عنصر روی در کشاورزی
یکی از عناصر مهم در کشاورزی عنصر روی (ZN) است که در گیاهان به صورت طبیعی به شکل دو ظرفیتی و تک ظرفیتی جذب می شود. عنصر روی در کشاورزی از عناصر مهم و ريزمغذي است که نقش های مهمی در کشاورزی دارد كه در ادامه به بررسی آن می پردازیم.
نقش روی در گیاه
عنصر روی نقش مهمی در کشاورزی دارد؛ زیرا روی برای تشكيل و توليد ميوه با اندازه مطلوب و کیفیت بالا و همچنین سنتز اسید آمینه تریپوفان که در تولید اکسین دخالت دارد، ضروری است. فقدان اکسین IAA که در اثر کمبود روی رخ می‌دهد باعث عدم رشد دیواره سلولی و کاهش جذب آب در گیاه می شود. همانطور که ذکر شد این عنصر به دو شکل قابلیت جذب دارد؛ روی به شکل کاتیون دو ظرفیتی به فرم Zn+2 و تک ظرفیتی به فرم ZnOH جذب گیاه می شود. از دیگر نقش های عنصر روی در گیاهان می توان به تنظیم باز بودن روزنه ها (به این دلیل که عنصر روی در نگهداری عنصر پتاسیم و سلول های محافظ روزنه نقش دارد)، بیوسنتز کلروفیل، سنتز تریپتوفان که یک پیش ماده سنتز هورمون اکسین است (که این هورمون به تنظیم رشد و افزایش طول ساقه گیاهان کمک می کند)، متابولسیم نیتروژن در گیاه، تولید و تخریب پروتئین (که در سیستم های آنزیمی گیاه نقش کاتالیزور دارد) و افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل بیماری زا نقش دارد. عنصر روی نقش بسیاری در گیاهان ایفا می کند که به طور خلاصه و کلی می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- افزایش فعالیت های آنزیمی
- بهبود لقاح و افزایش گلدهی و باروری محصول
- بهبود گرده افشانی
- تولید هرمور های رشد همچون اکسین
- افزایش پهنک برگ
- بهبود شکل گیری میوه
- عدم ریزش گل و میوه
- عدم کلروز شدن برگ
- افزایش پنجه زنی در گیاهان و استحکام پوست درخت
- مصرف روی به صورت بذر مال برای افزایش جوانه و ریشه زنی در برنج
- افزایش مقاومت گیاه به عوامل استرس زای محیطی
- عنصر روی به افزایش وزن میوه انبه کمک می کند.
- عنصر روی قابلیت استفاده به صورت بذر مال را دارد.
کمبود روی در گیاهان
کمبود عنصر روی در گیاهان می تواند در کاهش تناژ تولید محصول اثر گذار باشد و بر کاهش عملکرد محصولات و کیفیت محصول تاثیر مستقیمی دارد.
علائم کمبود روی و روش شناسایی و تشخیص آن در خاک های با پی اچ متفاوت می تواند یکسان نباشد؛ بدین معنی که در خاک های قلیایی بیشتر علائم کمبود روی ظاهر می شود. توجه کنید که امکان دارد علائم کمبود روی در گیاهان و خاک مدتی به صورت پنهان یا تثبیت شده باشند، بدون اینکه کشاورز متوجه کمبود عنصر روی شود. کمبود روی در بسیاری از محصولات زراعی، به خصوص غلات از جمله برنج، گندم، ذرت و میوه و سبزیجات از جمله پنبه و کتان نسبت به سایر گیاهان بیشترین حساسیت را به کمبود روی دارند. همچنین کمبود روی در انگور و مرکبات در شمال و جنوب ایران نیز زیاد مشاهده شده است. بیش از 80 درصد خاک های زراعی در ایران کمبود روی دارند. همانطور که از قبل ذکر شد، یکی از علل اصلی کمبود روی در ایران وجود خاک های آهکی با PH بالا و استفاده زیاد از کودهای فسفاته و غلظت بالای بی کربنات می باشد.
