اگر به دنبال درخت سالم و محصولات با کیفیت هستید، باید با آفات و بیماری های درختان، راه های پیشگیری وکنترل آنها و برنامه غذایی مناسب درختان آشنا باشید. آفات و بیماری ها به راحتی به میوه، شاخه و برگ های درخت آسیب جدی وارد می کنند و از بازار پسندی و کیفیت میوه می کاهند. پس بحث مدیریت آفات بسیار مهم و حائز اهمیت است و می توان به راحتی با استفاده از روش های مختلف و استفاده از سم و کود کشاورزی مناسب آن را کنترل کرد. در این مقاله قصد داریم آفات مرکبات و راه های پیشگیری و کنترل آن را به صورت مختصر برای شما توضیح دهیم.

آفات مهم مرکبات

شپشک ها

شپشک ها جز آفات مکنده به حساب می آیند و با تغذیه از شیره گیاهی باعث ضعف و کاهش عملکرد مناسب درختان و گیاهان می شوند. این آفت باعث سیاه شدن درخت و برگ و تولید عسلک روی درخت می شود. شپشک ها شبیه تاول در رنگ های مختلف و به صورت برجسته به تنه درختان می چسبند.

انواع شپشک مرکبات

✅ خانواده شپشک های سپردار Diaspidina

این شپشک ها داراي پوشش سپر مانندي هستند که به بدن حشره چسبیده است. از نظر شکل ظاهری سپر گرد، کشیده یا بیضی می باشد. حشرات ماده در زمان بلوغ ،فاقد پا و شاخک های کوچک و یا از بین رفته هستند. این آفت به میوه، برگ و شاخه های جوان و مسن حمله و باعث خشک شدن مرکبات می شود.

• شپشک سپردار سیاه مرکبات  
• شپشک سپردار قهوه ای مرکبات  
• شپشک سپردار قرمز مرکبات
• شپشک سپردار واوی مرکبات
• شپشک سپردار الفی مرکبات
• شپشک سن ژوزه

✅خانواده شپشک های نرم تن Coccidae

این حشرات زرد و متمایل به قرمزاند و از نظر شکل ظاهری بدن بیضی شکل و سطح پشتی آنها یک خط طولی تیره رنگ دیده میشود.این حشره ، گیاهان گلخانه ای و گیاهان زینتی منازل و بوته های چای و مرکبات را درگیر میکند.فعالیت حمله این حشره با ترشح فراوان عسلک باعث جذب مورچه می شود.

• شپشک بالشتک مرکبات
• شپشک مومی مرکبات
• شپشک نرم تن مرکبات
• شپشک ستاره ای مرکبات

✅شپشک خانواده Monophlebidae

این شپشک بر روی برگ ها و شاخه های گیاه میزبان فعالیت می کند. از نظر شکل ظاهری، بدن حشره ماده بالغ کشیده، کوتاه و بیضی شکل است و پاهای جلویی آن بلندتر از پاهای عقبی است تا به راحتی در خاک به جستجوی ریشه گیاه برود.

• شپشک استرالیایی
• شپشک مصری
• گونه هاي جنس Sinoret Icerya روي مرکبات

✅خانواده شپشک های آرد آلود Pseudococcidae

این دسته از آفات همیشه متحرک هستند. حشرات ماده دارای اندام بیضی شکل هستند و موهای کم پشت و بلندی دارند. شپشک آرد آلود به درختانی مثل مرکبات، درختان میوه و گیاهان زینتی و گلخانه ها حمله می کند و درخت یا گیاه یک پوشش برفی یا پنبه ای مانند به خود می گیرد و فعالیت آن با ترشح عسلک همراه می باشد.

• شپشک آرد آلود ساحلی مرکبات
• شپشک آرد آلود مرکبات

راه های کنترل و پیشگیری شپشک ها

• قبل از وارد شدن درختان به باغ، حتما تمام قسمت های مختلف درخت از زیر و روی برگ و تنه که شپشک در آن فعالیت دارد را دقیق بررسی کنید که عاری از آفت باشد.
• بیولوژي شپشک هاي گیاهی با یکدیگر متفاوت می باشد؛ پس در شناسایی آفت بسیار دقت کنید.
• بعد از شناسایی نوع آفت مورد نظر آن را ردیابی کنید. می توانید پس از ردیابی از کارت های طعمه چسبنده و چسب های نواری دو طرفه یا تله های چسبنده استفاده نمایید.
• برای کنترل شیمیایی می توانید از سموم سیتمیک مثل کنفیدور و یا مالاتیون که اثر تماسی، گوارشی و تنفسی دارد و اندوسولفان و دیمتوآت استفاده کنید.
• کنترل بیولوژیک (زنبورهای aphytis، اندو پارازیت ها و شکارچی ها که شامل تریپس ها، کنه ها، بال توري ها و قارچ هاي بیماری زا و….
• کنترل زراعی (انتخاب محل مناسب کاشت، زمان مشاهده شاخه های تازه آلوده شده سریع قطع و آن را در بیرون باغ از بین ببرید)
• مدیریت تلفیقی آفت
• تنظیم کننده های رشد

شته ها

آفت شته ماده چسبناکی را هنگام تغذیه از گیاه ایجاد می کند. شته از آفات بسیار مهم و مضر مرکبات است. این آفت از برگ جدید و ساقه های مرکبات تغذیه کرده و اغلب ناقل بیماری های ویروسی مثل تریستزای مرکبات می باشد. شته ساقه ها و برگ های جدید درختان مرکبات را آلوده می کند و علاوه بر آسیب به تغذیه، ناقل بسیار سریعی از ویروس تریستزای مرکبات است و در رنگ های مختلف خاکستری، زرد، قهوه ای، مشکی و قرمز و سبز دیده می شوند که از مهم ترین آنها موارد زیر را میتوان نام برد:

