امروزه استفاده از مواد طبیعی و ارگانیک بسیار مورد توجه مردم قرار گرفته است. از این رو کشت سبزیجات نه تنها موجب رفع نیاز های روزمره ما می شود بلکه آرامش بسیاری نیز را به ما می دهد. برخی از سبزیجات هم قابل کشت در باغ و هم در گلدان ها و باغچه در منزل که در این مقاله به مطالعه آن ها می پردازیم.

ترفند کاشت سبزیجات

در زمان کاشت سبزیجات باید به نکات بسیار مهمی توجه داشت. این نکات شامل نوع خاک، شرایط نوری و آب و هوایی، منطقه کشت، زمان کشت و نوع بذر انتخاب شده است. هر کدام از این مراحل می تواند در کیفیت و میزان رشد سبزی کشت شده متفاوت باشد.

نوع خاک برای کشت سبزیجات

خاک بستر اصلی گیاه است و باید درای یک سری ویژگی ها باشد. در واقع خاک مناسب جهت کاشت سبزیجات، باید غنی از مواد مغذی و دارای زهکشی مناسبی باشد. می توان قبل از کاشت بذر یا نشا، خاک را با کمپوست یا کود های آلی مخلوط کنید و اگری می خواهید در گلدان بگارید می توانید خاک های آماده و غنی را تهیه کنید و سپس بذر مورد نظر را در آن بکارید.

میزان شرایط نور برای کشت سبزیجات

دریافت نور بسیار در کشت و پرور سبزیجات مهم است و اغلب آن ها برای رشد، نیازمند به دریافت نور کامل خورشید دارند (حداقل 6 تا 8 ساعت در روز نور خورشید داشته باشند). از این رو کاشت آن ها در مناطقی که قسمت سایه انداز آن بسیار زیاد است، توصیه نمی شود.

نوع شرایط آب و هوای منطقه برای کشت سبزیجات

زمان کاشت سبزیجات با توجه به نوع سبزی و شرایط آب و هوایی مختلف است. سبزیجات همانند سایر محصولات در کشاورزی با هر آب و هوایی سازگار نیست و باید با توجه به شرایط هر نوع سبزی، زمین مناسب را انتخاب نمود. با توجه به این موارد سبزیجات در 2 فصل است که بازدهی خوبی دارند و کشت می شود که شامل کاشت سبزیجات در فصل سرد و کاشت سبزیجات در فصل گرم است که به آن می پردازیم.

سبزیجات قابل کاشت در فصل سرد

شناخت این نوع سبزی ها برای کشت آن ها در فصل سرد بسیار مهم است. بیشتر سبزی های فصل سرد نسبت به سرما مقاوم هستند و بهترین زمان برای کاشت سبزیجات در فصل سرد و یا پاییز معمولاً از اواسط شهریور تا اواخر مهر می باشد. البته زمان کاشت سبزی خوردن در پاییز بسته به منطقه جغرافیایی و شرایط آب و هوایی می‌تواند متفاوت باشد. این سبزیجات شامل اسفناج، نخود فرنگي، اغلب کلم ها، باقلا، شلغم، سیر و پیاز، سبزی تره، جعفری، هویج، خردل، شوید، شنبلیله، کاهو، بادمجان، تربچه و شاهی است.

سبزیجات قابل کاشت در فصل گرم

این سبزیجات در هوای گرم رشد بهتری دارند و دانه‌ها تنها در شرایط گرم بودن خاک جوانه زنی بهتری دارند. این نمونه از بذرها نباید زود کشت شوند، چرا که امکان سرمازدگی در آن ها بالا می رود. سبزیجات فصل گرم معمولا دارای میوه هستند که بخش خوراکی آن ها است و می توان آن ها را برای مصرف در ماه های بعد ذخیره کرد. محصولاتی مانند لوبیا، سیب زمینی، ذرت، خربزه، خیار، خربزه، گوجه فرنگی وفلفل باید در اواخر بهار کشت می شوند که برخی از آن ها همچون خیار نیز در برخی مناطق کشت زمستانه می شوند.

منطقه کشت سبزیجات

یک نکته بسیار مهم در منطقه کشت سبزیجات این است که کشت و کار سبزیجات، چه به صورت کشت بهاره و چه به صورت کشت پاییزه با توجه به نوع منطقه و اینکه کشت در گلخانه صورت بگیرد یا فضای باز، می تواند کمی بر زمان تاریخ کاشت محصولات متفاوت باشد. به طور مثال در مناطق جنوبی ایران به دلیل کاهش تابش شدید نور خورشید، کشت محصولات را زودتر از کشت همان نوع محصول در جای خنک تر شروع می کنند.

نوع بذر کشت سبزیجات

کشت بذر بسیار مرحله مهمی است و باید در انتخاب آن دقت کافی را داشت. بذر ها در کشاورزی دارای قوه نامیه هستند؛ بدین معنا که میزان حصول بذر را نشان می دهند و هرچه قوه نامیه بالاتری داشته باشند درصد جوانه زنی بیشتری دارند. از این رو باید بذرها را از جای معتبری تهیه کرد که قوه نامیه آن 95 از 100 یا 100 از 100 باشد (95 درصد از کل بذر ها سبز شوند). همچنین بذر ها باید سالم باشند. از کاشت بذر هایی که دارای شکستگی هستنند خوداری کنید. توجه کنید که بذرها باید از هوای آزاد و گرما و ضربه های فیزیکی دور بمانند.

