انواع بیماری و آفات آفتابگردان

مقدمه

با توجه به تنوع زیادی که در آفتابگردان وجود دارد نمیشود در یک مقاله انواع آن را بیان کرد .گل آفتاب‌گردان جزو گیاهان یک ساله و تا سه متر رشد و قطر آن ۳۵ سانتیمتر است. تخم‌های آفتاب‌گردان در وسط گل و  دور تا دور آن‌را گرفته‌اند. این گیاه در مناطق مختلف دنیا کشت می شود.در ادامه در مورد آفات و بیماری آفتابگردان توضیح خواهیم داد.برای مشاهده بیماری های فیزیولوژیکی کلیک کنید.

محیط مناسب آفتابگردان

نور

آفتابگردان در مناطق گرم رشد مناسب و نسبت به گرما و خشکی مقاوم است. بهتر است نور مستقیم روزانه 8-6 ساعت دریافت کنند. احتمال شکوفه دهی آفتابگردان نیز در دماهای بالا بیشتر است

کوددهی

در طول دوره رشدی آفتابگردان سه مرحله برای کوددهی و افزایش کیفیت محصول وجود دارد.

• از جوانه زنی تا تشکیل سبد آفتابگردان که با جذب فسفر و میزان متوسط نیتروژن و پتاسیم کیفیت محصول بیشتر میشود.

• از ابتدای تشکیل سبد تا آغاز گلدهی آفتابگردان به کوددهی با عناصر نیتروژن،فسفر و پتاسیم نیاز دارد.

• از آغاز گلدهی تا شروع رسیدن آفتابگردان با افزایش جذب پتاسیم و جذب طبیعی نیتروژن و فسفر کیفیت بی نظیری را خواهید داشت.

خاک

خاک مناسب گل آفتابگردان باید زهکشی مناسب و متخلل باشد تا ریشه به راحتی رشد و مستحکم شود تا در برابر وزش باد و …سقوط نکند.

آبیاری

آفتابگردان هم مانند هر گیاه دیگری برای رشد ایده آل نیازمند آبیاری مناسب است و مقاوم بودن آن به این معنا نیست که از آبیاری غافل شوید اما دقت کنید که غرقاب کردن آن مساوی است با نابودی و قارچی شدن ریشه هاست.

بیماری های مهم درخت آفتابگردان

سفیدک پودری آفتابگردان

 در بیماری سفیدک پودری حالت کرکی سفید رنگی در پشت برگ ایجاد و همچنان باعث ایجاد کوتولوگی و حالت موزاییک مانندی روی برگها میشود .افزایش رطوبت باعث پیشرفت بیماری و نابودی آن میشود.

✅کنترل سفیدک پودری آفتابگردان

•  ضدعفونی بذر
• حذف گیاهان آلوده و سوزاندن آنها
• استفاده از ارقام مقاوم و بذر سالم
• کاشت زود هنگام
• استفاده از قارچ کش

زنگ آفتابگردان

عامل بیماری قارچ Puccinia helianthi است.این زنگ تک میزبانه است و فقط روی آفتابگردان دیده میشود. با نامساعدتر شدن شرایط محیطی و مسن تر شدن میزبان بیماری شدید تر میشود.

✅کنترل زنگ آفتابگردان

• ارقام مقاوم، از بین بردن بقایا و هراکشت کردن

بیماری لکه موجی آفتابگردان (Target Spot)

این بیماری باعث ایجاد لکه های موج دار که دارای هاله ای زرد رنگ در اطراف این لكه هستند. چون قارچ بذرزاد است می تواند به کوتیلدون حمله کند .در آلودگی شدید (در مناطق گرم و مرطوب) برگها ریزش می کند و دمبرگ نیز آلوده میشود.قارچ با حمله به ساقه باعث شکستگی ساقه میشود.

✅کنترل

• استفاده از ارقام مقاوم و متحمل، استفاده از بذر سالم و ضدعفونی بذر
• محلول پاشی توسط دی تیوکارباماتها (زینب، مانيب و مانکوزب)
• از بین بردن بقایا

بیماری پوسیدگی زغالی آفتابگردان

 این بیماری از قارچهای پیکنیدیوم دار که در مناطق گرم و خشک دیده میشود ایجاد و بقا به صورت اسکلرت در خاک و بقایای گیاهی چون بیماری با وارد شدن تنش آبی تشدید می شود؛ بنابر این در مدیریت بیماری باید لحاظ شود.

بیماری شانکر ساقه آفتابگردان 

بیماری شانکر باعث ایجاد لکه های قهوه ای و زخم مانند (شانکر) روی ساقه شده و دانه ها در اثر این بیماری پوک مانده و قدرت جوانه زنی آنها کم می شود و از کیفیت آنها کاسته می شود.

✅کنترل شانکر

• تقویت درختان پسته
• قطع شاخه های شانکردار و خشکیده تا ۱۰ سانتی متر پایین تر از قسمتهای الوده
• سپس آغشتن محلهای قطع شده با مخلوط بردوفیکس

بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی طوقه و ریشه آفتابگردان

این بیماری در آفتابگردان، قارچ وارد طبق شده و باعث پوسیدگی طبق می شود ،طبق کوچک و همچنین باعث اسفنجی شدن طوقه و پوک شدن ساقه نیز می شود.

✅کنترل

• تناوب زراعی ۶-۸ ساله با گیاهان غیرمیزبان
• استفاده از ارقام مقاوم
• جمع آوری بقایا و از بین بردن بوته های بیمار

بیماری پوسیدگی ریزوپوسی طبق

این بیماری لکه های قهوه ای آبسوخته در پشت طبق و گاهی در محل اتصال طبق به ساقه ایجاد میکند.