• شته سبز مرکبات
• شته سیاه مرکبات
• شته قهوه ای مرکبات

راه های کنترل و پیشگیری شته ها

• مبارزه بیولوژیک (دشمنان طبیعی: پارازیتوئیدها و شکارچی ها، لارو مگس خانواده سیرفیده، لارو بال توری ها، زنبورها)
• کنترل شیمیایی: در صورت مشاهده، سم پاشی با آفت کش انجام شود و در صورت نیاز دو هفته بعد تکرار شود. از سمومی مثل مالاتیون، کنفیدر و دیازینون می توانید استفاده کنید.

کنه ها

کنه مرکبات گونه های مختلفی دارند که در این مقاله به رایج ترین آنها اشاره می کنیم. کنه داراى قطعات دهانى برنده و مکنده است و در زمان تغذيه بافت گياه را پاره می کند و بعد از خارج شدن شیره آن را می مکند و باعث ریزش برگ و میوه می شوند. بسیاری از کنه ها در سطح برگ توليد تار می کنند که به آنها کنه هاى تار عنکبوتى می گویند. 

انواع کنه ها

• کنه قرمز مرکبات
• کنه مرکبات تگزاس
• کنه زنگ مرکبات
• کنه مخملی مرکبات

راه های کنترل و پیشگیری کنه ها

• کنترل بیولوژیکی
• قارچ کش زنیت و قارچ کش های گوگردی تا حدی آفت را کنترل می کنند
• کنترل شیمیایی با استفاده از سموم کنه کش مثل آبامکتین
• استفاده از سموم فسفره روغنی

تریپس ها

اسم علمی تریپس مرکبات Scritrothrips citri  است. از نظر شکل ظاهری زرد و نارنجی رنگ و کوچک و دارای بال حاشیه ای است و به سرشاخه هایی که دارای گل و میوه هستند و سلول های اپیدرم میوه حمله کرده و آنها را سوراخ می کند. در این حالت لکه های خاکستری یا نقره ای روی پوست ایجاد می شود.

راه های کنترل و پیشگیری شیمیایی

سمپاشی بلافاصله پس از گل­دهی با سمومی مثل استامی پراید، دی­کلرووس، مالاتیون

پروانه مینوز برگ مرکبات

اسم علمی پروانه مینوز برگ مرکبات Phyllocnistis citrela می باشد. پروانه مینوز در تمام طول سال در مناطق گرمسیر فعالیت می کند و تخم های خود را در زیر برگ و پارانشیم برگ قرار می دهد. رنگ بال های جلویی پروانه مینوز در انتها زرد و چند نوار سیاه دارد. علائم آن به صورت خطوط پیچیده در برگ و لوله شدن آن ظاهر می شود و در نهایت سبب ریزش برگ و در صورت حمله شدید مرگ درخت را به دنبال دارد.

راه های کنترل و پیشگیری پروانه مینوز مرکبات

• سمپاشی به محض دیدن آفت با کنفیدور و …
• زنبور پارازیتوئید شفیره آلوفیده

پروانه برگخوار مرکبات

اسم علمی پروانه Papilio demoleus می باشد. پروانه برگخوار مرکبات زمستان را به صورت شفیره روی درختان به سر برده و در بهار تبدیل به حشره کامل می شود. پروانه برگخوار مرکبات معمولا نیاز به کنترل ندارد. در صورت لزوم جمع آوری نهال ها و استفاده از سموم گوارشی موثر است.

نرم تنان مرکبات

حلزون ها از جمله نرم تنانی هستند که از آفات مرکبات به حساب می آیند و از بافت میوه های رسیده، برگ و تنه درختان تغذیه می کند. قسمت آسیب دیده به صورت نواحی مدور جویده شده در پوست پدیدار می شود. از جمله حلزون هایی که به مرکبات حمله می کنند می توان از حلزون قهوه ای مرکبات نام برد.

راه های کنترل و پیشگیری نرم تنان مرکبات

• شخم و تیلر زدن
• مبارزه بیولوژیک (مگس ها، کنه، سخت بالپوشان، نماتد، قارچ انگلی)

مگس میوه مدیترانه ای

اسم علمی مگس میوه مدیترانه ای Ceratitis capitata می باشد. مگس میوه مدیترانه ای آفت خطرناکی است که از میوه تغذیه می کند. این حشره در تمام فصول سال در مراحل مختلف رشدی است و در مناطق سرد به صورت شفیره زمستان گذرانی می کند. مگس میوه مدیترانه ای در بهار به شکل حشره کامل ظاهر می شود و با تغذیه از میوه باعث لهیدگی و تغییر رنگ میوه می شود.

راه های کنترل و پیشگیری مگس میوه مدیترانه ای

• ضدعفونی انبارهای میوه با گاز اتیلن دی بروماید یا نیتروژن تری کلراید به مدت 6 ساعت
• حشره کش دیپترکس هنگام رسیدن میوه ها
• طعمه پاشی
• کنترل زراعی و مکانیکی

پسيل آسيايي مركبات

اسم علمی این آفت  Diaphorina citri است. این آفت با تزريق بزاق سمي باعث بدشکلی و توقف رشد می شود. در اثر فعاليت آفت برگ ها پيچيده و با عسلك زياد پوشيده مي شوند. کنترل این آفت به وسیله تله زرد چسبنده انجام می شود. به دلیل این که شیوع آفت همزمان با شکوفه دهی است از سموم کم خطر شیمیایی زیر نظر کارشناس استفاده کنید.

