پیوند زدن در واقع به معنی زخم یا قطع قسمت زیادی از شاخه و برگ گیاه و در نهایت چسباندن دو گیاه مختلف به یکدیگر است که باعث تولید میوه های یکسان می شود. پیوند زدن درختان اهداف گوناگونی دارد که با توجه به هدف نوع روش پیوند زدن مشخص می شود که شرایط محیطی و فیزیولوژیکی مناسب برای این کار باید فراهم شود.

در کل هدف اصلی پیوند زدن، ایجاد یک درخت قوی و بادوام و افزایش توان باردهی و بهبود کیفیت و کمیت محصول است که باید تمام اقدامات لازم را به خوبی انجام دهیم تا شرایط مناسب فراهم و به نتیجه دلخواه برسیم. مهم ترین آن فراهم کردن شرایط محیطی و فیزیولوژیکی مناسب برای آن گیاه می باشد.

هدف از پیوند زدن درختان

در بیشتر موارد هدف از پیوند زدن، افزایش توان باردهی درخت و بهبود کمی و کیفی محصول است؛ اما اهداف دیگری نیز وجود دارد که شامل :

• استفاده از پایه های پیوندی برای رسیدن به گیاهان کوتاه قد و مقاوم
• تنظیم گرده افشانی باغ
• استفاده از میان پایه ها برای رفع عوارض
• ترمیم زخم های وارد شده به تنه و…..
• تسریع در آغاز باردهی
• تغییر ساختار رویشی و باردهی درختان
• تنظیم ph خاک و کاهش شوری

نکات ضروری پیوند زدن درختان

جوش خوردن پایه و پیوندک

قسمت های مختلف دو گیاه برای اینکه بتوانند با هم سازگار و نهال جدید تولید کنند بایستی اتصال پایه و پیوندک به صورت کامل انجام شود؛ در اصطلاح یعنی با یکدیگر جوش بخورند. این موضوع ممکن نیست، مگر آنکه پایه و پیوندک با یکدیگر نمو نموده و سلول های محل اتصال با یکدیگر شروع به فعالیت کرده و نسج جوانی به وجود آورد.

قرابت پیوندک با پایه

اتصال پایه و پیوندک نیاز به دقت در حین عمل قرار دادن پیوندک در روی پایه می باشد. طبیعت دو گیاه باید با یکدیگر سازگاری داشته باشد و دو طبقه مولد باید حتما با یکدیگر تماس حاصل کنند تا عمر درخت پیوندی زیاد شود.

شرایط مناسب پایه

انتخاب پایه مناسب برای درختان و گیاهان بسیار مهم است و برای انتخاب پایه مناسب باید به عواملی نظیر مقاومت به شرایط آب و هوایی، مقاومت به آفات و بیماری‌ ها، تکثیر مناسب، سرعت رشد، و جایگزینی مناسب توجه داشت.

در مورد پیوندک هم باید به عواملی مانند سن پیوندک، نوع شاخه، قسمت شاخه و زمان جداسازی توجه کرد. همچنین برای هر نوع گیاه و درختی، نوع پیوند مناسب متفاوت است و لازم است که قبل از انجام این کار، با تحقیق و مطالعه دقیق، نوع پیوند مناسب با درخت را به خوبی بشناسیم و به طور آگاهانه اقدام به پیوند زدن کنیم.

اثر متقابل پایه و پیوندک روی یکدیگر و نتایج آن

بعضی از دانشمندان معتقدند که پایه و پیوندک در یکدیگر تاثیر نداشته و تغییرات حاصله ارثی نمی باشد و با بذر نمی توان، تکثیر یا تولید مجدد انجام داد و عده ای دیگر معتقدند که تاثیر متقابل دو قسمتی که با یکدیگر اتصال پیدا کردند، زیاد است. این تغییرات ارثی می باشد و می تواند گونه جدیدی ایجاد شود. اثر متقابل این دو باعث افزایش مقاومت درخت پیوندی به بیماری ها و سرمای زیاد می شود و همچنین انجام پیوند باعث کم شدن عمر برخی از درختان پیوندی است.

زمان پیوند درختان

1. پیوند در زمان بیداری درخت انجام می شود و در دوران استراحت و خواب گیاه هرگز پیوند انجام ندهید.
2. هنگام پیوند زدن شیره گیاه نباید زیاد باشد.
3. دمای بالا باعث خشک و نابود شدن پیوندک می شود.
4. اگر دما کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد باشد، سلول های پیوندک غیر فعال می شوند و دیگر پیوند انجام نخواهد شد. فصل بهار قبل از اینکه شیره گیاه فراوان شود، زمان مناسبی برای پیوند زدن درخت می باشد. اواخر تابستان و احتمالا ابتدای فصل پاییز نیز بازه زمانی مناسب برای پیوند است. این زمان قبل از وقوع یخبندان می باشد.

انواع پیوند درخت

پیوند سپری

در این پیوند از یک جوانه استفاده و جوانه در جهت طول ساقه در قسمت زیر پوست جای می گیرد.

پیوند لوله ای

در پیوند لوله ای از پوست درخت به صورت لوله ای که دارای جوانه است جدا می کنیم. طول در نظر گرفته برای این جوانه حدود یک تا ۲ سانتی متر است. قسمت تحتانی پایه را برش داده و پوست آن را جدا می کنیم. پیوند زدن درخت به شیوه لوله ای برای درختانی که کمتر از یک سانتی متر قطر دارند، استفاده می شود. در این پیوند، پیوندک و پایه دارای قطر یکسان و هنگامی که پایه و پیوندک قطر یکسان نداشته باشند، از روش پیوند حلقوی استفاده می شود.

