معرفی کود کشاورزی و انواع آن

مقدمه

چالشی که کشاورزان، باغداران، گلخانه‌داران و بطورکلی فعالین حوزه کشاورزی با آن مواجه اند، انتخاب کود مناسب است. کود یک مکمل در کمک به رشد بهتر گیاهان است. کودها مواد مغذی ضروری مورد نیاز گیاهان از جمله نیتروژن، پتاسیم و فسفر و… را تامین می‌کنند، تحمل گیاهان نسبت به آفات را افزایش می‌دهند و با افزایش ظرفیت نگهداری آب، موجب افزایش حاصلخیزی می‌شوند.

در این مقاله سعی شده ضمن تعریف و روشن ساختن مفهوم کود، خوانندگان عزیز را با انواع آن آشنا کرده و کاربرد و روش استفاده‌ی بهینه معرفی شود.

کود چیست؟

کارکرد کود به عنوان یک مکمل در کمک به رشد بهتر گیاهان است. کودها مواد مغذی ضروری مورد نیاز گیاهان از جمله نیتروژن، پتاسیم و فسفر و… را تامین می‌کنند، تحمل گیاهان را نسبت به آفات افزایش می‌دهند و با افزایش ظرفیت نگهداری آب، موجب افزایش حاصلخیزی می‌شوند.

پس می‌توان کود را اینطور تعریف کرد: به هر نوع ماده معدنی یا آلی یا بیولوژیک که دارای عناصر غذایی باشد و باعث بالا بردن حاصلخیزی خاک و افزایش عملکرد کیفی و کمّی محصول شود، عنوان کود اطلاق می‌گردد.

ضرورت استفاده از کودها

آرنون و اسکات (1939) سه معیار را برای ضروری بودن یک عنصر، عنوان نموده‌اند. این سه معیار عبارتند از:

• گیاه بدون آن عنصر، قادر به تکمیل چرخه‌ی حیات خود نباشد.
• وظیفه آن عنصر توسط عنصر دیگری قابل جایگزینی نباشد.
• عنصر مستقیماً در متابولیسم و تغذیه گیاه نقش داشته باشد.

تا کنون 16 عنصر برای رشد و نمو گیاهان، ضروری تشخیص داده شده است. کربن، اکسیژن و هیدروژن از عناصری هستند که گیاه از طریق آب و هوا دریافت و نیاز خود را تأمین می‌نماید، اما درخصوص بقیه عناصر باید از طریق خاک و یا کوددهی، نیاز گیاه تامین گردد.

باتوجه به گزارش سازمان FAO، دست‌کم 33 درصد افزایش محصولات کشاورزی در جهان، طی چهار دهه‌ی اخیر، بخاطر استفاده از کودهای شیمیایی رخ داده و در کشورهایی که این مصرف بهینه بوده، این افزایش تولید با مدیریت مطلوب سایر عوامل موثر در تولید، 60 درصد وحتی بیشتر نیز گزارش شده است.

عناصر پرمصرف و کم مصرف در گیاه

تفاوت عناصر کم مصرف و پرمصرف در میزان مصرف آن‌هاست، نه در تعداد دفعات مصرف.

✅عناصر ماکرو (پرمصرف)

شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم.
عناصر پرمصرف ثانویه شامل کلسیم، گوگرد، سیلیسیم و منیزیم.

✅عناصر میکرو (کم مصرف)

شامل روی، آهن، منگنز، مس، بور، مولیبدن و…

تقسیم‌بندی کودها

✅کودهای شیمیایی

یکی از مهمترین ابزار حاصلخیزی خاک و افزایش کمی و کیفی تولید محصولات کشاورزی، استفاده بهینه از کودهای شیمیایی است؛ که برخی از آن‌ها جزء عناصر پرمصرف گیاه و برخی نیز جزء عناصر کم مصرف گیاه هستند.

