انواع بیماری و آفات آفتابگردان
مقدمه
گل آفتابگردان جزو گیاهان یک ساله و تا سه متر رشد و قطر آن ۳۵ سانتیمتر است. تخمهای آفتابگردان در وسط گل و دور تا دور آن‌را گرفته‌اند. این گیاه در مناطق مختلف دنیا کشت می شود.با توجه به تنوع زیادی از بیماری و آفات که در آفتابگردان وجود دارد نمیشود در یک مقاله انواع آن را بیان کرد.در ادامه در مورد آفات و بیماری آفتابگردان توضیح خواهیم داد.برای مشاهده بیماری های فیزیولوژیکی کلیک کنید.
بیماری های مهم آفتابگردان
سفیدک پودری آفتابگردان
در بیماری سفیدک پودری حالت کرکی سفید رنگی در پشت برگ ایجاد و همچنان باعث ایجاد کوتولوگی و حالت موزاییک مانندی روی برگها میشود .افزایش رطوبت باعث پیشرفت بیماری و نابودی آن میشود.
✅کنترل سفیدک پودری آفتابگردان
- ضدعفونی بذر
- حذف گیاهان آلوده و سوزاندن آنها
- استفاده از ارقام مقاوم و بذر سالم
- کاشت زود هنگام
- استفاده از قارچ کش
زنگ آفتابگردان
عامل بیماری قارچ Puccinia helianthi است.این زنگ تک میزبانه است و فقط روی آفتابگردان دیده میشود. با نامساعدتر شدن شرایط محیطی و مسن تر شدن میزبان بیماری شدید تر میشود.زنگ آفتابگردان یک بیماری قارچی است که توسط Puccinia helianthi ایجاد می شود. به صورت جوش های نارنجی تا قهوه ای روی برگ ها، ساقه ها و سر ظاهر می شود. شرایط گرم و مرطوب به رشد آن کمک می کند. زنگ می تواند فتوسنتز را کاهش دهد، گیاهان را ضعیف کرده و منجر به کاهش عملکرد شود.
✅کنترل زنگ آفتابگردان
- ارقام مقاوم، از بین بردن بقایا و هراکشت کردن
- کاشت واریته های مقاوم، تناوب زراعی و کاربرد به موقع قارچ کش از استراتژی های مدیریتی رایج هستند. نظارت منظم به تشخیص زودهنگام عفونت و انجام اقدامات مناسب کمک می کند.
بیماری لکه موجی آفتابگردان (Target Spot)
این بیماری باعث ایجاد لکه های موج دار که دارای هاله ای زرد رنگ در اطراف این لكه هستند. چون قارچ بذرزاد است می تواند به کوتیلدون حمله کند .در آلودگی شدید (در مناطق گرم و مرطوب) برگها ریزش می کند و دمبرگ نیز آلوده میشود.قارچ با حمله به ساقه باعث شکستگی ساقه میشود.
✅کنترل
- استفاده از ارقام مقاوم و متحمل، استفاده از بذر سالم و ضدعفونی بذر
- محلول پاشی توسط دی تیوکارباماتها (زینب، مانيب و مانکوزب)
- از بین بردن بقایا
بیماری پوسیدگی زغالی آفتابگردان
این بیماری از قارچهای پیکنیدیوم دار که در مناطق گرم و خشک دیده میشود ایجاد و بقا به صورت اسکلرت در خاک و بقایای گیاهی چون بیماری با وارد شدن تنش آبی تشدید می شود؛ بنابر این در مدیریت بیماری باید لحاظ شود.
بیماری شانکر ساقه آفتابگردان
بیماری شانکر باعث ایجاد لکه های قهوه ای و زخم مانند (شانکر) روی ساقه شده و دانه ها در اثر این بیماری پوک مانده و قدرت جوانه زنی آنها کم می شود و از کیفیت آنها کاسته می شود.
✅کنترل شانکر
- تقویت درختان پسته
- قطع شاخه های شانکردار و خشکیده تا ۱۰ سانتی متر پایین تر از قسمتهای الوده
- سپس آغشتن محلهای قطع شده با مخلوط بردوفیکس
بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی طوقه و ریشه آفتابگردان
پوسیدگی اسکلروتینیا که به عنوان کپک سفید نیز شناخته می شود، یک بیماری قارچی است که تاج و ریشه گیاه آفتابگردان را درگیر می کند. این بیماری توسط پاتوژن Sclerotinia sclerotiorum ایجاد می شود.این بیماری در آفتابگردان، قارچ وارد طبق شده و باعث پوسیدگی طبق می شود ،طبق کوچک و همچنین باعث اسفنجی شدن طوقه و پوک شدن ساقه نیز می شود.علائم پوسیدگی اسکلروتینیا در آفتابگردان شامل پژمردگی، زرد شدن و در نهایت مرگ گیاهان است. میسلیوم های سفید پنبه ای را می توان بر روی قسمت های آلوده گیاه مشاهده کرد که اغلب با تشکیل ساختارهای سفت و سیاه رنگی به نام اسکلروتیا همراه است.
✅کنترل
- تناوب زراعی ۶-۸ ساله با گیاهان غیرمیزبان
- استفاده از ارقام مقاوم
- جمع آوری بقایا و از بین بردن بوته های بیمار
بیماری پوسیدگی رایزوپوسی طبق
این بیماری لکه های قهوه ای آبسوخته در پشت طبق و گاهی در محل اتصال طبق به ساقه ایجاد میکند.
و حتی باعث ایجاد آلودگی آزمایشگاهی نیز می شود .این بیماری بذر زاد میباشد.
✅درمان
- چون بیماری بذرزاد نیز هست، استفاده از بذر سالم و تیمار بذر می تواند موثر باشد.
- استفاده از بذر سالم و تیمار بذر می تواند موثر باشد.
قارچ کش برای آفتابگردان
قارچ کش ها ابزار مهمی در مدیریت بیماری های قارچی در آفتابگردان دارند، این بیماری ها سبب کاهش قابل توجهی از عملکرد محصول و کیفیت آن می شود. تعدادی از این بیماری ها شامل عفونت های قارچی مانند سفیدک کرکی، زنگ زدگی و سفیدک پودری می توانند به سرعت پخش شوند و به برگ ها، ساقه ها و حتی دانه های در حال رشد آفتابگردان آسیب جدی وارد کنند.برای انتخاب قارچ کش مناسب آفتابگردان باید مواردی از قبیل پاتوژن قارچی خاص موجود،مرحله ی رشد محصول ،هر گونه مقرارت قابل اجرا در زمین، تناوب زراعی، کاشت واریته مقاوم به بیماری و حفظ تغذیه و آبیاری مناسب را در نظر گرفت. جستجوی منظم و نظارت بر مزارع آفتابگردان برای علائم عفونت قارچی برای تشخیص زودهنگام و اقدام سریع مهم است. کار با کارشناسان کشاورزی یا خدمات ترویج محلی می تواند راهنمایی های ارزشمندی در مورد انتخاب قارچ کش و استراتژی های کاربرد متناسب با منطقه و شرایط خاص شما ارائه دهد.انتخاب نوع قارچ کش بستگی به نوع بیماری و نوع قارچ مولد بیماری دارد تا بیشترین اثر را داشته باشد.
بیماریهای ویروسی آفتابگردان
بیماریهای ویروسی می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر محصولات آفتابگردان داشته باشند و باعث کاهش عملکرد شده و بر سلامت و بهره‌وری کلی گیاهان تأثیر بگذارند.
بیماری نکروز آفتابگردان
این بیماری ویروسی توسط مجموعه ای از ویروس های مختلف از جمله ویروس نکروز آفتابگردان (SNV) و سایر ویروس های مرتبط ایجاد می شود. مشخصه آن لکه ها و رگه های نکروزه (مرده) روی برگ ها، ساقه ها و گاهی اوقات سر گیاهان آفتابگردان است. گیاهان آلوده ممکن است کاهش رشد، پژمردگی و کاهش تولید بذر را نشان دهند.
بیماری موزائیک آفتابگردان
بیماری موزاییک آفتابگردان توسط چندین ویروس ایجاد می شود، از جمله ویروس موزائیک آفتابگردان (SuMV) و ویروس کلروتیک آفتابگردان (SuCMoV). علائم شامل الگوهای موزاییک، لکه های کلروتیک (زرد شدن) و انحراف برگ ها است. شدت بیماری می تواند متفاوت باشد و می تواند منجر به کاهش بنیه و عملکرد گیاه شود.
بیماری حلقه حلقه آفتابگردان
این بیماری ویروسی توسط ویروس حلقه حلقه آفتابگردان (SuRSV) ایجاد می شود. گیاهان آلوده بر روی برگ ها لکه های حلقوی شکل ایجاد می کنند که اغلب با هاله ای زرد یا قهوه ای در اطراف آنها وجود دارد. این بیماری همچنین می تواند باعث پیچ خوردگی برگ، رشد کوتاه مدت و کاهش تولید بذر شود.
