گیاهان تله و انواع آن

مقدمه

تله گیاهی یک شیوه‌ی جدید و تازه کشف شده در کشاورزی نیست، اما این متد هر روز در حال گسترش و پیشرفت است. بخصوص اگر در هنگام استفاده از گیاهان تله دقت و بررسی کامل به خرج دهید؛ به خوبی می‌توانید آفات مهمی را که منجر به وارد آمدن خسارت کشاورزی به شما می‌شوند کاهش داده، سلامت محصول خود را به حداکثر میزان ممکن برسانید.

گیاه تله چیست؟

گیاه تله (Trap Crop) که از آن با عنوان sacrificial crop یا گیاه قربانی نیز یافت می‌شود، گیاهی‌ست که با جذب آفات به سوی خود، آن‌ها را از گیاه اصلی زمین یا باغ شما دور می‌کند.

در اصل گیاهان تله حکم میزبانی را دارند که با منحرف کردن آفات مزاحم از محصول اصلی، یک لایه‌ی پوششی بیشتر برای محافظت از گیاه محسوب می‌شوند. یکی از نکاتی که در رابطه با گیاهان تله باید مورد ملاحظه قرار بگیرد، این است که گیاهان تله بسته به شرایط می‌توانند مورد برداشت قرار بگیرند، یا اصلا قابل برداشت نباشند.

مزایای استفاده از گیاهان تله

مزایای استفاده از گیاهان تله : شما از طریق استفاده از گیاهان تله، می‌توانید جلوی استفاده‌ی گسترده از آفت‌کش‌ها را بگیرید. از سویی دقت داشته باشید که بهره‌گیری بیش از حد از آفت‌کش‌ها، موجب ایمنی آفات در برابر این سموم می‌شود. حتی ممکن است آفت‌کش‌های شما تاثیر چندانی بر روی کنترل آفات نگذارد. استفاده از گیاه تله یکی از بهترین راه‌های مدیریت تکمیلی آفات یا (Integrated Pest Management – IPM) است؛ که می‌تواند میزان آفات شما را به حد قابل کنترلی برساند، از تاثیرات سوء استفاده از آفت‌کش‌های بسیار بر محصول اصلی می‌کاهد، تا حد زیادی موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های کشاورز می‌شود و علاوه بر این‌که یک لایه‌ی پوششی محافظ برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب به محصول اصلی ایجاد می‌نماید، دشمنان اصلی گیاه را نیز از آن دور نگه می‌دارد.

یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از گیاهان تله، این است که مکمل برنامه‌ی نظارت بر آفات شما خواهد بود و چه بسا در پایان، با برداشت محصول این گیاهان بتوانید سود محصول خود را بالاتر ببرید.

انواع گیاهان تله و روش استفاده از تله برای اطراف مزرعه و باغ

معمولا در هنگام انتخاب گیاهان تله، می‌بایست به عوامل متعددی از جمله نوع آفت، نوع محصول اصلی، ویژگی‌های رفتاری آفت، میزان فاصله‌ی ردیف گیاه تله‌ی کاشته‌شده و… دقت کنید. هرگز فراموش نکنید که این آفات بالغ ماده هستند که تصمیم می‌گیرند چه گیاهی را برای تخم‌گذاری انتخاب کنند؛ پس به رفتارهای این آفات دقت بیشتری نمایید. (معمولا پیشنهاد می‌شود که ردیف گیاه تله، حدود 8 الی 12 فوت با ردیف گیاه اصلی فاصله داشته باشد؛ منتهی این فاصله نباید زیاد گردد.)

در گام اول، رنگ، بو و شکل گیاهان تله از جمله مواردی هستند؛ که باید به آن‌ها دقت نمایید. این ویژگی‌ها از فاصله‌ی دور آفت را به خود جذب می‌کنند و جلوی انحراف آن‌ها به سوی گیاه اصلی را می‌گیرند.این در حالی‌ست که بافت، ترکیبات شیمیایی و مواد مغذی که توسط گیاه تله در دسترس آفت قرار می‌گیرد را نیز می‌بایست مورد ملاحظه قرار داد.

نحوه‌ی کاشت گیاهان تله‌ای 

نحوه استفاده از گیاه تله به این صورت باید باشد که دور تا دور گیاه اصلی کاشته شود. مقیاس به کار رفته، فاصله‌ی ردیف گیاه تله‌ای تا گیاه اصلی و تعداد ردیف‌هایی که برای کاشت گیاهان تله به آن نیاز دارید، از جمله ملاحظاتی‌ست که می‌بایست بر اساس نوع گیاه تله و نوع آفات انتخاب گردند. اما یک اصل را هرگز از یاد نبرید! بهتر است گیاه تله‌ای را انتخاب نمایید که رشدی سریع‌تر از محصول اصلی دارند و آن را زودتر از محصول اصلی، دور تا دور زمین بکارید. (مثلا دو هفته زودتر) سپس به سراغ کشت گیاه اصلی بروید.