جمع بندی

مبارزه با آفات گیاهی، برای جلوگیری از وقوع و یا کاهش میزان و شدت آفت می باشد که با استفاده از روش های مختلفی صورت می گیرد. جهت کنترل و مبارزه با یک آفت داشتن دانش کافی از علل وقوع و توسعه آن و همچنین استفاده از کود و سم معتبر مورد نیاز می باشد. برای تشخیص دقیق آفات و بیماری های درختان مرکبات می توانید از طریق شماره های 09105392010 و 09108622010 با کارشناسان فنی اگری راز در ارتباط باشید و به صورت رایگان در زمینه تشخیص آفات و بیماری های گیاهان و روش های درمان با آنها مشورت نمایید.

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ، راز رویش ها**

انواع آفات و بیماری خرما

مقدمه

آفات و بیماری های نخیلات یک تهدید بسیار جدی برای باغداران به حساب می آید. به همین منظور برای داشتن نخلی با کیفیت بسیار مهم است که شما در مورد گونه های مختلف آفات و بیماری های نخیلات به میزان کافی آگاهی داشته باشید. این مقاله  به شما کمک می کند تا با شایع ترین آفات نخیلات و بیماری های نخیلات، روش های مبارزه با بیماری ها و آفات نخیلات  بیشتر آشنا شوید. همچنین به منظور داشتن نخل با کیفیت و مبارزه با آفات بحث تغذیه نهال ها و جلوگیری از آفتاب سوختگی هم بسیار اهمیت دارد به همین منظور در این مقاله به بررسی مهمترین آفات نخیلات با تمرکز بر روی میوه خرما در ایران می پردازیم و راه های مبارزه با آن ها را برای شما شرح خواهیم داد. 

                                       

رایج ترین آفات نخیلات

درخت خرما در مناطق گرمسیر کشور ایران چون اهواز و دیگر شهر های جنوبی به خوبی رشد می کند و شاید تصور شما بر این باشد که نخیلات نیاز به مراقبت خاصی ندارد اما باید اشاره کرد که نخیلات نیز به منظور تولید میوه مرغوب نیاز به مراقبت دارند. علیرغم آنکه درخت خرما در مقایسه با بسیاری از گیاهان دیگر معمولاً مشکلات، بیماری یا آفات زیادی ندارد با این حال شناخت آفات و بیماری های نخیلات به شما کمک می کند هر ساله محصول بهتر و با کیفیت تری برداشت کنید. به منظور آشنایی شما با انواع آفات رایج بین درختان خرما به چند نمونه از این آفت ها و روش های مبارزه با آن ها اشاره می کنیم.

آفت سرخرطومی حنایی خرما

آفت سرخرطومی حنایی خرما(Rhynchophorus ferrugineus), یکی از خطرناک ترین آفات رایج درختان خرما  آفت سوسک سرخرطومی حنایی است . خسارت اصلی این آفت در مراحل لاروی به درختان وارد می شود. لاروها با نفوذ به تنه نخل، از دستجات آوندی، جوانة مرکزی، غلاف های تازه و لیفی نشده تغذیه و کانال هایی در جهات مختلف (بالا و پایین) در تنه ایجاد می کنند.

✅ برای کنترل این آفت باید از تلفیق روش ها استفاده شود. 1- اقدامات پیشگیرانه و قرنطینه ای 2- روش های زراعی 3- شکار انبوه آفت با استفاده از تله های فرمونی 4- کنترل شیمیایی

آفت کنه تار عنکبوتی خرما

آفت تار عنکبوتی(olygonychus afrasiaticus), از نخل‌ها تغذیه می‌کند به این صورت که، ابتدا  لکه‌های زرد رنگ روی  برگ ها ایجاد می کند و زمانی که آفت پیش روی می کند و تمام قسمت های برگ را میگیرد  برگ ها کم کم  تغییر  رنگ می دهند و آفت به صورت تارهایی روی سطح زیرین برگ ها را می پوشاند و این تارها باعث جذب گردوغبار به تار شده و دریافت نور و هوا را برای فتوسنتز در درخت مختل می کند. توصیه می شود .

✅ به منظور پیشگیری از شیوع این نوع آفت، نخل را با روغن باغبانی یا صابون حشره‌کش یا کنه‌کش ضد عفونی کنید همچنین این روش به شما کمک می کند تا آفت به دیگر نخل های سالم منتقل نشود.

زنجرک خرما

زنجرک خرما که با نام علمی (Ommatissus lybicus), شناخته می شود در گذشته بیشتر در کشور های مصر، عراق و لیبی مشاهده می شد ولی  همسو با واردات، گونه های مختلف بیماری به دیگر کشور ها نیز انتقال پیدا کرد. آفت زنجیرک خرما شامل دو نوع آفت نر و ماده می شود که هر کدام به لحاظ ظاهری با دیگری تفاوت دارد. فعالیت این آفت به گونه ای است که ابتدا حفره هایی زنجیره وار روی رگبرگ ها ایجاد می کند و بعد از خارج کردن خاک اره تخم خود را در آن فرو می کند. در این شرایط قسمت های آسیب دیده توسط این نوع آفت دیگر توانایی تولید شیره را ندارند و بافت مرده به حساب می آیند.