• کود ناقص: این کودها دارای یک الی دو مورد از این عناصر هستند که معمولاً با نام شیمیایی آن ماده شناخته می شوند. کودهای ناقص معمولاً برای اهداف خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• کود کامل (NPK): این کودها دارای همه‌ی عناصر ضروری اولیه مورد نیاز گیاهان می‌باشند.

✅کود آلی (ارگانیک)

به کودهایی اطلاق می‌شوند که منشأ طبیعی دارند. کودهای آلی عبارتند از: کود حیوانی (مرغی، گاوی، اسبی و… )، کود گیاهی و یا کود سبز و کود کمپوست.

با اینکه این گروه از کودها مشکلات زیست‌محیطی کودهای شیمیایی را ندارند، اما سطح مواد مغذی در آن‌ها پایین است و محصولات به یک اندازه و برابر تولید نمی‌گردند.

✅کود NPK

N و P و K سه ماده مغذی اصلی است که گیاه بدون وجود آن‌ها از بین می‌رود. این کود یکی از پر مصرف‌ترین نوع کودها در دنیا است که با تامین تغذیه گیاه و خاک از طریق عناصر مغذی و ضروری، باعث افزایش رشد گیاهان، افزایش کیفیت و کمیت گلدهی، میوه‌دهی و ریشه‌زایی گیاهان، مقاومت در برابر بیماری‌ها، آلودگی‌ها و استرس‌های محیطی می‌شود.

• نیتروژن (N)

نیتروژن باعث رشد شاخ و برگ و افزایش رنگ سبز در گیاهان می‌شود. همچنین باعث تسریع در جوانه‌زنی بذر، افزایش فتوسنتز و در نهایت بالا رفتن کیفیت محصول می‌گردد.

کمبود این عنصر بیشتر از طریق تغییر رنگ در برگ نمایان می‌شود.

• فسفر (P)

فسفر در تقسیم سلولی، تولید چربی‌ها، آلبومین و فتوسنتز نقش دارد. با کمک به گیاه در جذب و استفاده بهتر مواد مغذی، موجب رشد ریشه‌ها، گل‌ها، میوه‌ها و پر حجم شدن دانه‌ها می‌شود. همچنین با اثری که بر کاهش تنش‌های محیطی دارد، به گیاه کمک می‌کند از شوک‌های ایجاد شده عبور کند و در برابر تنش‌ها مقاوم باشد.

کمبود فسفر، ریشه‌ها را ضعیف می‌کند و مانع گلدهی و میوه دادن درختان می‌شود. همچنین باعث کوچک شدن برگ‌ها و جوانه‌های انتهایی گیاه می‌گردد.

• پتاسیم (K)

 پتاسیم در تقویت و رشد کلی گیاه نقش دارد. این عنصر با تاثیری که بر تولید پروتئین دارد، به گیاه در بالا بردن خصوصیات مرتبط با کیفیت، نظیر اندازه، رنگ، شکل و مزه کمک می‌کند. همچنین مقاومت گیاه را در برابر سرما، خشکی، آفات و بیماری‌ها افزایش می‌دهد.

کمبود پتاسیم از طریق تغییر رنگ برگ و زرد شدن آن مشهود می‌گردد.

• بهترین زمان استفاده از کود NPK

شروع فصل بهار پس از گذر از سرمای زمستان است که زمان رشد و گل‌دهی گیاه بوده و با تقویت گیاه می‌توان از بهبود عملکرد و پیش رفتن رویش مناسب آن اطمینان حاصل کرد.

دانستن مقادیر NPK در یک کود به شما کمک می‌کند کود مناسب گیاه خود را خریداری و مصرف کنید.

• کود سه بیست (20-20-20 ):

محبوب‌ترین و پرکاربردترین کود NPK در کود سه بیست که به طور مساوی از هر سه عنصر اصلی گیاه را دارا می‌باشد. این نوع کامل از کود، قابل استفاده در تمام مراحل رشدی گیاه است.

تقسیم‌بندی کودها براساس شکل و نحوه مصرف

• گرانول
• مایع

 این کودها را می‌توان به صورت پخش سطحی، محلول‌پاشی و کودآبیاری مورد استفاده قرار داد.

