کود فسفر یکی از کودهای ضروری است که حتما باید به خاک تزریق شود. طبق گفته کارشناسان کشاورزی هیچ کودی نمی تواند جایگزین این کود شود و وجود آن برای رشد گیاهان و باروری خاک های زراعی بسیار مهم می باشد. این کود دیواره سلولی گیاهان را تقویت نموده و موجب می گردد تا مقاومت آنها افزایش یابد. از سوی دیگر کود فسفر باعث افزایش پروتئین سازی در گیاهان می شود. همواره به این مورد توجه داشته باشید که هر اندازه این کود در فاصله کمتری با ریشه گیاه قرار گیرد، میزان رشد هم بهتر می باشد.
اهمیت عنصر فسفر برای گیاهان
از مزایای وجود عنصر فسفر در پروسه رشد گیاهان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- انرژی خورشید را به راحتی به ترکیبات گیاهی تبدیل می نماید.
- ریشه گیاه را تحریک کرده و باعث رشد آن می شود.
- فسفر طبیعی برای گیاه، شکل گیری غنچه و گل را تسریع می کند.
- محصولات در مدت زمان کمتری می رسند.
- محصولات دارای کیفیت بهتری هستند.
- گیاهان در برابر کم آبی و بیماری ها مقاومت بیشتری دارند.
نقش فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی
فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی نقش بسزایی ایفا می نماید، جالب است که بدانید بیشتر فسفر موجود در خاک که گیاهان از آن تغذیه می نمایند به صورت نمک های کلسیمی می باشد. این مورد باعث سفت شدن ساقه و آوندهای گیاه می گردد. از آنجا که فسفر دارای فسفولیپیدهای فراوانی است، قادر است تا غشای سلولی را تقویت نماید. فسفر در غشای سلولی باعث می شود تا نقل و انتقالات یون ها و لیپید ها بیشتر باشد که این مورد باعث افزایش متابولیسم در گیاهان می شود.
چه موقع به کمبود فسفر در گیاه شک کنیم
شاید برای شما نیز این سوال به وجود آید که چگونه متوجه شویم، گیاه به کود فسفر نیاز دارد. علائم کمبود فسفر در گیاه به یکی از حالات زیر خود را نشان می دهد:
- گیاهان به شدت کوچک و نارس می باشند.
- رنگ گیاه سبز تیره یا بنفش است.
- ریشه گیاه به شدت ضعیف می باشد.
- گیاه دارای میوه ها یا گل های بسیار کمی است.
- برجسته ترین روش بررسی سطح فسفر با آزمایش خاک است. در این آزمایش از محلول های شیمیایی برای استخراج فسفر از خاک استفاده می شود. سپس عنصر به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد تا غلظت فسفر مشخص شود. برای تعیین این غلظت از رنگ سنجی استفاده می شود.
اثرات منفی کمبود فسفر
در اثر کمبود فسفر طبیعی برای گیاه ساقه ها کم کم تغییر رنگ می دهند. علت این تغییر رنگ به این خاطر است که قند بسیاری در این نواحی انباشته می شود. به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که اگر فسفر به اندازه کافی وجود داشته باشد، گیاه متابولیسم بهتری دارد. در مقابل کمبود فسفر در گیاه باعث پیر شدن بافت ها می شود. در این صورت برگ ها و ساقه ها تحت تاثیر قرار می گیرند و میوه ها و گل ها به مرحله باروری نمی رسند.
انواع فسفر در خاک (آلی و معدنی)
به صورت کلی دو نوع فسفر در خاک وجود دارد:
- فسفر آلی: فسفو لیپیدها، نوکلئیک اسیدها و فسفات ها در این دسته قرار دارند. فسفرهای آلی در خاک های جنگلی بیش از سایر خاک ها مشاهده می شود. البته اگر میزان ph خاک افزایش یابد، این مورد کاهش پیدا می کند.
- فسفر معدنی: این نوع از فسفرها اغلب به صورت یون در خاک مشاهده می شوند. عموما می توان آنها را به صورت محلول در آب مشاهده نمود. فسفرهای معدنی به نسبت فسفرهای آلی به میزان کمتری در خاک وجود دارند و لازم است تا به صورت مکرر تجدید شوند.
انواع کود فسفر
کود فسفر دارای انواع متفاوتی می باشد که برخی از مهمترین نمونه های آن در زیر لیست شده اند:
- سوپر فسفات: این کودها اغلب به رنگ خاکستری می باشند و نمی توان به راحتی آنها در آب حل نمود.
- فسفات آمونیوم: از لحاظ ظاهری کودهای فوق دارای دانه های ریز به رنگ سیاه هستند. گفتنی است در این کودها ازت بالایی مشاهده می شود.
- سوپر فسفات تریپل: برخی از باغداران و کشاورزان به این کود، کود ساچمه ای نیز می گویند. کود مذکور به راحتی در آب حل نمی شود؛ اما میزان اثر پذیری آن بیشتر از انواع دیگر می باشد.
