سبزیجات برگی مختلفی مثل کاهو، اسفناج ،کرفس و … در گلخانه کشت می شود که مدیریت بیماریهای سبزیجات برگی و برنامه تغذیه کودی آنها یکی از مهم ترین مسائل در کیفیت و کمیت محصول می باشد. در ادامه مقاله به چند بیماری مهم سبزیجات برگی که توسط قارچ، ویروس و باکتری ایجاد می شوند، اشاره می کنیم.
محصولات پیشنهادی اگری راز
بیماری های قارچی
قارچ ها گروهی بسیار بزرگ و متنوع از میکروارگانیسم‌ها هستند. قارچ‌های گیاهی درواقع سلول‌هایی هستند که حاوی هسته‌هایی با پیوند غشایی است، این سلول ها تهی از کلروفیل هستند. سلول های قارچ ها دیواره محکمی دارند. قارچ ها ساختاری روینده دارند که در آن بخشی از رشد به‌سمت هوا و بخشی دیگر داخل بافت‌های ارگانیسمی که روی آن قرار دارند، رشد می‌کند. تکثیر قارچ‌ها هم از روش های جنسی و هم با شیوه های غیرجنسی صورت می گیرد. قارچ ها از طریق هاگ‌هایی که به فراوانی یافت می‌شوند، ازدیاد می‌کنند.
هاگ ها از طریق باد، آب، خاک، پرندگان و حشرات روی سطوح گیاهان منتقل می شوند. وقتی یکی از گیاهان باغ آلوده به قارچ شد، لازم است که سایر گیاهان را از آلودگی قارچی محافظت کرد. بیماریهای گیاهی که توسط قارچ‌ها ایجاد می شوند منجر به کاهش محصولات، بروز علامت روی گیاه، تأثیر منفی روی گل ها و میوه ها و در نهایت مرگ گیاه می شوند. اکثر بیماری های گیاهی که در حدود ۸۰۰۰ نوع هستند، توسط قارچ‌ها شکل می گیرند.
سفیدک داخلی
علائم بیماری بصورت لکه زرد در سطح برگ دیده می شود که بعد از مدتی وسیع تر و قهوه ای می شود و در سطح زیرین برگ کرکی سفید رنگ ایجاد می گردد.
مدیریت سفیدک داخلی
- استفاده از ارقام مقاوم
- حذف بقایای گیاهی
- کاهش رطوبت و تهویه مناسب
- مبارزه با علف هرز
- تناوب
- سمپاشی در سه نوبت (اولین مرحله زمان تشکیل برگ میانی، دومین مرحله 10 روز بعد و مرحله سوم قبل از برداشت)
سفیدک پودری
بیماری سفیدک پودری در سطح رویی و زیرین برگ پودر سفید رنگ ایجاد می کند و باعث خشک شدن گیاه می شود و آلوگی کل گیاه را در برمی گیرد.
مدیریت
- مبارزه شیمیایی با ترکیباتی مثل بردوفیکس و ..
- تهویه مناسب
- انهدام بقایای آلوده
کپک خاکستری
سپتوریوز عامل بیماری است. در برگ و اندام هوایی لکه رنگ پریده ایجاد می شود و بعد از مدتی زاویه دار قهوه ای شده و باعث پژمردگی و خشکی برگ ها می شود.
مدیریت کپک خاکستری در سبزیجات برگی
- ضدعفونی بذر
- انهدام بقایای آلوده
- حذف برگ آلوده
- استفاده از قارچکش
پوسیدگی سفید
علائم در ساقه در نزدیک ترین سطح خاک به شکل لکه آبسوخته ایجاد می شود و در تمام ریشه گسترش می یابد و محل اتصال برگ و ساقه آلوده می شود .این قارچ در خاک خشک تا ده سال باقی می ماند و در خاک های مرطوب در عرض یکسال از بین می رود.
مدیریت پوسیدگی سفید در سبزیجات
- ارقام مقاوم
- تناوب زراعی
- انجام شخم و انهدام بقایای آلوده
- غرقاب به مدت 3 تا 6 هفته
- استفاده از قارچ کش به صورت محلول پاشی یا آبیاری
آنتراکنوز
آنتراکنوز از بیماریهای سبزیجات برگی است. علائم از برگ های مسن و بیرونی به برگ های داخلی کشیده می شود و باعث ایجاد لکه های آبسوخته دایره شکل با حاشیه قهوه ای می شود و به مرور زمان بزرگتر و با لکه های دیگر ادغام می گردد و ایجاد سوختگی می کند.
