روش‌های نگهداری محصول در انبار

مقدمه

برای این‌که محصول با کیفیتی بالا و مثال‌زدنی به بازار توزیع برسد، زنجیره‌ای از اقدامات دست به دست هم می‌دهند. روش‌ها و شرایط نگهداری از میوه‌ها در انبار، جلوگیری از بیماری‌های پس از برداشت محصول، اقدامات مناسب در هنگام حمل و نقل و انبارمانی مطلوب، از جمله این اقدامات مهم و حیاتی‌ست که فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز در ادامه برای شما این شرایط را توضیح میدهد.

روش‌های نگهداری محصول در انبار و کاهش ضایعات

انبارمانی یکی از مهم‌ترین پروسه‌ی نگهداری از محصولات از بازه‌ی برداشت تا مصرف آن است. معمولا روش‌های مختلفی برای نگهداری محصول در انبار وجود دارد، که بسته به نوع محصول، متفاوت است. در این بین، باید کنترل کاملی بر روی بیماری‌های پس از برداشت محصول هم وجود داشته باشد.

اولین عاملی که در هنگام انبارمانی باید به آن دقت کنید، عمر انبارمانی هر محصول است. برخی از گیاهان (مانند سبزیجات)، در تمام مدت سال جزء تقاضای بازار هستند. از یک سو، برخی از میوه‌ها فصلی هستند و عمر انبارمانی متفاوتی دارند. هزینه‌ی نگهداری محصول در انبار برای هر میوه، سبزیجات و محصول نیز متفاوت است.

برای افزایش عمر انبارمانی، معمولا روش‌های مختلفی وجود دارد. کنترل رطوبت و کاهش دمای نگهداری، از جمله مواردی‌ست که باعث افزایش عمر انبارمانی محصول می‌شود.

مثلا عمر انبارمانی چغندر، در دمای صفر درجه و رطوبت 90 الی 100 درصد، تا 120 الی 180 روز خواهد بود. یا سیب‌زمینی در دمای انبار 4.5 الی 13 درجه و دمای 90 الی 95، از 150 تا 300 روز در انبار قابل نگهداری‌ست.

برای افزایش راندمان نگهداری محصول در انبار، روش‌هایی مانند سردسازی و تحت کنترل نگه‌داشتن اتمسفر اطراف هم قابل اطمینان است.

نگهداری صحیح محصولات کشاورزی

1. برداشت به موقع محصولات
2. حمل و نقل مناسب و مطلوب محصول کشاورزی
3. کنترل بیماری‌ها و آفات پس از برداشت محصول
4. ذخیره‌سازی مناسب و انتقال به موقع به بازار
5. کنترل ضایعات محصولات کشاورزی

• برداشت به موقع محصول

زمانی‌که دوره‌ی رشد گیاه به پایان می‌رسد، کشاورز می‌بایست برای برداشت، ذخیره‌سازی و سپس انتقال محصول به بازار آماده باشد. برداشت محصول می‌تواند با هدف تازه‌خوری صورت پذیرد، یا محصول بلافاصله به کارخانه‌های فرآوری محصول منتقل شود. برداشت محصول می‌تواند به روش مکانیکی یا دستی هم صورت پذیرد. خودرس بودن و ناخودرس بودن محصول نیز کاملا در هنگام برداشت به موقع و ذخیره‌سازی آن، باید مورد ملاحظه قرار داشته باشد.

• فرآیند حمل و نقل محصولات کشاورزی

حمل و نقل مناسب محصول، یکی از کلیدی‌ترین عناصر در کاهش ضایعات کشاورزی‌ست. حمل و نقل مکانیکی یا دستی محصول باید به گونه‌ای باشد، که به آن آسیبی وارد نکند. معمولا نکاتی که هنگام حمل و نقل محصولات کشاورزی، باید مورد ملاحظه قرار بگیرد، شامل این موارد می‌شود: خنک‌ نگه‌داشتن محصول، حفظ رطوبت محیط، بسته‌بندی صحیح محصول، انبارداری مناسب و در نهایت انتخاب بهترین شیوه برای حمل و نقل محصول است.

حمل و نقل محصول، بسته به بازاریابی شما می‌تواند به صورت هوایی، زمینی (شامل باربرها، کامیون‌ها، قطارها و…) و دریایی می‌شود. روش‌های دیگری هم برای حمل و نقل محصولات کشاورزی وجود دارد، که در این بین می‌توان به روش فله‌ای، کانتینری و غیرکانتینری اشاره کرد.