✅ برای کنترل این آفت باید از تلفیق روش ها استفاده شود. 1- اقدامات پیشگیرانه و قرنطینه ای 2- روش های زراعی 3- شکار انبوه آفت با استفاده از تله های فرمونی 4- کنترل شیمیایی

آفت سپردار سفید خرما

آفت سپردار سفید خرما(Parlatoria blanchardi), یکی از مخرب ترین آفات نخیلات، آفت سپردار سفید خرما می باشد و غالبا نخل های زینتی و جوان مورد حمله این نوع آفت قرار میگیرند. بیشترین قسمتی که با حمله این آفت آسیب می بیند برگ ها می باشد به طوری که ابتدا برگ ها زرد شده  سپس به طور تدریجی ضعیف شده و درخت شادابی خود را از دست می دهد.

✅ سمپاشی یکی از روش های موثر در کنترل آفت سپردار سفید است.

آفت سوسک کرگدنی

آفت سوسک کرگدنی (Oryctes elegans), بیشترین فعالیت را در قسمت تنه درخت دارد در واقع  این آفت با ایجاد سوراخ و منافذ روی تنه نخل ابتدا در این قسمت تخم ریزی می کند و  تغذیه خود را آغاز می کند. این نوع آفت فصل زمستان را به صورت لارو به سر می برد و با شروع فصل بهار فعالیت این آفت هم آغاز می شود و  جالب است بدانید که بافت های پوسیده درخت محل تجمع این نوع آفت نیست بلکه تنه سالم درخت را مورد هدف قرار می دهد و افزایش دما روند رشد این آفت را دو چندان می کند.

✅ از جمله روش های کنترل آن نیز، هرس به موقع و اصولی درختان و تغذیه مناسب با کود های مناسب است.

آفت شب پره هندی درخت خرما

آفت شب پره هندی (Plodia interpunctella) ، انبار خرما را مورد حمله قرار می دهد البته این امر تا حدود زیادی به شیوه ی نگهداری انبار شما بستگی دارد اگر محیط انبار مرطوب یا نمناک باشد آفت شب پره هندی به سرعت در این مکان تجمع کرده و ابتدا درون خرماهایی که لک یا زخم  دارند  نفوذ کرده  و بعد از سوراخ کردن  هسته خرما   شروع به تخم ریزی می کند.

✅ روش های موثر در کنترل این نوع آفت  ضدعفونی کردن انبار خرما است.

کرم میوه خوار خرما

کرم میوه خوار خرما(Lep. Cosmopterigidae), را با نام  تنک کننده میوه خرما می شناسند زیرا از میوه خرما تغذیه می کند. محل تجمع این نوع آفت میوه های نارسی است که پای درخت خرما ریخته می شوند.

✅ یکی از روش های بسیار موثر در کنترل آفت زنجیره خرما  جمع آوری میوه های کال از پای درختان خرما است.

کرم گرده خوار خرما

کرم گرده خوار (htjhArenipses sabella), یکی از آفت های رایج در بین درختان خرما است که امروزه بیشتر مناطقی که زیر کشت خرما هستند از  این آفت  به عنوان یک تهدید یاد می کنند. این آفت زمستان را به صورت لارو سپری می کند و با شروع فصل بهار و بیدار شدن درخت فعالیت خود را آغاز می کند به طوری که گل های خرما را مورد هدف قرار داده و از آن تغذیه می کند البته میوه های جوان نیز از دست این آفت در امان نیستند.

✅ بهترین زمان مقابله با این نوع آفت زمان تخم ریزی آن می باشد. تمام روش هایی که برای کنترل آفات درخت خرما به کار برده می شوند برای این نوع آفت نیز می تواند موثر باشد.

آفت سوسک چوبخوار

آفت سوسک چوبخوار (Melanophila picta) , چرخه زندگی آفت سوسک چوبخوار به سه مرحله تخم، لارو و شفیره تقسیم می شود . این آفت با شروع فصل بهار فعالیت خود را آغاز می کند و با هدف قرار دادن قسمت تنه درخت و تغذیه از آن در مراحل ابتدایی فعالیت خود،   منجر به ضعیف شدن تدریجی درخت خرما  شده  و کیفیت محصول را نیز کاهش خواهد داد.

✅ سمپاشی و هرس به موقع از روش های موثر در کنترل این نوع آفت می باشد اگرچه توصیه می شود این نوع آفت در مرحله تخم ریزی مهار شود.

آفت کنه گرد آلود خرما

خرما خارک در مناطق جنوبی ایران در تابستان های گرم زمانی که میوه خرما خارک است مورد حمله قرار میدهد و از تمام قسمتهای درخت تغذیه کرده و از بازار پسندی میوه کاسته میشود و خوشه ها حایت گرد و غبار به خود میگیرند که به آن کنه تار عنکبوتی نیز میگویند که اطلاعات کامل در قسمت های بالایی آماده است.

