انواع آفات و بیماری سیب زمینی

مقدمه

آفات و بیماری‌های سیب زمینی دو مقوله مهم هستند که امروزه کشاورزان و باغداران را دچار چالش های عدیده ای کرده اند. بسیاری از آن‌ها تلاش می‌کنند تا با این آفات و بیماری‌ها مقابله نموده و با استفاده از انواع کود شیمیایی مثل فسفیت پتاسیم، به مدیریت بیماری های سیب زمینی می پردازند. در این مقاله تلاش کرده ایم تا برخی از انواع بیماری‌های سیب زمینی و آفات مهم را در فروشگاه کشاورزی اگری راز معرفی کنیم.

معرفی آفات و بیماری‌های سیب زمینی

بیماری‌های سیب زمینی

بیماری‌های سیب زمینی اغلب در هنگام برداشت مشاهده می‌شوند، برخی از بیماری‌ها از طریق غده‌های ذخیره شده پخش می‌شوند و برخی در طول رشد دیده می شوند. جدی‌ترین آنها پوسیدگی غده است، اما بیماری‌هایی که منجر به «لکه‌دار شدن» سیب زمینی می‌شوند نیز بسیار مهم‌اند.

پوسیدگی ریزوکتونیا ریشه

در پوسیدگی ریزوکتونیا ریشه سیب زمینی عامل بیماری قارچ Rhizoctonia solani می باشد.یکی از بیماری‌های مهم و اصلی که سیب زمینی و سایر سبزیجاتی که در خاک وجود دارند را درگیر می‌کند، پوسیدگی ریشه است. برخی به آن شوره‌ی سیاه نیز می‌گویند. این بیماری اغلب در بخش‌های سردسیری دیده می‌شود. با بروز این پوسیدگی بر روی سیب زمینی‌ها و مخصوصا غده‌های آنان لکه‌های سیاهی دیده می‌شود که باعث عدم رشد بوته و سیب زمینی یا از بین رفتن ریشه خواهند شد.

✅ توصیه می‌شود به جهت جلوگیری از ایجاد این بیماری، حتما از غده های سالم استفاده شود و همچنین در حین رشد، از سموم قارچ‌کش استفاده گردد.

بیماری لکه موجی سیب زمینی

بيماري لکه موجي سيب زميني در اثر دو گونه قارچي شامل Alternaria alternata و A. solani ايجاد مي شود.این مورد از بیماری‌های سیب زمینی  نیز بیشتر در زمان رشد سیب زمینی دیده می‌شود در این حالت برگ‌ها زرد و آفتاب سوخته می‌شوند. در نظر داشته باشید که زمین آلوده به این بیماری، می‌تواند باعث سرایت آن به سایر محصولات زراعی همانند گوجه فرنگی، خیار و … شود. این بیماری در واقع یک نوع قارچ است که می‌تواند سیب زمینی را از درون، قهوه‌ای و خراب نماید. بیماری لکه موجی بیشتر در محیط‌های مرطوب دیده می‌شود.

✅ برای جلوگیری از شیوع این بیماری، بهتر است تا به میزان آبیاری و افزودن محلولهای غذایی توجه شود. همچنین توصیه می‌گردد که سیب زمینی‌ها قبل از کاشت حتما ضدعفونی شوند. سمپاشی با قارچ کش توصیه شده زیر نظر کارشناس نیز می تواند یکی از راهکارهای موثر در این زمینه باشد.

بیماری نماتد طلایی سیب زمینی

در بیماری نماتد طلایی سیب زمینی ،شناسايي مولکولي با استفاده از پرايمرهاي اختصاصي گونه هاي G. rostochiensis و G. pallida انجام گرفته که نتايج مطالعه ميکروسکوپي را در تاييد گونه G. rostochiensis تکميل نموده است.بیماری نماتد طلایی از جمله بیماری‌های سیب زمینی می باشد. عامل ایجاد کننده این بیماری  موجودات ریزی هستند که در خاک وجود دارند و از ریشه گیاهان تغذیه می کنند. این بیماری، اولین بار از سیب زمینی‌هایی که از آمریکا وارد شده بود به سیب زمینی‌های ایرانی سرایت کرد. این بیماری موجب می شود تا آب و مواد معدنی  به گیاه نرسد و گیاه در طول زمان پژمرده شود، لذا تراکم سیب زمینی‌های برداشت شده از زمین‌های بیمار بسیار کمتر است. در گیاهان بیمار، ساقه کم آب و ضعیف دیده می‌شود و به هنگام برداشت سیب زمینی، لکه‌های طلایی رنگ به روی آن دیده می شود.

✅ برای جلوگیری از ظهور این بیماری، لازم است قبل از کاشت، نمونه‌ی خاک مورد بررسی قرار گرفته و غده ی سالم کاشت شود.

