کنه حنایی گوجه فرنگی

مقدمه

گوجه فرنگی یکی از محصولات پر طرفدار در بین عموم مردم است و درصد کشت بالای آن سبب شده تا ایران تولیدی به میزان ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تن گوجه فرنگی را داشته و در جایگاه ششمین تولیدکننده بزرگ این محصول جای بگیرد . کنه حنایی گوجه فرنگی ، شناسایی ، پیشگیری و کنترل آن بسیارمهم است چرا که گوجه فرنگی همانند سایر محصولات دچار آفات و بیماری ها می شود و برای جلوگیری از خسارت باید در کنترل آفت و بیماری توجه کافی را داشته باشیم . یکی از آفات بسیار مهم در گوجه فرنگی ، کنه ها هستند . کنه ها گونه های مختلفی دارد و یکی از گونه های کنه هایی که بر روی این محصول بسیار خسارت زا است ، کنه حنایی گوجه فرنگی می باشد که در این مقاله به مطالعه و بررسی آن می پردازیم . با ما همراه باشید .

شناسایی کنه حنایی گوجه فرنگی

کنه حنایی گوجه فرنگی با نام علمی Aculops lycopersici  ، از آفات خسارت زا و مهم در گوجه فرنگی است  . بیش از ۲۶ گونه گیاهی میزبان این آفت بوده و یکی از آفاتی است که به محصولاتی از خانواده سولاناسه مثل  سیب زمینى ، بادمجان ، انگور ، ترب سیاه ، توتون و فلفل ، به خصوص در گوجه‌ فرنگی در مزارع و گلخانه‌ها مورد حمله قرار می دهد از این رو آن را به کنه حنایی گوجه فرنگی می شناسند اما توجه داشته باشید که در دمای زیر 60 درجه سانتی گراد و بالای آن قادر به زندگی و حیات نیست . کنه های حنایی گوجه فرنگی ، آفاتی بسیار ریز ، کرمی شکل و بدن بند بند هستند . این آفت بر خلاف اغلب کنه ها که دارای چهار جفت پا هستند ، دو جفت پا دارند . کنه حنایی گوجه فرنگی ، به رنگ زرد ، قهوه ای یا نارنجی بوده و بدنى دوکی شکل ( شکل بدنشان به سمت انتها باریک‌تر می‌شود ) به طول 200 – 150 و سپر پشتی آن ها 40 تا 50 میکرون طول دارد . تخم هاى این آفت کروى و به رنگ شیری بوده و قطر آن 20 میکرون یا 0.002 سانتی متر است . لاروها مشابه به کنه های بالغ هستند با این تفاوت که از نظر سایز ، کنه بالغ کوچک تر و تحرک کم تری دارند و کنه بالغ نر و ماده مشابه به هم هستند اما کنه جنس نر مقایسه با سایز حشره ماده مقداری کوچک تر است . عموما کنه ها و حتی کنه زنگار یا کنه حنایی گوجه فرنگی در آب و هوای گرم بسیار فعال هستند و سریع تکثیر پیدا می کند و در فصول سرد از سال فعالیتی ندارد و زیرا نمی‌توانند در برابر عملکردهای فیزیولوژیکی طبیعی حیات خود را حفظ کند و در واقع آن‌ها برای بقا وارد یک خوابی همچون خواب زمستانی می‌شوند . این آفت مهم ، از مرحله تخم تا مرحله آفت بالغ در کمتر از یک هفته تکمیل می شود توجه داشته باشید که حشره و آفت ماده‌ در طول زندگی خود بیش از 53 عدد در سطح زیری برگ ها ، دمبرگ و ساقه های بخش های پایینی گیاه تخم ریزی کرده که این تخم ها در ابتدا سفید رنگ و به مرور زرد رنگ می شوند سپس به سمت اندام های بالایی حرکت کرده و از طریق تغذیه به قسمت‌های پایینی و بعد بالایی گیاه خسارت می‌زند .

