برنج و رشد آن جلوگیری نمایند، لذا میزان برنج تولید شده نهایی را به شدت کاهش خواهند داد.

✅ برای مقابله با این کرم‌ها باید آن‌ها را به صورت فیزیکی از ساقه جدا نمود؛ لذا چون این امر ممکن نیست، توصیه می‌شود تا از فرومون‌های مناسب استفاده گردد تا موجب عدم جفت‌گیری و تکثیر کرم شود. استفاده از تله‌های نوری و کودهای نیتروژن‌دار نیز گزینه‌های کاربردی و خوبی می‌باشند.

کرم سبز برگ‌خوار برنج

کرم سبز برگ‌خوار برنج(Naeange aenescens), عموما این نوع آفت برنج به صورت پروانه‌ای بوده و مانع از ارائه‌ی محصول زیاد می‌شود. این کرم‌ها دارای رنگ قهوه‌ای می‌باشند وکه در بر روی بخش ابتدایی و انتهایی آن، لکه‌های تیره وجود دارد. این کرم پس از آنکه از تخم بیرون آمد، می‌تواند برگ‌های برنج را بخورد و از بین ببرد.

✅ برای مقابله با این آفت، می‌توان از انواع حشره‌کش‌ها استفاده نمود. همچنین زنبور و مگس دو قاتل برای این کرم محسوب می‌شوند.

مگس خزانه

مگس خزانه(Ephydra afghanica), همانطور که از نام این مورد می‌توان متوجه شد، این آفت در خزانه بوده و از محیط مرطوب خزانه جهت تکثیر استفاده می‌نماید تا تکثیر شدبتوانده و برگ‌های برنج را از بین برده نابود و زرد کند. از لحاظ ظاهری، مگس خزانه بسیار شبیه به مگس‌های معمولی خاکستری رنگ است.

✅ باید به این مورد توجه داشت که اگر خزانه شما درگیر این آفت شد، لازم است تا آب خزانه به مدت 24 ساعت خشک شود و سپس از انواع حشره‌کش‌ها برای از بین بردن باقیمانده مگس‌ها استفاده شود. این آفت می تواند کل خزانه شما را بسیار آسان و سریع سریع و راحت درگیرآلوده نماید.

شب‌پره تک نقطه‌ی برنج

شب‌پره تک نقطه‌ی برنج(Mythimna unipuncta), این آفت می‌تواند شاخه و برگ‌های برنج را تحت تاثیر قرار دهد. چنانچه در زمان مناسب با آن مقابله نشود، بذر برنج به مرحله محصول نخواهد رسید. این شب‌پره‌ها عموما به صورت پروانه‌هایی خاکی رنگ هستند که بر روی بال آنان لکه‌های تیره رنگ وجود دارد.

✅ برای مقابله با این آفت توصیه می‌شود تا از سمومی همانند کارباریل، تری‌کلروفن و مالاتیون استفاده شود. لازم به ذکر است که زمان فعالیت این آفت، اغلب شب هنگام می‌باشد.

زنجرک برنج

زنجرک برنج(Viridis cicadella),این آفت برنج جزء آفت‌های بسیار معروف و شناخته شده‌ی کل جهان در مزارع برنج می‌باشد. این آفت یک ملخ سبز رنگ است که اندازه آن گاها به تا چند سانتی‌متر نیز می رسدبزرگ می‌شود. زنجرک می‌تواند به آوند برنج نفوذ نموده و مانع رشد گیاه و آب‌رسانی به محصول شود. به همین دلیل مزارعی که درگیر این آفت می‌شوند، بسیار سریع خشک خواهند شد. این آفت همچنین سم‌هایی را از خود منتشر می‌نماید که برگ‌های گیاه را زرد و پوسیده می‌کند.

✅ اگر بخواهید به صورت غیر شیمیایی (زیستی) با این آفت مقابله نمایید، باید از شکارچی‌هایی همچون عنکبوت‌ها و سنجاقک‌ها بهره ببرید؛ در غیر این صورت تنها راه مقابله با این آفت، استفاده از کودهای شیمیایی است. از همین رو توصیه می‌شود تا از حشره‌کش‌هایی که در ساختار آن‌ها فسفر وجود دارد، استفاده کنید؛ زیرا می‌توانند به صورت موثر بر آن‌ها تاثیر داشته باشند.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع‌بندی