– نوع حمل و نقل محصول شما، می‌بایست کاملا با نوع خود محصول تطابق داشته باشد. به عنوان مثال، در حمل و نقل دریایی نمی‌توان محصولات کشاورزی که دیرپایی ندارند، را جابجا کرد. به عنوان مثال: حمل و نقل جاده‌ای برای بسیاری از میوه‌ها و محصولات تازه‌خور مناسب است. حمل و نقل ریلی را نیز برای هزینه‌ی پایین و سرعت بالاتر، می‌توان جایگزین روش جاده‌ای کرد.

عوامل مختلفی در تعیین نوع باربری محصول دخیل است. از این بین می‌توان به شرایط بار، محیط، مقدار محصول، میزان فسادپذیری آن و در دسترس بودن نوع حمل و نقل یا ترانزیت اشاره کرد. حمل و نقلی مناسب محصول شما خواهد بود که در حین جابجایی، ضایعات کشاورزی به حداقل برسد. بعلاوه محصول نباید دچار لهیدگی، فساد، تکثیر بیماری‌ها، زخم‌خوردگی و… شود.

شرایط انبار

یکی دیگر از نکات مهم در فرآیند نگهداری محصول در انبار، شرایط انبار مدنظر است. شرایط انبار باید به گونه‌ای باشد که از هرگونه آسیب سرمایی به محصول، جلوگیری شود. در صورتی که سرد نمودن محصول به درستی انجام شود، با کاهش فعالیت آنزیم‌ها، در واقع سرعت فساد محصول نیز کاهش می‌یابد. به این شکل، محصول تا مدت بیشتری در انبار ماندگار خواهد بود. کنترل اتمسفر، رطوبت و دمای پایین انبار، موجب می‌شود که عوامل بیماری‌زا نیز فرصت تکثیر پیدا نکنند. پس انبار نباید به گونه‌ای باشد که فرصت تکثیر بیشتری، در اختیار عوامل بیماری‌زا قرار دهد. علاوه بر این، می‌بایست نسبت به ضدعفونی میوه‌ها و محلول‌پاشی آن برای کنترل قارچ‌ها، باکتری‌ها اقدام کرد.

• کنترل بیماری‌ها و آفات پس از برداشت محصول

از دیگر عوامل مهم در نگهداری محصول در انبار، کنترل آفات و بیماری‌های پس از برداشت محصول است. یکی از راه‌های رایج برای کشتن قارچ‌ها و باکتری‌ها، استفاده از کلر و گوگرد پیشنهاد می‌شود. از این دو ماده، به ویژه‌ برای از بین بردن میکروارگانیسم‌هایی مانند هاگ‌ قارچ‌ها استفاده می‌شود. بسته به نوع محصول، برای افزایش عمر انبارمانی، می‌توان از سدیم متابی‌ سولفیت و گوگرد دی اکسید هم به منظور قارچ‌کشی استفاده کرد. (مثلا برای از بین بردن لکه‌های سیب، می‌توان از کلسیم کلرید استفاده کرد.)

جلوگیری از جوانه زدن محصول

سردسازی و کنترل اتمسفر انبار، می‌تواند سرعت جوانه‌ زدن محصول را به شدت کاهش دهد. برای جوانه زدن برخی از گیاهان مانند سیب‌زمینی، می‌توان قبل از انبار محصول از CIPC، جوانه‌زنی پیاز و سیر از مالئیک هیدرازید به صورت اسپری، پودری یا غوطه‌ور سازی استفاده کرد.

✅بسته‌بندی کردن محصول نیز یکی دیگر از اقدامات مهم نگهداری محصول در انبار است. محصول باید به شکلی بسته‌بندی گردد، که مواد فاسدکننده، آفات و باکتری‌ها، نور، دما و… کم‌ترین تاثیر را در روند فساد گیاه بگذارند. علاوه بر این برای حفظ کیفیت محصول، نباید آسیبی نیز به آن وارد شود.

چه کودهایی قبل از برداشت، باعث افزایش انبارمانی محصول می‌شود؟

برای حفظ کیفیت محصول و افزایش انبارمانی آن، پیش از برداشت محصول نیاز است با کمک سم‌پاشی و محلول‌پاشی، آفات و عوامل بیماری‌زای گیاه کاملا کنترل گردند. معمولا برای افزایش انبارمانی بسته به نوع محصولات از کود کشاورزی مثل کودهای پتاسیم بالا و کلسیم بالا استفاده میشود. این نوع کودها نه تنها در حفظ کیفیت محصول، بلکه در ماندگاری آن در انبار نیز موثرند. علاوه بر این، به کشاورز توصیه می‌شود از کودهای نیتروژنه با احتیاط استفاده کند. چرا که نیتروژن با ایجاد نیتریت‌ها، می‌تواند سرعت فساد گیاه را به شدت افزایش دهد.