رایج ترین بیماری های نخیلات

در بین نخیلات علاوه بر آفات بسیار خطرناک،  بیماری های قارچی و فیزیولوژیک هم مشاهده می شود که چنانچه به مرحله کنترل نرسد آسیب و خسارت شدید وارد میکند. به همین منظور باغداران باید به اهمیت کسب آگاهی های لازم در زمینه  آفات و بیماری های  نخیلات توجه داشته باشند تا هر ساله محصول با کیفیت و پر بازدهی برداشت کنند. به منظور آشنایی هر چه بیشتر با این بیماری ها در ادامه این مقاله چند نمونه از رایج ترین بیماری های نخیلات  را برای شما شرح می دهیم:

 بیماری پوسیدگی گل آذین درخت خرما

عامل بیماری پوسیدگی گل آذین درخت خرما.Mauginiella scattae Cav از راسته Moniliales و رده قارچهای ناقص است .بیماری پوسیدگی گل آذین یا خامج خرما, که یکی از رایج ترین بیماری های نخیلات است. نخلستان ها بیشتر در فصول گرم سال در معرض این نوع بیماری قرار میگیرند. از جمله علائم بیماری پوسیدگی گل آذین, سوختگی برگ ها است و زمانی که بیماری پیش روی کرد جوانه ها را نیز درگیر کرده  و رشد طبیعی نخل با مشکل مواجه خواهد شد.

✅ از جمله روش های مبارزه با بیماری گل آذین استفاده از قارچ کش می باشد.

عارضه آفتاب سوختگی میوه خرما

آفتاب سوختگی زمانی اتفاق می افتد که  دما به شدت  بالا  و بیش از تحمل نخل باشد. این موضوع منجر می شود تا میوه  دچار سوختگی شده و کیفیت خود را به عنوان میوه تازه از دست بدهد.

✅ برخی از باغداران در بخش هایی از روز سایه بان هایی را به منظور جلوگیری از تابش نور خورشید تعبیه می کنند که می تواند موثر باشد و استفاده از کودهای مناسب زیر نظر کارشناسان مجرب .

?? ?? ?? ??

برای مشاهده اطلاعات بیستر در رابطه با موضوع آفتاب سوختگی کلیک کنید.

عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه درخت خرما

پژمردگی و خشکیدگی خوشه درخت خرما ابتدا برگ های قدیمی تر را مورد هدف قرار داده سپس به دنبال جوانه های جدید تر می رود. ساقه های درخت خرما زمانی که درگیر بیماری پژمردگی می شوند  توان خود را برای نگهداشتن میوه ها از دست می دهند و این امر موجب می شود تا میوه ها زودتر از موعد مشخص دچار ریزش شوند.  در کل نوع فعالیت این بیماری به گونه ای است که ابتدا نخل های مسن تر را مورد حمله قرار داده  و تا جایی پیش می رود که کل تاج درخت از بین می رود. جالب است بدانید آلودگی در زمان گرده افشانی به راحتی قابل انتقال است .

✅ بهترین راه مبارزه استفاده از ارقام مقاوم ، از بین بردن بافت های آلوده، هرس کردن و ضدعفونی کردن محل هرس و نیز ابزار های هرس می باشد.

بلایت یا سوختگی برگ درخت خرما

یکی از عفونت های رایج در بین درختان خرما عفونت لکه  برگی یا بلایت می باشد. این نوع بیماری در بین بیماری های نخیلات از همه بیشتر شایع است و از طریق انواع قارچ ها و برخی از باکتری ها  بسیاری از نخیلات را درگیر می کند. روشی که آفت بلایت در پیش میگیرد به این صورت است که در ابتدا دایره های کوچکی به شکل لکه هایی قهوه ای رنگ روی برگ ایجاد می کند که  در مراحل مختلف رشد اندازه آنها تغییر می کند. شایع ترین دلیل  ایجاد  بیماری بلایت، خیس شدن شاخ و برگ درختان خرما در زمان آبیاری است همچنین کمبود مواد مغذی نیز می تواند تاثیر گذار باشد در این شرایط شما می توانید  از کودهای  مخصوص نخل خرما استفاده کنید. البته استفاده از اسپری قارچ کش نیز در کنترل بیماری بلایت موثر است.

بیماری پوسیدگی قبل از برداشت خرما

یکی دیگر از بیماری های نخیلات بیماری  پوسیدگی خرما است و همان طور که از نامش مشخص است به ترک های ایجاد شده روی پوست میوه خرما می گویند. این بیماری توسط یک نوع  قارچ به نام  Aspergillus ایجاد می شود که به دو صورت خود را نشان می دهد به گونه ای که  ابتدا لکه هایی کوچک روی پوست ایجاد می کند و متناسب با رشد و رسیدگی میوه لکه ها نیز بزرگ تر شده و سطح میوه را دربر میگیرد. از پیامدهای منفی این بیماری این است که از کیفیت نهایی محصول کم می کند.

✅ هرس به موقع، استفاده از پوشش جهت حفاظت از باران و سمپاشی از جمله روش های کنترل این بیماری می باشد.

بیماری زگیل سیاه خرما

رطوبت هوا منجر به بیماری زگیل سیاه خرما می شود و کشور های به شدت گرم  بیشتر مستعد ظهور این بیماری هستند. عامل این بیماری یک نوع قارچ با نامGraphiola phoenicis است. این نوع بیماری  تاثیر خود را روی کیفیت محصول می گذارد.

✅ به منظور جلوگیری از  بیماری زگیل سیاه خرما  بهتر است هرس درختان به موقع انجام گیرد و شاخ و برگ اضافی نیز بعد از هرس  سوزانده شود البته کاهش رطوبت باغ نیز در درمان این بیماری موثر است.

