دلتامترین یکی از حشره کش های مصنوعی از خانواده پایروتیروئیدهاست که به طور گسترده ای در کشاورزی و کنترل آفات استفاده می شود. این سم به دلیل اثرات قوی و کارایی بالا در کنترل طیف وسیعی از حشرات، به یکی از محبوب ترین حشره کش ها در دنیا تبدیل شده است. در این مقاله به بررسی ویژگی ها، کاربردها، مکانیسم اثر، عوارض جانبی و نکات ایمنی مرتبط با سم دلتامترین خواهیم پرداخت.
ویژگی ها و مشخصات دلتامترین
دلتامترین برای اولین بار در سال ۱۹۷۴ کشف شد و در سال ۱۹۷۸ به بازار عرضه گردید. این ترکیب شیمیایی با فرمول C22H19Br2NO3 و نام تجاری دسیس(Decis EC2.5%)، حشره کشی غیر سیستمیک با اثر تماسی، گوارشی با پایداری زیاد و اثر ضربه ای از گروه پایروتروئیدهاست که بعد از تماس و ورود به بدن حشرات، اثرات آن معمولا در مدت زمان کوتاهی نمایان می شود.
خصوصیات فیزیکی
- حالت فیزیکی : کریستالی (در خالص ترین فرم) – مایع
- رنگ: بی رنگ تا بژ کمرنگ
- بو: بدون بو
- حلالیت: در حلال های آلی حل می شود.
مکانیسم اثر دلتامترین
دلتامترین با اختلال در عملکرد سیستم عصبی حشرات عمل می کند. این سم با افزایش آزادسازی گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) در ناحیه پیش سیناپسی، انتقال پیام های عصبی را مختل می کند. این عمل منجر به فلج و در نهایت مرگ حشره می شود. دلتامترین به دلیل خاصیت چربی دوستی، به راحتی جذب لایه کاتیکول حشرات می شود و در برابر شستشو با باران مقاوم است.
سم دلتامترین برای مبارزه با چه آفاتی مناسب است؟
این سم به دلیل اثر سریع و قوی اش، در کنترل آفات مختلف بسیار محبوب است. دلتامترین به طور خاص برای کنترل آفات زراعی زیر مؤثر است:
- کنه ها: این حشرات به خصوص کنه دو نقطه ای، کنه قرمز و کنه تار عنکبوتی بیشترین خسارت را به انواع گیاهان میزنند.
- شته ها: این حشرات به گیاهان آسیب می زنند و می توانند ناقل بیماری های ویروسی باشند.
- ملخ ها: دلتامترین به عنوان یک سم تماسی، در کنترل این آفات که می توانند به سرعت به مزارع آسیب برسانند، بسیار کارآمد است.
- تریپس ها: این آفات کوچک می توانند به میوه ها و گل ها آسیب بزنند و دلتامترین به طور مؤثری آن‌ها را کنترل می کند.
- شپشک ها: این آفات با دامنه حرکتی بسیار کم ، به راحتی می توانند به گیاهان چسبیده و آن‌ها را ضعیف و بیمار کنند.
در محیط های خانگی، دلتامترین به دلیل سمیت کم، برای کنترل آفات زیر به کار می رود:
- ساس ها: این حشرات که معمولا در تختخواب ها پنهان می شوند، با دلتامترین به راحتی قابل کنترل هستند.
- سوسک ها: دلتامترین برای کنترل سوسک های ریز و بزرگ خانگی نیز مؤثر است.
- مگس ها: این سم می تواند در مبارزه با مگس های خانگی و مگس های میوه مؤثر باشد.
- آفات مکنده: این سم برای کنترل آفات مکنده موجود در گیاهان و باغچه های خانه ها می تواند در عدم ایجاد خسارت موثر باشد.
با توجه به اثرات قوی دلتامترین و کارایی آن در کنترل تعدادی از آفات، این سم به عنوان یک گزینه مناسب در برنامه های مدیریت آفات کشاورزی و خانگی شناخته می شود. با این حال، باید با احتیاط و رعایت نکات ایمنی از آن استفاده کرد.
نحوه مصرف سم دلتامترین برای مبارزه با آفات کشاورزی
برای استفاده از این سم، ابتدا لازم است که کشاورز اطلاعات دقیقی درباره نوع آفت و گیاه هدف و میزان جمعیت آفت در نظر داشته باشد. این اطلاعات به تعیین غلظت و میزان مصرف مناسب دلتامترین کمک می کند. به طور کلی، دلتامترین معمولا در میزان 300 میلی لیتر تا 1 لیتر متفاوت است که در 1000 لیتر آب برای کنترل آفات عمومی مانند شته ها و سوسک ها توصیه می شود. پس از تعیین غلظت، مرحله بعدی آماده سازی محلول است. برای این کار، باید از یک ظرف تمیز استفاده کرد. ابتدا مقدار مشخصی آب تمیز را در ظرف ریخته و سپس دلتامترین را به آن اضافه می کنیم. اهمیت این مرحله در این است که باید محلول به خوبی هم زده شود تا سم کاملا در آب حل شود و یکنواختی لازم را پیدا کند. این یکنواختی در هنگام سم پاشی تأثیر زیادی بر کارایی سم خواهد داشت.
