انواع بیماریهای گلخانه ای خیار و روش مبارزه با آن

مقدمه

انتخاب کاشت خیار به دلیل داشتن طول دوره رشد کوتاه برای افراد تازه کار گزینه ی مناسبی است فقط کافی است با اصول تغذیه مناسب و کودهای معتبر و قیمت مناسبه فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز و راهکارهای کنترل آفات و بیماری ها آشنایی داشته باشید.ما در این مقاله سعی بر این داریم که بیماری های مهم گلخانه ای خیار را به شما معرفی کنیم تا محصول نهایی شما کیفیت و بازار پسندی بالایی داشته باشد و در حین حال باکودهای معتبر و قیمت مناسب فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز به نتیجه دلخواه برسید.

بیماری های قارچی خیار گلخانه ای

قارچ ها باعث بیماری فراوانی در محیط گلخانه میشوند و میتوانند به راحتی به اندام هوایی،برگ و میوه و…خسارت وارد کنند و در صورت پیشرفت بیماری باعث از بین رفتن کامل گیاه شود.

سفیدک داخلی خیار

عامل بیماری  Pseudoperonospora Cubensis می باشد که ابتدا علائم در برگهای مسن و به مرور در برگهای جوان ظاهر میشود . لکه های ایجاد شده ،زاویه دار و سبز کم رنگ هستند که در شرایط مرطوب، پودر سفید رنگ در زیر برگ پدیدار میشود.در صورت پیشرفت بیماری،برگ و دیگر قسمتهای گیاه آسیب دیده و ممکن است کل گیاه از بین برود.این بیماری در در شرایط مرطوب و خنک رشد زیادی خواهد داشت اما در حرارت بالا ایجاد میشود.

✅کنترل : استفاده از ارقام مقاوم _ ایجاد تهویه مناسب و حرارت تابشی_از بین بردن علف هرز_استفاده از قارچ کش

سفیدک پودری خیار

عامل بیماری Erysiphe cichoracearum و Sphaerotheca fuliginea می باشد و دو گونه قارچ به نام ایجاد شده که علائم آن واضح و بصورت پودر سفید رنگ در برگ،ساقه و حتی دمبرگ ایجاد میشود .علائم در میوه خیلی کم دیده میشود اما کیفیت خود را از دست خواهد داد.

✅کنترل :مدیریت شرایط محیطی_استفاده از قارچ کش_استفاده از ارقام مقاوم _دما به وسیله سیستم تهویه و مه پاش در 21 درجه شود مانع پیشرفت بیماری میشود.

آنتراکنوز خیار

عامل بیماری colletotrichum orbiculare می باشد .علائم در قسمتهای مختلف گیاه دیده میشود. علائم بصورت لکه های آبسوخته سبز کمرنگ ظاهر میشود و زخم دایره ای شکل و زاویه دار ایجاد میکند که در ابتدا آبسوخته و در نهایت خشک میشود و می ریزد.این بیماری در گلخانه های تهویه کم و آبیاری بیش از حد، به خصوص در دمای بین 21-21 درجه سیلسیوس افزایش میابد.

✅کنترل : در صورت مشاهده آبیاری را کاهش دهید-انجام تهویه مناسب- استفاده از سموم قارچ کش-بذر سالم و عاری از ویروس-رعایت بهداشت محصول

پوسیدگی سیاه خیار

عامل بیماری phomopsis cucurbitae می باشد.علائم این بیماری بصورت شانکر بر روی ساقه،برگ،دمبرگ و پوسیده شدن میوه ظاهر میشود.علائم این بیماری بیشتر در گلخانه دیده میشود.برگهای آلوده دچار پیری زود ردس شده و خشک میشوند همچنین ساقه از بالای محل زخم ایجاد شده خشک میشوند.میوه نرم و به راحتی پوسیده میشود و بوی آن شبیه بوی لیمو میشود.

✅کنترل :ایجاد تهویه مناسب-ضدعفونی خاک گلخانه با سموم تدخینی یا بخار آب-کشت بذر در بستر پاستوریزه-استفاده از قارچ کش زیاد موثر نیست.

پوسیدگی ذغالی خیار

عامل بیماری marcrophomina phaseolina می باشد.قارچ عامل بیماری خاکزاد است و به ریشه،ساقه و میوه حمله میکند .و ایجاد شانکرهای سیاه فرو رفته در گیاهچه ایجاد میکند .این بیماری باعث کوتولگی و پژمردگی بوته میشود.در نزدکی سطح خاک نقاط آبسوخته ایجاد میشود که به سمت ساقه گسترش می یابد.باردهی زیاد گیاه و همچنین تنش آبیاری و شوری خاک باعث تشدید این بیماری میشود.

✅کنترل : جلوگیری از تنش آبی-آبشویی در صورت شور بودن خاک-از بین بردن بقایای گیاهی (شخم)-تناوب سه ساله با خانواده کدوییان

بوته میری خیار

عامل بیماری قارچ هایی مثل قارچ فیتوفترا،قارچ فوزاریوم،قارچ پی تی یوم و قارچ رایزوکتونیا می باشد.از واژه بوته میری زمانی استفاده میکنند که علائم بیماری ها مشابه هم هستند و گیاهچه مورد حمله قرار میگیرد.عامل بیماری بیشتر از طریق بذر آلوده ،بستر بذر یا آب آلوده انتشار می یابد.گیاهچه در سطح خاک یعنی بین ساقه و ریشه آلوده میشود.لکه های ایجاد شده به حالت آبسوخته هستند و باعث مرگ ساقه میشود.

✅کنترل :ضدعفونی خاک-بذر سالم و ضدعفونی شده-استفاده از حشره کش در خاک در مقابله با لارو مگس میوه و گنات های قارچ خوار-استفاده از قارچ های رایج بازار مثل کاربندازیم در خاک و بوته

کپک خاکستری خیار

عامل بیماری botrytis cinerea می باشد .علائم بیماری بصورت کپک سفید متمایل به خاکستری مانند در در بافتهای پیر و مرده ایجاد میشود بافتهای ایجاد شده اغلب بصورت متحدالمرکز می باشند.کپک خاکستری به مدت چند روز تا چند هفته بعد ظاهر میشوند که عموما به این بیماری ،بیماری پنهان نیز میگویند.

✅کنترل :حذف میوه و برگهای آلوده-ضدعفونی گلخانه و ایجاد تهویه مناسب -استفاده از قارچ کش مثل بردوفیکس-

بلایت و لکه برگی خیار

برخی از قارچ های یولوکلادیوم،استمفیلیوم و آلترناریا عامل این بیماری هستند و علائم بیماری در روی برگ نزدیک طوقه بصورت لکه های آبسوخته و حلقه های متحدالمرکز دیده میشود .آبیاری و رطوبت بالا باعث تشدید بیماری میشود .

✅کنترل :استفاده از بذر سالم و ضدعفونی شده-استفاده از قارچ کش

جرب خیار

عامل بیماری Cladosporium cucumerinum می باشد .علائم بیماری بصورت جرب بر روی برگ و ساقه ایجاد میشد اما بیشترین خسارت مربوط به میوه است که باعث ایجاد لکه های آبسوخته به رنگ خاکستری میشود و با تشدید بیماری حفره های ایجاد شده بزرگتر میشود.

