روش مبارزه با آفات

AGRIraz .co

شنبه 28 خرداد 1401

0 دیدگاه

421 کاربر

7 دقیـــقه مطالعه

روش مبارزه با آفات

اصول مبارزه با حشرات به طور کلی مبارزه با حشرات بر دو اصل استوار است

کنترل طبیعی Natural Control که در آن عوامل طبیعی دیگر غیر از انسان در جلوگیری ازطغیان آفات دخالت دارند. انسان در این نوع مبارزه نقش عمده ای ندارد ولی می تواند آن را با بکاربردن شیوه های فنی و علمی، تقویت یا تسریع نماید و یا اینکه با بی توجهی و بی دقتی در عملیات کشاورزی و کاربرد بی رویه تکنولوژی زراعی، مانع از تأثير كافی این عوامل گردد.

مبارزه علمی

به مبارزه عملی یا کاربردی Applied Method که در انجام آن انسان به طور مستقیم یا غیر مستقیم دخالت دارد . موفقیت در این روش بستگی به دانش و کوشش انسان دارد . تاریخ مبارزه با آفات ، تلاشهای پیگیر بشر را برای پیدا کردن مؤثرترین طرق با رزه کاربردی نشان می دهد که امروزه تاسطح استفاده از مواد رادیو ایزوتوپ، هورمون ها و فرومون ها پیش رفته است. مبارزه عملی یا کاربردی شامل کلیه روشهائی است که انسان بکار می برد تا حشرات موذی و زیان آور را که عوامل طبیعی قادر به مهار آنها نیست تحت کنترل در آورد، این روشها عبارتند از :

مبارزات زراعی
مبارزه فیزیکی و مکانیکی
مبارزه قانونی
مبارزه بیولوژیک
مبارزه شیمیائی

در بکاربردن هریک از این روشها نکته ای که همیشه باید در نظر داشت آینده نگری به منظور حفظ تعادل مطلوب طبیعی و صرفه اقتصادی مبارزه با آفات است . برای کلیه آفات باید آستانه زیان اقتصادی وسطح زیان اقتصادی مشخص گردد. یکی از مهمترین اصول مبارزه با آفات رعایت موارد مذکور است. بدین ترتیب که به صرف مشاهده کوچکترین آثار خسارت و یا حشره عامل ، نبا باد اقدام به عملیات مصنوعی مبارزه ، بخصوص کاربرد مواد شیمیائی آفت کش نمود . بلکه با با ارزش اقتصادی این عملیات با توجه به جميع جهات مشخص شود.

مبارزات زراعی

مبارزات زراعی بر اساس شرایط خاص زندگی یک گونه از حشره آفت از جمله؛ دیا پوز، تغذیه، شرایط مساعد زاد و ولد ، نوع گیاهان زراعتی و شرایط جغرافیائی منطقه پایه ریزی می شوند و در پاره ای از موارد بهترین نتایج را می دهند

تناوب زراعی

ین روش بیشتر در مورد حشراتی که از گیاهان معدودی تغذیه می کنند و نیز قدرت تحرک زیادی ندارند اثر قابل توجه دارد. در صورتی که قدرت تولید مثل آنها وطول مدت نشو و نما طولانی باشد ، این روش مؤثر خواهد بود . مبارزه با نماند گندم (Anguina tritici) از این طریق نتیجه نسبتا خوبی می دهد. زیرا این آفت به طور فعال قدرت
حرک بسیار محدود دارد و در خاک مرطوب مدت محدودی می تواند به جستجوی گیاه میزبان خود بپردازد، بعلاوه گیاهان میزبان این آفت بسیار محدود و از تعداد کمی از گیاهان خانواده گندمیان تجاوز نمی کنند .

تیلرزدن و شخم

رهم زدن سطح خاک و زیر و رو کردن آن که موجب تغییر بافت خا کسی شود، اغلب موجب تلف شدن عده زیادی از آفات خاکزی می گردد. کرم غوزه موقت پنبه (Heliothis armigera) در زمستان در مناطق سرد سیر به حالت شفیره در زیر خاکی بسر می برد. در این حشره کانال خروجی حشره کامل ازخاک به وسیله لارو سن آخر ایجاد می شود . در اثر شخم زدن این کانال خراب میگردد و چون روند عادی خروج حشره بر هم می خورد، لذا در زیر خاک مدفون شده و از بین می رود . کولتیواتور زدن مرتب مزارع چغندر قند در اوایل رشد بوته موجب می شود که لاروهای کک های نباتی از زیر خاک بیرون افتاده و در معرض جریان هوا قرار گیرند و با تلف شدن عده قابل توجه آنها ازشدت خسارت آفت کاسته می شود. شخم زمین های آلوده به کرم سفید ریشه در بهار و یا تابستان، موجب از بین رفتن عده زیادی از لاروها میشود.