کنترل بیماریهای ویروسی آفتابگردان
پیشگیری و مدیریت بیماریهای ویروسی در آفتابگردان شامل ترکیبی از شیوه‌های فرهنگی، مانند کاشت گونه‌های مقاوم به بیماری، اجرای تناوب زراعی، و رعایت بهداشت مناسب برای کاهش انتشار ویروس‌ها است. اقدامات کنترل حشرات نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد زیرا برخی از حشرات ناقل می توانند بیماری های ویروسی را منتقل کنند. تشخیص زودهنگام، نظارت و اقدام سریع در به حداقل رساندن تأثیر بیماری های ویروسی بر محصولات آفتابگردان بسیار مهم است.
آفات مهم آفتابگردان
پروانه دانه خوار آفتابگردان
پروانه دانه خوار با نام علمی Homoeosoma nebulella، یکی از آفات مهم و اختصاصی گیاهان خانواده مرکبه یا Compositea می باشد.خسارت این آفت در مرحله لاروی می باشد. لاروها خسارت خود را از طریق تغذیه اندام های زایشی گیاه آغاز کرده ولی این خسارت چندان اقتصادی نمی باشد. در واقع خسارت اصلی پس از تشکیل دانه ایجاد خواهد شد. لاروها دانه های آبدار و تازه تشکیل شده آفتابگردان را سوراخ کرده و پس از تغذیه از مغز دانه و تخریب آن، به دانه های دیگر حمله می کنند.
✅کنترل و پیشگیری آفت آفتابگردان
- کاشت ارقام مقاوم
- شخم عمیق پس از برداشت
- استفاده از سموم حشره کش
- کنترل زر
شته آفتاب گردان
از میان گونه های مختلف شته ها، معمولاً گونه هایی مثل شته هندوانه، این شته ها ریز بوده و بدنی نرم دارند که به کمک دهان خود سطح خارجی گیاه را سوراخ کرده و به شیره آن دسترسی پیدا می کنند. تمام شته ها از نظر ظاهری قطره ای شکل هستند و بیشتر انواع گونه های آن بالی ندارند. شته ها همچنین هنگام بروز خطر به کندی حرکت می کنند که به عنوان یک نشانه مهم برای تمایز با سایر حشرات می تواند در نظر گرفته شود.
کرم برگخوار چغندر قند (کارادرینا)
خسارت کرم برگخوار (Spodoptera exigua) بر روی محصولات گیاهی مختلفی دیده میشود .بعد از تفریخ تخم ها، لاروها به صورت دسته جمعی به نزدیک ترین برگ، حمله خواهند کرد. در اثر تغذیه لارو از پارانشیم، برگ ها به شکل مشبک یا توری مشاهده می شوند. با افزایش سن لاروها و در صورت عدم کنترل، تمامی برگ های یک گیاه دچار آسیب شده و لاروها در سطح مزرعه پخش می شوند.
✅کنترل و پیشگیری
- تعیین تاریخ کاشت مناسب
- وجین علف هرز
- ارقام مقاوم
- سموم شیمیایی
شب پره زمستانه (کرم های طوقه بُر)
خسارت گونه Agrotis segetum بر روی گیاهان مختلفی مانند آفتابگردان، ذرت، چغندر، سیب زمینی، پنبه، در اکثر مناطق کشور مشاهده و ثبت گردیده است. این حشره نیز دارای 4 مرحله رشدی می باشد.لارو روزها در زیر خاک مخفی شده و شب از برگ گیاه افتابگردان، تغذیه می کنند. لارو در ابتدا سوراخ های کوچکی در برگ ایجاد کرده و با افزایش سن، می تواند در نزدیکی طوقه، برگ ها و ساقه بوته های کوچک را به طور جزئی یا کامل، قطع کند. با قطع اندام-های هوایی، گیاه تضعیف شده و بعد از مدتی، از بین می رود.
✅ کنترل
- تعیین تاریخ کاشت مناسب
- وجین علف هرز
- ارقام مقاوم
- سموم شیمیایی
سوسک گرده خوار
این سوسک ها در اوایل فصل بهار با شروع گلدهی خسارت خود را آغاز می کنند. دو گونه از سوسک های گرده خوار با نام علمی Oxythyrea cinctella Schaum (سوسک گرده خوار سیاه) و Epicometis hirta (سوسک گرده خوار بور) از گل های آفتابگردان تغذیه می کنند. هر دو گونه دارای چهار مرحله رشدی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل می باشند.حشرات بالغ معمولا به صورت گروهی، از گل های آفتابگردان تغذیه کرده و در صورتی که گل به صورت غنچه باشد، قاعده غنچه را جویده و با ایجاد سوراخ از گرده های گل تغذیه می کنند.
✅ کنترل
- وجین علف هرز
- ارقام مقاوم
- سموم شیمیایی
کرم پرودونیا (برگ خوار پنبه)
خسارت کرم پرودونیا یا برگ خوار پنبه با نام علمی Spodoptera littoralis، بر روی گیاهان مختلفی دیده میشود.لاروهای این آفت پس از خروج از تخم، فعالیت خود را آغاز کرده و به صورت گروه های چندتایی از پارانشیم بین رگبرگ های گیاه تغذیه خواهند کرد به طوری که با افزایش فعالیت، تنها رگبرگ و دمبرگ گیاه آفتابگردان بر روی ساقه باقی می ماند.
✅کنترل
- شخم عمیق پس از برداشت
- حذف بقایای گیاهی آلوده و منهدم کردن آن
- سموم شیمیایی
کرم تخمه آفتابگردان
کرم تخمه آفتابگردان که به نام پروانه آفتابگردان یا پروانه سر آفتابگردان نیز شناخته می شود، آفت رایجی است که به طور خاص دانه های آفتابگردان را هدف قرار می دهد. نام علمی آن Homoeosoma nebulella است.لارو کرم تخمه آفتابگردان عمدتاً از دانه های داخل سر آفتابگردان تغذیه می کند. آنها به داخل دانه ها تونل می زنند و باعث آسیب و کاهش کیفیت و عملکرد دانه می شوند. دانه های آلوده ممکن است دارای سوراخ، تار یا کدر (مدفوع حشرات) باشند. این آسیب همچنین می تواند دانه ها را مستعد ابتلا به عفونت های قارچی و پوسیدگی کند.
✅کنترل
- ارقام مقاوم
- سموم شیمیایی
- کنترل شیمیایی
- کنترل بیولوژیکی
پیشنهاد اگری راز
برای مشاهده برنامه غذایی عمومی آفتابگردان روی عکس کلیک کنید.
جمع بندی
مبارزه با بیماری و آفات مهم آفتابگردان، جلوگیری از وقوع و یا کاهش میزان و شدت خسارت می باشد که با استفاده از روش های مختلفی صورت می گیرد. هدف از مبارزه نجات تک تک گیاهان نمی باشد، بلکه نجات جمعیت گیاهان در نظر می باشد. جهت کنترل و مبارزه با بیماری و آفات، دانش کافی از علل وقوع و توسعه آن مورد نیاز می باشد.
منابع
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D9%87
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D9%87
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی
برای مشاوره آنلاین کلیک کنید
**اگری راز ،راز رویش ها**
کشت آفتابگردان هم زیبایی و هم مزایای اقتصادی را ارائه می دهد. گل آفتابگردان (Helianthus annuus) به دلیل شکوفه های زرد پر جنب و جوش و کاربردهای همه جانبه آن، از تولید روغن گرفته تا دانه پرندگان، شناخته شده است.
نکات مهم در کاشت آفتابگردان
در مرحله اول، آفتابگردان در مناطقی که در معرض آفتاب کامل قرار دارند رشد می کنند و ترجیحا باید روزانه حداقل شش تا هشت ساعت نور مستقیم خورشید دریافت کنند. آنها خاک با زهکشی خوب با محدوده pH 6.0 تا 7.5 را ترجیح می دهند. قبل از کاشت، مهم است که خاک را با حذف زباله ها، خاک ورزی زمین و افزودن مواد آلی برای بهبود حاصلخیزی، آماده کنید. دانه های آفتابگردان را می توان مستقیما پس از آخرین تاریخ یخبندان در منطقه شما در زمین کاشت. پس از استقرار، عموما شرایط خشکی را تحمل می کنند. با این حال، در طول دوره های خشکسالی طولانی، آبیاری تکمیلی ممکن است برای ارتقای رشد بهینه و رشد گل ضروری باشد.
علف های هرز می توانند از نظر مواد مغذی، آب و نور خورشید با آفتابگردان رقابت کنند، بنابراین وجین منظم ضروری است. بسته به هدف مورد نظر از کشت، می توانید از طیف گسترده ای از گونه های آفتابگردان یکی را انتخاب کنید. انواع دانه های روغنی برای تولید روغن کشت می شوند، در حالی که گونه های شیرینی پزی برای دانه های خوراکی کاشته می شوند. گل های آفتابگردان زینتی به دلیل شکوفه های رنگارنگ و بزرگشان ارزشمند هستند و در باغ ها و گل ها محبوب هستند. همانطور که گیاهان آفتابگردان بلندتر می شوند، ممکن است برای جلوگیری از خوابیدن (خم شدن یا شکستن) در اثر باد یا باران شدید، نیاز به حمایت داشته باشند. برای ارائه پشتیبانی لازم، استفاده از چوب‌ها یا پایه‌ها را در نظر بگیرید.
