مقدمه
کود فسفر یکی از کودهای ضروری است که حتما باید به خاک تزریق شود. کارشناسان کشاورزی بیان می دارند که هیچ کودی نمی تواند جایگزین این کود شود و وجود آن برای رشد گیاهان و باروری خاک های زراعی بسیار مهم می باشد. این کود دیواره سلولی گیاهان را تقویت نموده و موجب می گردد تا مقاومت آنها افزایش یابد. از سوی دیگر کود فسفر باعث افزایش پروتئین سازی در گیاهان می شود. همواره به این مورد توجه داشته باشید که هر اندازه این کود در فاصله کمتری با ریشه گیاه قرار گیرد، میزان رشد هم بهتر می باشد.
اهمیت عنصر فسفر برای گیاهان
از جمله اهمیت های وجود عنصر فسفر برای گیاهان در پروسه رشد گیاهان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- انرژی خورشید را به راحتی به ترکیبات گیاهی تبدیل می نماید.
- ریشه گیاه را تحریک کرده و باعث رشد آن می شود.
- شکل گیری غنچه و گل را تسریع می بخشد.
- محصولات در مدت زمان کمتری می رسند.
- محصولات دارای کیفیت بهتری هستند.
- گیاهان در برابر کم آبی و بیماری ها مقاومت بیشتری دارند.
نقش فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی
فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی نقش بسزایی ایفا می نماید، جالب است که بدانید بیشتر فسفر موجود در خاک که گیاهان از آن تغذیه می نمایند به صورت نمک های کلسیمی می باشد. این مورد باعث سفت شدن ساقه و آوندهای گیاه می گردد.از آنجا که فسفر دارای فسفولیپیدهای فراوانی است، قادر است تا غشای سلولی را تقویت نماید. فسفر در غشای سلولی باعث می شود تا نقل و انتقالات یون ها و لیپید ها بیشتر باشد که این مورد باعث افزایش متابولیسم در گیاهان می شود.
چه موقع به کمبود فسفر در گیاه شک کنیم
شاید برای شما نیز این سوال به وجود آید که چگونه متوجه شویم، گیاه به کود فسفر نیاز دارد. علائم کمبود فسفر در گیاه به یکی از حالات زیر خود را نشان می دهد:
- گیاهان به شدن کوچک و نارس می باشند.
- رنگ گیاه سبز تیره یا بنفش است.
- ریشه گیاه به شدت ضعیف می باشد
- گیاه دارای میوه ها یا گل های بسیار کمی می باشد
- برجسته ترین روش بررسی سطح فسفر با آزمایش خاک است. در این آزمایشات از محلول‌های شیمیایی برای استخراج فسفر از خاک استفاده می شود. سپس عنصر بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا غلظت فسفر مشخص شود. برای تعیین این غلظت از رنگ سنجی استفاده می شود.
اثرات منفی کمبود فسفر
از جمله اثرات منفی کمبود فسفر زمانی است که, در زمان مناسب به خاک کود فسفر تزریق نشود و این مورد به صورت طبیعی نیز در خاک وجود نداشته باشد، ساقه ها کم کم تغییر رنگ می دهند. علت این تغییر رنگ به این خاطر است که قند بسیاری در این نواحی انباشته می شود. به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که اگر فسفر به اندازه کافی وجود داشته باشد، گیاه متابولیسم بهتری دارد. در مقابل کمبود این عنصر باعث پیر شدن بافت ها می شود. در این صورت برگ ها و ساقه ها تحت تاثیر قرار می گیرند و میوه ها و گل ها به مرحله باروری نمی رسند.
انواع فسفر در خاک( آلی و معدنی)
گاها این عنصر در خاک به میزان لازم وجود دارد و نیاز نیست تا شما از کود فسفر استفاده نمایید. به صورت کلی دو نوع فسفر در خاک وجود دارد.
- فسفر آلی: فسفو لیپیدها، نوکلئیک اسیدها و فسفات ها در این دسته قرار دارند. فسفر های آلی در خاک های جنگلی بیش از سایر خاک ها مشاهده می شود. البته اگر میزان ph خاک افزایش یابد، این مورد کاهش می یابد.
- فسفر معدنی: این نوع از فسفرها اغلب به صورت یون در خاک مشاهده می شوند. عموما می توان آنها را به صورت محلول در آب مشاهده نمود. فسفرهای معدنی به نسبت فسفرهای آلی به میزان کمتری در خاک وجود دارند و لازم است تا به صورت مکرر تجدید شوند.
انواع کود فسفر کدامند
کود فسفر دارای انواع متفاوتی می باشد که برخی از مهمترین نمونه های آن در زیر لیست شده اند:
- سوپر فسفات: این کودها اغلب به رنگ خاکستری می باشند و نمی توان به راحتی آنها در آب حل نمود.
- فسفات آمونیوم: از لحاظ ظاهری کودهای فوق دارای دانه های ریز به رنگ سیاه هستند. گفتنی است در این کودها ازت بالایی مشاهده می شود.
- سوپر فسفات تریپل: برخی از باغداران و کشاورزان به این کود، کود ساچمه ای نیز می گویند. کود مذکور به راحتی در آب حل نمی شود اما میزان اثر پذیری آن بیشتر از انواع دیگر می باشد.