از بین بردن بقایای نباتات

این روش درخیلی از موارد درنقلیل انبوهی آفات اثرات نیکوئی دارد . جمع آوری میوه های بادام و پسته آلوده به زنبورهای مغز خوار بادام و پسته (گونه های جنس های Megastigmus , Eurytoma
وسوزاندن آنها یکی از را مهای موثر درمبارزه با آفات مذکور می باشد

تغییر تاریخ کشت یا برداشت

این طريقه نیز در بعضی از موارد اثرات خوبی نشان می دهد. طبق آزمایش هائی که در کرج انجام گرفته است بهترین راه مبارزه با مگس ریشه بقولات (Hylemia cilicrura) تأخير تاريخ کشت این گیاهان تا گرم شدن خاک می باشد . در این حالت گیاه زودتر رشد کرده سطح خارجی ریشه به حد کافی سخت می شود و به آفت فرصت حمله نمی دهد

بکار بردن واریته مقاوم

به این روش در خیلی از نقاط جهان بخصوص در سالهای اخیر مورد توجه واقع شده است. در این طریقه از کیفیت خاص واریته های مختلف گیاهان زراعتی و عادات و رفتار حشرات و سایر آفات، استفاده می شود . به طوری که بالا و اریته های کاشته شده با وجودی که در معرض حمله آفت قرار می گیرند. ولی زیان اقتصادی نمی بینند.

مبارزات فیزیکی و مکانیکی

مبارزه مکانیکی

جمع اوری با دست قدیمی ترین و ابتدائی ترین راه از بین بردن آفات می باشد و هم اکنون نیز ممکن است در شرایط محدود، مانند جمع آوری آفت ازروی چند بوته ویا چند درخت سیب عليه شته ها وکرم خراط مورد استفاده قرارگیرد. جمع آوری تخم آفاتی مانند ملخ ها ، یکی دیگر از انواع سبارزه با آفات بوده است. سالها قبل، برای مبارزه با ملخ های بوسی، وزارت کشاورزی مردم را تشویق به جمع اوری تخم مسلخ ها می کرد و آن را از آنها خریداری می نمود. استفاده از انواع و اقسام ماشینهای جمع آوری حشرات ، باند های مخصوصی که برای جمع آوری لارو کرم سیب اطراف تنه درختان می بندند ، کندن گودالها برای جمع آوری و دفن ملخ های مهاجر که در گذشته عمل میشد، از آن جمله اند. در مورد اخیر در مسیر پوره های بلخ دریائی یا ماخ مراکشی گودالهائی به عرض حدود ۷۰ سانت، عمق یک متر، وطول ۳ تاه مستر حفر می کردند که با نصب صفحات فلزی مانند حلبی و آهن سفید پوره ها را به سمت گودال هدایت می کردند. پس از آنکه گودال به اندازه کافی از سلخ انباشته می شد روی آن ، با خاک و آهک پوشیده می شد.

مبارزه فیزیکی

در مبارزه فیزیکی، از یکی از خواص فیزیکی محیط یا از ادوات فیزیکی علیه آفات استفاده شود . این روش بیشتر در شرایط بسته و محدود قابل اجرا است ، مهم ترین روشهای فیزیکی ه در مبارزه با آفات بکار می روند به قرار زیرند.

بکار بردن سرما اکثر حشرات در حرارت های بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتیگراد به ت غیر فعال در می آیند و یا از بین می روند .

بکار بردن حرارت های بالا – (Supper heating)این روش درمبارزه با آفات ی و آفاتی که به اثاثیه منزل حمله می کنند، بکار می رود.

استفاده از نور یکی از عوامل فیزیکی است که در مبارزه با آفات به راههای مختلف بکار می رود. استفاده از رفتار فتوتا کسی درحشرات برای ساختن تله های نوری از سالها قبل مورد عمل بوده است و در پاره ای موارد این تله ها در پائین آوردن میزان انبوهی بسیار موثر می باشند.