مدیریت آنتراکنوز
- کاشت بذر سالم و ضدعفونی شده
- انهدام بقایای آلوده
- کاهش رطوبت به وسیله تنظیم آبیاری
- کوددهی متعادل
- مبارزه با علف هرز
- رعایت رفت و آمد در زمان رطوبت زیاد
- استفاده از قارچ کش هایی مثل بردو و ….
پژمردگی ورتیسلیومی
علائم در زمان وارد شدن گیاه به دوره زایشی ایجاد می شود که در برگ ای پایینی بوته، رگبرگ ها زرد و در نهایت پژرده می شود. قسمت بیرونی ساقه های پایینی رنگ قرمز به خود گرفته و در موارد شدیدتر باعث کوتولگی گیاه می شود.
مدیریت پژمردگی ورتیسلیومی
- کاشت بذر سالم و ضد عفونی شده
- تیمار با آب گرم هیپوکلریت سدیم
- ارقام مقاوم
- تناوب زراعی
- کنترل علف هرز
- قارچ کش مناسب در آب آبیاری
پژمردگی فوزاریومی
علائم پس از مرحله سه برگی نمایان و سپس در تمام دوره رشد حمله می کند. ابتدا برگ مسن و بعد برگ مرکزی زرد میشود
مدیریت پژمردگی فوزاریومی درسبزیجات
- استفاده از ارقام مقاوم
- اجتناب از بروز نش بی
- کاشت بذر سالم
- ضدعفونی خاک با آفتاب دهی
- استفاده از قارچ کش در آب آبیاری
لکه سیاه
علائم در سطح رویی برگ به صورت لکه های مدور و مایل به زرد ظاهر و تعداد آن زیاد و کل پهنک برگ را می گیرد.
مدیریت لکه سیاه
- کاشت بذر سالم
- برداشت به موقع
- مبارزه شیمیایی تا سه هفته پیش از برداشت
زنگ سفید
زنگ سفید از بیماریهای سبزیجات برگی و خطرناک در اسفناج است که علائم ابتدا به صورت لکه و زخم کلروز کوچک ظاهر و با شدت بیماری جوش سفید برجسته و تاولی در اطراف این لکه ها ایجاد می شود و تعداد لکه ها زیاد می شود و برگ نکروز و در هر دو سطح برگ نمایان می شود.
مدیریت زنگ سفید
- کاشت ارقام مقاوم
- تناوب زراعی
- قارچ کش مثل ردومیل قبل از کاشت و محلول پاشی در فصل رشد
بوته میری از بیماریهای سبزیجات برگی
گاهی بذر و گیاهچه های جوانه زده مورد حمله و باعث کوتولگی، زردی برگ پایینی، رشد عمومی ضعیف و پژمردگی و نهایتا مرگ می شود.
مدیریت بوته میری
- کاشت در خاک با زهکش مناسب
- جلوگیری از کاشت عمیق بذر
- تنظیم دوره آبیاری
- ضدعفونی بذر با قارچ کش
- استفاده از قارچ کش ردومیل یا یونیفرم در آب آبیاری
ریشه چماقی Club Root
عامل ایجاد این بیماری قارچ های خاکزی است. ریشه چماقی باعث آلوده کردن سبزیجات خانواده کلم از جمله کلم، کلم بروکلی، خردل، گل کلم و شلغم می شود و در هنگام گرمای روز پژمرده می شوند. برگ های قدیمی تر زرد می شوند و می ریزند. ریشه ها تغییر شکل می دهند و متورم می شوند.
برای پیشگیری، به دنبال انواع مقاوم در برابر بیماری باشید و تناوب زراعی را رعایت کنید. قارچ کش ها این میکروارگانیسم ساکن خاک را از بین نمی برند.
بیماری باکتریایی
باکتری ها به وسیله آب، باران، حشرات، سایر جانوران و انسان، از گیاهی به گیاه دیگر و نیز از روی اندام‌های آلوده به اندام‌های سالم منتقل می گردند و از طریق زخم و یا منافذ طبیعی وارد گیاه می شوند. باکتری ها گیاهان جوان و کم‌سن را آسان تر از گیاهان مسن مورد حمله قرار می‌دهند و در آنها علائمی چون کلروز، نکروز، پوسیدگی، شانکر و گال ایجاد می کنند.