زمان برداشت آفتابگردان
زمان برداشت بستگی به استفاده مورد نظر از آفتابگردان دارد. برای تولید روغن، برداشت معمولا زمانی صورت می گیرد که پشت سر گل ها زرد شده و دانه ها کاملا رشد کنند. قبل از استخراج دانه ها، سر گل ها را برش دهید و اجازه دهید در محلی با تهویه مناسب خشک شوند. برای اهداف زینتی، گل ها را زمانی که کاملا باز و در اوج زیبایی هستند، برداشت کنید. در نتیجه، کشت آفتابگردان یک تجربه مفید برای باغداران و کشاورزان ارائه می دهد. با برنامه ریزی صحیح، مراقبت دقیق و مدیریت به موقع آفات و بیماری ها می توانید از زیبایی گل آفتابگردان لذت ببرید و از مزایای استفاده های همه جانبه آن در صنایع مختلف بهره مند شوید.
آفتابگردان در مناطق گرم رشد بسیار خوبی داشته و نسبت به گرما و خشکی مقاوم است. بهترین شرایط نوری برای آن، قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید است. آفتابگردان را باید در خاک با زهکشی مناسب کاشته، آب کافی به آن بدهید و منتظر بمانید تا شاهد معجزه زیبایی آن باشید! البته برای بهتر شدن آفتابگردان خود، کوددهی را نیز فراموش نکنید!
توضیحات برنامه کودی و کود مورد نیاز آفتابگردان
استفاده از چند کود مختلف و داشتن برنامه غذایی منظم برای کاشت، رشد آفتابگردان ها را به حداکثر رسانده و کیفیت محصول و دانه روغنی را چند برابر می کند. ما در این مقاله شما را با برنامه تغذیه کامل آشنا می کنیم. در صورت نیاز می توانید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
زمان کوددهی آفتابگردان
زمان برای کوددهی آفتابگردان بسیار مهم است. کود را در مراحل قبل از کاشت، مرحله 2 تا 4 برگی، رشد رویشی، قبل و بعد از تکمیل گلدهی و در نهایت هنگام رسیدن آفتابگردان به کار ببرید. هنگام تعیین زمان دقیق و فرمولاسیون کودها، عواملی مانند حاصلخیزی خاک، شرایط آب و هوایی و ارقام خاص را در نظر بگیرید. با کوددهی آفتابگردان ها در زمان مناسب، می توانید اطمینان حاصل کنید که آنها مواد مغذی لازم را در طول مراحل حیاتی رشد دریافت می کنند و در نتیجه گیاهان سالم تر، گل های بزرگتر و بالقوه بازده بذر بیشتر می شوند.
توصیه کودی اگری راز (آفتابگردان)
برای مشاهده محصولات پیشنهادی در جدول بر روی اسم محصول کلیک و اطلاعات آن را مشاهده کنید.
این برنامه که توسط تیم تخصصی اگری راز انجام شده برای مصارف عمومی در کشاورزی برای یک دوره رشد می باشد.
| زمان | نوع کود | نحوه مصرف | مقدار مصرف |
| قبل از کاشت | کود دامی + گوگرد + فسفاته | 10 تن در هکتار + 300 کیلوگرم + 50-40 کیلوگرم | |
| 2 تا 4 برگی | 10-52-10 | آب آبیاری | 15-25 کیلوگرم در هکتار |
| فولمکس 90 | 10-15 کیلوگرم در هکتار | ||
| رشد رویشی | سیتو اسلو | آب آبیاری | 6 لیتر در هکتار |
| اکتیو آلگا | محلول پاشی | 1-15 کیلوگرم در هزار لیتر | |
| المین | 1-1.5 لیتر در هزار لیتر آب | ||
| قبل از گلدهی | محرک رشد | 1-2 کیلوگرم | |
| سولفات پتاسیم | آب آبیاری | 10 کیلوگرم در هکتار | |
| گوگرد طلایی پرهام | 5 لیتر در هکتار | ||
| تکمیل گلدهی | لئوناردو | محلول پاشی | 0.5-1 کیلوگرم در هزار لیتر آب |
| رسیدن باردهی | پتاسیم آکتیماکس | محلول پاشی | 1-1.5 کیلوگرم در هزار لیتر آب |
| 12-12-36 | آب آبیاری | 15-20 کیلوگرم در هکتار | |
| سولفات پتاسیم | 10-15 کیلوگرم در هکتار |
احتیاط و هشدار: (برنامه کامل تغذیه کودی )
- کارخانه تولید کننده و همچنین شرکت اگری راز در قبال استفاده نادرست از ترکیب کود کشاورزی و با سایر عوامل غیر منطبق با دستور العمل های محصول، هیچگونه مسئولیتی را نمی پذیرد.
- این برنامه (برنامه کودی) به صورت عمومی و سالانه بوده و انتخاب نوع و میزان کود مورد نیاز به شرایط آب و هوای ناحیه، بافت و خصوصیات شیمیایی خاک و حتی هدف تولید گیاه مورد کاشت بستگی دارد. بنابراین برای اطلاع کامل از برنامه غذایی تخصصی کودی می توانید با کارشناسان فنی اگری راز در ارتباط باشید.
نکات مهم در کوددهی آفتابگردان
- برای محلول پاشی از آب با پی اچ مناسب جهت تهیه محلول کود استفاده گردد.
- قبل از محلول پاشی کود مطمئن شوید که محلول کاملا در تانک حل شده باشد.
- در خاک های شور و یا قلیایی همراه با کودها از کاهنده های پی اچ و شوری استفاده گردد.
- از اختلاط کودهای مسی و گوگردی و همچنین کودهای کلسیمی با دیگر کودها پرهیز کنید.
تذکر: در مواقع اختلاط کودهایی که قابلیت اختلاط دارند حتما از کاهنده های پی اچ استفاده گردد.
تذکر: جهت میزان مصرف ترکیبات کودی با کارشناسان فنی اگری راز در ارتباط باشید.
قابل ذکر است که تمامی محصولات در برنامه غذایی ارائه شده توسط کارشناسان فنی تیم فروشگاه آنلاین اگری راز را می توانید با بهترین کیفیت در فروشگاه اینترنتی کشاورزی اگری راز (خرید اینترنتی کود) تهیه کنید.
برای مشاوره آنلاین کلیک کنید
**اگری راز ، راز رویش ها**
انواع بیماری و آفات گل رز
مقدمه
زیبایی خیره‌کننده گل رز آن را به گیاهی تزئینی ویژه بدل کرده است. این گل منحصربه‌فرد علی‌رغم ظاهر توانمندش در برابر آفات و بیماری گل رز مقاومت چندانی ندارد. مقابله با بیماریهای این درختچه زیبا بدون اطلاع از ساختار آن میسر نمیشود. گل رز که با نام علمی Rosa شناخته میشود؛ درختچه‌ای خاردار با گل‌های بی‌نظیر است. این درختچه پرطرفدار از تیره گلسرخ‌سانان است که دارای ۱۵۰ گونه متفاوت است.
بهترین مناطق رویش و پرورش درختچه رز فاقد بیماری گل رز در نیم کره شمالی زمین واقع شده‌اند. این گل جذاب علاوه بر کشورهای اروپایی، در برخی از کشورهای قاره آمریکا و ایران نیز رشد مطلوبی دارد. درختچه رز به دو صورت قلمه‌زدن و پیوند در خاک‌های غنی قابل‌کشت است.گل‌های محفوظ از آفات و بیماری گل رز علاوه بر کاربرد تزئینی، در داروسازی، تولید عطر و عصاره نیز کاربرد گسترده دارند. مراقبت صحیح و استفاده به‌موقع از سموم مراقبتی از بروز بیماری و حمله آفات به گیاه پیشگیری میکند. در ادامه انواع بیماری‌ها و آفات احتمالی گل رز را به‌تفصیل شرح می‌دهیم.
بیماری های مهم گل رز
آفات و بیماری گل رز برخلاف انتظار، بسیار بیشتر از چیزی هستند که فکر می‌کنید. بیماری‌ها و آفات ریشه، ساقه، برگها و حتی گل‌های زیبای درختچه رز را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. شایع‌ترین بیماریهای گل رز ناشی از فعالیت قارچ‌ها و ویروس‌های ناخوانده هستند. کپک خاکستری و زنگ گل رز رایج‌ترین بیماری آن محسوب می‌شوند. اما گال طوقه و رزت رز را می‌توان ترسناک‌ترین بیماری گل رز نامید. کرم ریشه خوار، سوسک‌ها و کنه‌ها نیز شایع‌ترین آفات گل رز هستند.