استفاده از امواج رادیوئی

استفاده از پرتو یون ساز

استفاده از مواد عقیم کننده

استفاده از مواد ضد عفونی کننده در کشاورزی برای مبارزه با آفات، از جمله اثرات منفی آن، باعث مختل شدن دستگاه تناسلی حشرات می شود. استفاده از مواد شیمیایی ضد عفونی کننده باعث آسیب دیدن تخمدان حشرات و اختلال در سلول های جنسی آنها می شود. تحقیقاتی نیز در این زمینه انجام شده است که برای مثال به مبارزه با کنه قرمز مرکبات و کرم برگ خوار چغندر قند اشاره دارند

مبارزه بیولوژیک

در مبارزه بیولوژیکی از دشمنان طبیعی آفات بخصوص عوامل میکربی (پاتوژن ها) ، انگل ها ( پارازیت ها ) و جانوران شکارچی ( پردا تورها) استفاده می کنند. در این طريقه می توان این عوامل را که معمولا در طبیعت وجود دارند حفظ و حمایت نمود و با بکار بردن عملیات عاقلانه زراعی از تلفات شديد آنها جلوگیری کرد. بعلاوه ممکن است بعضی از عوامل میکربی) پارازیت ها و پرداتورهاء را از نقاط دیگر مملکت و یا نواحی دیگر جهان به مناطق جديد منتقل و برای مبارزه با آفات بکار برد.

مبارزه شیمیایی

سموم تغذیه ای

در صورتی روی آفات میتوانند مورد اثر واقع شوند که به طریقی وارد دستگاه ها ضمه بدن بشوند و از طریق تأثیر روی نسوج داخلی سبب تخریب آنها و یاضمن ورود در خون ایجاد اختلالات شدید فیزیولوژیک نموده و بالا باعث از بین رفتن آنها گردند.

سموم تدخینی

که از طریق نفوذ بخار سمی به داخل منافذ و لوله های تنفسی ، آفات را مسموم می کنند ، لذا باید به صورت گاز یا بخار در آیند . این مواد ممکن است در سیستم تنفسی آفات اختلال ایجاد کنند و یا روی سیستم عصبی اثر بگذارند و یا به طرق دیگر اختلالات فیزیولوژیک ایجاد کنند. سموم تدخینی موقعی مصرف می شوند و بهترین نتیجه را میدهند که آفت در یک محیط محدود و بسته باشد و یا مصنوعة بتوان این محیط را ایجاد نمود

تماسی

که از طریق تماس بدن آفت با مواد سمی موجب مرگ آن می گردند. این مواد یا روی بافتهای سطحی بدن اثر می گذارند و یا جذب سطحی بدن شده، و روی سیستم های حسی و حرکتی بدن اختلال ایجاد می کنند مانند اغلب سموم کلره و فسفره که باعث تخریب کلی نستراز خون می شوند

بر اثر ساختمان بندی

معدنی

Inorganic compounds که شامل مواد شیمیائی معدنی مانند روغن های معدنی، گوگرد، ترکیبات سولفوکلسیک، فسفور دوزنگ و مواد آرسنیکی می باشند. این ترکیبات اغلب از طریق تغذیه ایجاد مسمومیت می کنند و یا اینکه مانند روغن ها منافذ تنفسی آفت را مسدود می نمایند و گاهی با ایجاد خراشها و ضایعات سطحی باعث مرگ آنها می گردند مانند ( پودر سیلیس)

مصنوعی آلی

سموم مصنوعی آلی Synthetic organic compounds این ترکیبات شامل مواد شیمیائی آلی است که از ترکیب عناصر و مواد شیمیائی ساده تر بوجود می آیند، و معمولا ، هم تغذیه ای، هم تماسی و هم تدخینی هستند.

آلی

این ترکیبات عصاره و مواد مستخر جه طبیعی گیاهان می باشند و ممکن است اثر تغذیه یا تدخینی و یا تماسی داشته باشند. مانند آب تنباکو، روغن های گیاهی، پیرترین و …..

خصوصیات حشره کش ها

روی آفت مورد نظر اثر کافی داشته باشند
برای گیاهان زراعی زیان آور نباشد و اثر گیاه سوزی نداشته باشد
برای انسان و دام بی خطر باشد و بطور کلی روی جانوران سفید حداقل تلفات را ایجاد کند
از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد

جمع بندی

در بکاربردن هریک از این روشها نکته ای که همیشه باید در نظر داشت آینده نگری به منظور حفظ تعادل مطلوب طبیعی و صرفه اقتصادی مبارزه با آفات است . برای کلیه آفات با پد آستانه زیان اقتصادی وسطح زیان اقتصادی مشخص گردد.