به عنوان مثال، اگر گیاه اصلی ما خیار، هندوانه یا طالبی باشد؛ شما می‌توانید در سه ردیف و چهار سوی گیاه اصلی خود، کدو بکارید. کدو می‌تواند تا حدود 66 درصد از سوسک‌های خیار را از محصول اصلی، به سوی خود جذب نموده، 99 درصد از ساس کدوییان را نیز از خیار دفع نماید.

می‌توانید گیاهان تله را در چند ردیف، در وسط زمین کشاورزی بکارید. (مثلا کاشتن سه ردیف یونجه در وسط زمین پنبه یا توت‌فرنگی)

لایه‌بندی گیاهان تله بستگی به نوع آفات شما و رفتارسنجی آنان دارد. مثلا برخی از آفات از اطراف به گیاه حمله می‌کنند. بنابراین نیاز است گیاه تله دور تا دور زمین شما کشیده شود. برخی از آفات تاثیر شدیدتری دارند؛ پس ایجاب می‌کند که چند لایه درون زمین شما نیز از گیاه تله استفاده شود. معمولا کشاورزان تا حداکثر 20 درصد از زمین یا باغ خود را به کاشت گیاه تله اختصاص می‌دهند. گاهی در باغ یا زمین شما نیاز است از چند گیاه تله به طور همزمان استفاده شود؛ تا آفات مختلف را به خود جلب نمایند.

سایر تکنیک‌های تله کشاورزی

سایر تله‌هایی که می‌توانید برای زمین خود به کار بندید؛ شامل چسب آکواریوم، قرص فستوکسین، خمیر سمی زئوزران و استفاده از سنجاقک آفت کش یا تله نوری در زمین شالی می‌شود.

بعضی از گیاهان مانند رز دارای جذابیت زیادی برای آفاتی مثل کنه ،نظیر انواع رُز دارای جذابیت بیشتری برای کنه ها ، گل ژربرا جذابیت زیاد برای مگس سفید و گل سینرر جذابیت بیشتر برای شته دارند پس میتوان آنها را برای به دام انداختن آفات استفاده کنیم .

تله فرمونی جهت کنترل آفت کرم خوشه‌خوار انگور

این پروانه که طول بدن آن به حدود 6 میلی‌متر می‌رسد، بال‌های باز 12 میلی‌متری و قهوه‌ای رنگ دارد. این پروانه مخصوصا تاثیر مستقیمی بر روی انگور کشت آبی داشته می‌گذارند و تاثیر آن بر انگورهای کشت دیم کم‌تر است.

روش‌های مبارزه با این کرم شامل این موارد می‌شود: 1. باغ را به صورت ردیفی، بر روی داربستی موازی احداث نمایید؛ 2. از تله‌ی فرمونی بر روی موهایی استفاده کنید که تراکم بالایی ندارند؛ 3. هر ساله موها را هرس نمایید؛ 4. عف‌های هرز را سوزانده و در فصل پاییز حتما برگ‌های خشک را جمع کنید؛ 5. یخ‌آب زمستانه و شخم عمیق هم می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.

نکاتی در رابطه با گیاهان تله

• گیاه تله باید بیشترین جذابیت را برای آفت داشته باشد، که جذب گیاه اصلی نشود.
• معمولا گیاه اصلی و گیاه تله را از می‌توان از یک خانواده یا از گونه‌های مختلف انتخاب کرد.
• ذرت خوشه‌ای یکی از بهترین انواع گیاه تله‌ای‌ست، که مثلا می‌توان برای زمین گوجه به کار برد.
• از گیاهان تله‌ای استفاده کنید که معمولا توده انبوهی دارند، یا برگ‌های بزرگ! مانند یونجه، کدو، یا انواع گل‌ها
• گیاهان تله باید به گونه‌ای انتخاب شوند که حداقل یک یا دو نوع آفت را از گیاه اصلی دور نمایند.

پیشنهاد اگری راز

جمع بندی

در نتیجه گیاهان تله یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از منحرف کردن آفات، از گیاهان اصلی هستند. اما دقت داشته باشید که این روش همیشه تمام آفات را از بین نمی‌برد. بلکه یک روش مکمل برای کنترل آفات است؛ که در اکثر مواقع به شما فرصت کافی برای ریشه‌کن کردن آفات را می‌دهد. شما می‌توانید آفت‌کش‌هایی مانند دایپل، نودور، M-pede، پیگانیک و پیرلین را به همراه گیاهان تله استفاده نمایید. طبق پیشنهاد اگری‌راز، تناوب کشاورزی، کاشتن گل‌ و استفاده از روش‌های مختلف مبارزه با آفات، برای کنترل آفات و کاهش خسارت‌ها گزینه‌های مناسبی هستند.

منابع

• https://en.wikipedia.org/wiki/Pheromone
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D9%86

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**