سفیدک پودری زرد یا دروغین گل رز
وجود لایه‌ای پودر مانند روی برگها و گل درختچه رز نشان‌دهنده بروز بیماری گل رز است. سفیدک پودری با نام علمی Powdery Mildew، به علت فعالیت نوعی قارچ روی برگها و گلبرگ‌های گل ایجاد میشود. آثار نامطلوب این بیماری شامل ازبین‌رفتن شکل ظاهری گیاه، عدم رشد و شکوفایی غنچه‌ها و گل‌ها و خشک‌شدن گیاه هستند.
✅کنترل: تهویه مناسب هوا در فصول گرم سال و اوایل و اواخر بهار و پاییز، نوردهی مناسب، استفاده از کود کشاورزی حاوی پتاسیم، قارچ‌کش‌های مناسب
زنگ زرد گل رز
قارچ Phragmidium mucronatum عامل بروز زنگ زرد به‌عنوان آفات و بیماری گل رز است. این بیماری به‌صورت نقطه‌های زرد ریز روی برگ گل رز گسترش می‌یابد. عدم کنترل بیماری و تکثیر قارچ‌ها سبب خشک‌شدن برگها و تضعیف درختچه میشود.
✅کنترل: حذف قسمتهای بیمار، کاهش رطوبت محیط گیاه، استفاده از سموم قارچ‌کش همچون محلول‌های حاوی آهک و گوگرد
کپک خاکستری
کپک خاکستری با نام علمی Botrytis cinerea به‌عنوان یکی از آفات و بیماری گل رز شایع است. عامل این بیماری قارچی با همین نام است که سبب سوختگی و پوسیدگی اغلب اندام گیاه میشود. این بیماری به طور معمول با مشاهده لکه‌های کوچک صورتی یا به‌صورت قهوه‌ای شدن غنچه‌ها و سپس برگها نمود پیدا میکند. آلودگی گیاه به این قارچ گل‌های رز را عملاً غیرقابل‌استفاده میکند.
✅کنترل :پیشگیری از ایجاد زخم در درختچه رز، حذف قسمتهای آلوده، استفاده از حشره‌کش‌هایی چون بنزیمیدازول‌ها
زنگ سیاه گل رز
زنگ گل رز با نام Rose Rust Disease یکی از بیماریهای شایع گل رز است که شباهت زیادی به زنگ زرد گل رز دارد. بافت هدف این بیماری گل رز در اغلب موارد برگ‌های درختچه هستند. نشانه‌های ظاهری این بیماری بروز لکه‌های زرد و نارنجی و تغییر آنها به رنگ سیاه است. زنگ سیاه سبب خشک‌شدن و ریزش برگ‌های بیمار میشود.
✅کنترل :قارچ‌کش مانکوزب و پروپیکونازول، کاهش رطوبت هوای اطراف گیاه،گل رز مبتلا به زنگ سیاه، بیماری گل رز
پوسیدگی ریشه گل رز
بیماری پوسیدگی ریشه را می‌توان یکی از رایج‌ترین آفات و بیماری گل رز نامید که از فعالیت قارچ آرمیلیا ایجاد میشود. پوسیدگی ریشه رز یا Rose root rot همان گونه که از نامش پیداست با تأثیر بر ریشه درختچه رز سبب تضعیف و ازبین‌بردن آن میشود.
✅کنترل :زهکشی مناسب خاک گل رز، گندزدایی ریشه‌های پوسیده و استفاده از قارچ‌کش‌ها
سفیدک داخلی گل رز
بیماری Pernospora Sparsa یا سفیدک داخلی یک بیماری گل رز است که با ایجاد لکه‌های بسیار روی بخش‌های مختلف گل سبب تضعیف آن میشود. ایجاد لکه‌های قرمز و صورتی روی برک، کاسبرگ، گلبرگ‌ها و ساقه گل رز نمود ظاهری این بیماری است که شکل ظاهری و سلامت گل را به خطر می‌اندازد.
✅کنترل: کاهش رطوبت گیاه و هوای اطراف آن، حذف قسمتهای آلوده و استفاده از سموم حفاظتی
گال طوقه گل رز
گال طوقه یا Crown Gall یکی از آفات و بیماری گل رز است که با ایجاد غده‌های سرطانی سبب تضعیف گیاه و ازبین‌رفتن آن میشود. باکتری عامل این بیماری از طریق زخم‌های گیاه به بافت آن وارد شده و سبب رشد و تکثیر نامناسب سلول‌های گیاه و ایجاد غده‌های سرطانی میشود.
✅کنترل: از بین بردن گیاه آلوده، ضدعفونی لوازم برش و هرس گیاه، پیشگیری از زخمی شدن
موزائیک گل رز
موزائیک رز با نام علمی prunus necrotic ringspot virus را می‌توان کشنده‌ترین بیماری گل رز نامید. علائم و نشانه‌های موزائیک رز به‌صورت خطوط و لکه‌های زرد و برجستگی رگبرگ‌ها بروز می‌یابند. این بیماری در گذر زمان تمام شاخه‌ها و برگ گل رز را دربرگرفته و آن را از پای درمی‌آورد. هیچ راهکاری به‌جز پیشگیری از ابتلا گیاه به ویروس عامل این بیماری وجود ندارد.
رزت گل رز
رزت رز (Rose rosette) را می‌توان خشن‌ترین اثر آفات و بیماری گل رز نامید. این بیماری که توسط یک کنه به درختچه گل رز منتقل میشود سبب تغییرات خشن در گیاه میشود. علائم این بیماری شامل افزایش خارها، رویش برگ‌های نامناسب به‌جای گلبرگ‌ها و چروکیدن برگها هستند. رزت رز غیرقابل‌درمان است و تنها راه مقابله با آن پیشگیری از ابتلا آن به بیماری است.
نماتد گل رز
نماتدهای گل رز یا انگل ریشه یکی از مخرب‌ترین آفات و بیماری گل رز هستند که با تضعیف ریشه سبب ازبین‌رفتن گیاه میشود. نماتدها با تغذیه از ریشه گل رز، علاوه بر کاهش تعداد جوانه‌ها موجب پژمردگی گیاه می‌شوند.
کنترل: استفاده از نماتدکش‌ها، آزمایش خاک و گیاه قبل از کشت
بیماریهای ویروسی گل رز را جدی بگیرید!
تنوع آفات و بیماری گل رز میزان سلامت این درختچه‌ها را به‌طورجدی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. بیماری‌هایی چون موزاییک رز، رزت، طرح‌های حلقوی، پژمردگی و پرآوری مجموعه بیماریهای ناشی از ابتلا درختچه به ویروس هستند. باتوجه‌به اینکه بیماریهای ویروسی قابل‌درمان نیستند، بهترین راهکار حذف قسمتهای مبتلا به ویروس است.
- Rose Wilt
بیماری Rose Wilt یک بیماری گل رز است که از ابتلا گل به ویروس خاصی ناشی میشود. برگها طی این بیماری روبه پایین خم شده و گیاه به‌طورکلی دچار بحران میشود.
کنترل: پیشگیری از ابتلا گیاه به ویروس با قلمه گیری صحیح و حذف گیاه آلوده
- بیماری Rose Spring Dwarf
کوتاهی بهاره گل رز یکی از بیماریهای ویروسی است که در فصل بهار سبب ایجاد لکه زرد در برگها و تضعیف جوانه‌ها میشود. اغلب اوقات این بیماری با شروع گرمای تابستان یا گرمادرمانی، بهبود می‌یابد. البته که ازبین‌بردن گیاه آلوده امری هوشمندانه است.
- بیماری Rose Flower Break
ویروس شکستی گل رز بیش از انواع آفات و بیماری گل رز به گلبرگ‌های گل روی درختچه حمله میکند. گلبرگ‌ها بر اثر ابتلا به این بیماری بدشکل، بی‌کیفیت و آوند دار می‌شوند. راه کنترل این بیماری هم ازبین‌بردن قسمتهای بیمار است.
آفت‌های رایج در گل رز
آفات و بیماری گل رز تنها به باکتری‌ها و قارچ‌ها محدود نمی‌شوند. آفات این درختچه زیبا باتوجه‌به نوع خسارت و فعالیتی که دارند به انواع مختلف چوبخوار، برگخوار، مکنده شیره، ریشه خوار و گل‌خوار دسته‌بندی می‌شوند. که می توانند تأثیر قابل توجهی بر سلامت گل رز داشته باشند. آنها می توانند گیاهان را ضعیف کنند، به شاخ و برگ آسیب برسانند و حتی اگر به درستی مدیریت نشوند، منجر به مرگ گل رز شوند. در اینجا برخی از آفات رایجی که گل رز را تحت تأثیر قرار می دهند و تأثیرات آنها آورده شده است، آورده شده است.