بیماری لکه برگی

بیماری لکه برگی نوعی از بیماری های درخت خرما می باشد و در انواع نخیلات دیده می‌شود. عامل ایجاد کننده این بیماری یک قارچ بنام  Sylindrocladiom sp یا Calonectria sp می باشد و در اثر آبیاری زیاد بر روی ساقه‌های گیاهان چوبی و زینتی ونیز محصولات باغی کشاورزی ایجاد می شود. کالونکتریا می تواند باعث مرگ گیاهچه و نهال‌های نخل شود، شروع این بیماری از یک نقطه قهوه‌ای رنگ روی برگ آغاز می شود، همسو با پیشرفت بیماری، نقاط قهوه ای رنگ روی برگ بزرگ تر و پراکنده تر می شوند. جالب است بدانید در واقع علت اصلی بروز این بیماری در نخل ها کمبود مواد غذایی بوده به این صورت که کمبود پتاسیم در برگ های مسن و کمبود منیزیم در برگ های جدید سبب ایجاد لکه های برگی می شود و کم کم به این بیماری قارچی تبدیل می شود.

✅ جهت پیشگیری از این بیماری باید از کودهای با پتاسیم و منیزیم بالا استفاده شود و به منظور درمان آن  باید ابتدا بافت آلوده برگ حذف گردد و سپس از قارچ کش های wp استفاده کرد.

توصیه کودی

توصیه ما برای کنترل بیماری های قارچی و باکتریایی بعد از رعایت اقدامات زراعی, مکانیکی و … به صورت تلفیقی استفاده از محصولاتی که خاصیت سمی و کودی دارند برای تولید محصولی سالمتر و با کیفیت تر ضمن کنترل بیماری ها می باشد.

✅ از جمله محصولات پیشنهادی کود سمی به نام فسفیت پتاسیم می باشد

---

پیشنهاد اگری راز

---

نتیجه گیری

به عنوان نکته پایانی باید اشاره کرد عموماً حشرات، آفات و بیماری های نخیلات  به درختان ضعیف حمله می کنند. نخل های سالم در برابر آفات و بیماری های نخیلات مقاوم هستند. بنابراین بهتر است حشرات ، آفات و  بیماری های نخیلات  را در مراحل اولیه و قبل از غلبه  بیماری مهار کرد زیرا این اقدام از خسارت های احتمالی جلوگیری می کند و همچنین موجب آلوده شدن دیگر نخل ها نیز نخواهد شد.

منابع

• https://www.fao.org/3/y4360e/y4360e0g.htm
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

آفت و بیماری های گوجه فرنگی

آفات و بیماری‌ های گوجه فرنگی می‌ توانند اثرات مخرب و منفی زیادی بر روی بوته‌ های گوجه فرنگی داشته باشند؛ از همین رو اگر آفات گوجه فرنگی به موقع شناسایی نشده و از بین نروند، به اقتصاد و محصولات کشاورزی خسارات زیادی وارد خواهند کرد. در همین راستا قصد داریم در این مقاله، در خصوص برخی از انواع مهم آفات و بیماری‌ های گوجه فرنگی صحبت کرده و روش‌ های مقابله و کنترل آنان را بیان کنیم. همچنین در این مقاله به بررسی برنامه کوددهی گوجه فرنگی نیز می پردازیم.

آشنایی با آفات گوجه فرنگی

در ادامه برخی از آفات گیاه گوجه فرنگی که موجب آسیب رساندن به محصولات می‌ شوند را بررسی می نماییم. توصیه می شود که قبل از درگیری گیاه با آفات گوجه فرنگی، با استفاده از آمینو اسید در گیاهان و سولفات پتاسیم پودری گیاهان خود را در مقابل آفات و بیماری های گوجه فرنگی مقاوم کنید.

کرم میوه‌ خوار گوجه‌ فرنگی

کرم میوه خوار گوجه فرنگی Huberarmigera(Heliothis)Helicoverpa از مهمترین آفات گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum) در جهان و ایران می باشد. کرم میوه خوار گوجه فرنگی یکی از آفات گوجه فرنگی فضای باز است که اغلب به میوه و گل‌ های گوجه فرنگی حمله می‌ کند. این آفت از لحاظ ظاهری، دارای رنگ قهوه‌ای است و کیفیت محصول گوجه را کاهش می دهد.
✅مدیریت : برای شکار کامل حشرات و کاهش جمعیت آفت می توانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی استفاده کنید. هم چنین می توانید با تماس با کارشناسان فنی اگری راز از مشاوره رایگان برای انتخاب سم مناسب استفاده نمایید.

کرم برگ‌ خوار گوجه‌ فرنگی

کرم های برگ خوار گوجه فرنگی (Spodoptera litura) دارای رنگ قهوه ای هستند و همانطور که از نام آنها مشخص است، این نوع از آفات بیشتر به برگ‌ های بوته گوجه فرنگی آسیب می رساند و کم‌کم باعث خشک شدن بوته و به خصوص برگ‌ های نزدیک به سطح خاک می شوند.

✅ مدیریت : برای شکار حشرات کامل و کاهش جمعیت آفت می توانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی و سموم کشاورزی مناسب استفاده کنید.

شب‌ پره مینوز گوجه‌ فرنگی

شب پره مینوز گوجه فرنگی Tuta absoluta (Meyrick) را اغلب در گلخانه‌ ها مشاهده می‌ نمایید. در ظاهر، شما دانه‌ های ریز که همان تخم‌ های شب‌ پره هستند را بر روی ساقه و میوه می‌ بینید که در صورت مقابله نکردن با آن، کم‌کم زیاد شده و گیاه به صورت کامل از بین می‌ رود.

✅مدیریت: برای مبارزه با این شب‌ پره‌ ها، لازم است تا از تله‌ های نوری یا حشره کش‌ هایی که زیر نظر کارشناس توصیه شده استفاده گردد.