بیماری‌های برنج و آفات آن، دو مورد از معضلات بزرگی هستند که کشاورزان همواره با آن روبرو هستند. گفته می‌شود در سال، حدود 20 درصد از برنج‌های کاشت‌شده به دلیل بیماری و آفات از بین می‌روند. به همین دلیل تلاش بر این است تا در این مقاله تلاش شد تا برخی از بیماری‌های مهم و آفات شناخته شده معرفی شوند تا بتوان با آگاهی بیشتر با آنها مقابله کرد. برای مقابله با برخی از بیماری یا آفت‌ها، می توان از روش‌های شیمیایی استفاده کرد، اما برخی دیگر نیز تنها با روش‌های تهاجمی نابود می شوند. لذا نباید این ذهنیت ایجاد شود که تمام بیماری‌های برنج را با کود و سم می‌توان درمان نمود.
با توضیحاتی که در این مقاله بیان گردید، می‌توان نتیجه گرفت برای اینکه بتوان میزان محصول برداشت شده خود را چند برابر کرد، در گام اول لازم است بذر را بررسی نموده و نمونه‌های سالم را انتخاب و کشت نمایید. در گام‌های بعدی نیز بررسی دوره‌ای، کوددهی و سمپاشی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.

منابع:

• https://agritech.tnau.ac.in/crop_protection/crop_prot_crop%20diseases_cereals_paddy.html
• http://www.knowledgebank.irri.org/step-by-step-production/growth/pests-and-diseases
• https://www.irri.org/disease-and-pest-resistant-rice
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AC

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

انواع آفت و بیماری ذرت

مقدمه

آفت و بیماری های ذرت می توانند آسیب های شدید و اقتصادی را بر بوته های ذرت وارد کنند. ذرت گیاهی است که از منظر تأمین علوفه دام و تولید دانه های حاوی نشاسته در کشاورزی حائز اهمیت است بنابراین آشنایی با مراحل کاشت و شناخت انواع کود و نگهداری محصول در انبار بسیار اهمیت دارد.. لذا با توجه به موارد ذکر شده و نیز اهمیت ذرت بعنوان یک گیاه زراعی پرمصرف، ضرورت دارد که آفات و بیماری های ذرت در سریعترین زمان ممکن شناسایی و از روش های کنترل و مدیریت آفت و بیماری های ذرت استفاده گردد. از اینرو در این مقاله به شرح مهمترین آفات و بیماری های ذرت و روش های کنترل بیماری و آفات ذرت خواهیم پرداخت.

آفات ذرت و روش کنترل آن ها

مزرعه ذرت از نظر رشد با سایر مزارع متفاوت است، به نحوی که ارتفاع بوته ها گاها به 3 متر نیز می رسد. با توجه به اینکه بوته های ذرت از نظر مواد غذایی همچون پروتئین ها، ویتامین ها، املاح معدنی، اسیدهای چرب و کربوهیدرات ها غنی هستند و دارای ظاهری انبوه و متراکم می باشند پناهگاه مناسبی برای حضور طیف وسیعی از آفات می گردند. تحقیقات نشان می دهد، بیش از 400 گونه از خانواده بندپایان نظیر حشرات و کنه ها در مزارع ذرت فعالیت می کنند.
اگرچه انتظار می رود گیاه ذرت با توجه به خصوصیات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک و نیز ساختار چهار کربنه خود، بتواند در برابر حملات آفات مقاومت کند اما برخی از آفاتی که گیاه ذرت را هدف قرار می دهند سبب ایجاد آسیب های شدید و اقتصادی می گردند. لذا در این مقاله به بررسی آفات ذرت و روش کنترل آن ها و مدیریت این آفات خواهیم پرداخت.
بوته ذرت در طول دوره ی رشد از مرحله قرارگیری بذر در خاک تا مرحله ی برداشت و انتقال به انبار مورد هجوم آفات متفاوتی قرار می گیرد. این آفات بر اساس دوره و مرحله ی آلودگی در 4 دسته ی متفاوت قرار می گیرند.

کرم برگ خوار

کرم برگ خوار (Spodoptera exigun Hb), این کرم ها طیف گسترده ای از آفات شامل شب پره ها و پروانه ها را در بر می گیرند. این نمونه از آفت ها از زمان قرار گرفتن بذر در خاک تا مرحله ی 6 تا 8 برگی، برگ های گیاه ذرت را هدف قرار داده و از آنها تغذیه می کند. پروانه تک نقطه ای (Cirphis unipuncta) یکی از معروفترین نمونه از کرم برگ خوار ذرت هستند. در اثر حمله این نوع آفات برگ حالت توری ( حفره دار) پیدا می کند.

✅ در جهت کنترل این نوع از آفات ذرت می توان از سموم فسفره بصورت دوره ای استفاده کرد.

کرم طوقه بر

کرم طوقه بر (Agrotis segetum, schiff), این نوع از آفات ذرت در مرحله ی قرار گرفتن بذر در خاک تا مرحله ی 6 تا 8 برگی برگ ظهور کرده و نواحی بالایی ریشه و طوقه ذرت را هدف قرار داده و با تغذیه از بافت ها و ایجاد اختلال در سیستم آوندی گیاه، خسارات جبران ناپذیری را بر بوته های ذرت وارد می کند.