✅کنترل :استفاده از ارقام مقاوم-تناوب زراعی-استفاده چند مرحله ای قارچ کش-زهکش مناسب خاک-

کپک سفید خیار

عامل بیماری sclerotinia sclerotirum و s.minor می باشد علائم بیماری در برگ و میوه و ساقه بصورت کپک های سفید رنگ دیده میشود که مانند کپک خاکستری ناشی از عدم مدیریت گلخانه است .اگر میوههای آلوده هنگام بسته بندی جدا نشوند به سرعت بیماری افزایش می یابد.

✅کنترل :ضدعفونی کردن-عدم کشت متراکم-استفاده از قارچ کش-جمع آوری بقایا در گلخانه

پژمردگی طوقه و ریشه خیار

عامل بیماری قارچ گونه های فوزاریوم می باشد.علائم بیماری در برگ بصورت نکروز بین رگبرگی ایجاد و زرد میشوند .در ابتدا پژمردگی یکطرفه بعد کل گیاه درگیر میشود و از بین میرود امکان وجود میسیلوم قارچ که سفید رنگ هستند در گیاه وجود دارد.این بیماری در دمای بالا تشدید میشود.

✅کنترل :گونه های فوزاریوم خاکزی هستند بنابراین زهکش مناسب و ضدعفونی خاک بسیار مفید است-ضدعفونی کردن لوله آبیاری -آفتاب دهی خاک-استفاده از قارچ کش

پوسیدگی برگ و میوه خیار

عامل بیماری trichothecium roseum می باشد. این قارچ در روی مواد مرده مثل فضولات حشرات و گل هایی که افتاده اند وجود دارد و گاها در میوه نیز دیده میشود . لکه های ایجاد شده ابتدا آبسوخته و بعد زخم ها به رنگ قهوه ای در می آیند و در روی برگ کوچک و در زیر برگ بزرگتر هستند.

✅کنترل :تهویه مناسب-مدیریت مناسب گلخانه

پوسیدگی گلگاه خیار

عامل بیماری choanephora cucumbitarum می باشد.علائم بیماری بر روی گلهای خشک و مرطوب دیده میشود .این بیماری به میوه خیار حمله نمیکند اما خانواده کدوییان را مورد حمله قرار میدهد.

✅کنترل :جلوگیری از تماس میوه با خاک و آسیب یا زخم شدن میوه-استفاده از قارچ کش در مراحل ابتدایی

پوسیدگی بذر

این بیماری،گیاهی است که در کلیه نقاط کشور شیوع دارد و باعث پوسیدگی بذر، ریشه و طوقه گیاه، زردی و ضعف شدید بوته‌ها و فرو رفتگی نسوج گیاهی می‌شود. این بیماری معمولاً در خاک‌های سنگین و فشرده، گلخانه‌هایی با بهداشت ضعیف و تناوب زراعی نامناسب شیوع پیدا می‌کند و شرایط مناسب برای گسترش آن شامل رطوبت خاک بالا و دمای بهینه کمتر از 20 درجه سانتی‌گراد می‌باشد.

جهت پیشگیری و کنترل این بیماری، می‌توان از روش‌هایی مانند رعایت بهداشت گلخانه، شخم عمیق خاک، ضدعفونی خاک و بذور، عدم کشت مستقیم در خاک اصلی در فصول سرد، استفاده از آب بهداشتی و فاقد آلودگی، حذف سریع گیاهچه‌های آلوده و استفاده از سموم شیمیایی استفاده کرد. همچنین، استفاده از کودهای آلی و کاهش فشار بیماری در پوشش گیاهی و تناوب زراعی مناسب نیز می‌تواند به کنترل و پیشگیری از این بیماری کمک کند.

بیماری های ویروسی خیار گلخانه ای

ویروس موزاییک خیار

علائم در زمان رشد طولی ایجاد میشود .لکه های ایجاد شده زرد رنگ و باعث بدشکل شدن برگ و کوتاهی بوته میشودو همچنین تمام ساقه و میوه را نیز در برمیگیرد.میوههای آلوده، نرم و رنگهای سفید رنگ و بدشکل و نواحی سبز نامنظم می باشد که بیشتر کشاورزان به آن خیارشور سفید میگویند.این ویروس سیستمیک است و توسط گئنه های مختلف شته قابل انتقال می باشند.

✅کنترل :استفاده از بذر سالم و ارقام مقاوم-حذف بوته آلوده-ضدعفونی ابزار آلات و خاک-عدم وجود شته در گلخانه

ویروس پیسک سبز خیار

برگهای آلوده خراب شده و لکه دار و تاول در آن ایجاد میشود و باعث کوتاهی بوته میشود .قسمت داخل میوه ی خیار به شدت تغییر پیدا میکند.

✅کنترل :حذف بوته آلوده-ضدعفونی ابزار آلات و خاک

ویروس نکروز خیار

علائم بیماری در برگهای آلوده با بدشکلی،رنگ زرد ظاهر میشود و در نهایت باعث مرگ گیاه میشود.نواحی سبز رنگ در پهنک و رگبرگ ایجاد و سوراخ هایی ایجاد میشود و در سطح زیر برگ برجستگی های قیفی شکل وجود دارد.این بیماری توسط شیره گیاهی آلوده در زمان کشت و توسط ریشه ها در خاک تشدید میشود.

✅کنترل :قطع بوته های آلوده و سوزاندن آن-ضدعفونی ابزار و خاک و …

ویروس زردی رگبرگ

علائم بیماری بصورت زردی و بد شکل شدن رگبرگ ظاهر میشود و در نهایت کل گیاه از بین میرود.همچنین علائم در میوه بصورت موزاییک دیده میشود.این ویروس توسط شیره گیاهی و عسلک پنبه انتقال می یابد.

✅کنترل :ارقام مقاوم-رعایت اصول بهداشتی-

همچنین ویروس های مثل ،ویروس زردی دورغین چغندر،ویروس شته زاد کدوییان،ویروس لکه حلقوی توتون و گوجه فرنگی نیز در خیار آلودگی ایجاد میکند.

بیماری های باکتریایی خیار گلخانه ای

لکه برگی زاویه دار خیار

عامل بیماری Pseudomonas syringae pv. Lacrymanse می باشد.علائم ابتدا در کوتیلدون های سالم بصورت آبسوخته و دایره ای شکل و نامنظم است در برگهای مسن این لکه ها منظم و در بین رگبرگ دیده میشود.لکه ها ابتدا قهوه ای و به مرور زمان سفید ،زرو یا قهوه ای میشود .در اوایل صبح ترح های باکتریایی در لکه دیده شده و ساقه و دمبرگ با توجه به نواحی آبسوخته در نهایت خشک و پوسته سختی ایجاد میکند.امکان ریزش میوه نارس نیز وجود دارد.تراوشات باباکتریایی به شدت آلوده و سریعا انتشار می یابد.

✅کنترل :باکتری در خاک باقی نمی ماند ولی بذر زاد است-استفاده از ترکیبات مسی -استفاده از باکتری کش اکسی گوپ و …-سم پاشی با یک حشره کش

پژمردگی باکتریایی خیار

عامل بیماری Erwinia tracheiphila می باشد .علائم ابتدا در روی یک الی دو برگ ظاهر و سریعا تشدید میشود .بکتری مربوطه در سیستم آوندی حرکت و تمام گیاه را در بر میگیرد و باعث خشک شدن کل گیاه میشود.در سرایط خشک بیماری سخت انتشار پیدا میکند زیرا باکتری نیاز به لایه آب سطحی برای ورود به زخم ایجاد شده توسط سوسک دارد.