آفات برگخوار گل رز
لارو و حشرات این گروه از آفات و بیماری گل رز همان گونه که از نامشان پیداست از برگها و قسمتهای جوان گیاه تغذیه می‌کنند. چندین آفت برگ خوار وجود دارد که معمولاً گل رز را تحت تأثیر قرار می دهند. این آفات از شاخ و برگ گیاهان رز تغذیه می کنند و به برگ ها آسیب می رسانند و به طور بالقوه سلامت کلی گل رز را تضعیف می کنند. در اینجا برخی از رایج ترین آفات برگ خوار گل رز آورده شده است:مخرب‌ترین آفات برگخوار گل رز شامل موارد ذیل هستند:
زنبور برگ‌بر گل رز Megachila sp
حشرات بالغ این آفت برگ‌های گل رز را باهدف لانه‌سازی تخریب می‌کنند.گونه ای از زنبورهای خانواده Megachilidae است که معمولاً به عنوان زنبورهای برگ شکن شناخته می شوند. جنس Megachila شامل گروه متنوعی از زنبورهای منفرد است که در سراسر جهان یافت می شوند. این زنبورها به دلیل رفتارشان در بریدن تکه های دایره ای یا بیضی شکل از برگ ها برای ساختن لانه خود شناخته شده اند.آنها گرده افشان های مفیدی هستند و فعالیت برگ بری آنها به طور کلی برای گیاهان رز مضر نیست.
زنبور برگخوار گل رز Arge Rosea
لارو این گروه از آفات و بیماری گل رز از برگ‌های گل رز تغذیه می‌کنند. حشرات بالغ نیز با تخم‌گذاری روی شاخه‌های جوان درختچه را تضعیف می‌کنند.معمولاً از لبه ها شروع می شود و به سمت داخل حرکت می کند. آنها سوراخ های نامنظم در شاخ و برگ می جوند و نمونه ظاهری شبیه به سایر آفات برگ خوار ایجاد می کنند. هجوم شدید آفت می‌تواند به برگ زدایی قابل توجه باشد و سلامت کلی بوته‌های رز را تضعیف کند.
✅کنترل: سموم حشره‌کش حاوی فسفر
زنبور برگخوار ثانوی گل رز یا Allantus Viennensis
لاروها با تغذیه از قسمتهای داخلی برگها رشد کرده و به حشرات بدل می‌شوند. رشد این حشرات به‌مرورزمان زیبایی و رشد گیاه را دچار بحران میکند.به خانواده Tenthredinidae تعلق دارد و به دلیل ظاهر متمایز و عادات تغذیه ای خود شناخته شده است.آنها بافت برگ بین رگبرگ ها را مصرف می کنند و فقط خود رگبرگ ها را پشت سر می گذارند. این رفتار تغذیه در صورت عدم کنترل می تواند منجر به برگ زدایی قابل توجهی شود.
✅کنترل: برداشت دستی و حذف لاروها می تواند برای آلودگی های کوچک موثر باشد.اما در صورت آلودگی شدیدتر میتوانید از سموم حشره‌کش حاوی فسفر استفاده کنید.
زنبور شبه زالو Caliroa Limacine
لاروهای این زنبور نیز با تغذیه از برگها، ظاهر و کارایی آنها را معیوب می‌کنند.
پروانه برگخوار Cacoccia Rosana
لارو این پروانه از برگ گل رز تغذیه میکند. تخمهای این حشره در طول زمستان روی تنه و شاخه رز باقی می‌مانند.
✅کنترل: آفت‌کش‌‌های مخصوص و زنبور Trichogramma
پروانه جوانه خوار Archips Rosanus
لاروهای این پروانه علاوه بر تغذیه از برگها، موجب لوله شدن برگها می‌شوند.
کنه تار عنکبوتی
این آفت گل رز با تغذیه از آب برگ سبب خشک‌شدن برگها میشود. سرعت تکثیر و رشد آنها قابل‌توجه است.
✅کنترل: از حشره کش آبامکتین،پیری پروکسی فن و کنه کش های قوی برای مهار این آفت میتوانید استفاده کنید.
آفات چوبخوار گل رز
آفات چوبخوار بیش از سایر آفات و بیماری گل رز به ساقه و چوب گل رز آسیب می‌زنند. این آفات همان گونه که از نامشان پیداست از ساقه و بافت چوبی درختچه تغذیه می‌کنند. آفات چوبخوار شامل موارد ذیل هستند:
کرم سفید ریشه گل رز
این آفت از ریشه گل رز تغذیه کرده و گل را به‌شدت ضعیف میکند.لاروهای شاخک بلند رزاسه Osphrateria coerulescens و زنبور چوبخوار Ardis brunniventris با نفوذ به درون ساقه گل رز، بافت چوبی آن را مورد تهاجم قرار می‌دهند. در نتیجه گل رز، بی‌کیفیت و ضعیف میشود.
✅کنترل: تکاندن درخت، ازبین‌بردن علف‌های هرز، استفاده از سموم دیازینون و وتابل لیندین
زنبور چوب خوار گل رز
شاخه‌های رز که تحت حمله این چوبخوار قرار می‌گیرند، به طور ناگهانی پژمرده و خشک می‌شوند. اگر بخش پژمرده شده را قطع کنیم، می‌توان کانال تغذیه لارو را مشاهده کرد. در زیر بخش پژمرده، یک لارو سفید رنگ با طول تا 1/5 سانتیمتر دیده میشود. طول کانال تغذیه لارو از بالا به پایین نیز می‌تواند تا ۴ سانتیمتر باشد.
حشره ماده پس از جفت‌گیری، تخمهای خود را به صورت انفرادی روی سرشاخه‌های جوان رز در شکافی به شکل ۷ قرار می‌دهد. سپس لارو جوانی از تخم خارج میشود و بلافاصله وارد شاخه میشود، گاهی تا کف خاک دالانی میکند. این زنبور در سال فقط یک نسل دارد.
✅کنترل: برای مبارزه، در اولین فرصت باید شاخه‌های آلوده را بریده و سوزانید.
سوسک شاخک بلند رزاسه
خسارت اصلی ایجاد شده توسط آفت سوسک شاخک بلند رزاسه بیشتر به لاروها مربوط است و این مشکل بیشتر در مناطقی رخ می‌دهد که خاک سبک و با آبیاری نامنظم و کم آبیاری هستند.
آفات مکنده گل رز
آفات مکنده مجموعه متنوعی از آفات و بیماری گل رز هستند که با تغذیه از شیره گل رز باعث کاهش رشد، ضعیف و زردشدن گل رز می‌شوند. رایج‌ترین آفات مکنده گل رز شامل موارد ذیل هستند:
شته گل رز
شته‌های گل رز متنوع‌اند اما شایع‌ترین آنها شته رزا ماکروسینومه است. این شته دارای رنگ‌های سبز، صورتی و قرمز است که به طور معمول از قسمت جوان درختچه تغذیه می‌کنند. بدفرم شدن و افتادن غنچه‌ها از نشانه‌های فعالیت این شته است.
✅کنترل: سم حشره‌کش دیازینون، جداکردن شته با دست
کنه تار عنکبوتی گل رز یا Two Spotted Spider Mite
این کنه در رنگ‌های نارنجی، زرد و سبز روی سطح زیرین برگ زندگی میکند. کنه مذکور با تغذیه از کلروپلاست برگ سبب ایجاد لکه‌های سفید روی برگ و در نتیجه پیچیده و خشک‌شدن آن میشود.
✅کنترل: آبیاری مرتب، حذف گیاهان هرز اطراف گل رز
تریپس گل رز Flower Trips
حشرات قهوه‌ای تریپس با مکیدن شیره قسمتهای جوان گل رز، برگها و سرشاخه‌ها را زرد، ضعیف و بدفرم می‌کنند.
✅کنترل: هرس نقاط آلوده و استفاده از حشره‌کش
زنجرک گل رز Rose Leafhopper
زنجرک‌های سفید با تغذیه از برگها سبب ازبین‌رفتن کلروفیل و افتادن برگها می‌شوند. این آفات گل رز با ایجاد زخم‌هایی روی گیاه گاهی موجب ابتلا گیاه به بیماریهای مهلک می‌شوند.
شته گل رز Metopolophium Dirhodum
شته‌های گل رز متنوع‌اند اما شایع‌ترین آنها شته رزا ماکروسینومه است. این شته دارای رنگ‌های سبز، صورتی و قرمز است که به طور معمول از قسمت جوان درختچه تغذیه می‌کنند. بدفرم شدن و افتادن غنچه‌ها از نشانه‌های فعالیت این شته است.
✅کنترل:سم حشره‌کش دیازینون، جداکردن شته با دست
شپشک سپردار Aulacaspis rosae
این حشره مکنده سفید رنگ با تغذیه از شیره برگ‌های جوان گل رز سبب سفید شدن آنها میشود.
تریپس توتون
این حشره مکنده ریز با تخم‌ریزی در پشت برگ‌های گل رز از آن تغذیه میکند. ایجاد نقاط سفید براق در سطح پشتی برگها نشانه فعالیت این کنه است.