چگونه کود فسفر را به خاک اعمال کنیم
برای اینکه کود فسفر را به خاک اعمال نمایید، بهترین زمان آن در حین شخم زدن می باشد. در این صورت در پروسه رشد گیاه، تاثیر بسزایی دارد زیرا گیاه در حین رشد به فسفر زیادی نیاز دارد. البته باید به این مورد نیز دقت داشته باشید که پس از 25 روز از کاشت نشا لازم است است تا کود فسفر به زمین تزریق گردد. چون این کود آبشویی نمی شود می توان به صورت مستقیم آن را به خاک اعمال نمود. توصیه می شود تا برای اثر بخشی کود آن را به صورت نواری در کنار بذر بپاشید تا به تدریج به خاک نفوذ نموده و جذب ریشه گردد.
زمان استفاده از کود فسفر
به صورت کلی شما کودهای فسفری را باید در زمان شخم زدن به خاک اضافه نمایید. این کار استحکام نشا های شما را افزایش می دهد. به صورت کلی اگر در زمان شخم زدن نتوانستید از این کود بهره ببرید، توصیه می گردد تا در مراحل اولیه رشد آن را بکار گیرید.
آمونیوم پلی فسفات (APP)
این مورد یکی از کودهای رایج فسفری می باشد. از این مورد می توانید در پاییز برای شخم زدن یا در بهار قبل کاشت گیاه استفاده نمایید. با این کار شما بهترین شرایط ph خاک را برای نمو گیاهان خود فراهم می آورید. گفتنی است که کودهای گوگردی نیز تا حد قابل قبولی دارای فسفر می باشند.
سنگ فسفات (خاک فسفات)
بسیاری از افراد امروزه سنگ فسفات یا خاک فسفات را به عنوان جایگزینی برای کودهای فسفات در نظر می گیرند.در خاک فسفات شما می توانید مقادیر قابل توجهی از گوگرد و موارد آلی را مشاهده نمایید. از این کودها می توان برای مبارزه با انواع قارچ ها نیز بهره برد. این خاک ها اغلب جانداران ریز را که وجود آنها برای کنکاش خاک اطراف ریشه مناسب است، به سمت خود جلب می نمایند.
سوپر فسفات تریپل
کود سوپر فسفات تریپل شما می توانید بیش از 50 درصد فسفر مشاهده نمایید. شما می توانید برای استفاده از آن به طور مستقیم آن را با خاک مخلوط نمایید. اگر فسفر خاک شما به صورت قابل ملاحظه ای کم می باشد، پیشنهاد می شود تا از آن بهره ببرید.
کود مونو آمونیوم فسفات
در کود فسفر مونو آمونیوم فسفات, نیتروژن و فسفر بسیاری وجود دارد. اما از آن برای زمین های اسیدی استفاده نمی شود. شما می توانید از این مورد در فصل های بهار و پاییز بهره ببرید. میزان فسفر در این کودها حدود 21 درصد می باشد. اما مزیت اصلی آنها این مورد می باشد که فلزات سنگین در آنها بسیار کم است و به راحتی جذب گیاهان می شود.
کود دی آمونیوم فسفات
کود فسفر دی آمونیوم فسفات, حدود 52 درصد فسفر و 12 درصد نیتروژن وجود دارد. این کود PH خاک را به نحوی تنظیم می نماید که به راحتی فسفر را جذب نماید. شما می توانید از این کود در فصل بهار و قبل از کاشت محصولات خود بهره ببرید. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که کود مذکور تا حد زیادی خاک را آهکی می نماید. لذا اگر خاک شما از نوع اسیدی است، بهتر است تا از این مورد بهره ببرید.
مونو پتاسیم فسفات
یکی دیگر از انواع کود فسفر، مونو پتاسیم فسفات می باشد. این نمونه بیش از سایرین مورد استفاده قرار می گیرد. در این کود فسفر و پتاسیم بالایی مشاهده می شود. اما مزیت استفاده از این کود فسفر، آن است که شما قادر می باشید آن را در تمام مراحل رشد گیاه به خاک تزریق نمایید.
سوالات متداول:
کدام نوع کود ها بیشترین میزان فسفر را دارند؟
به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که کودهای موجود در بازار با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای یک نوع محصول مناسب می باشند. اما باید بدانید، مواردی که برای گل ها استفاده می شوند،به مراتب دارای میزان فسفر بیشتری هستند و همین مورد نیز موجب می شود تا گل ها درشت تر و با طراوت تر باشند.
منابع طبیعی فسفر چه موادی هستند؟
بسیاری از مواد غذایی که ما هر روز می خوریم یا باقیمانده برخی از میوه ها و غذاها دارای فسفر می باشند. به طور مثال پوست موز با خیار می تواند منبع خوب فسفر برای گیاه باشد لذا می توانید به راحتی آنها را به صورت کمپوست به خاک اضافه نمایید تا جذب خاک شوند.
پیشنهاد اگری راز
تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، هنگام شخم زدن از کود فسفر دار استفاده کنید ، و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .
| بر روی محصولات پیشنهادی کودهای فسفر بالا کلیک کنید | |
| کود ? | |
| اکستراژل p52پرهام-اکستراژل pkپرهام-اکستراژل p_caمشکی پرهام- | |
| اکستراژل p_caسفیدپرهام-اکستراژل آبی (14-69-16)پرهام | |
| اکستراژل نقره ای پرهام(10-52-10) |
منابع
- https://www.intechopen.com/chapters/64614
- https://www.scielo.br/j/rbcs/a/LjGCHNmx5fxmMBpK66xjxcD/?lang=en
- https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/phosphorus-fertilizers
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1