✅کنترل :ارقام مقاوم-از بین بردن علف هرز-استفاده از ترکیبات مسی

پوسیدگی نرم باکتریایی

عامل بیماری Pectobacterium carotovorum subsp.carotovorum می باشد.علائم در میوهای رسیده یا آسیب دیده زیاد دیده میشود و اگر کنار یکدیگر قرار بگیرند توسط گاز اتیلن آزاد شده ،همه ی میوه آلوده میشود.

✅کنترل :میوه ها تمیز و خشک باشد-عدم نوردهی خیار برداشت شده-فروبردن میوه در آب کلردار

بیماری های ناشی از نماتد خیار گلخانه ای

نماتد ریشه گرهی خیار

عامل بیماری Meloidogyne spp می باشد که در خاکهای ضدعفونی نشده در عمق 150سانتی متر نیز دیده میشود .علائم بصورت زردی ،محصول کم و بی کیفیت و کاهش رشد دیده میشود و ریشه ها متورم و گال هایی در آن ایجاد میشود که کارایی و عملکرد ریشه کاهش می یابد.

✅کنترل :ضدعفونی خاک -ارقام مقاوم-استفاده از کشت هیدروپونیک-استفاده از نشاء سالم-سوزاندن بوته های آلوده-استفاده از متام سدیم

بیماری فیتوپلاسمایی خیار گلخانه ای

زردی مینا در خیار

این بیماری توسط زنجرکها انتقال می یابد و توسط فیتوپلاسما ایجاد میشود .بوته آلوده کوتاه و کلروز شده و برگها انتهایی کوچک و زرد و پیچ خورده میشوند.

✅کنترل :کنترل علف هرز و مبارزه با زنجرک

در مورد بیماری های فیزیولوژیکی خیار مثل گرما زدگی،بدشکلی و تلخ شدن و …. در مقاله دیگر صحبت خواهیم کرد.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کشت خیار علاوه بر اقدامات بهداشتی و ..که بالا پیشنهاد کردیم،برنامه تغذیه اصولی مناسبی را داشته باشید تا گیاهان مقاومی در برابر بیماری و آفات ، تنش داشته باشیداین برنامه اصولی را میتوان در فروشگاه سم و کود کشاورزی اگری راز مشاهده کنید.

---

جمع بندی

همراهان عزیز اگری راز خیار گلخانه ای در ایران در منطقه های مختلف بصورت فراوان کشت میشود اما به دلیل داشتن شرایط محیطی(دما،رطوبتی) مناسب برای رشد گیاه ،زمینه را برای حمله آفات و بیماری ها فراهم میکند .شما کافی است فقط راهکارهای پیشگیری با آفات و بیماری ها را در مراحل مختلف کاشت،داشت و برداشت را مطالعه و یاد بگیرید و از برترین برندهای کود و سم کشاورزی اگری راز استفاده کنید و از برداشت محصول با کیفیت خود لذت ببرید.

منابع

• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%B1
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87
• https://en.wikipedia.org/wiki/Cucumber_mosaic_virus
• https://www.apsnet.org/edcenter/disandpath/viral/pdlessons/Pages/Cucumbermosaic.aspx

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

بیماری های مرکبات

مقدمه

همه مركبات مهم بیشتر از گونه های بومی مثل آسیای جنوب خاوری و هند سرچشمه گرفتند.. هم اکنون مركبات در سرتاسر جهان، در منطقه هایی که بارندگی مناسب هست و آب برای آبیاری کردن به اندازه کافی وجود داشته باشد و منطقه بدون یخبندان باشد یا یخبندان زیاد شدیدی نداشته باشد ، کشت می شوند و برای پیشگیری بیماری مرکبات میتوانید با یک برنامه غذایی اصولی و استفاده بهینه از کود کشاورزی فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز ،مقاومت باغ را بالا برده و کیفیت محصول خود را افزایش و ماندگاری آن را زیاد کنید.

گیاه شناسی مرکبات

در مورد گیاه شناسی ،مرکبات درختان یا درختچه هایی هستند که گلهای کامل دارند و به تیره Rutaceae تعلق دارند. بیشتر ارقام مرکبات، پایه و پیوندکهایی جنس Citrus مورد استفاده قرار میگیرد. كوم کوآتها (.Fortunella spp) و نارنج سه برگچه ای (Poncirus trifoliata) از دو جنس دیگر این تیرهاند. میوه های مرکبات به پرتقالها، نارنجها، نارنگیها و دورگه های آنها، پوملوها، گریپ فروتها، ليموترشهای مازندرانی و لیموترشهای شیرازی (عمانی) تقسیم می شوند.

کاشت مرکبات قبلا بصورت نهال های بذری انجام میشده ولی امروزه در بسیاری از ارقام پیوند میزنند و تعداد آن ها زیاد میشود.عملکرد محصول و کیفیت میوه و استحکام و افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری ها،آفات و تنش ها همگی بستگی به پایه و تغذیه مناسب دارد. برای تهیه برنامه کودی حرفه ای میتوانید به فروشگاه سم و کود کشاورزی مراجعه کنید.

زمان مناسب کاشت مرکبات برای هر نهال بستگی به نیاز ریشه،رطوبت خاک و منطقه ای که کشت در آن انجام میشود قابل تغییر است. ولی بطور میانگین شروع فصل اواخر زمستان و برداشت آن در شهریور ماه می باشد .

بیماری های مهم مرکبات

کپک دوده ای مرکبات

عامل بیماری کپک دوده ای یا فوماژین(Fumagina) ،قارچ هایMeliola camelia و Capnodium citri می باشد.

دوده مرکبات یا کپک دوده ای بیشتر در شمال کشور در باغهای مرکبات شایع می باشد و باعث کاهش فرایند فیزیولوژیکی گیاه و عملکرد کیفیت و کمیت محصول و همچنین باعث کاهش رشد زایشی و رویشی درخت میشود.

علائم بیماری ابتدا روی برگ لکه هایی بدون شکل خاصی ایجاد شده که بعد به رنگ تیره تر تبدیل شده و با گسترش بیماری تمام غشای سطح برگ به رنگ سیاه مخملی شده و به برگ ،سرشاخه و میوه های مرکبات حمله میکند.این دوده مخملی ایجاد شده همان قارچ عامل بیماری است که با یک دستمال یا شیء دیگر پاک میشود .در زمان پیشرفت بیماری برگ درخت پر از پرگنه های قارچ که سیاه رنگ هستند میشود و رنگ برگ زرد شده و میریزد و در نهایت این بیماری زمانی بروز میکند که حشرات ترشح کننده ی عسلک مثل شپشک نرم تن و مومی و شته هایی مثل شته (شته مرکبات، شته جالیز ،شته سیاه مرکبات،شته سیب زمینی، شته پیچک ،شته سیاه باقالا ،شته سیاه شبدر ، شته قهوه ای مرکبات و … به درخت حمله کند.