مزایای کودهای شیمیایی

• بهبود و افزایش عملکرد
• حمل و نقل، نگهداری و استفاده آسان
• تأثیر سریع
• قابل پیش‌بینی و قابل اعتماد

معایب کودهای شیمیایی

کودهای شیمیایی اثرات مثبتی بر روی میزان تولید محصولات کشاورزی و در نتیجه اقتصاد کشورها دارند. با این حال، استفاده از این مواد شیمیایی مضراتی نیز دارد:

• کودهای شیمیایی بر روی میکرو ارگانیسم‌هایی که در خاک زندگی می‌کنند، تاثیر می‌گذارند. اسیدیته این مواد باعث تغییر PH خاک و در نتیجه، موجب تغییر میکرو ارگانیسم‌های موجود در خاک می‌شود. استفاده طولانی مدت می‌تواند باعث رشد آفت‌ها و از بین رفتن میکروب‌های موجود در خاک شود.
• این کودها عموما کاملا در آب محلول هستند و مقداری از آن‌ها بدون اثر خاصی بر روی گیاه، به آب‌های زمینی وارد می‌شوند. با آلوده شدن آب، مواد شیمیایی به لایه‌های زیرین خاک رسیده و در آنجا در تماس با رس لایه‌ای خاک غیرقابل نفوذ و سفت ایجاد می‌کند.  

اختلاط کودها

در اختلاط کودها باید توجه داشت که کدام ترکیبات قابلیت اختلاط با یکدیگر را دارند و در صورت وجود این قابلیت، مقدار مصرف آن‌ها هنگام مخلوط کردن دچار چه تغییری می‌شود.                                                             

مدیریت مصرف کود در شرایط دشوار و تنش

شوری پس از خشکی از مهم‌ترین و متداول‌ترین تنش‌های محیطی در سراسر جهان است. علاوه بر شوری خاک، امروزه شوری آب‌های در دسترس نیز مشکلات ناشی از شوری را مضاعف می‌سازد.

نیتروژن به دلیل پائین بودن میزان مواد آلی در خاک‌هاي مناطق خشک و نیمه خشک، به عنوان یکی از مهمترین و مؤثرترین عناصر در تغذیه‌ی گیاهی به شمار می‌رود. هنگامی که گیاهان تحت تنش شوري قرار می‌گیرند، جذب نیتروژن بیش از سایر عناصر غذائی کاهش می‌یابد. شوري زیاد مانع از رشد و فعالیت میکروبی خاک‌ها می‌گردد و بدین ترتیب به‌طور غیرمستقیم بر تبدیل و قابلیت استفاده‌ی نیتروژن اثر سوء می‌گذارد.

در چنین شرایطی، مدیریت بهینه نهاده‌های مصرفی از جمله کودهای شیمیایی، می‌تواند در بهبود عملکرد گیاهان و در نتیجه درآمد زارعین مؤثر باشد. شیوه‌هاي مختلفی مانند کشت گیاهان و ارقام متحمل به شوري، مدیریت آبیاري و زهکشی اراضی، مدیریت تهیه بستر و نحوه‌ی کشت، براي استفاده بهینه از منابع خاك وآب شور وجود دارد. استفاده مناسب از کودهاي شیمیایی نیز نقشی بسیار مهم در افزایش تولیدات کشاورزي ایفا می‌کند.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

کود کشاورزی پیشنهادی تیم اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
گوگرد مایع پرهام -فیدوگارد پرهام – فیدوگارد کوپر پلاس پرهام-فیتوپلاس مش -آلکسینو اگرونایک-فوسکی دکو

---

جمع بندی

دستيابي به مقادير و نوع كود مصرفي كه قدرت جذب عناصر بيشتر از خاك و انتقال آن به گیاه را داشته باشد، در جهت بهينه‌سازي مصرف كود و بهبود كيفيت محصول از اهميت خاصي برخوردار است.