عناصر مورد نیاز برای قبل از برداشت محصول، که شامل افزایش عمر انبارمانی آن می‌شوند؛ شامل گزینه‌های زیر هستند:

✅کلسیم

موجب حفظ ساختار سلولی محصول شده و با کاهش تولید اتیلن آن، در واقع روند فساد را بشدت کاهش می‌دهد. عدم وجود کلسیم می‌تواند تاثیری مانند تغییر رنگ گوجه‌فرنگی را داشته باشد. (به همین دلیل، توصیه می‌شود از کودهای کلسیم‌دار، غوطه‌ور سازی در محلول کلسیم یا محلول‌پاشی کلسیم استفاده شود.)

✅بُر

کمبود این عنصر، موجب کاهش میوه‌دهی و افت کیفیت محصول می‌شود. معمولا برای افزایش این عنصر، از محلول‌پاشی ترکیبات اسید بوریک استفاده می‌گردد.

✅پتاسیم

شرط اصلی تضمین کیفیت محصول است. بعلاوه به همراه ازت، یکی از پرمصرف‌ترین عناصر گیاه هم هست. معمولا برای افزایش کیفیت رنگ میوه، قند آن و رشد بهتر آن، از کودهای پتاسیمی استفاده می‌شود.

✅هورمون‌های گیاه

این هورمون‌ها که به دو دسته‌ی هورمون‌های بازدارنده‌های رشد (مانند اتیلن‌ها و آبسیزیک‌ها) و هورمون محرک رشد (مانند آکسین‌ها و سیتوکینین‌ها) می‌شود؛ نقشی مستقیم در رشد گیاه و کیفیت محصول دارد.

• کنترل ضایعات محصولات کشاورزی

برای نگهداری محصول در انبار و تضمین کیفیت آن، کنترل ضایعات کشاورزی حرف اول را می‌زند. عواملی که باعث افزایش ضایعات محصولات باغ، پس از برداشت می‌شوند؛ شامل موارد زیر هستند:

✅آلودگی میکروبی، قارچی و باکتریایی (علی‌الخصوص کپک‌ها): از سموم مناسب در تمام مراحل رشد گیاه بهره جویید.

✅فرآیند متابولیک محصول که منجر به پیری طبیعی آن شده و نابسامانی‌های فیزیولوژیک گیاه را در پی دارد. : برای رفع آن، حتما از کودها و مواد مغذی مورد نیاز گیاه استفاده کنید.

✅ تنش فیزیکی و آسیب‌های مکانیکی در حین حمل و نقل؛ که کاهش کیفیت محصول را در بر داشته و شانس رشد میکروارگانیسم‌ها را بالاتر می‌برد.

✅برداشت در زمان نامناسب از حیث فیزیولوژیکی: بسته به نوع محصول، در زمان مناسب آن را برداشت کنید.

✅ عدم رعایت شیوه‌نامه‌های برداشت مناسب محصول: برای جلوگیری از آن، از کارگرهای حرفه‌ای یا تجهیزات تخصصی برداشت استفاده کنید؛ تا صدمات مکانیکی به حداقل برسند.

✅ عدم نگهداری محصول در انبار به شکل مناسب و شرایط نامساعد انبار: شرایط انبار را تحت کنترل بگیرید، میوه‌ها را به درستی بسته‌بندی و درجه‌بندی کنید، از شرایط مطلوب سردخانه مطمئن شوید و حتی‌الامکان محصول را سریع به بازار برسانید.

نکاتی در مورد انبار سردخانه برای ماندگاری بیشتر مواد غذایی:
۱.بهترین نمونه از هر سبزی را ذخیره کنید. سالم‌ترین ماده غذایی را برای ذخیره‌سازی انتخاب کنید .
۲. میوه و سبزیجات را دور از هم نگهداری کنید. میوه‌هایی که اتیلن زیادی ترشح می‌کنند (عامل رسیده شدن) می‌توانند زودتر از موعد برسند و سبزیجات اطراف را خراب کنند.
۳. هر ماه به مواد غذایی سر بزنید و مواد بد را جدا کنید. (بهتر است  مواد غذایی که ذخیره کرده‌اید را به طور هفتگی بررسی نمایید.)

جمع بندی

نگهداری محصول در انبار، گام حیاتی و مهمی‌ست؛ که پیش از رساندن محصول به بازار و به دست خریدار، می‌بایست با دقت و محتاطانه به انجام برسد. ما در این مقاله با بررسی روش‌های انبارمانی، افزایش ماندگاری محصول در انبار و روش‌های حمل و نقل صحیح آن، نگهداری درست و مناسب محصول را شرح دادیم. سپس به ترفندهای مبارزه با آفات و بیماری‌ها پرداختیم. برای کسب هرگونه اطلاعات بیشتر، می‌توانید با کارشناسان اگری‌راز ارتباط بگیرید.

منابع

• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87

پیشنهاد اگری راز

تیم فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**