بیماری سفیدک کرکی یا دروغی (بلایت دیررس) سیب زمینی

عامل بیماری سفیدک داخلی سیب زمینی Phytophthora infestans است.این نوع از بیماری‌های سیب زمینی تحت عنوان سوختگی برگ نیز شناخته می‌شود. در این بیماری، ابتدا برگ ها به خصوص در نواحی پایینی، علائمی چون کم‌آبی، سوختگی یا زخم را از خود نشان می‌دهدند و بوته زرد و پژمرده می‌شود. این بیماری اغلب در مناطقی که رطوبت زیاد باشد دیده می‌شود. چنانچه رطوبت زمین کنترل نشود بوی نامطبوعی از آن بلند شده و سبب ظهور لکه های قهوه ای و سفید رنگ درون سیب زمینی‌ها می گردد. عامل این بیماری یک نوع قارچ است .

✅ برای جلوگیری از بروز این بیماری، لازم است تا خاک قبل از کاشت بررسی شود، زمین به موقع سم‌پاشی شده و رطوبت خاک نیز کنترل گردد. درصورت مشاهده بروز این بیماری در زمین، کل گیاهان موجود در زمین باید سوزانده شوند. همچنین کاشت غده های سالم می تواند در پیشگیری از بروز این بیماری موثر باشد.

بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی

عامل بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی نوعی قارچ بنام V. dahliaeوVerticillium albo atrum است. جالب است بدانید، زمانی‌که بوته ی سیب زمینی به این قارچ آلوده می‌شود، دیگر نمی‌توان آن را با هیچ قارچ‌کشی از بین برد. این بیماری اغلب در مناطق سرد و خشک دیده می‌شود و از بخش‌های پایینی ساقه شروع شده و به بخش‌های بالایی سرایت می‌کند. در صورت ابتلا به این بیماری عموما برگ‌ها به صورت نیمه پژمرده در می آیند.

✅ برای کنترل این بیماری، می‌توان از قارچ کش‌ها استفاده نمود و به منظور جلوگیری از نشر آلودگی ها، وسایل و ابزار کشاورزی را حتما قبل از استفاده استریل کرد.

بیماری اسکب یا جرب معمولی

بیماري جرب معمولي از بيماري هاي مهم گياهي است که به وسيله باکتری Streptomyces scabies ایجاد شده و اگر خاک تحت کشت سیب زمینی شما دارای پی اچ خنثی یا قلیایی باشد، احتمالا با این بیماری باکتریایی مواجه خواهید شد. باکتری استرپتومایسیس برای رشد به دمایی بین 10 تا 35 درجه سانتی‌گراد نیاز دارد. این باکتری‌ها موجب می‌شوند تا لکه های قهوه ایی رنگی در سطح پوست سیب زمینی‌ها ایجاد شود و سیب زمینی ها دارای  ظاهری تو رفته و چروکیده باشند.

✅ برای پیشگیری از بروز این بیماری، بهتر است تا مواد اصلاح‌کننده به صورت بهینه و مداوم به خاک تزریق شوند.

آفات سیب زمینی

شناسایی آفات سیب ‌زمینی و روش‌های مقابله با آن‌ها به کشاورزان کمک می‌کند تا بتوانند در زمان لزوم بیماری‌ها و آفات را شناخته و با آنها مقابله کنند. از همین رو، در ادامه برخی از آفات مهم سیب ‌زمینی معرفی می‌شوند:

شته سیب زمینی

شته سیب زمینی (Macrosiphum euphorbiae Thomas) ، بدن این شته‌ها کروی شکل است و شاخک‌های آنان بلندتر از طول بدنشان است. این شته‌ها موجب می‌شوند تا بوته سیب زمینی کوچک باقی مانده و کم‌کم زرد شود.

✅ مدیریت : با اصلاح خاک و استفاده از سموم آفت‌کش، می‌توان از رشد لارو این شته ها جلوگیری کرد.

شته سبز

شته سبز اغلب بر روی برگ‌ سیب زمینی هایی که از آن‌ها تغذیه می‌کنند دیده می‌شوند. همچنین در مدت زمان اندکی باعث زرد شدن و پیچش برگ می‌شوند. این شته‌ها موجب می‌شوند تا دوره رشد سیب زمینی ها کامل نگردد.

✅ مدیریت : برای مقابله با شته سبز، می‌توان از سموم فسفردار استفاده کرد.

کرم مفتولی

کرم مفتولی (Agriotes Lineatus) مستقیما غده سیب زمینی را هدف قرار داده و با ایجاد دالان های قهوه‌ای رنگ در نهایت منجر به فساد سیب زمینی می شوند. این کرم‌ها به رنگ قهوه‌ای اند.

✅ مدیریت :می‌توان به کمک آفت کش‌های طبیعی به راحتی آنان را از بین برد.