✅ برای کنترل جمعیت این نمونه از آفت ها می توان از عملیات هایی از قبیل شخم زدن و از بین بردن پسماندهای گیاهی استفاده نمود و از یخ آب زمستانه جهت ریشه کن کردن آن استفاده کرد.

کرم ساقه خوار

کرم ساقه خوار (Ostrinia mubilalis, Hb), این نوع از آفات ذرت در مرحله ای که بوته ها هنوز جوان هستند تا زمان ظهور گل‌های نر Tasseling
و نیز در زمان تشکیل و ظهور گل های ماده Silking تا زمان برداشت در خاک تخم گذاری کرده و در ابتدا شروع به تغذیه از برگ های ذرت کرده، سپس وارد ساقه ذرت شده و شروع به تخریب بافت ساقه ذرت می کند. ورود این کرم ها به بافت ساقه,علاوه بر کاهش عملکرد ذرت‌ها و تغذیه از داخل بافت گیاه، ذرت‌های سبب حساس شدن و شکنندگی گیاه ذرت در برابر باد می شود.

✅ برای کنترل این نوع از آفت ذرت باید در جهت از بین بردن علف های هرز و شخم زدن زمین اقدام نمود و از یخ آب زمستانه و استفاده از سموم آفت کش تحت نظر کارشناس جهت ریشه کن کردن این آفت استفاده نمود.

کرم بلال

کرم بلال (Heliothis zea, Boddie) ، ( Heliothis obsolete F.), در مرحله ی تشکیل و ظهور گل های ماده Silking تا زمان برداشت به گل‌آذین نر و سپس به نواحی بالایی بلال و دانه‌های آن حمله می کند و در این نواحی خسارات شدیدی را ایجاد می کند و سپس کاهش کیفیت ذرت شیرین می شود.

✅ استفاده از سموم آفت کش می تواند به کاهش جمعیت این آفت و از بین رفتن آن کمک کند. همچنین عملیات زراعی شامل یخ آب و شخم عمیق در کنار رعایت بهداشت مزرعه در کاهش کارآیی این آفت مؤثر هستند.

کنه تارتن

کنه تارتن (Teranychus urtica, Koch), از زمان قرار گرفتن بذر در خاک تا مرحله ی 6 تا 8 برگی و نیز در مرحله ی بوته های جوان تا زمان ظهور گل‌های نر Tasseling با تغذیه از برگ‌های ذرت، سبب کاهش سطح فتوسنتزی گیاه ذرت شده و با مکیدن شیره گیاهی آن را بیشتر تضعیف کنند. این نوع از آفات ذرت با ایجاد نقاط رنگ پریده در سطح برگ، گیاه ذرت را متحمل خسارت می کنند.

✅ از جمله روش های کنترل این نوع از آفت استفاده از سموم کنه‌کش به‌صورت دوره‌ای می باشد.

بیماری‌های مهم گیاه ذرت:

پوسیدگی فوزاریومی

پوسیدگی فوزاریومی(Fusarium verticillioides), این بیماری قارچی آوندهای ساقه را درگیر کرده و با حمله به آوندها و ایجاد انسداد در آنها سبب پژمردگی و تغییر رنگ برگ‌ها به قهوه‌ای و در نتیجه مرگ گیاهان می‌شود. بیماری پوسیدگی فوزاریومی علاوه بر ایجاد اختلال در انتقال مواد در آوندها، مقاومت گیاه در برابر ایستادگی در باد را نیز کاهش داده و آن را شکننده می کند. این بیماری به حمله به بلال‌ها سبب کپک زدگی آنها می‌شود.

✅ برای مقابله با این بیماری می‌توان از ارقام مقاوم استفاده کرد و ذرت های آلوده را قبل از سیاه شدن گال‌های آنها
حذف نمود. همچنین استفاده بهینه ازکودهای حاوی نیتروژن و قارچ کش ها می تواند در کنترل شدت بیماری و مدیریت آن موثر باشد.

پوسیدگی ساقه باکتریایی

پوسیدگی ساقه باکتریایی توسط باکتری به نام Pectobacterium chrysanthemi pv. Zeae در گیاه ذرت ایجاد می شود. این باکتری به ساقه ها، پهنای برگ ها و بلال ها حمله می کند و سبب ایجاد پوسیدگی هایی نرم به رنگ بنفش تا قهوه ای می شود.
این بیماری به ویژه در مناطق شمالی و مرطوب و در ابتدای فصل که میزان رطوبت زیاد است، بیشتر خود را نشان می دهد. این بیماری با گسترش پوسیدگی به ناحیه ی ساقه به خصوص در ناحی تحتانی ساقه را در برابر وزش باد شکننده می کند.