چگونه قوه نامیه بذر را شناسایی کنیم؟

برای شناسایی قوه نامیه در مرحله اول بر روی هر پاکت بذر میزان خلوص بذر نوشته شده است اما اگر بخواهید تست خلوص بذر بگیرید باید تعدادی از بذر را در نظر گرفته( مثلا 10 عدد بذر) و آن ها را در بین پارچه های نمناکی گذاشته و هر میزان از آن ها که سبز شدند درصد قوه نامیه را به ما نشان می دهد.

عمق کاشت بذر سبزیجات

از دیگر موارد بسیار مهم در زمان کشت سبزیجات، عمق کاشت بذر هاست. اگر بذر در عمق نامناسبی کاشته شود، رشد و جوانه زنی متناسبی خواهد داشت، حتی اگر قوه نامیه خوبی داشته باشند. عمق کاشت بذر باید متناسب با اندازه بذر باشد، یعنی هرچه اندازه بذر کوچکتر باشد باید در نزدیک به سطح خاک کاشته شوند (عمق خاک باید دو سوم اندازه برگ بذر باشد)

میزان آبیاری سبزیجات

میزان آبیاری در سبزیجات بسیار مهم است؛ چرا که نمی شود یک نسخه برای همه سبزیجات نوشت. بعد از کاشت بذر توصیه می شود که آبیاری صورت بگیرد. آبیاری نباید با فشار انجام شود؛ چرا که بستر کشت از فرم خود خارج شده و امکان جا به جایی بذرها بالا می رود و باید به ارامی انجام شود. همچنین میزان آبیاری باید به گونه ای باید که خاک خیس شده و نباید غرقاب شود. میزان آبیاری با توجه به زمان کاشت و نوع محصول تعیین کننده میزان آبیاری است و هرچه در منطقه گرم تر و فصل گرم کاشته شود میزان آبیاری بیشتر است. سبزیجاتی مانند گل کلم، کرفس، فلفل، تربچه و … در طول گرما نیاز بیشتری به آب دارند.

زمان کاشت سبزی خوردن در زمستان

زمستان معمولا فصل استراحت برای بسیاری از گیاهان است؛ اما برخی از سبزیجات را می‌ توان در این فصل نیز کاشت. همانطور که ذکر شد، زمان کاشت سبزی خوردن در زمستان بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه دارد. معمولا باید در محیط‌ های کنترل شده مانند گلخانه یا زیر پوشش پلاستیکی انجام شود. برخی از سبزیجاتی که می‌توان در زمستان کاشت شامل  جعفری، شنبلیله، ریحان، نعناع، تره و شوید است.

کاشت سبزیجات به روش هیدروپونیک

کاشت سبزیجات علاوه بر کاشت آن ها در خاک، به روش هیدروپونیک نیز کشت می شود. کشت هیدروپونیک به معنی کشت در آب است و در این روش از خاک استفاده نمی کنند. در این روش بیماری های خاکزی را نخواهیم داشت و تغذیه کودی به صورت خاص و ویژه ای صورت می گیرد. سبزیجات مختلفی هستند که به روش کشت هیدروپونیک انجام می شود که شامل توت فرنگی، خیار، گوجه فرنگي، كلم، كاهو، اسفناج، انواع فلفل ها، بادمجان، هويج ، تربچه و چغندر است. در این روش ریشه های گیاهان در آب قرار گرفته و به این طریق رشد می کنند.

نحوه کاشت سبزی در گلدان

کاشت سبزی در گلدان بسیار پر طرفدار است، اما لازم است نکاتی را رعایت کنید، که شامل موارد زیر می شود.

• استفاده از گلدان هایی که دارای سوراخ هستند جهت خروج آب اضافی در زمان آبیاری و تهویه خاک
•  پوشاندن کف گلدان با سنگ ها جهت هوادهی بهتر
• استفاده از خاک غنی و یا مصرف کودها
• استفاده از گلدان مناسب و قرار دهی آن در مکان مناسب (سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی گیلاسی، فلفل، سبزیجات برگی و ادویه‌ها برای کشت در گلدان مناسب هستند)
• استفاده از بذرهای اصلاح شده و دارای قوه نامیه خوب
• آبیاری نکردن مداوم سبزی و بذرها
• اکثر سبزیجات به حداقل ۶ ساعت نور مستقیم خورشید در روز نیاز دارند.
• گیاهان را هرس کنید تا فرم مناسبی داشته باشند و بهتر رشد کنند.

کاشت سبزیجات در باغچه

کاشتن سبزیجات در باغچه نیاز به آماده ‌سازی دقیق و مراقبت مناسب دارد. مراحل اصلی آن شامل موارد زیر می شود.

• آماده‌ سازی خاک: خاک را شخم زده و کود آلی اضافه کنید.
• انتخاب سبزیجات مناسب: سبزیجات مقاوم و مناسب متناسب با هر فصل پیش رو را انتخاب کنید.
• کاشت: بذرها باید با فاصله متناسب کاشته شوند.
• آبیاری: آبیاری باید به صورت دقیق انجام شود، اما مراقب باشید که خاک بیش از حد مرطوب نشود.
• کنترل آفات: مراقب آفاتی مانند حلزون‌ها و شته‌ها، مینوز ها و سایر آفات برگخوار یا زیر زمینی باشید و در صورت لزوم از سموم شیمیایی متناسب استفاده کنید.
• گیاهان را هرس کنید تا فرم مناسبی داشته باشند و رشد بهتری کنند.

نتیجه گیری

کشت و کار تجربه ای بسیار جالب اما پر مسئولیت است؛ زیرا باید تمامی نکات دقیق در مورد مشخصات بذر را دانست. مواردی از قبیل نوع نیاز آب و هوایی منطقه، میزان نور دریافتی و… باید بررسی شود تا بهترین عملکرد و نتیجه را داشته باشد.