کرم‌های طوقه‌بُر

کرم طوقه بر Agrotis ipsilon Rotten -Agrotis exclamationis L ظاهری بسیار شبیه به سوسک دارد. هدف اصلی این کرم‌ها، آسیب زدن به ریشه است که در نهایت باعث از بین رفتن گیاه و خشک شدن آن می‌شوند. جالب است بدانید این کرم‌ها اغلب در تاریکی فعالیت می‌کنند.
✅مدیریت: برای شکار حشرات و کاهش جمعیت آفت می توانید از فرمون جنسی همراه با تله تخصصی و سموم انتخابی استفاده کنید. البته با بهینه سازی دمای محیط و رطوبت خاک، می‌توان از رشد کرم‌های مذکور جلوگیری کرد.

مگس مینوز

دو گونه مهم از مگس های مینوز برگ به نام های ‭Liriomyza sativae‬و ‭ L. trifolii ‬از آفات گوجه فرنگی گلخانه ای هستند. این مگس‌ها به برگ گیاه گوجه فرنگی حمله می‌ کنند و باعث سوراخ شدن و گاها پیچ خوردن آن می‌ شوند. از لحاظ ظاهری این مگس‌ ها شبیه مگس‌ های معمولی هستند؛ اما بال‌ های آنان بسیار کشیده‌ تر و به رنگ سیاه است. برای اینکه بتوان از گیاه در برابر این مگس‌ ها محافظت کرد، می‌ توان از آفت‌ های مخصوص شب‌ پره‌ ها استفاده نمود.

✅مدیریت : برای مبارزه با مگس مینوز، توصیه می‌ شود در هنگام کشت دقت کنید که نشاء سالم و عاری از آفت باشد و در مرحله بعدی از حشره کش های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده شود.

مگس سفید

گیاه گوجه فرنگی یک میزبان عالی برای مگس سفید (Silverleaf whitefly) است. بسیاری از متخصصان کشاورزی مگس سفید را عامل بسیاری از بیماری‌ های گیاه می‌ دانند. چنانچه در زمان مناسب با این مگس ها مقابله نگردد، می‌ توانند به محصولات خسارت زیادی وارد کنند.
✅مدیریت: برای مبارزه با مگس سفید، توصیه می‌ شود حتما از سموم اختصاصی استفاده کنید.

کنه‌ ها

کنه یکی از مهم ترین آفات گوجه فرنگی است. کنه‌ ها از ساقه گوجه فرنگی و شیره‌ موجود در آن استفاده می‌ کنند. متاسفانه کنه‌ ها می‌ توانند به محصولات گوجه فرنگی آسیب جدی وارد کنند. اگر در زمان مناسب به کنه‌ ها رسیدگی نشود، باعث می‌ شوند تا برگ های گیاه سوراخ شوند. دو گروه از کنه ها شامل کنه تارتن (دونقطه ای) و کنه حنایی در گوجه فرنگی مهم و خسارت زا هستند.

✅مدیریت: برای مقابله با کنه توصیه می‌ شود که از سموم کنه کش استفاده شود و عامل اصلی طغیان کنه برطرف گردد. البته لازم است این سم به صورت دوره‌ ای در زمان رشد گیاه به آن اضافه شود.

تریپس گوجه‌ فرنگی

از لحاظ ظاهری، تریپس گوجه‌ فرنگی (Haplothrips Tritici) حشرات قهوه‌ ای رنگی هستند که شکل سوزنی دارند. این آفات در بوته‌ های گوجه فرنگی به وفور مشاهده می شود؛ زیرا این آفت در دسته آفت‌ های رایج گوجه فرنگی قرار می گیرد. علائم آلوده شدن گوجه فرنگی به این آفت، بسیار شبیه به کمبود پتاسیم است.
✅مدیریت : متاسفانه تریپس‌ ها در برابر بسیاری از سموم فعلی مقاوم هستند؛ به همین دلیل استفاده از حشرات شکارگر می تواند گزینه‌ مناسبی برای مقابله با آن‌ ها باشد. البته اگر از سموم تماسی نیز بهره ببرید، تاثیر مثبتی بر روی کنترل این آفت مشاهده خواهید کرد.

آشنایی با بیماری های گوجه فرنگی

بیماری‌ های گوجه فرنگی عموما باعث می‌ شوند میزان باروری گیاه گوجه فرنگی تا حد زیادی کاهش یابد. از همین رو توصیه می‌ شود تا کشاورزان و باغداران به خوبی با بیماری‌ های گوجه فرنگی آشنایی داشته باشند تا سریعا در جهت برطرف کردن مشکل اقدام کنند.

لکه موجی (بلایت زودرس) گوجه فرنگی

عامل بیماری گیاهی لکه موجی گوجه فرنگی قارچ Alternaria Solani است. این بیماری اغلب در گوجه فرنگی و فلفل دیده می‌ شود. عامل این بیماری یک نوع قارچ است که باعث خشک شدن و سوختگی برگ گیاهان می‌ گردد. از علائم این بیماری می‌ توان به لکه‌ های سیاه و قهوه‌ ای ایجاد شده بر روی ساقه و برگ گیاه اشاره کرد. برای مقابله با این بیماری می توان از بذر سالم استفاده کرد و قبل از کاشت، زمین را به صورت عمیق شخم زد.

پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی

پژمردگی فوزاریوم (Fusarium Wilt) توسط قارچ فوزاریوم اکسیسپریوم اف. اس پی. لیکوپرسیسی (Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici) ایجاد می‌ شود. یکی دیگر از انواع بیماری‌ های گوجه فرنگی، پژمردگی فوزاریومی است. عامل به وجود آورنده این نوع بیماری نوعی قارچ است و چنانچه زمین را آلوده کند، اثرات آن تا چندین سال قابل مشاهده است. اگر خاک شما اسیدی یا شنی باشد، اغلب شرایط مساعد را برای رشد این قارچ ها فراهم می کند. از جمله علائم این بیماری، می‌ توان به زرد شدن برگ‌ های پایینی گیاه اشاره کرد که کم‌کم کل ساقه را نیز درگیر می‌ کند.

✅ برای پیشگیری از رشد این قارچ توصیه می‌ شود که زمین توسط گوگرد ضدعفونی شده و رطوبت و دمای خاک مکررا مورد بررسی قرار گیرد.

خال سیاه گوجه فرنگی

خال سیاه که اغلب بر روی برگ یا میوه گوجه فرنگی مشاهده می‌ شود، از دیگر بیماری‌ های گوجه فرنگی است که عامل ایجاد کننده آن نوعی قارچ است. این قارچ اغلب در محیط‌ های مرطوب و گرم رشد می‌ کند.

عامل بیماری آنتراکنوز، پوسیدگی میوه، خال سیاه گوجه فرنگی Anthracnose fruit (Ripe rot)of tomato قارچ Colletotrichum coccodes (Wallr) Hughes می باشد. چندین گونه از جنس Colletotrichum شامل  Colletotrichum coccodes (Wallr) Hughes، C. dematium، c. gloeosporioides  به عنوان عامل بیماری گزارش گردیده که علایم آنتراکنوز را ایجاد می کند؛ ولی گونه C. coccodes مهم ترین عامل بوده و این گونه را در ایران بیماری خال سیاه گوجه فرنگی می دانند.

✅ برای اینکه بتوان این بیماری را کنترل کرد، توصیه می‌ شود از بذرهای سالم استفاده شود و علف‌ های هرز اطراف گیاه را نیز از بین برد.

شانکر باکتریایی گوجه فرنگی

عامل بيماری شانکر باكتریایی گوجه فرنگی، Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis، باكتری گرم مثبت، غيرمتحرک و هوازی اجباری است. این بیماری نیز یکی از موارد مهمی است که می تواند بوته گوجه فرنگی را درگیر کرده و باعث ضعف ساقه شود. معمولا شانکرها به شکل بیضی هستند و حالت شیره مانند دارند.

✅ اگر می‌ خواهید با این بیماری مقابله کنید، لازم است شاخه‌ های درگیر را سریعا هرس نمایید. البته با آبیاری منظم، مراقبت از پوست ساقه و ضدعفونی کردن گیاهان، می‌ توان عامل بیماری را از بین برد.

سفیدک سطحی گوجه فرنگی

سفیدک سطحی گوجه فرنگی (leveillula taurica) از طریق نوعی عامل قارچی منتقل می‌ شود. اگر هوا بسیار خشک و گرم باشد، این قارچ به سرعت پیشروی می‌ کند. از علائم این بیماری می‌ توان به نقاط سفید و آهکی بر روی برگ و سایر بخش‌ های گیاه اشاره کرد.

✅ برای از بین بردن عامل این بیماری، می‌ توان از قارچ کش‌ های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده نمود.

آنتراکنوز گوجه فرنگی

عامل بیماری آنتراکنوز گوجه فرنگی  Colletotrichum spp می باشد و علائم بیماری به صورت لکه های مدور با هاله ای قهوه ای در سطح برگ و میوه ظاهر می شود. این بیماری از طریق بذر و میوه های آلوده انتشار می یابد. مراحل حاد بیماری گلدهی، میوه دهی و پس از برداشت است.

✅ برای از بین بردن عامل این بیماری، می‌ توان از قارچ کش‌ های توصیه شده زیر نظر کارشناس استفاده کرد.

برنامه کوددهی گوجه فرنگی

گوجه فرنگی برای تولید میوه به عناصر غذایی به خصوص کلسیم، پتاسیم و ازت نیاز دارد. در صورت عدم تأمین این عناصر غذایی بوته های گوجه فرنگی ضعیف شده و کیفیت محصول کاهش می یابد. گوجه فرنگی برای ریشه زایی، گلدهی و تولید میوه به فسفر و برای تولید برگ و شاخه به عنصر نیتروژن نیاز دارد. مصرف بیش از اندازه این عناصر و یا کمبود آنها در محیط رشد گیاه سبب رشد نامناسب گیاه و در نتیجه کاهش کیفیت و راندمان تولید می گردد.
مراحل تولید گوجه فرنگی در مزرعه شامل هفت مرحله می باشد. جالب است بدانید نیاز کودی گوجه فرنگی در هر یک از این مراحل یکسان نیست.

---

---

جمع‌ بندی

در این مقاله برخی از مهمترین آفات و بیماری های گوجه فرنگی معرفی شدند. به صورت کلی، بهترین راه محافظت از محصولات گوجه فرنگی، کاشت بذر سالم و اصلاح شده، بررسی دوره‌ ای خاک و رطوبت محیط و استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مناسب می باشد.

منابع

• national center for biotechnology information
• Be On The Lookout For Damaging Diseases Of Tomatoes 

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

فروشگاه کشاورزی شیراز / فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز / فروشگاه اینترنتی کشاورزی اگری راز