با توجه به اهمیت دستيابي به اهداف کشاورزی پایدار، در جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی با بیشترین و مؤثرترین اثر و دستیابی به کارایی بیشتر، استفاده از منابع از طریق مدیریت صحیح، بررسی تاثیر روش‌هایی که ذکر شد و میزان و نحوه اثر کوددهی، ضروری است.

منابع

• https://www.routledge.com/The-Use-of-Nutrients-in-Crop-Plants/Fageria/p/book/9780367386887
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15012206/
• https://www.researchgate.net/publication/237729379_Farming_for_nutritious_foods_agricultural_technologies_for_improved_human_health

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

مقدمه

کود اوره یکی از کود های مهم در کشاورزی است که بسیاری از افراد آن را مملو از نیتروژن می دانند. عموما این کود به صورت دانه های درشت بلوری بوده و از ترکیب بین آمونیاک و دی اکسید کربن به وجود می آید. امروزه اغلب کشاورزان از این کود شیمیایی استفاده می نمایند تا کمبود نیتروژن خاک را برطرف کنند. جالب است که بدانید بزرگ ترین مصرف کننده این کود، قاره آسیا می باشد زیرا دارای مزارع بزرگ کشاورزی است. در گذشته برای اینکه کمبود نیتروژن زمین را تامین نمایند از کمپوست های گیاهی یا کودهای حیوانی استفاده می نمودند اما با ورود کود اوره به بازار ورق برگشت و کشاورزان توانستند تا قیمت مقرون به صرفه ای این کود را تهیه نمایند.

کود اوره چیست؟

اوره همان ماده شیمیایی است که در بدن انسان ها و حیوانات وجود دارد و در ادرار به وفور مشاهده می شود. اگر شما بخواهید کود اوره را به صورت مصنوعی تولید نمایید، لازم است تا از آمونیوم هیدرات بهره ببرد. این موارد در دمای حدود 180 درجه و تحت فشار بالا تولید می گردند. امروزه کشاورزان برای اینکه بتوانند کمبود ازت خاک را جبران نمایند اقدام به خرید کود کشاورزی فوق می نمایند.

ویژگیهای کود اوره

در خصوص ویژگی های این کود باید در نظر داشته باشید که بیشترین کاربرد آن در مزارع برنج می باشد. در ظاهر به صورت بلورهای درشت سفید رنگی است که می توان به خوراک دام ها یا زمین های شالیزار اضافه نمود. یکی از ویژگی های مهم کود اوره این مهم می باشد که این کودها می توانند به راحتی در آب حل شوند لذا به راحتی توسط ریشه یا برگ گیاهان جذب می گردند. البته به این مورد نیز باید دقت داشته باشید که از این کود در انواع کشت های بدون خاک یا استفاده نمی شود یا بسیار کم استفاده می شود زیرا می تواند به راحتی در رطوبت هوا حل شده و از ظرف خارج گردد.

یکی از مهمترین مزیت های کود اوره، مقرون به صرفه بودن آن است. شما می توانید با کمترین هزینه، بیشترین میزان نیتروژن را به خاک تزریق نمایید. از آنجا که میزان سمی بودن کود فوق کم است، شما می توانید در دراز مدت آن را نگهداری و انبار نمایید. اگر گیاهانی دارید که خاک آنها برای رشد باید اسیدی باشد، این کود می تواند گزینه خوبی باشد زیرا فورا نیتروژن مورد نیاز آنها را فراهم می آوید. هر اندازه کود ما ریزتر باشد، اثر و واکنش پذیری آن نیز به مراتب بیشتر است.

واکنش های کود اوره در خاک

کود اوره به دلیل تولید و استفاده از کود ازت وارد بازار شده است. به عبارت دیگر می توان بیان داشت که در برابر سایر کود های ازت، کود اوره بالاترین میزان نیتروژن را دارد. برای اینکه این کود فسفر بالا توسط گیاه جذب شود باید به آمونیوم و نیترات تجزیه گردد. چون در خاک باکتری هایی وجود دارند که می توانند به عنوان کاتالیزور عمل نمایند لذا به راحتی خواهند توانسط این تجزیه را انجام دهند. البته باید این مورد را نیز در نظر داشته باشید که اگر دمای خاک بالا باشد آمونیوم تولید شده به راحتی از بین رفته و ازت نیز نابود می گردد. از همین رو توصیه می شود تا حتما ph خاک قبل اضافه نمودن کود اوره بررسی شود که زیاد نباشد.