✅ برای مدیریت اینوع از بیماری های ذرت می توان ارقام مقاوم در برابر این بیماری را کشت کرد. استفاده از سیستم آبیاری مناسب، رعایت تراکم کشت و استفاده از سموم مسی نظیر اکسی کلرور مس و مخلوط می تواند سبب عدم گسترش این بیماری ‌شود.

پوسیدگی زغالی

پوسیدگی ذغالی دارای عامل قارچی است و باحمله به قسمت‌های فوقانی ریشه و ناحیه طوقه گیاه سبب پوسیدگی تدریجی آن و ایجاد لکه‌های قهوه‌ای تا سیاه‌رنگ بر روی ریشه می شود.

✅ مدیریت آبیاری و جلوگیری از مرطوب شدن بیش از حد ناحیه ریشه و طوقه، استفاده بهینه از کودهای نیتروژنه و قارچ کش ها می تواند سبب افزایش مقاومت بوته های ذرت در برابر این بیماری شود.

سیاهک معمولی

سیاهک معمولی یک بیماری قارچی با عاملUstilago maydis است. این بیماری می تواند روی ریشک‌ها، برگ‌ها و گل‌ها می تواند حضور داشته باشد. این بیماری گال‌های کوچکی روی اندام‌های گیاه ایجاد می کند که بعد از مدتی متراکم، کشیده و لیفی شکل می‌شود .این گال‌ها در ابتدا سبزرنگ بوده ولی پس از مدتی به رنگ سیاه تغییر پیدا می‌کند و بیماری زایی خود را آغاز می کنند.

✅ استفاده از ارقام مقاوم و حذف ذرت‌های آلوده قبل از سیاه شدن گال‌های آنها و استفاده مناسب و اصولی از کودهای حاوی ازت و قارچ کش ها در مدیریت این بیماری موثر است.

لکه برگی قهوه ای

نام علمی این بیماری Helminthosporium turcicum می باشد و لکه هایی موازی و نواری در برگهای پایینی ایجاد میکند و برگها حالت سبز رنگ پریده و در نهایت قهوه ای میشود. این بیماری به غلاف نیز حمله ور شده اما اثری روی دانه ها ندارد.این بیماری با رطوبت بالا گسترش پیدا میکند بنابراین کنترل رطوبت یکی از راهای پیشگیری این بیماری می باشد

کنترل بیماری لکه قهوه‌ای برگی

سمومی نظیر مانب و مانکوزب در کاهش خسارت بیماری بسیار مؤثر واقع شده است. سم کلروتالونیل نیز برای این بیماری اثربخش بوده است.

بیماری‌های ویروسی

بیماری‌های ویروسی سبب ایجاد اختلالات فیزیولوژیکی در ذرت می‌شود معروف‌ترین این بیماری‌ها، ویروس کوتولگی ذرت (MRDV) است که سبب کوتاه شدن ذرت‌ها و زردی عمومی در گیاه می‌شود. ایجاد دانه های غیر یکنواخت و بلال های با تعداد دانه اندک از عوارض بروز این بیماری است. ویروس موزائیک ذرت (MMV) نیز باعث ایجاد لکه‌های رنگ‌پریده نواری روی برگ‌ها شده و سطح فتوسنتزی گیاه را کم می‌کنند.

✅ تنها راه مبارزه با این ویروس‌ها استفاده از بذور سالم و مبارزه با حشرات ناقل این ویروس‌ها شامل انواع زنجره‌ها است.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع‌بندی

ذرت یکی از غلات به شدت تاثیر گذار در صنایع تولید محصولات غذایی در دنیاست و پس از برنج و گندم، پرمصرف ترین غله در کشورهای آسیایی به ویژه ایران به حساب می آید. این گیاه بعلت انبوه و متراکم شدن در طول دوره رشد رویشی و غنی بودن از نظر عناصر غذایی، شرایط مناسبی برای اختفای آفات و بیماری های ذرت فراهم می کند. از اینرو با توجه به اهمیت این گیاه در چرخه ی غذایی مردم بسیاری از کشورها ضرورت دارد آفت و بیماری های ذرت در سریعترین زمان ممکن شناسایی و با آنها مقابله گردد. از جمله روش کنترل و مدیریت آفت و بیماری های ذرت می توان به استفاده از بذرهای سالم و ارقام مقاوم و استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی و آلی و سموم اشاره کرد.