وحتی باعث ایجاد آلودگی آزمایشگاهی نیز می شود .این بیماری بذر زاد میباشد.

✅کنترل

• چون بیماری بذرزاد نیز هست، استفاده از بذر سالم و تیمار بذر می تواند موثر باشد.
• استفاده از بذر سالم و تیمار بذر می تواند موثر باشد.

آفات مهم درخت آفتابگردان

پروانه دانه خوار آفتابگردان

پروانه دانه خوار با نام علمی Homoeosoma nebulella، یکی از آفات مهم و اختصاصی گیاهان خانواده مرکبه یا Compositea می باشد.خسارت این آفت در مرحله لاروی می باشد. لاروها خسارت خود را از طریق تغذیه اندام های زایشی گیاه آغاز کرده ولی این خسارت چندان اقتصادی نمی باشد. در واقع خسارت اصلی پس از تشکیل دانه ایجاد خواهد شد. لاروها دانه های آبدار و تازه تشکیل شده آفتابگردان را سوراخ کرده و پس از تغذیه از مغز دانه و تخریب آن، به دانه های دیگر حمله می کنند

✅کنترل و پیشگیری

• کاشت ارقام مقاوم
•  شخم عمیق پس از برداشت
• استفاده از  سموم حشره کش
• کنترل زر

شته آفتاب گردان

از میان گونه های مختلف شته ها، معمولاً گونه هایی مثل شته هندوانه، این شته ها ریز بوده و بدنی نرم دارند که به کمک دهان خود سطح خارجی گیاه را سوراخ کرده و به شیره آن دسترسی پیدا می کنند. تمام شته ها از نظر ظاهری قطره ای شکل هستند و بیشتر انواع گونه های آن بالی ندارند. شته ها همچنین هنگام بروز خطر به کندی حرکت می کنند که به عنوان یک نشانه مهم برای تمایز با سایر حشرات می تواند در نظر گرفته شود.

کرم برگخوار چغندر قند (کارادرینا)

خسارت کرم برگخوار (Spodoptera exigua) بر روی محصولات گیاهی مختلفی دیده میشود .بعد از تفریخ تخم ها، لاروها به صورت دسته جمعی به نزدیک ترین برگ، حمله خواهند کرد. در اثر تغذیه لارو از پارانشیم، برگ ها به شکل مشبک یا توری مشاهده می شوند. با افزایش سن لاروها و در صورت عدم کنترل، تمامی برگ های یک گیاه دچار آسیب شده و لاروها در سطح مزرعه پخش می شوند.

✅کنترل و پیشگیری

• تعیین تاریخ کاشت مناسب
• وجین علف هرز
• ارقام مقاوم
• سموم شیمیایی

شب پره زمستانه (کرم های طوقه بُر)

خسارت گونه Agrotis segetum بر روی گیاهان مختلفی مانند آفتابگردان، ذرت، چغندر، سیب زمینی، پنبه، در اکثر مناطق کشور مشاهده و ثبت گردیده است. این حشره نیز دارای 4 مرحله رشدی می باشد.لارو روزها در زیر خاک مخفی شده و شب از برگ گیاه افتابگردان، تغذیه می کنند. لارو در ابتدا سوراخ های کوچکی در برگ ایجاد کرده و با افزایش سن، می تواند در نزدیکی طوقه، برگ ها و ساقه بوته های کوچک را به طور جزئی یا کامل، قطع کند. با قطع اندام-های هوایی، گیاه تضعیف شده و بعد از مدتی، از بین می رود

✅ کنترل

• تعیین تاریخ کاشت مناسب
• وجین علف هرز
• ارقام مقاوم
• سموم شیمیایی

سوسک گرده خوار

این سوسک ها در اوایل فصل بهار با شروع گلدهی خسارت خود را آغاز می کنند. دو گونه از سوسک های گرده خوار با نام علمی Oxythyrea cinctella Schaum (سوسک گرده خوار سیاه) و Epicometis hirta (سوسک گرده خوار بور) از گل های آفتابگردان تغذیه می کنند. هر دو گونه دارای چهار مرحله رشدی تخم، لارو، شفیره و حشره کامل می باشند.حشرات بالغ معمولا به صورت گروهی، از گل های آفتابگردان تغذیه کرده و در صورتی که گل به صورت غنچه باشد، قاعده غنچه را جویده و با ایجاد سوراخ از گرده های گل تغذیه می کنند. 

✅ کنترل

• وجین علف هرز
• ارقام مقاوم
• سموم شیمیایی

کرم پرودونیا (برگ خوار پنبه)

خسارت کرم پرودونیا یا برگ خوار پنبه با نام علمی Spodoptera littoralis، بر روی گیاهان مختلفی دیده میشود.لاروهای این آفت پس از خروج از تخم، فعالیت خود را آغاز کرده و به صورت گروه های چندتایی از پارانشیم بین رگبرگ های گیاه تغذیه خواهند کرد به طوری که با افزایش فعالیت، تنها رگبرگ و دمبرگ گیاه آفتابگردان بر روی ساقه باقی می ماند.

✅کنترل

•  شخم عمیق پس از برداشت
• حذف بقایای گیاهی آلوده و منهدم کردن آن
• سموم شیمیایی

---

پیشنهاد اگری راز

جمع بندی

مبارزه با بیماری و آفات مهم آفتابگردان ، جلوگیری از وقوع و یا کاهش میزان و شدت خسارت می باشد که با استفاده از روش های مختلفی صورت می گیرد. هدف از مبارزه نجات تک تک گیاهان نمی باشد، بلکه نجات جمعیت گیاهان در نظر می باشد. جهت کنترل و مبارزه با بیماری و آفات، دانش کافی از علل وقوع و توسعه آن مورد نیاز می باشد.

منابع

• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D9%87
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D9%87

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**