✅کنترل: سم متاسیستوکس و ازبین‌بردن علف‌های هرز
سفید بالک Aleurodes Cotesii
این آفت گل رز در پشت برگ‌های درختچه تخم‌ریزی کرده و با نیش مکنده از برگ تغذیه میکند.
✅کنترل: سم آدمیرال و پروتئوس
آفات گل‌خوار گل رز
آفات گل خوار گل رز، مجموعه آفات و بیماری گل رز هستند که به گل و گلبرگ‌های زیبای درختچه رز حمله می‌کنند. شایع‌ترین آفات گل‌خوار رز شامل موارد ذیل هستند:
سوسک سبز یا Popillia japonica
این آفت علی‌رغم ظاهر زیبا، زیبایی و رشد گل‌های رز را متوقف میکند. مشاهده گل‌های خشکیده و ضعیف نشانه وجود سوسک سبز است.
✅کنترل: سم مالاتیون
سوسک سیاه Oxythyrca cincteua و سوسک بور Epicometis hirta نیز همچون سوسک سبز با تغذیه از گلبرگ‌های گل رز، شکل ظاهری آن را تخریب می‌کنند. این سوسک‌ها به طور معمول در فصل بهار ظاهر می‌شوند.
✅کنترل:سم دیازینون و مالاتیون
زنبور گال زای Rhodites Rosae
این آفت گل رز همان گونه که از نامش پیداست با ایجاد گرده‌های ریز قرمز روی گل‌های رز، زیبایی و سلامت آنها را می‌گیرد.
✅کنترل: سم دیازینون
آفات ریشه خوار گل رز
کرم سفید ریشه گل رز
لاروهای کرم سفید ریشه Worm on roses با تغذیه از ریشه گل رز، سبب تضعیف درختچه، کاهش رشد آن و کاهش گلدهی می‌شوند.
✅کنترل:شخم زمین در فصل بهار و بررسی وضعیت ریشه، سم لینیدین و دیازینون
سؤالات متداول
- علت ریزش غنچه گل رز چیست؟ دمای بالا و آبیاری نامناسب از علل ریزش غنچه گل رز هستند.
- دلایل قهوه‌ای شدن گلبرگ رز کدام‌اند؟ دمای بالا و فعالیت قارچ‌ها علل این عارضه هستند.
- علت خالی‌شدن برگ رز ؟ تخم‌گذاری و تغذیه آفات مکنده و خورنده گل رز سبب خالی‌شدن برگها می‌شوند.
- دلیل پیچیدگی برگ گل رز چیست؟ شته‌ها و قارچ‌ها عوامل مؤثر در پیچیدگی برگ گل رز هستند.
- علت گل ندادن گل رز چیست؟ هرس نکردن، عدم استفاده از کود کشاورزی و کوری ساقه از علل گل ندادن گل رز هستند.
- علت قهوه ای شدن برگ گل رز؟علت قهوه‌ای شدن برگ‌های گل رز ممکن است بیماریهای قارچی، عفونت باکتریایی، آلودگی خاک یا عوامل محیطی باشند.
- علت سیاه شدن ساقه گل رز؟ علت سیاه شدن ساقه گل رز می‌تواند بیماریهای قارچی، عفونت باکتریایی، آفت‌ها، تنش آبیاری یا عوامل محیطی باشد.
- بهترین قارچ کش برای گل رز؟ برخی از قارچ کش‌های مؤثر برای گل رز عبارتند از آزوکستروبین، تربوکونازول، مانکوزب و کلرتالونیل.
برای مشاهده محصولات فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز کلیک و اطلاعات آن را مشاهده کنید.
جمع بندی
پرورش گل رز از فعالیت‌های محبوبی است که درآمد مطلوبی دارد. این مهم بدون اطلاع و شناسایی انواع آفات و بیماری گل رز میسر نمیشود. تنوع و فراوانی عوامل مخرب درختچه رز سبب ایجاد بیماریهای فراوانی چون ریزش برگها و غنچه‌ها، ضعیف‌شدن گیاه، ایجاد لکه‌های رنگی و … میشود. شناسایی آفات و راهکارهای مخصوص مبارزه با آنها، گل رز را از ابتلا به بیماریهای بسیاری حفظ میکند. مشورت با یک متخصص در این زمینه، امری هوشمندانه است.
منابع
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B2
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D9%84_%D8%B1%D8%B2
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی
برای مشاوره آنلاین کلیک کنید
**اگری راز ،راز رویش ها**
بررسی شایع‌ترین آفات و بیماری انار و شیوه کنترل آنها
درخت انار و میوه بهشتی آن جایگاه ویژه ای میان ایرانیان دارند. از این رو شناسایی انواع آفات و بیماری های درخت انار و مراقبت ویژه از آن برای کشاورزان از اهمیت بالایی برخوردار است. درخت یا درختچه انار با نام علمی پونیکا گراناتوم از دسته گیاهان گل دار و تیره حناییان است. برگ های سبز و نیزه ای درخت انار و شاخه های نسبتا باریک و خاردار آن را از سایر درختان متمایز می کند. این درخت به عنوان درختی برگ سبز شناخته می شود که در مناطق سردسیر دارای زمستان‌های سرد دچار ریزش برگ می شود.
علت مهم بودن افات و بیماریهای درخت انار
میوه انار نسبت به دیگر میوه ها، زمان بیشتری بر روی درخت می ماند. از طرف دیگر شرایط اقلیمی و تغذیه ای درخت ممکن است تحت شرایط استرس زا قرار بگیرد و به درخت و میوه انار خسارت وارد کرده و محیط را مستعد ایجاد بیماری و آفات کند. متاسفانه بسیاری از باغداران از این موضوع چشم پوشی می کنند و این مساله باعث می شود که تمام محصولات و زحمتشان به هدر رود. در هر صورت باید توجه داشته باشید که اگر زمان طلایی مبارزه با آفات و بیماری بگذرد تمام سرمایه کشاورز از بین می رود.
مشکلات رایج انار از ترکیدگی تا شته انار
کشت و پرورش درخت انار نیازمند دانش و تجربه لازم درمورد شایع ترین آفات و بیماری های مهم انار است. درخت های انار در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری به طور معمول کم تر از درختان انار مناطق دیگر به بیماری مبتلا می شوند. علت این امر نقش آب و هوای مناسب با ساختار درخت و میزان آبیاری درخت انار در رشد و شکوفایی طبیعی آن است. اغلب بیماری های انار از قارچ های مزاحم موجود در آب و هوای مرطوب ایجاد می شوند.
به طور مثال عارضه هایی چون پوسیدگی، آنتراکنوز، پوسیدگی قلب سیاه و … رایج ترین و مخرب ترین بیماری های قارچی انار به شمار می آیند. اما عوامل مخرب درخت انار تنها به قارچ ها محدود نمی شوند و آفات نیز نقشی پررنگ در بیماری و تخریب درخت ایفا می کنند. شته انار، کرم سفید ریشه، موریانه، سوسک گرده خوار و … جزء شایع ترین آفات درخت انار هستند. شناسایی علائم و عوامل بیماری اولین گام در کنترل وضعیت و کاهش خسارت محسوب می شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعاتی صحیح در مورد روش مبارزه با بیماری و آفات درخت انار کسب کنید.
بیماری های رایج انار
سفیدک پودری
یکی از بیماری های مهم انار که به خصوص در اوایل فصل بهار و یا هنگام تشکیل میوه خسارت فراوان می کند، سفیدک سطحی است. این بیماری با نام علمی Erysiphe punicae در آب و هوای خنک و مرطوب اوایل سال یعنی بهار، باعث ایجاد بافت پودری و یا آرد مانند بر روی سرشاخه ها و یا میوه های در حال تشکیل انار می شود. بر اثر حمله این بیماری، سرشاخه ها و یا بردهای در حال تشکیل دچار اختلال رشد شده و یا ممکن است که رشد آنها متوقف شود. در صورت حمله این بیماری به گل ها و میوه های در حال تشکیل، لکه های کوچکی بر روی آنها ایجاد می شود که ممکن است باعث ریزش گل ها نیز شود. بنابراین شناسایی به موقع این آفت و مبارزه با آن با سموم شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
✅ کنترل بیماری سفیدک پودری: سمومی نظیر پنکونازول، کرزوکسیم متیل و کاپتان در کاهش علائم این بیماری بسیار موثر است. باید دقت داشت که این بیماری بیشتر در نواحی خشک اتفاق می افتد و اگر رطوبت هوا در منطقه بالا باشد معمولا خسارات این بیماری بسیار اندک است.