منابع

• https://doi.org/10.1016/j.gene.2018.09.018
• کتاب آفات مهم ذرت در ایران و مدیریت تلفیقی آنها
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%AA

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

آفات و بیماری گندم و جو

مقدمه

هم گندم و هم جو یکی از مهم‌ترین غلات صنعتی هستند، و جزئی جدایی ناپذیر از سفره‌ی غذای انسان‌ها محسوب می‌شوند.
شما از طریق بازرسی دائمی، کنترل دقیق و حساب‌شده‎، بیماری‌های گندم و جو و کنترل علف‌های هرز، تا حدی می‌توانید جلوی این واقعه را بگیرید. اما در صورتی که این آفات گریبان‌گیر مزرعه‌ی ما شدند، چه باید کرد؟ با ما همراه باشید تا راه‌های کنترل و مبارزه با بیماری‌ها و آفات مهم گندم و جو را بیشتر بشناسیم.
اولین رمز یک کشت پرمحصول، استفاده از بذری با کیفیت بالاست و خاک کشاورزی مناسب است. استفاده از بذرهای استاندارد، یکدستی و خلوص گونه‌ی گیاه، جوانه‌زنی یکنواخت و سریع، کاهش تعداد دانه‌های علف‌های هرز در محل لانه‌ی بذر گیاه اصلی و به حداقل رساندن خطر ظهور علف‌های هرز، به نوعی تضمین کننده‌ی سلامت بذر اصلی، محصول و مزارع شماست.

بیماری‌ها و آفات مهم گندم و جو را بهتر بشناسید!

هرچند می‌توان گاهی از گندم و جو به عنوان بذر برای فصل بعدی رشد استفاده کرد اما بسیاری از کارشناسان کشاورزی این کار را پیشنهاد نمی‌کنند. دلیل آن هم آشکار است! چرا که از نظر بهداشت گیاهان، استفاده از بذر نگهداری‌شده در مزرعه برای فصل بعدی کشت، ممکن است عوامل بیماری‌زای گیاهی را به نسل بعدی محصولات منتقل کند. به عبارت دیگر، کاشت بذر ذخیره، احتمال ابتلا به بیماری‌های آینده‌ی گیاه، رشد چندین برابری علف‌های هرز و جذب آفات بیشتر را افزایش می‌دهد.
معمولا عوامل بیماری‌زای گیاهان به فاکتور بیرون‌بذری یا درون‌بذری بستگی دارند. عوامل بیماری‌زای درون بذری، قدرت این را دارند که روی جوانه‌زنی، قدرت بذر و هم‌چنین رشد گیاه تاثیر بگذارند. در حالی‌که عوامل برون‌بذری، بیشتر روی خود گیاه تاثیر می‌گذارد. ما در ادامه‌ی مقاله، ابتدا با این عوامل بیماری‌زا آشنا می‌شویم، سپس به آفات خواهیم پرداخت.

بیماریهای مهم گندم و جو

سیاهک پنهان گندم و جو

سیاهک پنهان را سیاهک بدبو (stinking smut) در سال 1326 در ایران گزارش شده و در تمام مناطق گندم کاری دنیا وجود دارد. از ایران گونه های ( T.triticoides ، T.controversa ، T.caries T.foetida ) به عنوان عامل این بیماری گزارش شده است که سیکل زندگی آنها مشابه هم است و هر چهار گونه زمستان به صورت تلیوسپور روی بذر و گاهی در خاک هستند و تا 5 سال هم می توانند در خاک دوام داشته باشند. هنگام کاشت بذور آلوده ، تلیوسپور جوانه زده و تولید اسپوریدیوم اولیه و ثانویه میکند و این اسپوریدیوم ها وارد گیاهچه شده و به بالای ساقه گندم رفته و هنگام تشکیل خوشه افزایش یافته و به سرعت در تمام دانه ها انتقال پیدا میکند.

✅برای پیشگیری و کنترل :ضد عفونی بذور با قارچ کش های مناسب بهترین روش کنترل است

سیاهک آشکار گندم و جو

این بیماری که با نام Ustilago tritici-U. nuda نیز معروف می باشد.در سال 1326 از ایران گزارش شده و در تمام نقاط ایران نیز وجود دارد. بعد از سیاهک پنهان گندم در درجه دوم اهمیت قرار دارد.تلیوسپورهای این قارچ پس از جوانه زدن بازیدیوم تولید می کنند که سلول های آن جوانه زده و هیف های تک هسته ای کوتاه با فاکتورهای جنسی مختلف تولید می کنند .دو هیف با فاکتور جنسی مختلف به روش سوماتوگامی ترکیب و ریسه دی کاریوتیک تولید می کنند .قارچ زمستان به صورت میسیلیوم دو هسته ای درون دانه ها می باشد که با کاشت بذر فعال شده و گیاهچه آلوده تولید می کند. قارچ همراه با رشد گیاه خود را به طریق بین سلولی به محل تشکیل خوشه رسانده و سنبله را آلوده می کند و در دانه آنها ریسه قارچ به میلون ها تلیوسپور سیاه تبدیل میشود که پس از ترکیدن به وسیله باد و حشرات روی گلهای گندم های سالم میرود. تلیوسپور روی گل آذین جوانه زده و تولید هیف های کوتاه دو جنسی مخالف می کند که باذ آمیزش آنها هیف های دو هسته ای تولید میشود.این هیف ها از راه کلاله به دیوار تخمدان جوان رسیده و تا موقع جوانه زدن در بافت های جنینی به صورت غیر فعال باقی می ماند.