کرم برگ‌خوار سیب زمینی

کرم برگ‌خوار سیب زمینی (Spodoptra exigua) شبیه یک پروانه کوچک است و بر روی بخش جلویی بال‌های آن، لکه های قهوه‌ای رنگ دیده می شوند. لاروهای این حشره سبز رنگ هستند و خطوط افقی مشکی بر روی بدن خود دارند. این کرم‌ها از برگ های سیب زمینی تغذیه می کنند.

✅ مدیریت : برای مقابله با این کرم‌ها، باید بصورت مداوم علف های هرز زمین را از بین برد و از حشره‌کش ها استفاده کرد. همچنین بهتر است تا زمین به صورت عمیق شخم زده شود.

پروانه کله مرده سیب زمینی

پروانه کله مرده سیب زمینی (Acherontia atropos) دارای سینه بزرگ و موهای قهوه‌ای رنگ هستند و از شیره‌ی گل ها جهت تغذیه استفاده کرده و در نهایت منجر به از بین رفتن برگ‌ها می شوند؛ لذا پروسه رشد نیمه تمام می‌ماند.

✅ مدیریت : به دلیل بزرگ بودن جثه‌ی آن‌ها ، می توان با بهره گیری از تورهای سیمی یا مگس‌های مهاجم آن‌ها را شکار نمود.

سوسک برگخوار (سوسک کلرادو)

سوسک برگخوار سیب زمینی decemlineata به صورت بیضی‌شکل است و دارای بال های زرد رنگ می‌باشد. این آفت در آب و هوای مرطوب دیده می‌شود و دمای بالاتر از 12 درجه سانتی‌گراد برای رشد آن مناسب است. این آفت تمام برگ‌های گیاه را می‌خورد و بیماری‌های ویروسی و باکتریایی را به سیب زمینی منتقل می‌کند. لازم به ذکر است که راه تشخیص ابتلای گیاه به این آفت، می تواند فضولات سیاه‌رنگی باشد که از خود برجای می‌گذارد.

✅ مدیریت :برای مقابله با این آفت، می توان آفتکش های شیمیایی به‌کار برد و یا در صورت مشاهده‌ی سوسک، سیب زمینی‌ها را سریع برداشت کرد. حشراتی چون زنبور، قاتل این سوسک‌ها هستند و می توان از آنها نیز در مهار این آفت استفاده نمود.

بید سیب زمینی

بید سیب زمینی (Phthorimaea operculella) بیشتر در مناطق گرم مشاهده می‌شود. این بیدها به درون سیب زمینی ها دالان زده و آن‌ها را پوک می‌کنند. از لحاظ ظاهری، بید سیب زمینی همانند یک شب‌پره قهوه‌ای‌شکل است که در بال‌های جلوی آن، لکه‌های قهوه‌ای وجود دارد. این لاروها توانایی فاسد کردن سیب زمینی را دارا می باشند.

✅ مدیریت : برای مقابله با آن‌ها، لازم است عملیات خاک‌ورزی و کوددهی در زمین های زیرکشت سیب زمینی در زمان مناسب (5-6 هفته بعد از کاشت) انجام شود. همچنین توصیه می‌شود غده سیب زمینی در عمق 15 سانتی‌متری کاشته شود و پس از عملیات برداشت در صورت نگهداری در انبار، بهتر است دمای انبار در محدوده 5 تا 10 درجه سانتی‌گراد تنظیم شود.

بیماری ریزوکتونیایی سیب زمینی

این بیماری مشهور به سیاه دانه بوده و یکی از مهمترین بیماری ها در سیب زمینی ریزوکتونیا سیب زمینی یا بیماری سیاه دانه است که سبب از بین رفتن گیاهچه و ساقه و ریشه میشود. این نوع بیماری خاکزی بوده و در غده وجود دارد همچنین این بیماری به جوانه ها حمله ور شده و سبب ضعف در رشد میشود.

---

پیشنهاد اگری راز

---

جمع‌بندی

بیماری‌ها و آفات سیب زمینی از جمله مقولات مهمی هستند که کشاورزان و باغداران با آنها روبرو هستند. بیماری‌های سیب زمینی اغلب در هنگام برداشت مشاهده می‌شوند، برخی از بیماری‌ها از طریق غده‌های ذخیره ای انتقال می یابند که مهمترین آنها بیماری پوسیدگی غده است، اما بیماری‌هایی که منجر به «لکه‌دار شدن» سیب زمینی می‌شوند نیز بسیار حائز اهمیت اند. آفات سیب زمینی شامل شته، کرم، پروانه، سوسک و بید می باشند و شناسایی این آفات و روش‌های مقابله با آن‌ها، به کشاورزان کمک می‌کند تا در زمان لزوم بتوانند با آن‌ها مبارزه کنند.

منابع

• https://plantvillage.psu.edu/topics/potato/infos
• https://link.springer.com/article/10.1007/s11540-013-9246-9

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

فروشگاه کشاورزی شیراز / فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز / فروشگاه اینترنتی کشاورزی اگری راز