پوسیدگی میوه انار
پوسیدگی میوه انار را می توان شایع ترین آفات و بیماری های انار در زمان برداشت محصول یا هنگام نگهداری انار در سردخانه یا انبار به شمار آورد. علت این بیماری ورود قارچ های (،Nematospora،Rhizopus،Botryis،Pencillium،Aspergllus،Alternaria) به درون میوه و تخریب دانه های آن است. اما بیشتر این پوسیدگی ها از گونه پنسیلیوم و آسپرجیلوس می باشد. شرایط ایده آل این گونه ها، رطوبت و دمای بالاست. این قارچ ها بعد از ورود به میوه سریع رشد می کنند و باعث لهیدگی و نرم شدن محصول می شود. اگر عامل بیماری زا از راه گلوگاه انار وارد شود، علائم در پوست میوه ظاهر نمی گردد .قسمت پوسیده و لهیده میوه انار بیمار در قسمت فعالیت قارچ به وضوح مشاهده می شود. اولین اقدام جهت پیشگیری از این عارضه جلوگیری از زخمی شدن میوه در همه مراحل رشد است.
✅ کنترل پوسیدگی میوه انار:
- قرار دادن میوه های سالم در دمای پایین پس از جداسازی آن ها از میوه های بیمار
- کنترل کرم گلوگاه انار
- جداسازی انار سالم از انار آلوده
- استفاده از محلول تیابندازول قبل از انتقال به انبار
ترکیدگی میوه انار
خسارات باغ انار علاوه بر آفات و بیماری انار به شرایط فیزیولوژیکی بستگی دارد و درد مشترک باغدارهای انار و از مهم ترین بیماری های غیر انگلی است. ترکیدگی انار در واقع عارضه ناشی از تغییرات آب و هوایی، آبیاری نامنظم، کمبود کلسیم و بور سرمای پاییزه، آفتاب سوختگی، آفات مکنده و اختلالات هورمونی است. با توجه به نقش این عارضه در کاهش قیمت میوه و تحمیل خسارت به باغداران، درمان آن بسیار مهم است.
✅ کنترل ترکیدگی میوه انار:
- محلول پاشی اسید جیبرلیک
- استفاده از کود نیتروژنی
- استفاده از ارقام مقاوم
- غنی کردن زمین با کودهای حاوی عناصر کلسیم و پتاسیم در زمان مناسب می تواند ترکیدگی میوه انار را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. توجه داشته باشید که زمان استفاده از کود کلسیم دقیقا شهریور ماه می باشد و اگر آخر فصل از کودهای پتاس بالا استفاده کنید باعث ترکیدگی، آبکی و درشت شدن انار می شود.
آفتاب سوختگی درخت انار
علاوه بر آفات و بیماری انار، تابش مستقیم نور آفتاب سبب خسارت شدید و خشک شدن برگ و تنه درخت انار، زردی، پژمردگی، ریزش برگ ها و کوچک ماندن میوه می شود. پوست تنه و شاخه های آفتاب سوخته به صورت ورقه جدا و خشک می شود. در این مرحله درخت مورد حمله سوسک چوبخوار قرار گرفته و سرعت خشک شدن آن زیاد می شود.
✅ کنترل آفتاب سوختگی درخت انار:
- هرس قسمتهای خشک‌شده و مسدود‌کردن آن با چسب مخصوص
- پوشش دهی تنه درخت با ماده ای مانند خاک رس
- استفاده از پوشش دهنده های تجاری تنه درخت
- استفاده از کودهای کلسیم بالا و کودهای مخصوص ضد آفتاب سوختگی
پوسیدگی طوقه و ریشه انار
بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه انار با نام انگلیسی Pomegranate crown and root rot, تحت تأثیر قارچ آب دوست فیتوفتورا Phytophthora cactorum ایجاد می شود. قارچ مذکور به عنوان آفات و بیماری انار در خاک های بسیار مرطوبی که آبیاری صحیحی ندارند رشد می کند. از نشانه های پوسیدگی طوقه انار می توان به تیره شدن تنه درخت، توقف رشد و حتی خشک‌شدن درخت اشاره کرد.
✅ کنترل بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه انار: بهترین اقدام پس از ضدعفونی محل فعالیت قارچ به وسیله خمیر بردو، آبیاری با زهکشی صحیح زمین است.
آنتراکنوز انار
یکی از بیماری های انار عارضه آنتراکنوز و ناشی از فعالیت قارچ های موجود در هوای مرطوب است. این دو بیماری از لحاظ علائم و خسارتی که به درخت وارد می کنند مشابهت زیادی دارند. بیماری آنتراکنوز با فعالیت قارچ Colletotrichum در سطح برگ و میوه انار شیوع می یابد. ایجاد لکه های سیاه روی برگ و میوه ها علاوه بر خسارت به سلامت میوه، سبب تضعیف درخت نیز می شود. تفاوت بیماری لکه برگی با آنتراکنوز در عامل بیماری و میزان تخریب میوه است.
✅ کنترل بیماری آنتراکنوز: استفاده از اسپری های مخصوصی چون مانکوزب در کاهش قارچ های لکه سیاه و حفظ سلامت درخت بسيار مؤثر است.
لکه برگی انار
قارچ ها و باکتری های متنوعی می توانند بر روی برگ های انار لکه ایجاد کنند. این لکه ها علاوه بر اینکه سطح فتوسنتزی برگ را کاهش می دهد ممکن است باعث ریزش آن ها نیز شود. علاوه بر این لکه برگی ها می توانند پس از مدتی بر روی میوه های در حال تشکیل مستقر شده و از بازار پسندی آنها نیز بکاهند. در برخی از مواقع این عوامل قارچی سبب ریزش میوه ها نیز می شوند. Dwiroopa punicae ، Pseudocercospora punicae و باکتری های سودوموناس از جمله عواملی هستند که می توانند لکه برگی را روی برگ های انار ایجاد کنند.
✅ کنترل لکه برگی انار: با استفاده از قارچ کش هایی نظیر کاپتان، مانکوزب و اکسی کلرور مس می توان از بروز این علائم بر روی درختان انار پیشگیری کند.
باکتریال بلیت
سوختگی باکتریایی انار یکی از بیماری های انار است که علاوه بر برگ درخت به میوه های آن نیز حمله می کند. عامل این بیماری باکتری xanthomonas است که سبب ایجاد لکه های سیاه روی میوه و برگها می شود. پیشرفت این بیماری به صورت ریزش برگ، ترکیدن میوه و حتی پوسیدگی درخت نمایان می شود.
✅ کنترل سوختگی باکتریایی انار: بهترین راهکار در برابر این بیماری، سم پاشی درخت توسط اسپری باکتری کش پیش از ایجاد بیماری است.
بیماری خاموش Black heart rot
نام دیگر این بیماری، پوسیدگی قلب سیاه انار است که نتیجه فعالیت آفات و بیماری انار به‌صورت نهانی است. بیماری قلب سیاه توسط قارچ آلتماریا در دانه های خوشمزه انار ایجاد می شود. این بیماری هیچ علائم ظاهری ندارد؛ اما درون میوه را سیاه و توخالی می کند. قارچ مذکور علاوه بر خسارت به کشاورزان، سبب خسارت خریداران می شود.
✅ کنترل پوسیدگی قلب سیاه انار: آهک پاشی درخت هنگام خواب زمستانی و استفاده از محلول ضدقارچ هنگام گل دهی در کنترل بیماری مؤثر واقع می شود.
ترشیدگی میوه انار
ترشیدگی میوه انار را می توان اثر آفات انار دانست. در واقع ترشیدگی بیش از حد میوه انار نشانه ورود آفات به گلوگاه میوه و تأثیر در ساختار آن است. قارچ های مؤثر در طعم انار حتی در انبارها هم فعالیت گسترده دارند.
✅ کنترل ترشیدگی میوه انار: پرتودهی، ضدعفونی و استفاده از اسپری های ضدقارچ سبب کاهش قارچ های مضر و حفظ سلامت میوه انباشته در انبار می شود.
لکه قارچی میوه
این بیماری قارچی با ایجاد لکه های سیاه کوچک روی برگ و میوه انار نمایان می شود. لکه های سیاه روی میوه انار به مرور زمان رشد کرده و کیفیت میوه را پایین می آورد.
✅ کنترل لکه قارچی میوه: جمع آوری میوه های آلوده و استفاده از سموم حاوی دیتان و گوگرد در کنترل این قارچ مؤثر است.
رایج ترین آفات
حساسیت درخت و میوه انار نسبت به شرایط محیطی، آفات و بیماری انار گسترده تر از آن چیزی هستند که می پنداریم. شناسایی و کنترل آفات انار سبب نجات باغ ها می شود. آفات رایج انار شامل موارد ذیل هستند:
شته انار
شایع ترین نوع آفات انار، شته انار با نام علمی Aphis Punicae است که سبب ریزش گل های انار، پیچیدگی برگ ها و همچنین تولید عسلک می شود. این آفت علاوه بر تخریب بافت برگ، گل و میوه انار سبب جذب قارچ های مضر می شود. بهترین شیوه مقابله با شته انار، استفاده از سم شته درخت انار، فراهم کردن زمینه رشد و فعالیت کفشدوزک شکاری و زنبور عسل تریکوگراما است.