✅ کنترل قارچ فوماژین

• ابتدا مبارزه با حشرات تولیید کننده ی عسلک در سه مرحله باید انجام شود نوبت اول در اسفند ماه ، نوبت دوم زمانی که میوه ها به اندازه فندق هستند و مرحله سوم در شهریور ماه می باشد
• از حشرهکشهای فسفره که 2% روغن تابستانی دارند میتوان استفاده کرد
• اگر درختان به کنه نقره ای مبتلا شدند از زینب و مانکوزب نیز میتوان استفاده کرد.

گیاهچه میری مرکبات

عامل بیماری Rhizoctonia solani و گونه‌هایی از قارچ‌های جنس Phytophthora و Pythium می باشد. این بیماری بیشتر در خزانه های مرکبات در شمال و جنوب کشور دیده میشود و علائم بیماری در سطح خاک روی طوقه گیاهچه است و بافتهای جوان و طوقه بر روی خاک قهوه ای و فاسد شده و گیاهچه ها خشک می شوند .اگر بیماری بر اثر Rhizoctonia solani باشد ریشه ها نیز پوسیده می شوند. اگر جوانه های بذر پیش از سبز شدن بیمار شوند دیگر در خزانه سبز نمی شوند.

✅کنترل گیاهچه میری مرکبات

• ضدعفونی کردن خاک خزانه(قبل از بذر کاری از متیل بروماید استفاده کنید
• انتخاب زمین و بذر سالم
• خزانه مرکبات زیاد آبیاری نشود.

انگومک مرکبات

عامل بیماری انگومک مرکبات از دو گونه قارچ از جنس phytophthora است به نام‌های P . nicotianae و P . citrophthora هستند. گونه P. nicotianae در مناطق نیمه گرمسیری در باغهای جهان شیوع دارد.این بیماری که به آن گموز مرکبات یا پوسیدگی فیتوفتورایی طوقه و ریشه مرکبات نیز میگویند،در خزانه ها و باغ های مرکبات قدیمی که بر پایه پرتقال یا لیمو پیوند شدند ،تاثیر میگذارد.علائم بیماری بیشتر طوقه و تنه و ریشه و بعضی مواقع در میوه و برگ ظاهر میشود.

✅کنترل گموز مرکبات

• پیشگیری و تیمار درختان بیمار بهترین گزینه هست.
• استفاده از پایه های مقاوم
• محل پیوند نهال از سطح خاک 25 تا 30 سانتی متر بالاتر باشد
• جلوگیری از انباشته شدن خاک و کود در اطراف طوقه
• مدیریت در آبیاری
• جلوگیری از رسیدن آب به تنه درخت بیمار
• محل آلودگی را با چاقو تیز بتراشید و با قارچ کش های بردو و قارچ کش های مسی ضدعفونی کنید و با چسب باغبانی بپوشانید.
• قارچ کش های سیستمیک متالاکسیل و فوزتیل آلومینیم بر گونه فیتوفتورا موثر می باشد.

شانکر باکتریایی مرکبات

عامل بیماری شانکر باکتریایی مرکبات Xanthomonas citri subsp.citri است.

این بیماری به برگها، میوه ها و سرشاخه ها حمله کرده و لکه های زخم مانند برجسته ای روی آنها به وجود می آورد. لکه ها در آغاز دایره ای و بعدا شکل آنها نامنظم می شود. لکه ها در حاشیه یا نوک برگها، پهنک برگ ظاهر میشود.
لکه تازه ایجاد شده روی میوه معمولا برجسته و جوش مانند استبا گذشت زمان جوشها چوب پنبه ای و به شکل قله آتشفشان میشود . لکه های شانکر باکتریای ، حاشیه زردرنگی اصراف آن ایجاد میشود.

✅کنترل شانکر باکتریایی مرکبات

• اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای
• استفاده از ارقام مقاوم
• استفاده از درختان بادشکن
• بریدن شاخه های بیمار و قسمت های آلوده و سم پاشی با قارچ کش های مسی

کپک آبی مرکبات

عامل این بیماری penicillium italicum است از جمله بیماری های انبار است و علائم بیماری در ابتدا بافتها لهیده ،نرم و کمرنگ میشود و پوشش سفید مخملی که میسیلیوم قارچ است روی میوه ظاهر شده و بعد از مدتی در وسط لکه ها اسپورهای آبی رنگ تشکیل و به مرور زمان به رنگ زیتونی متمایل به قهوه ای میشود.

جاروک لیموعمانی

جاروک عامل آن نوعی فیتوپلاسما Candidatus Phytoplasma aurantifolia است.ابتدا یک یا چند دسته از شاخه های باریک و مجتمع که «جارو» نامیده می شوند، در قسمتهای مختلف تاج پوشش درخت پدیدار می شوند.تعداد زیادی از این جاروها به سرعت روی تاج پوشش تشکیل می شوند. برگهای کوچک روی شاخه های جاروی مسن تر خیلی زود می خشکند و سرانجام می ریزند و بدین ترتیب سرشاخه های لخت جارو روی درخت باقی می مانند.روی شاخه های تشکیل دهنده جاروها گل و میوه به وجود نمی آید.

✅کنترل جاروک لیموعمانی

• درختان آلوده سریع ریشه کن شود
• استفاده از ارقام مقاوم

آنترکنوز لیمو عمانی

عامل این بیماری Colletotrichumacutatum J.H. Simmonds است.علائم بیماری در برگ ،میوه و سرشاخه ،لکه های زخم مانند و بافت مرده ظاهر میشود.در ابتلای شدید سرشاخه ها خشکیده میشود،به همین دلیل بهد بیماری خشکیدگی سرشاخه معروف است.باعث ریزش میوه شده و لکه های زخم مانند چوب پنبه ای ظاهر میشود.در زخم های بیماری آنتراکنوز نقاط سیاه رنگ دیده می شود

✅کنترل آنترکنوز مرکبات

• اقدامات لازم برای تقویت درختان و جلوگیری از ضعف گیاه
• سمپاشی درختان در پاییز یا اواخر زمستان پس از هرس با قارچ کش فربام
• کاپتافول و کلروتالونیل تاثیر مناسبی دارد

بیماری پوسه مرکبات

عامل بیماری پسوروز مرکبات یا پوسه مرکبات ویروسی است.علائم بیماری در بین رگبرگ لکه های سبز نامنظم و روی تنه برجستگیهای تاول مانند ظاهر میشود.درختان مبتلا سرانجام دچار به زردی و ریزش برگ و سرخشکیدگی و زوال میشوند.

✅کنترل پوسه مرکبات

• استفاده از ارقام سالم و عاری از ویروس
• سترون سازی وسایل پیوندی و هرس با فرمالدئید و سدیم هیدروکسید یا سدیم هیپوکلریت

بلاست مرکبات

باکتری عامل بیماری Pseudomonas syringae pv syringae است.علائم بیماری روی برگ، سرشاخه و میوه درختان بیمار بروز می کند. لکه ها روی دمبرگ نقاط آبگز و لهیده و برگها چروکیده، پیچیده و قهوه ای رنگ شده و می ریزند. به مرور شاخچه و سرشاخه نیز درگیر شده و منجر به مرگ آن می شود.