از این رو می توان نتیجه گرفت که اولین راهکار برای برطرف کردن کمبود روی در گیاهان، اقدام به حاصلخیزی خاک و ایجاد PH مناسب و اسیدی برای خاک می باشد. همچنین پیشنهاد می شود که گیاهان و سبزیجاتی مانند شبدر و یونجه کاشت شود که قدرت جذب روی بالا دارند. دومین اقدام جهت رفع کمبود روی، استفاده از کودهای مناسب حاوی روی به فرم های مختلف پودری و مایع می باشد. محلول پاشی سولفات روی، نیترات روی یا کلات شده از اشکال کود می باشند.
مهمترین علائم کمبود روی در گیاهان
از مهم ترین علائم کمبود روی در گیاهان می توانیم به کلروز یا زرد شدن بین رگبرگ ها به خصوص در برگ های بالایی و در برگ‌های جوان، کوتاه شدن میان گره ها و کوتاه شدن ارتفاع گیاه، کاهش سبزینگی بین رگ برگ ها، شکنندگی پوست درخت، ریز شدن میوه درخت، ریزش برگ ها و میوه، ضعیف شدن جوانه ها که منجر به کاهش گل دهی و شاخه دهی و همچنین سبب تاخیر در باز شدن برگ و گل ها می شود.
چه شرایطی در خاک منجر به کمبود روی می شود؟
برخی شرایط خاک نمی تواند مقادیر کافی روی را در اختیار گیاه قرار دهد و این امر موجب کمبود این عنصر در گیاه می شود. این شرایط شامل موارد زیر می شود:
- مصرف سطح بالا کودهای فسفاتی در خاک
- PH بالای خاک
- آهکی بودن خاک ها
- دمای پایین خاک
- شوری خاک و غلظت بالای نمک (خاک شور)
- منیزیم بالا و یا بی کربنات
- پایین بودن مواد آلی خاک
نحوه مصرف و بهترین زمان مصرف کود روی
کودهای کشاورزی حاوی عنصر روی را بر اساس نوع فرمولاسیون آنها می توان به صورت محلول پاشی برگی، مصرف خاکی، آغشته کردن بذور و یا تزریق کود در تنه درختان مصرف کرد. (کشت هیدروپونیک)
توصیه می شود ترکیباتی که به عنوان کود کشاورزی استفاده می شوند حاوی مقداری عنصر روی سوپر فسفات باشند همچنین از مونو آمونیوم فسفات (MAP) و دی آمونیوم فسفات (DAP) می باشد.
منابع کودی روی
منابع متعددی برای تامین روی گیاهان مناسب است که می توان به سولفات روی (35%) اشاره کرد. این ماده را می توان قبل ار کاشت پخش یا ترکیب کرد. سولفات روی جز 5 کود ضروری برای گیاه می باشد.
نکته: هنگامی که از کودهای مایع استفاده می شود، می توان از ترکیب روی-آمونیاک (10%) برای تامین روی استفاده کرد. این ماده به راحتی با سایر کودهای مایع مخلوط می شود.
اکسید روی (78-80%) می تواند کمبود روی را برطرف کند؛ اما به شکل دانه می باشد که برای اصلاح موثر کمبود روی، اکسید روی باید کاملا آسیاب شود.
استفاده از کود مرغی نیز می تواند مقدار قابل توجهی روی به خاک اضافه کند.
پیشنهاد اگری راز
کمبود روی به عنوان شایع ترین کمبود ریزمغذی در محصولات در سراسر جهان است که باعث کاهش عملکرد محصولات و کیفیت محصول می شود. بنابراین پیشنهاد تیم اگری راز به شما کشاورزان و باغداران عزیز، استفاده اصولی از این کود می باشد تا درصد باروری محصولات زراعی و باغی شما بالا برود.
منابع
- مقاله: https://www.mdpi.com/2077-0472/10/9/396
- مقاله:https://www.pthorticulture.com/en/training-center/role-of-zinc-in-plant-culture/
- مقاله:https://extension.umn.edu/micro-and-secondary-macronutrients/zinc-crop-production
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C
هنـوز دیدگاهی ثبــت نشــده
اولیــن باشــید شــما