کرم سفید ریشه انار
این کرم با نام علمی Polyphylla ollivieri، مخرب ترین آفت و بیماری انار محسوب می شود. علت این امر تغذیه کرم سفید از ریشه درخت انار است. عدم کنترل کرم سفید منجر به ضعیف شدن درخت و آسیب پذیری آن می گردد. استفاده از سموم لیندین و دیازینون در پای درختان به همراه فعالیت دشمنان طبیعی کرم سفید، بهترین راهکار مقابله با آن است.
کرم گلوگاه انار
مضرترین و شایع ترین آفات و بیماری انار، کرم گلوگاه با نام علمی Ectomyelois Ceratoniae است. این کرم دارای مراحل رشد مختلفی است و در هر محله توانایی رشد در گلوگاه میوه انار و تخریب بافت آن را دارد. استفاده از محلول های شیمیایی حاوی اوره و سولفات روی تا حدودی میزان این آفت را کاهش می دهد. روش های کنترلی طبیعی نیز مؤثر واقع می شوند.
سوسک گرده خوار
یکی از آفات و بیماری انار مورد توجه کشاورزان، سوسک گرده خوار است. این سوسک در دوران بلوغ خود با تغذیه از گرده، بساک و پرچم گل های انار از شکل گیری میوه انار جلوگیری می کند. راه های مقابله با این آفت، جمع آوری دستی و سم پاشی دیازینون و فنیتروتیون است.
سوسک سرشاخه خوار
رشد این سوسک با نام علمی coerulescens Osphranteria در سرشاخه های درخت انار سبب ایجاد منافذ در بافت شاخه و تخریب آن می شود. جلوگیری از رشد و عدم گل دهی مطلوب درخت از خسارات این سوسک است. هرس کردن به موقع شاخه ها و استفاده از تله های فرمون سبب کاهش چشمگیر لارو و سوسک بالغ می شود.
شاپرک سیب کاذب
آفت سیب کاذب با نام علمی Thaumatotibia leucotreta یکی از آفات و بیماری های درخت انار با سطح خسارت بالا است. این پروانه با تخم گذاری روی میوه و گل های انار زمینه ورود لاروها به درون میوه و تخریب آن را فراهم می کند. جمع آوری میوه های آلوده حاوی نقاط سیاه و سم پاشی محلول حاوی سیپرمترین از رشد این آفت پیشگیری می کند.
شپشک آرد آلود
این حشره با نام علمی Mealybugs جزء شایع ترین آفات درخت انار محسوب می شود. آفت مذکور به منظور مراقبت از خود لایه ای سفید رنگ به دور خود تولید می کند. این آفت شیره شاخه ها و برگ های جوان را مکیده و رشد آنها را مختل می کند. استفاده از سموم حشره کش در کنترل جمعیت آن ها مؤثر واقع می شود.
شپشک سپردار
این حشره ریز جثه یکی از آفات انار است که از شیره ساقه و شاخه درخت انار تغذیه می کند. عدم کنترل شپشک، سبب حمله به میوه و در موارد شدیدتر از بین رفتن درخت می شود. استفاده از حشره کش ها در فصول مخصوص، شپشک های مضر را حذف می کند.
آفات و بیماری های کم خطر انار
آفات و بیماری انار بنا به میزان خسارت در دو نوع کم خطر و پرخطر دسته بندی می شوند. آفات و بیماری های کم خطر شامل موارد ذیل هستند:
موریانه
موریانه از حشرات موذی چوب خوار است که با تغذیه از چوب و پوست درخت انار سبب تضعیف آن می شود. این آفات انار در گذر زمان موجب پوسیدگی و ضعف تنه درخت می شوند. بهره گیری از سموم حشره کشی مانند کارباریل موجب از بین رفتن موریانه می شود.
تریپس
این حشرات کوچک با نام علمی Trips tabaci با مکیدن شیره درخت انار از طریق شکوفه ها و برگ ها، رشد و باروری آنها را تحت تأثیر قرار می دهند. این حشره در واقع موجب زرد و ضعیف شدن برگ ها و گل های درخت می شود. بهره گیری از سم سایپرمترین در کنترل تریپس بسیار مؤثر است.
شپشه
این حشرات در انواع مختلفی وجود دارند. شپشه ها با حمله به قسمت های لطیف سرشاخه های درخت انار موجب آسیب، تضعیف و عدم باروری درخت می شوند. استفاده سموم حشره کش قوی چون سایپرمترین آنها را از بین می برد.
کنه تارعنکبوتی
کنه تار عنکبوتی یا تارتن با تغذیه از برگ های درخت انار موجب از بین رفتن آنها می شود. ایجاد لکه های زرد و قهوه ای روی برگ ها نشانه ابتلای انار به این حشره از انواع آفات و بیماری انار است. کاهش علف های هرز اطراف درختان انار و شستشوی درخت با آب حاوی شوینده مناسب در کنترل این حشره مؤثر است.
مگس سفید
در حال حاضر، مگس سفید انار به عنوان آفت اقتصادی در باغ های انار شناخته نمی شود. این آفت به دلیل دشمنان طبیعی خود، شامل پارازیتوئیدها، پرازیتوئیدها و سایر حشرات که با مگس سفید انار در رابطه با شکار و صید قرار دارند، تحت کنترل قرار می گیرد. لذا، نیازی به مبارزه با این آفت وجود ندارد و بهتر است به دشمنان طبیعی آن اجازه داده شود تا کنترل و تعادل زیستی را حفظ کنند.
پیشنهاد اگری راز
تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه کشاورزی به شما پیشنهاد می کند که قبل از کشت انار علاوه بر اقدامات بهداشتی و ..که بالا پیشنهاد کردیم، برنامه تغذیه اصولی مناسبی را داشته باشید تا گیاهان مقاومی در برابر بیماری، آفات و تنش داشته باشید.
برای مشاهده برنامه غذایی عمومی انار روی عکس کلیک کنید.
سؤالات رایج درمورد آفات و بیماری انار
- خسارت یخبندان به انار چیست؟ درخت انار از درختان مقاوم به سرما و یخبندان است؛ اما در برابر دماهای ریز ۱۰- درجه مقاومت چندانی ندارد. سرما و یخبندان بیش از حد علاوه بر ضربه به ریشه انار، کیفیت محصول دهی سال آینده را نیز کاهش می دهد. یخبندان در موارد شدید به خشکی درخت منجر می شود.
- علت ترکیدگی میوه انار روی درخت چیست؟ ترکیدگی میوه انار معمولا به دلیل ابتلا به آفات و بیماری انار نیست. علت این پدیده، اختلاف دمای شب و روز در ماه های آخر رشد انار است. وزش بادهای گرم و خشک و کم آبی نیز در این اتفاق مؤثر هستند.
- علت سفید شدن دانه انار چیست؟ دانه سفید شدن انار به عوامل متعددی چون کمبود مواد مغذی خاک، کهولت سن درخت انار، کم آبی، سرمای شدید، تأخیر در برداشت و کوددهی نامناسب درخت بستگی دارد.
- علت تغییر رنگ پوست میوه انار چیست؟ تغییر رنگ میوه انار به عللی چون فعالیت قارچ ها، آفتاب سوختگی و سرمازدگی مربوط است.
- علت ریزش گل انار چیست؟ ریزش گل انار گاهی طبیعی و بیشتر اوقات غیرطبیعی است. ریزش گل انار هنگام باروری درخت امری طبیعی است. سایر علل ریزش غیرطبیعی درخت انار شامل کم آبی یا پرآبی درخت و ابتلای درخت به آفات و بیماریهای انار هستند.
- علت شکل گیری گل انار چیست؟ شکل گیری و بارور شدن گل های انار به‌صورت خود بارور روی می دهد. در واقع گرده افشانی گل های نر انار سبب شکل گیری گل و میوه انار می گردد.
- رول و پیچیدگی برگ انار چرا رخ می‌دهد؟ پیچیدگی برگ درختان انار از عارضه های تحت تأثیر فعالیت آفاتی چون شته، مگس سفید و شپشک آرد آلود است.
- آفتاب سوختگی انار چه عارضه‌ای است؟ این عارضه همان گونه که از نامش پیداست بر اثر تابش مستقیم و سوزان امواج خورشید به سطح میوه رخ می دهد.
نتیجه گیری
محبوبیت و خواص بی نظیر میوه انار، کشاورزان را به کشت گسترده درخت انار ترغیب می کند. مراقبت از این درختان بدون دانش و آگاهی درمورد آفات و بیماری انار امری دشوار است. شناسایی آفات و بکارگیری روش های کنترلی علمی در زمینه برداشت میوه های مطلوب را به طور چشم گیری افزایش می دهد. برای مشاوره رایگان در زمینه بیماری های درخت انار، می توانید با کارشناسان فنی اگری راز در تماس باشید.
منابع
- Diseases of Pomegranate (Punica granatum) in Florida
- Pomegranate
- Problems Of Pomegranates: Learn About Diseases In Pomegranate