این کنه دارای دو سن پورگی بوده که فاصل زمانی تفریخ تخم و مرحله پورگی کوتاه می باشد که پوره سن یک حدود 0.1 میلی متر طول داشته و سفید رنگ و شفاف می باشد و در فاصله زمانی حدود یک روز به پوره سن دو تبدیل شده و همچنین دمای متناسب برای فعالیت آن ها حدود 26  درجه سانتیگراد از تخم به بالغ تبدیل می شود . تخم این آفت به شیوه هاى مختلف منتشر می شود حائز اهمیت است زمانی که میزبان اولیه این آفت از بین می رود ، برخی از این کنه‌ها توسط باد به میزبان‌های ثانویه دیگری منتقل و پراکنده می‌شوند . مهمترین راه انتشار آفت مواردی همچون جریانات باد ، حشراتى ناقل همچون سفید بالک ها و ملخ ها ، پرندگان و لباس است. ماده ها تخم هاى خود را زیر برگ ها و نزدیک به رگبرگ وسطى و روى ساقه گیاهان میزبان قرار می دهند . دوره رشد جنینى 2-3 روز است و پس از آن لاروهاى سفیدرنگ از تخم خارج مى شوند . دوره لاروى کوتاه بوده و در حشرات ماده حدود 11 ساعت و در حشرات نر حدود 7 ساعت طول می کشد و پس از آن تبدیل به پوره می شوند . مراحل پورگى در کنه ماده در مدت زمانى بسیار کوتاه و در نرها طى مدت زمان 19 ساعت سپرى می شود و پس از آن کنه هاى بالغ ظاهر می شوند . دوره رشدی این آفت در رطوبت نسبى 30 درصد و دماى 27 درجه سانتىگراد 6 روز و در 22 درجه سانتی گراد 12 روز است . یک نکته قابل توجه این است که کنه های حنایی گوجه فرنگی تحمل بسیاری در برابر تغذیه دارد به گونه ای که بدون غذا تا چندین روز می تواند زنده بماند و اغلب روى علف هاى هرزی مانند تاجریزى و پنیرك به صورت ماده بالغ زمستان گذرانى می کند .

علائم و شناسایی کنه حنایی گوجه فرنگی

کنه حنایی گوجه فرنگی ، بافت اپیدرمی گیاه را مورد هدف و حمله قرار می دهد که این امر در فعل و انفعالات گیاه و فتوسنتز بسیار موثر است و در روند کاهش عمکلرد محصول اثر مفی دارد و این اثر منفی در بوته های جوان بیشتر مشاهده می شود . حضور و علائم خسارت این کنه را می توان به تغییر رنگ ساقه‌ها ، شاخه‌ها و برگچه‌ها به رنگ قهوه‌ای مایل به زرد ، چروکیدگی و پیچ خوردگی ، پژمرده شده و نکروز برگ‌ها ( زرد شدن برگ ) ، ریزش زود هنگام جوانه‌ ، میوه و گل‌ها و سبب کاهش فرایند تشکیل گل شده و یکی از علائم بارز این آفت ، خسارتی مشابه برنزه شدن یا زخم شدن بر روی سطح ساقه ، برگ و میوه ایجاد می کند ( به شکل زنگار دیده می شود ). در صورت آلودگی شدید و عدم کنترل ، موجب مرگ گیاهان می‌گردد .

کنترل کنه حنایی گوجه فرنگی

شناسایی و تشخیص کنه حنایی گوجه فرنگی به علت اندازه و سایز بسیار ریز آن کمی دشوار بوده و به سختی با چشم غیر مسلح قابل دید است و از آنجایی ظرفیت تولید مثل بالایی دارد ، در کمتر از سه روز با دمای متناسب حدود 25 درجه سانتی گراد ، به سرعت جمعیت آن گسترش یافته و کنترل به دشواری انجام می شود . در ادامه به برخی از راه های کنترل این آفت می پردازیم .

• کاشت ارقام مقاوم و متحمل
• وجین و حذف علف های هرز
• استفاده از کنترل بیولوژیک مثل کنه های شکارگر
• کنترل دما و تنظیم آبیاری
• تناوب زراعی و عدم کاشت مداوم گوجه فرنگی و سایر گیاهان خانوداه سولاناسه
• کنترل شیمیایی با سم آبامکتین ، بروموپروپیلات

نتیجه گیری

کنه حنایی گوجه فرنگی انتشار جهانی داشته و در اغلب کشت‌های گلخانه ای و مزرعه ای وجود دارد . برای کنترل این آفت که از سبزینه سطح زیرین برگ و ساقه گوجه‌فرنگی تغذیه کرده و علائم خسارت مشخصی دارد باید از راه هایی که کمترین خسارت را بر روی گیاه و محیط زیست و بیشترین و بهترین عملکرد را در کنترل آفت می گذارد استفاده کرد .

منابع

https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C

B2n.ir/x91118

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

برای مشاوره آنلاین کلیک کنید

  **اگری راز ،راز رویش ها**