فرآیند ساخت کود اوره

برای اینکه بتوان این کود شیمیایی را تولید نمود لازم است تا آمونیاک غیر هیدرات را به همراه دی اکسید کربن تحت فشار و دمای بالا( حدود 180 درجه سانتی گراد ) مخلوط نمود. در گام بعد شما باید اوره به  دست آمده را فرآوری نمایید تا به شکل بلورهای جامد و درخشانی تولید شود. برای اینکه بتوان از این کودها در دراز مدت استفاده نمود، لازم است تا آنان را دور از رطوبت نگه داشت زیرا این کود به راحتی در رطوبت و آب حل می شود. با خرید کود اوره و استفاده از آن، شما ph خاک را افزایش می دهید را یون های هیدروژن همگی بر اساس فعالیت باکتری ها را مصرف می شوند.

نحوه مصرف کود اوره

برای استفاده از این کود باید در نظر داشته باشید که نیاز است بسیار دقت نمایید. اگر شما این کار را با آگاهی انجام ندهید، میزان نیتروژن موجود در خاک از بین می رود و حتی می تواند به جوانه های گیاه آسیب نیز وارد نماید. پس از اینکه شما این کود را به زمین تزریق می نمایید، به سرعت با آب یا باران حل شده و وارد لایه های زیرین می شود. لذا در روزهای کم که میزان رطوبت کم بوده یا به سرعت پس از استفاده از کود، زمین آبیاری نمی شود لازم است تا پرهیز گردد. با این توصیف اگر که دمای محیط شما خیلی گرم نباشد یا بسیار پایین باشد، می توانید از کود اوره استفاده کنید. بهترین دما برای استفاده از این کود در حدود حدود 15 تا 20 درجه سانتی گراد می باشد.

معایب کود اوره

در کنار تمام ویژگی های خوب، باید این مورد را نیز در نظر داشته باشید که استفاده از این کود نیاز به دانش دارد زیرا اگر مراقبت نباشید، آمونیوم موجود در آن به راحتی بخار می شود. از سوی دیگر چون این مورد به سرعت با آب واکنش نشان می دهد، خشک نگه داشتن محل انبار نیز یک چالش بزرگی است که اغلب کشاورزان با آن روبرو می باشند.

۵ نکته مهمی که در مصرف کود اوره باید بدانید

با توجه به مواردی که در بالا بیان شد، استفاده از این کود دارای باید ها و نبایدهایی است که در ادامه به آن اشاره شده است

1- اوره همیشه به‌عنوان منبع اولیه نیتروژن گیاهان نیست

قبل از اینکه کود اوره وارد پروسه کشاورزی شود، کودهای حیوانی و گیاهی تا حد زیادی کمبود نیتروژن خاک را جبران می نمودند. پس از آن شیمی دان ها انواع ترکیبات شیمیایی دارای آمونیوم را تولید نمودند که منبع خوبی برای نیتروژن بود. اما از لحاظ اقتصادی کود اوره از تمام موارد بالا گزینه بهتری بود زیرا تا 90 درصد نیتروژن مورد نیاز خاک را تامین می نمود و از سوی دیگر حمل و نقل آن نیز آسان بود.

2- وجود ناخالصی‌ها و استفاده نادرست از کود اوره موجب آسیب به گیاهان می‌شود

در این کود شما بورت زیادی را مشاهده می نمایید که به عنوان ناخالصی شناخته می شود. تجزیه بورت در خاک به زمان زیادی نیاز دارد و گاها به گیاه آسیب وارد می نماید. با این توضیح اگر که میزان کود اوره زیاد باشد، باعث سوختگی گیاه می شود.