✅کنترل بلاست مرکبات

• سمپاشی درختان با قارچ کش های مسی در پاییز و زمستان قبل از شروع بارندگی

اگزوکورتیس مرکبات

عامل بیماری ویروئید اگزوکورتیس مرکبات CEVD نام دارد.این بیماری به مرکبات و دیگر درختان حمله میکند اما به حالت نهان است .هر گاه پیوندک از این درختهای آلوده به اگزوکورتیس گرفته و به میزبانهای حساس پیوند زده شود، بعد از چند سال در قسمت پایه این درختان پوست اندازی ظاهر می شود.وزن محصول این درختان در ۷ تا ۱۱ سالگی نسبت به درختان سالم تا ۴۲ درصد کاهش یافت و بلندی درختان آلوده به نصف ارتفاع درختان سالم دیا۔. پیچیدگی شدید برگها حول محور اصلی به سمت پایین که رو خمشی ( epinasty) نامیده می شود، از نشانه های دیگر این بیماری به شمار می رود.

✅کنترل اگزوکورتیس مرکبات

• درختان را نمیتوان سالم کرد یا بیماری را کنترل کرد
• انتخاب نهال سالم
• استفاده از ارقام سالم و عاری از ویروس
• سترون سازی وسایل پیوندی و هرس با فرمالدئید و سدیم هیدروکسید یا سدیم هیپوکلریت

تریستزای مرکبات

از نظر اقتصادی مهم ترین بیماری ویروسی در جهان است.CTVعضو گروه کلستروویروس است.علائم بیماری بیشتر بصورت زرد شدن نهال های بذری و زوال مرکبات پیوند شده روی پایه نارنج و ساقه آبله ای در لیموآب،گریپ فروت و پرتقال می باشد.

✅کنترل تریستزای مرکبات

مبارزه با این ویروس بستگی به چگونگی و شدت سویه های آن دارد:

• اعمال مقررات قرنطینه ای و استفاده از پایه و پیوندک سالم
• استفاده از ترکیب مناسب پایه و پیوند
• ریشه کنی درختان بیمار
• مبارزه با ناقل
• پیش ایمن سازی

کپک سبز مرکبات

عامل کپک سبز penicillium digitatum می باشد .علائم بیماری ابتدا بصورت لکه های رنگ پریده روی پوست میوه ظاهر شده و بافت میوه در محل این لکه ها نرم و لهیده شده و پوست میوه در اطراف نوار سفید آبگز و لهیده میشود و کل میوه را فرا میگیرد.

✅کنترل کپک سبز مرکبات

• هنگام برداشت محصول از آسیب به پوست میوه یا ایجاد زخم جلوگیری کنید
• ضدعفونی کردن میوه ها با تیابندازول+آب به مدت 3 دقیقه
• پیچیدن میوه ها در کاغذ مومی

ریزبرگی مرکبات

عامل بیماری ریز برگی یا استابورن spiroplasma citri است .استابورن به تدریج موجب مرگ درختان بیمار شده و شاخ و برگها به حالت غیر عادی عمودی شده و برگها فنجانی شکل و نقاط سبز رنگی روی آنها ظاهر میشود.فاصله بین گرههای سرشاخه آلوده کم میشود و گلهای خارج از فصل تولید میکند .میوهها کم و کوچک و نامتقارن و مخروطی هستند.

✅کنترل ریز برگی مرکبات

• استفاده از پیوندک عاری از بیماری
• ریشه کنی درختان آلوده در باغهای جوان
• تیمار درختان مبتلا با تتراسیکلین

بیماری سبز مرکبات

بیماری سبز شدن مرکبات، یا همان “هومیلا” یا “باکتری سبز” (Greening disease)، یک بیماری باکتریایی است که درختان مرکبات را تحت تاثیر قرار می دهد. این بیماری توسط یک باکتری به نام “کاندیدات بکتریولاروم” (Candidatus Liberibacter) ایجاد می شود که به واسطه حشراتی مثل “شته سفید” (Asian citrus psyllid) یا “پوسیده” (African citrus psyllid) منتقل می شود.

نشانه های این بیماری شامل سبز شدن برگ ها، کوچک شدن میوه ها، کیفیت پایین تر محصول و افت تولید می باشد. در صورت عدم کنترل این بیماری، درخت مرکبات به صورت پیوسته ضعیف تر می شود و در نهایت می تواند مردودیت کامل را تجربه کند.

برای کنترل این بیماری، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

• استفاده از نهادهای سالم و خالی از این بیماری
• استفاده از حشرات کنترل کننده آفات
• استفاده از محصولات شیمیایی کنترل آفات
• استفاده از روش های کشت مخلوط و سیستم های کشت عمودی

نماتد ریشه و زوال مرکبات

عامل بیماری Tylenchulus semipenetrans می باشد.علائم بیماری موجب مرگ درختان نمیشود ولی نوعی زوال تدریجی است .برگ درختان مبتلا زرد و میوه هایشان کوچک و شاخ و برگ آنها کم میشود و در برابر تنش های آبی مقاوم نیستند و از پا در می آیند.

✅کنترل

• قبل از احداث باغ باید توجه داشته باشد که زمین عاری از آلودگی باشد و نهال مناسب و سالم و مقاوم انتخاب کنید.

جمع بندی

مبارزه با بیماریهای گیاهی، جلوگیری از وقوع و یا کاهش میزان و شدت بیماری می باشد که با استفاده از روش های مختلفی صورت می گیرد. هدف از مبارزه با بیماریهای گیاهی نجات تک تک گیاهان بیمار نمی باشد، بلکه نجات جمعیت گیاهان در نظر می باشد. جهت کنترل و مبارزه با یک بیماری دانش کافی از علل وقوع و توسعه آن مورد نیاز می باشد.

منابع

• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%AA
• کتاب بیماری های مهم درختان میوه در ایران
• https://en.wikipedia.org/wiki/Citrus

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

انواع آفات و بیماری چغندرقند و راه کنترل آن

مقدمه

حدود 30 درصد شکر مورد نیاز جهان، توسط زراعت چغندر قند و مابقی آن از نیشکر تامین می‌گردد. چغندر قند یکی از محصولات کشاورزی مهم و استراتژیک در کشور ماست که برجسته‌ترین کاربرد آن، در صنعت تولید شکر است. در ایران، استان خراسان با 7/35 درصد از کل سطح زیرکشت کشور، در جایگاه نخست قرار دارد که به صورت صنعتی کشت می‌شود.در این مقاله نکات مهم پرورش و آفات و بیماری ها چغندرقند و علف‌های هرز، معرفی و روش‌هاي مناسب براي کنترل و مدیریت آن‌ها، ارائه میشود.

گیاه شناسی چغندر قند

چغندر قند یک گیاه دوساله است. در سال اول زراعت آن، برگ‌هاي سبز و براق با دمبرگ قوي تولید می‌گردند. طی سال اول، ریشه متورم شده و در آن ساکارز تجمع می‌یابد. در سال دوم، گیاه طی تحمل استرس سرما (یا طی بهاره نمودن در دماي 5 تا 10 درجه سانتی‌گراد)، تحریک به ایجاد ساقه و گلدهی شده و تکامل بذر انجام می‌شود.

چغندر قند یک میزبان جذاب برای بسیاری از آفات و بیماری‌هاست و حفاظت مؤثر در برابر بیماری‌های برگی و علف هرز، نقش مهمی در عملکرد این گیاه دارد. تاکنون، 170 گونه حشره زیان‌آور از مزارع چغندر قند کشور گردآوري شده است کـه حـدود 20-10 گونه از این حشرات، آفات کلیدي چغندر قند محسوب می‌شوند.