پیوند مجاورتی

در طبیعت به وفور یافت می گردد. در این پیوند نیازی به وجود انسان نیست. زمانی که دو درخت در سایش با یکدیگر واقع می شوند، پوست میان آن ها خورده می شود. این موضوع جوش خوردن دو طبقه زایشی در درختان مجاور را فراهم می آورد. زمانی که پیوندهای دیگر برای درخت امکان پذیر نباشد، از روش مجاورتی پیوند زدن درخت کمک گرفته می شود.

پیوند پلی

این پیوند در اوایل بهار قابل انجام بوده و برای ترمیم نواحی آسیب دیده درختان مورد اهمیت می باشد. برای این پیوند شاخه هایی با قطر تقریبی یک تا ۲ سانتی متری به کار می رود. این شاخه ها باید در زمان استراحت تهیه شوند و در محلی سرد ذخیره گردند. پوست صدمه دیده را حذف نمایید

پیوند قاشی

این روش زمانی که پیوندک و پایه هر دو در وضعیت استراحت قرار دارند و درخت پوست دهی ندارد، استفاده می شود. پیوندک از شاخه ای با قطر یک تا ۲٫۵ سانتی متر انتخاب می شود. این برش با زاویه ۴۵ درجه زده می شود. آن گاه در ۲٫۵ سانتی متری فوقانی جوانه یک برش به شکل کج به سمت درون ساقه هدایت می گردد. پایه نیز بدین شکل فراهم شده و نواحی زایشی آن ها در تماس با یکدیگر واقع می شود.

برای موفق بودن پیوند زدن درخت از یک پلاستیک در محل پیوند استفاده می شود. این پلاستیک برای حفظ رطوبت محل پیوند ضروری است.

پیوند اسکنه

از کهن ترین روش های پیوند زنی درخت بوده و باغداران از این روش استفاده می کنند. پایه از تنه درخت، شاخه های اصلی یا طوقه برش داده می شود. آن گاه برشی در قطر پایه شکل می گیرد. این بریدگی با عمق تقریبی ۲ تا ۵ سانتی متر زده می شود. پیوندک نیز با طول ۱۲ تا ۲۰ سانتی متر از شاخه جدا شده و در قسمت پایینی آن یک برش به شکل اریب دیده می شود.

پیوند زینی

به پیوند اسکنه بسیار شباهت دارد. در این روش بر خلاف اسکنه، شکاف بر روی پیوندک انجام می گیرد. دو سمت پایه به شکل اریب برش داده می شود و آن گاه پیوندک بر روی آن جای می گیرد. برای این یپوند نیز از پیوندک و پایه با قطر یکسان استفاده می شود. بهتر است پیوندک با جوانه انتهایی در این پیوند به کار گرفته شود.

پیوند تاجی

در این روش نیز پیوندک در قسمت زیر پوست پایه جای می گیرد. این پیوند در حداقل زمان ممکن نتیجه خواهد داد. در تمام شاخه ها با قطرهای ضخیم یا نازک قابل انجام می باشد. برای جای گذاری پیوندک در پایه، پوست پایه کنار زده می شود.

پیوند نیمانیم

این نوع پیوند در سه حالت ساده، پاشنه دار و زبانه دار دیده می شود. برای شاخه های باریک و نازک با قطر ۵٫۱ تا ۵٫۲ سانتی متر کاربرد دارد. برای انجام این پیوند باید پیوندک و پایه هم قطر را انتخاب کنید.

پیوند رولپه و زیرلپه

این نوع پیوند در سه حالت ساده، پاشنه دار و زبانه دار دیده می شود. برای شاخه های باریک و نازک با قطر ۵٫۱ تا ۵٫۲ سانتی متر کاربرد دارد. برای انجام این پیوند باید پیوندک و پایه هم قطر را انتخاب کنید.

لوازم مورد نیاز برای پیوند زدن

قیچی هرس

اولین ابزار مورد نیاز برای برش سر شاخه و یا تنه درخت برای پیوند خواهد بود. بسته به قطر درخت و یا شاخه ای که قصد پیوند زدن آن را دارید، می توانید از قیچی هرس با ابزار مناسب دیگری استفاده کنید.

چاقو

چاقوی تیز به منظور برش مورب شاخه و یا پیوندک لازم خواهد بود. از چاقو همچنین برای برش پوست گیاه و یا ایجاد شکاف در آن استفاده خواهید کرد.

میخ

استفاده از میخ برای اتصال بهتر پیوندک و شاخه

نوار پیوند

نوار پیوند می تواند به جای میخ برای اتصال دو بخش و جوش خوردن پیوند استفاده شود.

چسب باغبانی یا موم پیوند

این چسب یا موم پیوند برای پوشاندن محل پیوند زده لازم خواهد بود.

برای مشاهده محصولات فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز کلیک و اطلاعات آن را مشاهده کنید.

جمع بندی

توجه داشته باشید که موفقیت در پیوند زدن درختان تا حدی نیازمند مراقبت های پس از پیوند زنی می باشد که با آب دادن به درختان و فراهم نمودن شرایط مناسب برای جوانه زدن پیوند فراهم خواهد شد. یکی دیگر از این روش ها استفاده از کود برای تقویت میباشد.

منابع

• ویکی پدیا

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ، راز رویش ها**