انتخاب زمان مناسب برای استفاده از دلتامترین نیز بسیار حیاتی است. بهترین زمان برای سم پاشی، ساعات اولیه صبح یا بعد از غروب آفتاب است. این زمان ها به کاهش تبخیر ، عدم سوزندگی برگ و افزایش اثر بخشی سم کمک می کند. همچنین، باید از سم پاشی در روزهای بارانی یا بادی پرهیز کرد، زیرا شرایط جوی نامساعد می تواند موجب باد بردگی سم و عدم تأثیر سم شود.
نکات ایمنی در استفاده از دلتامترین نیز باید به دقت رعایت شود. استفاده از دستکش، عینک محافظ و ماسک هنگام کار با سم ضروری است تا از تماس با پوست و چشم جلوگیری شود. در صورت تماس، باید فورا محل را با آب و صابون شستشو داد. در نهایت، دوره کارنس یا مدت زمانی که باید بعد از استفاده از سم قبل از برداشت محصول صبر کرد، باید به دقت رعایت شود. این دوره معمولا در دستورالعمل های تولیدکننده ذکر شده و رعایت آن به جلوگیری از عوارض جانبی بر روی سلامت انسان و محیط زیست کمک می کند.
کاربردهای دلتامترین
دلتامترین به دلیل اثرات قوی و گسترده اش در کنترل آفات، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد:
- کشاورزی: دلتامترین به عنوان یک حشره کش مؤثر در کشاورزی برای کنترل آفات مختلفی مانند شته ها، ملخ ها، تریپس ها، شپشک ها ، سن گندم و مگس های سفید استفاده می شود. این سم به ویژه در محصولات زراعی مانند گندم، پنبه، سویا و درختان میوه کاربرد دارد.
- کنترل آفات خانگی: این سم در کنترل آفات خانگی مانند ساس و سوسک و آفات مکنده نیز به کار می رود. دلتامترین به دلیل اثرات سریع و مؤثرش، در محصولات ضد آفت خانگی نیز وجود دارد.
- صنعت دامپروری: در برخی موارد، دلتامترین برای کنترل آفات در دامداری ها و مزارع پرورش دام نیز استفاده می شود. این سم به کنترل حشرات مزاحم و ناقلین بیماری کمک می کند.
عوارض جانبی و نکات ایمنی
دلتامترین به عنوان یک نوروتوکسین، می تواند برای انسان ها سمی باشد. تماس پوستی با این سم ممکن است منجر به سوزش، خارش و قرمزی پوست شود. همچنین، در صورت استنشاق یا بلع، ممکن است علائمی مانند سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ بروز کند. این سم برای آبزیان، به ویژه ماهی ها، بسیار سمی است و باید با احتیاط در نزدیکی منابع آبی استفاده شود. همچنین، دلتامترین می تواند برای سگ ها و گربه ها نیز سمی باشد و در صورت تماس با پوست یا بلع، علائم مسمومیت ایجاد کند.
نکات ایمنی
- استفاده از تجهیزات ایمنی: هنگام کار با دلتامترین، استفاده از دستکش، عینک محافظ و ماسک توصیه می شود.
- اجتناب از تماس با پوست و چشم: در صورت تماس، باید محل را با آب و صابون شستشو داد.
- نگهداری در مکان های دور از دسترس کودکان و حیوانات: این سم باید در مکان های امن و دور از دسترس نگهداری شود.
دلتامترین به سرعت در خاک تجزیه می شود و مدت زمان ماندگاری آن و (DT50) در خاک های زراعی کمتر از ۲۳ روز است. این سم به دلیل چسبندگی بالا به ذرات خاک، به راحتی در آب های زیرزمینی حرکت نمی کند. با این حال، باید توجه داشت که دلتامترین می تواند به اکوسیستم های آبی آسیب برساند و در صورت ورود به آب های جاری، می تواند به حیات آبزیان آسیب بزند.
جمع بندی
سم دلتامترین به عنوان یک حشره کش مؤثر و پرکاربرد در کشاورزی و کنترل آفات خانگی شناخته می شود. با این حال، استفاده از آن نیازمند رعایت نکات ایمنی و آگاهی از عوارض جانبی است. با توجه به اثرات قوی و گسترده این سم، باید در استفاده از آن دقت لازم را به عمل آورد تا از آسیب به انسان ها، حیوانات و محیط زیست جلوگیری شود.
هنـوز دیدگاهی ثبــت نشــده
اولیــن باشــید شــما