انواع چغندرهای زراعی

چغندر (L. Beta vulgaris) گیاهی از خانواده‌ی Chenopodiacea می‌باشد که مانند سایر اعضای این خانواده، در مقابل تنش شوری مقاومت مناسبی دارد. چغندرهای زراعی از نظر کشاورزی در 4 گروه شامل چغندر برگی، چغندر باغی (لبویی)، چغندر علوفه‌ای و چغندر قند قرار می‌گیرند.

چغندر برگی شامل دو نوع چغندر اسفناجی (با مصرف برگ پخته) و چغندر سوییس چارد یا کلم دریایی (مصرف به عنوان سالاد و سبزی) می‌باشد. چغندر باغی با ریشه و دمبرگ قرمز به عنوان سبزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و چغندر علوفه‌ای با تنوع زیاد، توسط دام مصرف می‌شود.

بهترین زمان کاشت چغندر قند

چغندر قند به صورت پاییزه و بهاره کشت می‌شود. تاخیر در تاریخ کشت، منجر به کاهش عملکرد می‌شود. 

کشت بهاره: از اوایل اسفند تا اردیبهشت ادامه دارد.

برداشت بهاره: اواخر شهریور تا پایان آذر

کشت پاییزه: اواخر شهریور تا اوایل آذر

دوره‌ی برداشت پاییزه، کوتاه‌تر از برداشت بهاره است و در اقلیم‌های گرم، به دلیل سازگاری چغندر قند نسبت به طیف وسیعی از شرایط آب و هوایی، کاشت چغندر قند پاییزه پیشنهاد می‌شود.

 آفات مهم چغندر قند

طوقه برها ازراسته بالپولکداران (Lep.: Noctuidae)  

از جمله آفات مهم هستند که بخصوص در ابتدای فصل، خسارت شدیدی به بوته‌های جوان می‌زنند.طوقه‌برها در تمام مناطق چغندرکاری کشور (کرمانشاه، مازندران، گیلان، آذربایجان غربی و خراسان) فعالیت می‌کنند.

✅خسارت لاروها با تغذیه از قاعده‌ی دمبرگ و طوقه ریشه، باعث قطع ارتباط ریشه و اندام هوایی و در نهایت، خشکیدگی گیاه می‌شوند.

✅مدیریت

1. کشت زود هنگام (حفظ بوته از حمله نسل اول)
2. تقویت گیاه
3. مبارزه مکانیکی-زراعی (خارج کردن لارو و شفیره از خاک)
4. طعمه مسموم و سم‌پاشی

برگخوارها ازراسته بالپولکداران (Lep.: Noctuidae) 

از مهمترین آفات چغندر قند می‌باشد و با نام‌های رهه، لهه، راهو، منجه،کوخ، قورت، کارادینا هم شناخته می‌شود.

✅خسارت لارو، برگخوار است و تغذیه به‌صورت دسته جمعی از سطح زیرین برگ آغاز می‌شود. دسته لاروها برگ را توری می‌کنند و در ادامه، تمام قسمت‌های برگ را می‌خورند. حتی گاهی سر ریشه‌ها را نیز مورد تغذیه قرار می‌دهند و بوته خشک می‌شود.

با تکامل گیاه از وضعیت دو برگی به 6 برگی، تغذیه لاروها کاهش پیدا می‌کند؛ به‌طوری‌که از هر لارو 2 بوته به 4 لارو یک بوته می‌رسیم. ظاهر زمین خسارت دیده، مشابه زمینی است که دچار تگرگ شده است.

✅مدیریت

1. پایش از طریق تله‌های فرمونی
2. شخم عمیق، وجین در مرحله‌ای که آفت تخم است.
3. تقویت گیاه
4. کنترل بیولوژیک: استفاده از زنبورهای پارازیتوئید تخم و لارو،BT، نماتدهای بیماگر
5. استفاده از حشره‌کش‌هایی شیمیایی

لیتا یا بید چغندر قند ازراسته بالپولکداران (Lep.: Noctuidae)   

یکی از آفات مهم چغندر قند در کشت بهاره است که در تمام مناطق کشت چغندر قند فعال است و در مناطقی که تابستان گرم‌تری دارند، خسارت شدیدی به بار می‌آورد.

✅خسارت لاروهاي سن اول و دوم در نسل اول، بیشتر از کناره‌هاي برگ تغذیه می‌کنند و باعث پیچش آن‌ها و سیاهی برگ‌ها می‌شوند. لاروهاي سنین بالاتر، از جوانه مرکزي و انتهاي دمبرگ‌ها تغذیه می‌کنند. تغذیه لاروها علاوه بر اینکه کمیت و کیفیت محصول را پایین می‌آورد، بستر را برای ورود بیماری به گیاه آماده می‌سازد.

✅مدیریت

1. مبارزه مکانیکی- زراعی: جمع‌آوری بقایا، از بین بردن علف هرز، شخم عمیق پس از برداشت، شخم پاییزه، کشت زودهنگام و به‌موقع، رعایت تناوب، یخ آب زمستانه

کک چغندر قند از راسته سخت بالپوشان (Col.: chrysomelidae)

این کک، تنها به عنوان آفت چغندر قند محسوب می‌شود. در اکثر مناطق کشور، خصوصا در اوایل فصل خسارت وارد می‌کند.

✅خسارت بخش اصلی خسارت، مربوط به حشرات کامل نسل زمستان گذران است. این آفت با تغذیه از برگ‌هاي جوان، سوراخ‌هاي گرد و نامنظم با لبه‌هاي خشکیده و قهوه‌اي‌رنگ ایجاد می‌کند و گاهی با شدت گرفتن فعالیت آفت و تشکیل سوراخ‌های بزرگ روی برگ، کشاورزان مجبور به واکاری می‌شوند. اهمیت خسارت این آفت با بزرگ شدن بوته‌ها کاهش می‌یابد. لاروها معمولاً در خاك فعال بوده و از ریشه‌ی بوته‌ها تغذیه کرده و خسارت قابل توجهی ندارد.

✅مدیریت

1. پایش و ردیابی با استفاده از چسب زرد
2. هراکشت
3. خودداری از کشت متوالی در یک زمین، آبیاری مرتب، از بین بردن علف‌های هرز اطراف زمین
4. ضدعفونی بذر
5. استفاده از سمومی شیمیایی

سرخرطومی‌ ها

خرطوم بلند چغندر قند از راسته سخت بالپوشان (Col.: chrysomelidae)

✅خسارت با تغذیه از برگ‌ها و دمبرگ‌ها، باعث خالی شدن قسمت داخلی دمبرگ‌ها و پژمردگی و زردی برگ‌ها، کاهش رشد رویشی و وزن ریشه و نهایتا کاهش عیار چغندر قند می‌شود. دمبرگ‌هاي آلوده، قهوه‌اي و سیاه‌رنگ شده و به راحتی شکسته می‌شوند. خرطوم بلند چغندر قند در دو مرحله حشره کامل و لارو خسارت می‌زند.