3- باکتری‌های موجود در خاک موجب تجزیه کود اوره می‌شود

همانگونه که در بالا توضیح داده شد، باکتری هایی که در خاک زندگی می نمایند، به راحتی می توانند کود اوره را تجزیه نمایند. باکتری ها دارای آنزیم اوریاز هستند که یون های بی کربنات را به راحتی از آمونیوم تجزیه می نمایند. با این کار جذب نیتروژن توسط گیاهان بسیار آسان تر خواهد شد.

4- کود اوره روی pH خاک اثر می‌گذارد

زمانی که کود اوره در خاک تجزیه می شود، میزان یون های نیتروژن افزایش می یابند. این مورد باعث اسیدی شدن خاک می گردد. گیاهان این یون ها را می توانند به راحتی جذب نمایند. اگر در خاک شما ترکیبات کربنات کلسیم وجود داشته باشد، یون های فوق با آنها واکنش نشان داده و میزان اسیدی شدن خاک را کاهش می دهند. در واقع این موارد خاک را به حالت خنثی تغییر می دهند.

5- رشد سالم گیاهان به کیفیت وابسته است، نه کمیت.

با توجه به مواردی که در بالا بیان شد، می توان متوجه شد که استفاده از کود اوره باید با احتیاط صورت گیرد. در واقع مصرف زیاد آن موجب می شود تا گیاه بسوزد. گاها بسیاری از کشاورزان کود اوره زیادی وارد خاک می کنند. پس از آزاد شدن نیتروژن از کود، این مورد وارد آب های زیرزمینی شده و به سایر مخازن آبی وارد می شود که می تواند خطرناک باشد.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از استفاده از کود اوره حتما با کارشناسان فنی در ارتباط باشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کود اوره بالا کلیک کنید
👇
اوره فسفات مش -اوره فسفات کرسنت- اوره فسفات اگرونایک -اوره فسفات دامافارم
سیتواسلو مش – نورگ ان پلاس نواگرو- هیدروژن پلاس پومگرو-
ان پ کا 30-10-10 -ان پ کا 40-5-5

---

جمع بندی

با در نظر گرفتن تمام موارد بالا باید در نظر داشته باشید که کود اوره می تواند هم به صورت جامد و هم به صورت محلول مورد استفاده قرار گیرد. این کود ها به نسبت سایر کودهای موجود که نیتروژن دارند، زود بازده می باشد و اثرات آن را می توان سریعا مشاهده نمود. البته باید به این مورد نیز اشاره نمود که کودهای اوره برخلاف سایر منابع نیترات، دارای خطر آتش سوزی  نمی باشند لذا شما می توانید آنها را در دراز مدت نگهداری و انبار نمایید.

منابع

• https://www.agriculture.com/crops/fertilizers/How-to-handle-urea_174-ar2055
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%87
• https://extension.umn.edu/nitrogen/fertilizer-urea

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

آفتاب سوختگی گیاهان و راههای درمان آن

مقدمه

همانطور که پوست انسان در آفتاب یا سرمای شدید دچار آفتاب سوختگی می‌شود، درختان و محصولات کشاورزی ممکن است به تنش آفتاب واکنش نشان دهند و دچار سوختگی‌ شوند. عارضه ی این مشکل عموما بعلت  قرار گرفتن تنه درختان جوان در معرض پرتوهای خورشیدی و دمای بالا ایجاد شده و سبب آسیب رساندن به بافت کامبیوم گیاه می شود. آفتاب سوختگی به دو دسته ی تابستانه و زمستانه  تقسیم می شود. آفتاب سوختگی تابستانه آسیبی است که در اثر درجه حرارت بالا و در تابستان اتفاق می افتد و بالعکس آفتاب سوختگی زمستانه در اثر درجه حرارت پایین و در زمستان مشاهده می شود. علیرغم تفاوت در علت ایجاد این دو نوع آفتاب سوختگی در هر دو نوع، بافت‌های زنده یکسانی در تنه درخت و شاخه ها آسیب می‌بینند