بوته های آلوده زودتر به خوشه رفته و تمام خوشه تبدیل به توده های سیاه رنگ تلیوسپورهای قارچ میشود.تلیوسپورها تک سلولی کروی با دیواره ضخیم و قهوه ای رنگ هستند.این تلیوسپورها به وسیله باد و حشرات منتشر و گلهای سالم را آلوده می کند.از خوشه ی گیاه آلوده فقط محور اصلی باقی می ماند.

✅کنترل :قبل از کشف قارچ کش های سیستمیک به وسیله آب داغ بذور را ضدعفونی می کردند.استفاده از سموم سیستمیک جهت ضدعفونی بذر در حال حاضر بسیار موثر است.

فوزاریم خوشه گندم و جو

این بیماری که با نام Fusarium graminearum نیز مشهور است، توسط نوعی قارچ ایجاد می‌شود که خسارات سنگینی به محصول گندم و جو وارد می‌نماید. علاوه بر این، بسیاری از پزشکان و دام‌پزشکان بیماری فوزاریم خوشه گندم را برای جان انسان‌ها و حیوانات خطرناک تلقی می‌کنند. لکه‌های سفید رنگ دانه و پوکی و سبکی آن، تغییر رنگ و سفید شدن خوشه‌ی گندم و جو از نشانه‌های این بیماری‌ است.
✅کنترل : زراعت تناوبی(حداقل برای دو سال پیشنهاد می‌شود.)، بررسی دقیق گونه‌ی بذر و انتخاب بذری که کمترین احتمال فوزاریوم را دارد، ضدعفونی بذر و افزایش روزهای کاشت بذر، به همراه استفاده از قارچ‌کش‌ های مناسب توصیه می‌شود.

بیماری سپتوریوز گندم

این بیماری با نام Septoria tritici & S.nodorum نیز مشهور است.علائم بیماری روی برگهای پایین گیاه در مجاورت خاک لکه های زرد و کوچک ظاهر که به تدریج لکه ها بزرگ و نکروز و قهوه ای مایل به قرمز می شوند .لکه های به شکل بیضی و یا نامنظم هستند و به تدریج زرد کدر میشوند و در وسط آنها نقاط سیاه که پیکنیدهای قارچ هستند تشکیل میشود.در شرایط مناسب بیماری روی برگها،غلاف و خوشه ها و پوشینه های بذر توسعه می یابند که آلودگی روی قاعده برگها باعث خشکیدگی تمام برگ میشود.

✅کنترل : استفاده از ارقام مقاوم،تناوب،انهدام بقایای گیاهی و رعایت بهداشت زراعی و ضد عفونی بذور میتواند بیماری را کنترل کند.

پاخوره گندم

یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ریشه‌ای گندم است که توسط قارچ Gaeumannomyces graminis var. tritici ایجاد می‌شود. این عامل بیماری‌زا بر روی جو هم تاثیر می‌گذارد و به علت کوتاهی گیاه و رسیدن زودرس آن، دانه‌ها چروکیده می‌شوند و محصول با خسارت و زیان مالی قابل توجهی روبرو خواهد شد. ریشه‌های گیاه پس از ابتلا به این قارچ، سیاه شده و استحکام خود را از دست می‌دهند. به علت شکنندگی گیاه، به احتمال زیاد ساقه پس از سر در آوردن از خاک خواهد شکست.
✅ مهم‌ترین راه کنترل بیماری پاخوره گندم را کشت تناوبی می‌دانند. در طی دو الی چهار سال آینده، از گیاهان مقاوم به این قارچ (عدس، لوبیا، باقلا، نخود فرنگی و…) استفاده می‌شود. برخی میکروارگانیسم‌ها نیز مانند سودوموناس فلورسانس می‌توانند از ریشه در برابر این بیماری محافظت کنند.

ناخنک غلات

در ارگوت یا ناخنک غلات (ERGOT )نوعی قارچ به نام Claviceps purpurea وجود دارد، که بیماری مشترکی بین گندم و جو است، ولی به ندرت در جو دو سر دیده می‌شود. مصرف گندم و جو آلوده به این گیاه می‌تواند باعث ارگوتیسم در انسان و سایر پستانداران شود. آسکوسپور این قارچ با چسبیدن به گیاه، ماده‌ی چسبناک زرد رنگی را بر روی گیاه ایجاد می‌کند و کم کم موجب سختی و سیاه شدن اندام‌های گندم و جو می‌شود. احتمال خسارت دادن جو در این بیماری، از گندم کمتر است؛ اما از آن‌جایی‌که باعث جذب حشرات می‌شود، به سرعت گسترش می‌یابد.
✅ برای جلوگیری از این قارچ، توصیه می‌شود که حداقل یک الی دو سال با زراعت تناوبی، برای کاشت غلات فاصله بیندازید (می‌توانید ذرت، سویا یا یونجه بکارید)؛ یا از قارچ‌کش‌های موجود در بازار استفاده کنید.