✅مدیریت

1. مبارزه مکانیکی-زراعی: شخم عمیق پس از برداشت، یخ آب زمستانه و حذف علف‌هاي هرز میزبان، آبیاري منظم و به‌موقع، شخم عمیق پس از برداشت محصول ،کشت زود هنگام
2. استفاده از سمومی شیمیایی

خرطوم کوتاه چغندر قند از راسته سخت بالپوشان (Col.: chrysomelidae)

✅خسارت حشرات بالغ، برگخوار و لاروها از ریشه تغذیه می‌کنند. لاروها در ابتدا از برگ تغذیه می‌کنند و پس از افتادن از بوته در خاك، بـه ریشه حمله کرده و گاهی اوقات، قادر به نابودي کل بوته می‌شوند.

✅مدیریت

1. مبارزه مکانیکی-زراعی: شخم عمیق پس از برداشت، کم کردن فواصل آبیاري، عدم کشت در زمین‌هاي شنی که آب را خوب نگه نمی‌دارند، حذف علف‌هاي هرز میزبان، کشت زود هنگام
2. تقویت گیاه
3. استفاده از سمومی شیمیایی

شته ریشه چغندر قند از راسته جوربالان (Hom.: Pemphigidae)

✅خسارت با تغذیه از شیره گیاهی ریشه، به گیاه خسارت می‌زند و باعث زردي بوته و کاهش عملکرد و میزان قند موجود در ریشه‌ها می‌شود.

✅مدیریت

1. مبارزه مکانیکی-زراعی: جمع آوری بقایا، از بین بردن علف‌های هرز، تناوب کشت با گیاهان غیرمیزبان، کود شیمیایی مناسب، آبیاری منظم
2. تقویت گیاه

لیتای چغندرقند

این آفت برخلاف سایر شب‌پره‌هایی که یاد شد، علاقه فراوانی به برگ‌های در حال تشکیل و میانی چغندر دارد. این شب‌پره با تغذیه از این برگ‌ها سبب ازبین‌بردن مریسم و اختلال در رشد بوته‌های چغندر می‌شود. در محل تغذیه این آفت اندام‌هایی شبیه به تار عنکبوت همراه با فضله‌های آفت نیز مشاهده می‌شود. نام علمی این آفت مهم Scrobipalpa ocellatella و تقریباً در نواحی گرمسیرتر بیشتر و طغیانی‌تر دیده می‌شود. از آنجایی‌که لاروهای این آفت به قسمت‌های میانی بوته حمله‌ور می‌شود، مبارزه با آنها اندکی دشوارتر است و بهتر است به‌محض مشاهده آنها در مزرعه سم‌پاشی با سمومی نظیر فن والریت، سایپرمترین، فوزالن و یا دیازینون انجام شود.

شب ‎پره‎های زمستانه يا كرم طوقه بر (Cutworms)

طوقه برها مي‎توانند عامل‎هاي زيان آوري براي گياهچه‎هاي چغندرقند به شمار آينـد. بـا توجه بـه كنـدي اسـتقرار گياهچـه‎هـاي چغندرقنـد در آغـاز رشـد، فعاليـت تغذيـه‎اي اين‎هـا مـي‎توانــد ســريع رخ داده و از شــمار بوته‎هــا بــه شدت بكاهــد. در ايــران گونــه غالــب A.segetum  است كه 95 درصد جمعيت را تشكيل مي‎دهد.

گونه‎هاي شب پـره زمـستانه از بـين گياهـان زراعـي بـه چغندرقنـد، ذرت، پنبـه، گوجـه فرنگي، خيار، كدو، سيبزميني، سويا، بادمجان، هويج، گندم پاييزه، كنجد و انواع گياهـان خانواده كدوئيان، علف‎هاي هرز و حتي جوانه مو حمله مي‎كنند.

لاروها از برگ، طوقه و ساقه گياه ميزبان تغذيه مي‎كنند. لارو تازه تفريخ شده در آغـاز تغذيه كمي داشته و پس از پوست انـدازي بـه خـاك مـي‎افتـد و پـاي بوتـه از طوقـه تغذيـه مي‎كند كه منجـر بـه طوقـه قطـع آن شـده و بوتـه خـشك مـي‎شـود .

شته سیاه

شته سیاه یکی از مهمترین آفاتی است که می‌تواند بر روی بسیاری از گیاهان تاثیر بگذارد. این حشره کوچک با طول حدود ۲ تا ۳ میلی‌متر، در شکل بالغ خود با رنگ سیاه و بدنی باریک و بلند شکل می‌گیرد. شته سیاه غالباً در مناطق گرم و خشک پراکنده شده است و به نظر می‌رسد که در مناطقی با دمای بالا و رطوبت نسبی پایین بهتر رشد می‌کند.

استفاده از سموم شیمیایی یکی از روش‌های کنترل شته سیاه است. اما باید توجه داشت که استفاده از سموم می‌تواند برای محیط زیست و حشرات مفید دیگر نیز مضر باشد. بنابراین، استفاده از روش‌های بیولوژیکی و یا روش‌های غیرشیمیایی نیز مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، استفاده از حشرات کنترل کننده مانند زنبورهای پارازیتوئید و کاربرد مواد طبیعی مانند روغن نیمه‌سفیده و آبسیارهای گیاهی می‌تواند به عنوان روش‌های غیرشیمیایی کنترل شته سیاه مورد استفاده قرار گیرد.

همچنین، برای جلوگیری از آسیب دیدن گیاهان به دلیل حملات شته سیاه، می‌توان از روش‌های پیشگیری مانند انتخاب گونه‌های مقاوم، نظم دهی به فضای کشت و کاشت نوبت دوم گیاهان مختلف استفاده کرد. همچنین، به دنبال کنترل بیولوژیکی شته سیاه، استفاده از پلانت فود می‌تواند به عنوان یک راهکار مفید برای کنترل این آفت مورد استفاده قرار گیرد.

بیماری‌های چغندر قند

• بیماری های قارچی

مرگ گیاهچه چغندر قند   

عامل بیماری : Rhizoctonia solani

یکي از مهم‌ترين بيماري‌هاي چغندر قند است که خسارت‌هاي اقتصادي زيادي به توليدکنندگان اين محصول وارد مي‌کند.

✅خسارت علائم به صورت از بین رفتن گیاهچه و آلودگی مزمن ریشه ایجاد می‌شود.

✅مدیریت

1. استفاده از خاک با بافت درست و مناسب
2. رعایت بهداشت در آبیاری، استفاده از ادوات و…
3. از بین بردن علف هرز
4. کشت در مزارع بدون سابقه بیماری
5. استفاده از بذور سالم (ضدعفونی بذر با قارچ‌کش)
6. رعایت تاریخ کشت مناسب
7. کاشت عمیق بذر

پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه چغندر قند

عامل بیماری: قارچ های Rhizoctonia solani –   Rhizoctonia crocorum

✅خسارت  پژمردگی ناگهانی و زردشدن برگ‌ها همراه با زخم‌های قهوه‌ای تیره در قاعده­ی دمبرگ‌ها، پوسیدگی ریشه و تغییر رنگ از قهوه‌ای تا سیاه رنگ که معمولاً از ناحیه‌ی طوقه شروع و تا انتهای ریشه­ی اصلی ادامه می‌یابد. ظهور شانکر یا شکاف‌های عمیق در ناحیه­‌ی طوقه و در کناره‌های ریشه‌های بیمار، که موجب کاهش کیفیت و تراکم بوته می‌شود.