در طی فرآیند تعرق، گیاهان از طریق اندام‌های هوایی مقداری از آب خود را از دست می‌دهند؛ در نتیجه گیاهان در دماهای بالاتر به آب بیشتری نیاز دارند تا دچار آفتاب سوختگی نشوند. 
آفتاب سوختگی باعث می‌شود بافت پوست و کامبیوم از بین رفته و از گیاه جدا شود، در این وضعیت حشرات چوب‌خوار، قارچ‌های بیماری‌زا یا قارچ‌های عامل پوسیدگی چوب، به مناطق آسیب دیده حمله می‌کنند و تدریجاً به بافت‌های سالم پیشروی می‌کنند.
آفتاب سوختگی در میوه‌ها باعث چروکیدگی یا ایجاد لکه روی میوه می‌شود. قسمت آفتاب سوخته در معرض هوای گرم، خشک و نازک شده و تبدیل به محل رشد قارچ‌ها می گردد.

علل آفتاب سوختگی در کشاورزی

آفتاب سوختگی در گیاهان جوان غالبا زمانی اتفاق می افتد که تنه های درختانی که به شدت نور کم عادت دارند یا ‌در سایه و مناطقی با نورخورشید ملایم‌تر رشد کرده اند مثل گیاهان گلخانه‌ای، به طور ناگهانی در معرض اشعه شدید و مستقیم خورشید قرار بگیرند. درختان جوان با پوست نازک،  مانند درختان میوه، افرا، زبان گنجشک، سیب صحرایی، درخت گیلاس گلدار بیشتر مستعد آفتاب سوختگی هستند.

تنش خشکی نیز احتمال و شدت آن را بالا می برد. در مناطق خشک با تابستان های داغ و آفتابی، احتمال وقوع آفتاب سوختگی شدت می یابد . بهترین زمان کاشت درختان، زمانی است که کاملا غیرفعال و در خواب هستند؛ مثل اواخر زمستان، اوایل بهار یا در پاییز پس از ریزش برگ‌ها. متاسفانه بسیاری از درختان گرمای اواخر بهار یا تابستان کاشته میشوند.‌

در محصولات کشاورزی، در صورت عدم رشد کافی برگ‌ها یا از بین رفتن برگ به علت آلودگی قارچی، آفات و بیماری‌ها میوه ها در معرض تابش شدید آفتاب قرار گرفته و دچار آفتاب سوختگی می شوند.

گاهی نیز بی‌دقتی کارگران در زمان چیدن میوه‌های رسیده، باعث کنده شدن برگ‌ها شده و میوه‌های ریزتر را در معرض تابش مستقیم خورشید قرار می‌دهد.

علائم آفتاب سوختگی تابستانه

آسیب ناشی از علائم آفتاب سوختگی تابستانه و علائم آن، مشابه آفتاب سوختگی زمستانه است و عموما در قسمت جنوبی یا جنوب غربی تنه و شاخه‌ها مشاهده می شود.

آثار آن در درختان بلافاصله قابل مشاهده نیست و ممکن است ماه‌ها پیش از بروز نشانه ها، گیاه دچار آفتاب سوختگی شده باشد. در جریان بروز این عارضه در گیاه ابتدا پوست به رنگ های قرمز تا قهوه ای تغییر رنگ می‌دهد، سپس خشک و سخت شده و به مرور ترک می‌خورد. در این شرایط پوست‌ شروع به ریزش می‌کند.

نشانه های آفتاب سوختگی در گیاهان و درمان آن

آفتاب سوختگی بیشتر بصورت لکه های سفید یا قهوه ای آبسوخته می باشد و باعث خشک شدن و پژمرده شدن گیاه میشود .برای درمان این گیاهان ابتدا آبیاری را بیشتر و قسمتهای سوخته را جدا کنید و از کودهای پتاس بالا استفاده کنید.