آفات مهم گندم و جو

سوسک سیاه گندم

لارو این حشره با تغذیه از بذر گندم، عملا جلوی جوانه زدن آن را می‌گیرد و توان نابود کردن گندم را هم دارد!
✅ میکروارگانیسم‌های خاص، مورچه‌ها و پرندگان، تناوب زراعی و شخم‌زدن یا ضدعفونی بذر گیاه با سموم شیمیایی

شته سبز گندم

حشره‌ای سبز رنگ و کوچک که با چسبیدن به برگ‌های گندم و جو، باعث خسارت به گیاه می‌شود و موجب تضعیف گیاه یا حتی نابودی آن می‌شود.
✅ برای کنترل : اسپری کردن محلول‌های ضد شته‌ی سبز بر روی گیاه یا استفاده از سموم سیستماتیک

شته روسی گندم و جو

این شته نیز رنگی سبز متمایل به زرد دارد و درست مانند شته سبز گندم، با مصرف شیره‌ی گندم و جو، موجب تضعیف و حتی نابودی گیاه می‌شود.
✅ کنترل: سم‌پاشی یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از شیوع این آفت است.

سوسک قهوه‌ای گندم

لارو این حشره نیز درست مانند سوسک سیاه، از جوانه‌ی گندم تغذیه کرده و موجب نابودی گیاه می‌شود.
✅ کنترل : شخم مکانیکی یا دستی عمیق، سم‌پاشی با حشره کش های لارو سوسک قهوه‌ای

پروانه خوشه‌خوار گندم

لارو این حشره با تغذیه از دانه‌های گیاه گندم و جو، موجب نابودی و خسارت به زراعت می‌گردد.
✅ کنترل: برداشت سر وقت محصول و عدم تاخیر در برداشت آن، با شخم زدن عمیق و سروقت و سم‌پاشی

ملخ‌های گندم و جو

ملخ صحرایی

این نوع از ملخ‌ها که نقش بسیار مهمی در تخریب محصولاتی هم‌چون گندم و جو دارند، یکی از آفات اصلی غلات محسوب می‌شوند. این دسته از آفات معمولا به صورت دوره‌ای به محصولات حمله می‌کنند. این آفات که معمولا در آفریقا، عربستان، ایران و کشورهای غرب آسیا به وفور یافت می‌شوند؛ می‌توانند به طور دسته‌جمعی به محصولات گیاهی مانند گندم و جو حمله کنند و تمامی محصولات را مصرف نمایند.

✅ کنترل: برداشت سر وقت محصول و عدم تاخیر در برداشت آن، با شخم زدن عمیق و سروقت و سم‌پاشی، دستگاه‌های سم‌پاش مخصوص و استفاده از سموم شیمیایی به صورت گسترده، در سریع‌ترین حالت ممکن جلوی این حشرات را می‌گیرد.

ملخ ایتالیایی

این آفت که معمولا طول عمرش به یک سال می‌کشد، بیشتر در اروپای مرکزی و کشورهای اطراف دریای مدیترانه، شمال آفریقا و آسیای مرکزی خود را نشان می‌دهد. این ملخ‌ها معمولا اندازه‌ی کوچکی دارند. درست مانند تصویر زیر دو شاخک دارند و از همه مهم‌تر، می‌توانند تمامی پوشش گیاهی منطقه را بخورند. معمولا این حشرات در ماه‌های جولای تا اکتبر ظاهر می‌شوند و به دمای گرم و خشک علاقه دارند.

✅ کنترل : برداشت سر وقت محصول و عدم تاخیر در برداشت آن، با شخم زدن عمیق و سروقت و سم‌پاشی، دستگاه‌های سم‌پاش مخصوص و استفاده از سموم شیمیایی به صورت گسترده، در سریع‌ترین حالت ممکن جلوی این حشرات را می‌گیرد.

ملخ مراکشی

این عضو خانواده‌ی ملخیان، بیشتر در شمال آفریقا، جنوب و شرق اروپا و آسیای غربی پیدا می‌شود. اگرچه این دسته از ملخ‌ها به صورت انفرادی زندگی می‌کنند، منتهی گاهی بسته به شرایط ممکن است تعدادشان رو به ازدیاد بگذارد. به این صورت، احتمال این امر وجود دارد که گروهی تشکیل دهند و باعث ویرانی زمین‌های گندم و جو شوند.
لارو این حشره با تغذیه از دانه‌های گیاه گندم و جو، موجب نابودی و خسارت به زراعت می‌گردد.
✅ کنترل : برداشت سر وقت محصول و عدم تاخیر در برداشت آن، با شخم زدن عمیق و سروقت و سم‌پاشی، دستگاه‌های سم‌پاش مخصوص و استفاده از سموم آفتکش به صورت گسترده، در سریع‌ترین حالت ممکن جلوی این حشرات را می‌گیرد.