اگر یک باکتری در سطح یا داخل ماده‌ی غذایی مثل محیط کشت قرار بگیرد در مدت کوتاهی توده قابل رؤیتی به نام کلنی تولید می کند که شکل، اندازه، فرم حاشیه، ضخامت و رنگ آنها در باکتری های مختلف با هم فرق دارد. باکتری های بیماری زای گیاهی، گاهی به صورت انگل در گیاه میزبان و گاهی به حالت گندرو، در خاک به سر می برند. بنابراین آنها انگل اختیاری هستند و می‌توان آنها را در محیط غذایی مصنوعی کشت داد.
لکه روغنی
این بیماری تنها در کاهوهای ارقام برگ بسته ایجاد و لکه های روغنی به صورت زخم روی برگ های مرکزی ایجاد می شود.
مدیریت لکه روغنی
- جلوگیری از آبیاری بیش از حد
- استفاده از ارقام با برگ های باز
- از بین بردن بقایای گیاهی
- استفاده از ترکیبات مسی
لکه برگی باکتریایی
علائم به صورت لکه آبسوخته نامنظم ظاهر و با شدت بیماری، لکه ها زیاد و رگبرگ ها زاویه دار می شود و ادغام این برگ ها منجر به مرگ می شود. لکه ها در سطح زرین و رویی برگ قابل مشاهده هستند.
مدیریت لکه برگی باکتریایی
- جلوگیری از آبیای بیش از حد
- استفاده از ترکیبات مسی
پوسیدگی نرم باکتریایی
عامل بیماری می باشد. علائم ابتدا در دمبرگ بصورت آبسوخته ظاهر و لکه ها به سرعت بزرگ، نرم و آبدار می شوند. شدت آلودگی در هوای گرم و مرطوب زیادتر است.
بیماری ویروسی
ویروس‌ها، موجودات ریزی هستند که تنها به کمک میکروسکوپ الکترونی قابل رؤیت هستند و به شکل های میله ای، رشته ای، کروی و چند وجهی دیده می شوند. ویروس ها در شرایط نامساعد و نبودن میزبان به صورت غیرفعال هستند و در شرایط مساعد درون میزبان، فعال می گردند. بنابراین، از نظر نوع زندگی، انگل اجباری محسوب می شوند. ویروس ها دارای مجموعه‌ای از رشته های وراثتی هستند که به وسیله غشای پروتئینی احاطه گردیده است. ویروس ها فقط در سلول زنده میزبان تکثیر حاصل می کنند. روش کار به این صورت است که رشته های وراثتی ویروس به درون هسته سلول میزبان وارد می شوند و کنترل سلول آلوده را در اختیار می گیرند.
رگبرگ بزرگی
رگبرگ ها بزرگ و شفاف و منجر به بدشکلی کاهو می شود. در موارد حاد بیماری بوته کوتوله می شود و بازار پسندی خود را از دست می دهد.
مدیریت رگبرگ بزرگی
- کاشت ارقام مقاوم
- تغییر تاریخ کاشت
- تناوب زراعی با گیاه غیر مزبان
- سینی نشا با خاک در تماس نباشد.
برای مشاهده برنامه غذایی عمومی سبزیجات روی عکس کلیک کنید.
جمع بندی
اولین قدم در نبرد با بیماریهای سبزیجات برگی، انتخاب گیاهان مقاوم است. اقدامات دیگر برای به حداقل رساندن بیماری ها در مزارع سبزیجات شامل تمیز نگه داشتن مزرعه از آلودگی، استفاده از روش آبیاری مناسب و کوددهی گیاهان، تناوب محصولات زراعی و استفاده از بذرهای بدون بیماری است.
در صورت بروز مشکلات قارچی در مزرعه، می توانید با کاهش رطوبت، بهبود گردش هوا و قطع کردن قسمت های آلوده گیاه، آنها را کنترل کنید.
منابع
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%B1
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87
- https://en.wikipedia.org/wiki/Cucumber_mosaic_virus
- https://www.apsnet.org/edcenter/disandpath/viral/pdlessons/Pages/Cucumbermosaic.aspx
هنـوز دیدگاهی ثبــت نشــده
اولیــن باشــید شــما