نحوه مدیریت و پیشگیری از آفتاب سوختگی

راه های مدیریت و پیشگیری

در وضعیتی که خشکسالی ، چندین منطقه ی مهم کشت در جهان را فرا گرفته است ، دانشمندان به دنبال راه چاره برای مصرف آب کمتر هستند ،یکی از راههای مورد آزمایش ، استفاده از ضد آفتاب برای میوهها و سبزیجات ،به منظور جلوگیری از تنش گرما ، سوختگی و لکه دار شدن پوست محصولات است . این آزمایش ها در استرالیا ، شیلی و اخیرا در کالیفرنیا انجام شده است . نتایج نشان می دهد کاهش تنش و آسیب های ناشی از گرما ، بازده را افزایش می دهد و این امید وجود دارد که ضد آفتاب بتواند با افزایش راندمان مصرف آب ،در حفظ منابع آب و انرژی موثر باشد.

نکته: پوشش درخت باید در اواخر پاییز مورد استفاده قرار گیرد و در بهار بلافاصله بعد از رفع احتمال یخ‌زدگی، برداشته شود. در صورت عدم برداشتن به موقع، این پوشش می‌تواند تبدیل به مکان امنی برای تجمع و تکثیر حشرات و بیماری‌ها تبدیل شود و رشد قطری گیاه را نیز محدود کند.

  درمان آفتاب سوختگی

درمان آفتاب سوختگی بسته به شدت آسیب و میزان سلامت کلی درخت، درخت می‌تواند طی چندسال، منطقه‌ی آسیب‌دیده را با نوعی پینه بپوشاند. پینه ناحیه‌ی جراحت را می‌بندد و از پیشروی عوامل بیماری زا و حشرات جلوگیری می‌کند. برای کمک به گسترش پینه، می‌توانید با دقت پوست مرده یا آویزان شده ی  تنه درخت را از روی قسمت آسیب‌دیده بردارید؛ این کار پناهگاه حشرات را از بین می‌برد و به بهبود ظاهر زخم کمک می‌کند.تحت هیچ شرایطی ناحیه جراحت را با مرهم یا رنگ نپوشانید. این کار تاثیر مثبتی بر این روند ندارد و ممکن است مشکل را نیز حادتر کند. در نهایت پوست از بین رفته و بافت کامبیوم  از چوب زیرین جدا می‌شود.
 بهترین راه درمان درختی با آسیب آفتاب سوختگی، سالم و قوی نگه داشتن درخت با آبیاری مناسب به‌ویژه در گرما و خشکی تابستان و استفاده از کودهای مناسب پس از انجام آزمون های خاک است.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با آفتاب سوختگی و متحمل شدن ضرر سنگین و ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و همچنین برای درمان گیاه خود از کودهای تقویتی استفاده کنید و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی برای پیشگیری و درمان آفتاب سوختگی کلیک کنید
کود های ضد تنش 👇
آمینواسید مش ، نوافول ، تریپتون ، بیوکر ، ویتالین ، آمینو 7 ، مولتی فیدا ،آمینو الترا، ایمپریال
کودتقویتی و ضد تش👇
کود فیتو پتاس ، کود فیدوگارد(فسفیت پتاسیم) ، کود آلکسینو منو و دی فسفیت پتاسیم

---

جمع‌بندی

آفتاب سوختگی، آسیب به پوست درخت، برگ، میوه یا سایر قسمت‌های بیرون از خاک گیاه است که غالبا در اثر تابش شدید و مستقیم آفتاب رخ می‌دهد. گرمای هوا و کمبود رطوبت خاک، درختان را مستعد آفتاب سوختگی می‌کند. در نتیجه کاشت درختان در فصل مناسب و محیط استاندارد، تامین رطوبت کافی، سایه، پوشش تنه مناسب، کنترل آفات و هرس کردن به موقع، می‌تواند تاثیر به‌سزایی در پیشگیری از آفتاب سوختگی داشته باشد.

منابع

• http://pubs.cahnrs.wsu.edu/publications/wp-content/uploads/sites/2/publications/fs197e.pdf
• https://www.nbcnews.com/id/wbna25907647
• https://extension.umd.edu/resource/sunburn-damage-flowers

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**