سن گندم

معروف به Eurygaster integriceps از خانواده‌ی ساس‌ها، که بومی کشورهای شمالی آفریقا، بالکان و غرب و مرکز آسیاست. این نوع ساس، یکی از آفت‌های اصلی غلات، علی الخصوص گندم و جو به شمار می‌رود. این حشره حدود یک ماه زندگی می‌کند. بعلاوه به صورت دسته‌هایی در قسمت زیرین برگ‌ها یا روی ساقه‌ی گیاه میزبان تجمع می‌کنند. پوره‌ی این آفت، از 20 الی 45 روز از غلات شما تغذیه می‌کنند. علاوه بر این، در دمای بین 20 الی 24 درجه، بهترین شرایط رشد را دارند.
✅ برای کنترل این آفات راه‌های گوناگونی وجود دارد، که به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم: پارازیتوئیدها، سموم شیمیایی، قارچ‌های پاتوژنی.

تریپس گندم

از راسته‌ی Thysanopteraها که طول‌شان نهایتا به 1 میلی‌متر می‌رسد. این حشرات با سوراخ کردن و مکیدن محتویات گیاهانی مانند گندم، از مواد مغذی گیاه تغذیه می‌کنند. این حشرات که بیشتر به رنگ قهوه‌ای دیده می‌شوند، بیشتر در فصل بهار سروکله‌شان پیدا می‌شود. پوره‌ی قرمز رنگ این آفت می‌تواند به ساقه‌ی گیاه و انشعاب ساقه و برگ‌ها بچسبد و به صورت گروهی، مواد مغذی گندم و جو را مصرف کند. معمولا دانه‌ی گندم، پس از حمله‌ی این آفت سبک شده و موجب کاهش محصول می‌گردد.
✅ کنترل : شخم زدن عمیق زمین، سموم شیمیایی، پارازیتوئیدهایی مانند Hymenopteraها، حشره‌کش‌های بیولوژیکی مانند قارچ‌های Beauveria bassiana و Verticillium lecanii

نماتُد گال گندم

نوعی انگل که موجب قهوه‌ای یا سیاه شدن دانه‌ی گندم می‌شود. معمولا استفاده از بذر بیمار به این گال، باعث انتشار این بیماری شده و حین رشدِ ساقه‌ی گندم خود را آشکار می‌کند.
✅مدیریت بذرها و استفاده از بذر سالم، تناوب زراعی به مدت 1 تا 2سال، قارچ‌های پاتوژنی، تمیز کردن بذرها با کمک محلول آب نمک 20 درصد، جداسازی مکانیکی

شپشک ریشه گندم

نام علمی شپشه گندم  Porphyrophora tritici می باشد .این آفت روی ریشه و طوقه گندم مستقر و از شیره ی گیاهی تغذیه میکند و باعث کوتاه ماندن و ضعیف شدن بوته میشود و عملکرد گیاه را کاهش میدهد. باید توجه داشته باشید که حشره ماده این آفت در اواسط تا اواخر خرداد در داخل خاک تخم ریزی میکند و دوره جنینی این تخم ها طولانی و در اوایل مهر ماه از تخم ها بیرون می آیند و پوره سن یک به روی ریشه گندمیان میرود .یکی از علتهای مهم گسترش این آفت عدم رعایت بهداشت زراعی است .در هنگام برداشت شما باید دقت کنید تا دانه های گندم به روی زمین نریزند و آهنا را کامل جمع آوری کنید.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع بندی

بیماری‌ها و آفات مهم گندم و جو، نقش بسیار اساسی در میزان برداشت محصول نهایی شما دارند. این نوع از بیماری‌ها اگر به سرعت جلوگیری و کنترل نشوند، می‌توانند تاثیر و مستقیمی بر روی سلامت و کیفیت محصول، یا حتی سفره‌ی غذای انسان‌ها بگذارند. بنابراین توصیه می‌شود از بذر سالم و باکیفیت استفاده شود. در صورت نیاز به سم‌پاشی، قبل از گسترش بیشتر آفات و بیماری، جلوی آن گرفته شود. از همه‌ مهم‌تر، بررسی مداوم محصول و چکاپ آن هرگز نباید پشت گوش انداخته شود.

منابع

• https://www.alberta.ca/fusarium-head-blight-best-management-practices.aspx
• https://bsppjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1364-3703.2004.00226.x
• https://en.wikipedia.org/wiki/Claviceps_purpurea

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**