✅مدیریت

1. رعایت بهداشت در آبیاری، استفاده از ادوات و…
2. از بین بردن علف هرز
3. استفاده از ارقام مقاوم
4. استفاده از بذور سالم (ضدعفونی بذر با قارچ‌کش)
5. کوددهی مناسب
6. تناوب 3-5 ساله

سفیدک پودری چغندر قند

عامل قارچ  Erysiphe betae

✅خسارت  ایجاد پوششی سفیدرنگ بر روی اندام‌های هوایی در چغندر قند، بخصوص برگ‌ها، که با نزدیک شدن به پایان فصل، شاهد نقاط سیاه‌رنگی هستیم که همان آسکوکارپ‌های قارچ هستند.

در اثر این قارچ، گیاه شادابی خود را از دست می‌دهد و این پوشش سفیدرنگ باعث کاهش میزان فتوسنتز در گیاه می‌شود.

✅مدیریت

1. حذف علف هرز
2. تهویه مناسب
3. نوردهی مناسب
4. هرس اندام‌های درگیر شده و حذف بیمارگر
5. استفاده از ارقام مقاوم
6. آبیاری مناسب و به اندازه
7. استفاده از سموم شیمیایی

• بیماری های باکتریایی

پوسیدگی و نکروز آوندي باکتریایی چغندر قند 

عامل بیماری:  Pectobacterium betavascularum

این عامل بیماری‌زا که در مناطق گرم از جمله مخرب‌ترین بیماری هاست، باعث پوسیدگی نرم و سیاه در دمبرگ و نکروز آوندی غده چغندر قند می‌شود.

✅خسارت نمایان شدن علائم، گاهی فقط محدود به ریشه است و گاهی به اندام‌های هوایی راه پیدا می‌کند.سبب پوسیدگی شدید بافت آوندی دمبرگ و ریشه می‌گردد.دسته‌جات آوندی ریشه‌ها تغییر رنگ یافته و بافت آوندی نکروزه می‌شود.باعث ایجاد رگه‌های سیاه‌رنگ روی برگ می‌شود که می‌تواند در طول رگبرگ ادامه پیدا کند.

✅مدیریت

1. استفاده از ارقام مقاوم
2. کشت زودهنگام
3. تنظیم فاصله کشت
4. جلوگیری از ایجاد صدمه‌ی فیزیکی به گیاه
5. استفاده از کود مناسب

نماتد های مهم انگل چغندر

نماتد سیست چغندر قند  

عامل بیماری: نماتد  Heterodera schachtii

این عامل مهمترین نماتد چغندر قند است که باعث زردی، ضعف، کاهش عملکرد گیاه وکاهش عیار در ریشه می‌شود.

✅خسارت

این نماتد قادر به آلوده کردن ریشه در سنین مختلف است. آلودگی می‌تواند سراسری یا لکه‌ای اتفاق بیفتد. نشانه‌های بیماری می‌تواند به صورت پژمردگی، تعویق در رشد و کوتولگی، ضعف درگیاه، کاهش خلوص قند ریشه و کاهش کیفیت، بروز پیدا کند.

✅مدیریت

1. کشت زودهنگام
2. تناوب 3تا5 ساله با گیاهان غیرمیزبان
3. استفاده از ارقام مقاوم
4. کشت نکردن در مناطق با سابقه‌ی آلودگی شدید
5. استفاده از کودهای آلی
6. ضدعفونی خاک
7. استفاده از نماتدهای شکارگر
8. استفاده از سموم

علف های هرز

از جمله علف‌های هرز مشکل‌ساز در مزرعه‌ی چغندر قند، سس، اویارسلام، قیاق، چغندر وحشی، تاج خروس و… است. از آنجایی که پیشگیری، یکی از ساده ترین، کم هزینه‌ترین ومؤثرترین روش‌های مدیریت است، می‌توان با انتخاب زمین مناسب و روشن ساختن سابقه‌ی حضور علف‌های هرز در آن، بستر مناسبی را برای کاشت انتخاب کرد.همچنین با شناخت سابقه‌ی کاربرد علف‌کش‌ها، می‌توان تاثیرات بعدی را پیش‌بینی و استفاده از علف‌کش‌ها را برنامه‌ریزی کرد.علاوه بر وجین دستی، از جمله علف‌کش‌های مورد استفاده خانواده دی نیترو آنیلی‌ها  (Dinitroaniline) می‌باشد.

✅مدیریت

1. پایش مداوم
2. رعایت بهداشت (ادوات کشاورزی، چرای دام، انسان، کانال های آبیاری)
3. تناوب زراعی
4. ایجاد بستر مناسب برای بذر
5. تقویت گیاه برای حفظ قدرت رقابتی آن در مقابل علف‌های هرز
6. استفاده از سموم

کوددهی چغندر

با توجه به اینکه چغندر قند برای بهبود و افزایش عملکرد، بهبود تغذیه و به واسطه‌ی آن بهبود غده‌بندی و طعم، نیاز به عناصر مختلفی دارد که تنها با خاک تامین نمی‌شود، لذا می‌توان در مراحل مختلف رشدی چغندر قند از کودهای مناسب استفاده کرد.

مراحل مختلف به شرح زیر است

1. قبل از کاشت بذر
2. بذرمال
3. 4 تا 6 برگی
4. قبل از غده زنی
5. غده زنی

از آنجایی که عمده‌ی چغندرکاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک اتفاق می‌افتد و این مناطق از نظر نیتروژن فقیر است، برای رسیدن به حداکثر عملکرد کمّی و کیفی، می‌توان از کود نیتروژن‌دار استفاده کرد. نیتروژن نسبت به سایر عناصر پرمصرف، حلالیت و تحرک بیشتری در خاک دارد. با بررسی مشخصات شیمیایی و فیزیکی خاک، عملکرد مورد نیاز، میزان نیتروژن باقی‌مانده، میزان معدنی شدن نیتروژن در طول دوره رشد، بازده مصرف کود نیتروژن قابل برنامه‌ریزی است.بهترين زمان اولين بار مصرف كود نيتروژن، در مرحله‌ی رشدي4  تا 6 برگي (حدود 45 روز پس ازكاشت) و پس از انجام عمليات تنك کردن و وجين است.از جمله علائم بارز کمبود نیتروژن، می‌توان به زرد و کوچک شدن برگ، بلندشدن دمبرگ و عمودی شدن سامانه برگ و دمبرگ نسبت به افق است.با رعایت تمامی موارد، برنامه‌ریزی و مدیریت آفات و بیماری، می‌توان به حداکثری عملکرد کمی و کیفی چغندر قند رسید.

جمع‌بندی

چغندر قند يكي از محصولات اساسي و ماده اوليه صنايع قند و شكر کشور مي‌باشد؛ لذا شناخت و بررسي جنبه‌هاي مختلف آن از اهميت ويژه برخوردار است.در این مقاله نکات مهم پرورش و آفات و بیماری ها چغندرقند و علف‌هاي هرز، معرفی و روش‌هاي مناسب براي کنترل و مدیریت آن‌ها، ارائه میشود. تا سطح کمی وکیفی محصول بالاتر رود.

منابع

• https://www.cabi.org/publishing-products/crop-protection-compendium/
• https://www.cabi.org/isc/datasheet/12191
• پوررحیم، رضا و همکاران. 1395 .دستنامه گیاهپزشکی چغندرقند. موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور.157ص.

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**