چگونه کود فسفر را به خاک اعمال کنیم
بهترین زمان افزودن کود فسفر به خاک در زمان شخم زدن خاک و آماده سازی زمین کشاورزی است. در این صورت کود فسفر در پروسه رشد گیاه تاثیر بسزایی دارد؛ زیرا گیاه در حین رشد به فسفر زیادی نیاز دارد. البته باید به این مورد نیز دقت داشته باشید که لازم است پس از 25 روز از کاشت نشا کود فسفر به زمین تزریق گردد. چون این کود آبشویی نمی شود می توان به صورت مستقیم آن را به خاک اعمال نمود. توصیه می شود تا برای اثر بخشی کود آن را به صورت نواری در کنار بذر بپاشید تا به تدریج به خاک نفوذ نموده و جذب ریشه گردد.
از صفحات زیر دیدن فرمایید:
- بیماری و آفات گل و گیاهان زینتی
- روش مبارزه با آفات
- آفت کنه تارعنکبوتی
- مگس سفید یا سفید بالک و روش مبارزه با آن
زمان استفاده از کود فسفر
به صورت کلی شما کودهای فسفری را باید در زمان شخم زدن به خاک اضافه نمایید. این کار استحکام نشاهای شما را افزایش می دهد. به صورت کلی اگر نتوانستید در زمان شخم زدن از این کود استفاده کنید، توصیه می گردد تا در مراحل اولیه رشد آن را به کار گیرید.
آمونیوم پلی فسفات (APP)
آمونیوم پلی فسفات یکی از کودهای رایج فسفری می باشد. از این مورد می توانید در پاییز برای شخم زدن یا در بهار قبل کاشت گیاه استفاده نمایید. با این کار شما بهترین شرایط ph خاک را برای نمو گیاهان خود فراهم می آورید. گفتنی است که کودهای گوگردی نیز تا حد قابل قبولی دارای فسفر می باشند.
سنگ فسفات (خاک فسفات)
بسیاری از افراد امروزه سنگ فسفات یا خاک فسفات را به عنوان جایگزینی برای کودهای فسفات در نظر می گیرند. در خاک فسفات شما می توانید مقادیر قابل توجهی از گوگرد و مواد آلی را مشاهده نمایید. از این کودها می توان برای مبارزه با انواع قارچ ها نیز استفاده کرد. این خاک ها اغلب جانداران ریز را که وجود آنها برای کنکاش خاک اطراف ریشه مناسب است، به سمت خود جلب می نمایند.
سوپر فسفات تریپل
شما می توانید در کود سوپر فسفات تریپل بیش از 50 درصد فسفر مشاهده نمایید. شما می توانید برای استفاده از آن به طور مستقیم آن را با خاک مخلوط نمایید. اگر فسفر خاک شما به صورت قابل ملاحظه ای کم می باشد، پیشنهاد می شود تا از آن بهره ببرید.
کود مونو آمونیوم فسفات
در کود فسفر مونو آمونیوم فسفات، نیتروژن و فسفر بسیاری وجود دارد؛ اما از آن برای زمین های اسیدی استفاده نمی شود. شما می توانید از این مورد در فصل های بهار و پاییز استفاده کنید. میزان فسفر در این کودها حدود 21 درصد می باشد؛ اما مزیت اصلی آنها این است که فلزات سنگین در آنها بسیار کم است و به راحتی جذب گیاهان می شود.
کود دی آمونیوم فسفات
در کود فسفر دی آمونیوم فسفات, حدود 52 درصد فسفر و 12 درصد نیتروژن وجود دارد. این کود PH خاک را به نحوی تنظیم می نماید که به راحتی فسفر را جذب نماید. شما می توانید از این کود در فصل بهار و قبل از کاشت محصولات خود استفاده کنید. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که کود مذکور تا حد زیادی خاک را آهکی می کند. لذا اگر خاک شما از نوع اسیدی است، بهتر است تا از این مورد استفاده نمایید.
مونو پتاسیم فسفات
یکی دیگر از انواع کود فسفر، مونو پتاسیم فسفات می باشد. این نمونه بیش از سایرین مورد استفاده قرار می گیرد. در این کود فسفر و پتاسیم بالایی مشاهده می شود؛ اما مزیت استفاده از این کود فسفر، آن است که شما قادر می باشید آن را در تمام مراحل رشد گیاه به خاک تزریق نمایید.
سوالات متداول
کدام نوع کود ها بیشترین میزان فسفر را دارند؟
به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که کودهای موجود در بازار با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای یک نوع محصول مناسب می باشند. اما باید بدانید، مواردی که برای گل ها استفاده می شوند، به مراتب دارای میزان فسفر بیشتری هستند و همین مورد نیز موجب می شود تا گل ها درشت تر و با طراوت تر باشند.
منابع طبیعی فسفر چه موادی هستند؟
بسیاری از مواد غذایی که ما هر روز می خوریم یا باقیمانده برخی از میوه ها و غذاها دارای فسفر می باشند. به طور مثال پوست موز با خیار می تواند منبع خوب فسفر برای گیاه باشد؛ لذا می توانید به راحتی آنها را به صورت کمپوست به خاک اضافه نمایید تا جذب خاک شوند.
تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، هنگام شخم زدن از کود فسفر دار استفاده کنید و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید. برای سوال از مهندس کشاورزی نیز می توانید با ما در تماس باشید.