کاشت گل محمدی و برداشت آن

مقدمه

گل سرخ یا گل محمدی گونه‌ای از رز است که به دلیل عطر و بوی خاص و خاصیت دارویی زیاد آن در بسیاری از مناطق مثل فارس ،اصفهان، آذربایجان شرقی،کرمان و در بعضی از استان های دیگر پرورش داده میشود که یکی از معروف ترین شهرهایی که به صورت فراوان گل محمدی در آن پرورش داده می‌شود شهر کاشان در ایران است که از آن برای گلاب گیری و روغن گیری استفاده می‌شود.

گل محمدی

 نام علمی گل محمدی Rosa damascena  می‌باشد که از گلاب، اسانس و گلبرگ خشک آن در صنایع دارویی، عطرسازی، فراورده‌های بهداشتی و آرایشی و صنایع غذایی و دارویی استفاده می‌شود. کشت گل محمدی بیشتر در قسمتهای کوهپایه‌ای و اقلیم خشک و نیمه خشک با تابستانهای معتدل و خشک و زمستانهای سرد می‌باشد.گل ها در اوائل اردیبهشت تا اوائل تیرماه باز میشود .برای باز شدن گل به بیست الی سی روز زمان نیاز دارد و دوام گل حداکثر یک روز می باشد.دمای 26 درجه ،در طول دوره رشد مناسب است و باعث افزایش گل و کیفیت اسانس آن میشود. گل محمدی گیاه نورپسند است و در مناطق کم نور رشد آن کند و از کیفیت آن کم میشود و رشد علفی خواهد داشت،بنابراین گل محمدی برای افزایش تولید اسانس نیاز به نور با کیفیت دارد.خاک مناسب برای کشت گل محمدی ،خاک سبک و با زهکش مناسب است ولی در خاکهای نیمه سنگین که دارای زهکش مناسب است نیز رشد خوبی خواهد داشت. از بذر این گیاه می‌توان برای تکثیر نیز استفاده کرد اما توجه داشته باشید که استفاده از بذر ممکن است گیاهی به وجود آورد که تا حدودی با گیاه مادری کمی متفاوت است. بذرها دارای پوششی هستند که می‌تواند جوانه زنی را با مشکل مواجه کند. بنابراین معمولاً بذرها را میان کاغذ سمباده می‌گذارند و کمی مالش می‌دهند تا این پوشش تا حدودی نازک‌تر شود. سپس باید بذرها را در میان پیت ماس مرطوب و برای ۳-۲ هفته در دمای ۳۲-۲۷ درجه سانتی‌گراد و سپس برای ۴ ماه در دمای حدود ۳ درجه سانتی‌گراد نگهداشت تا نیاز سرمایی آن برطرف شده و جوانه زنی آن شروع شود. در طی این مدت مراقب عدم خشک شدن پیت ماس باشید. اگر این روش را بکار نبرید و بذرها را به محض رسیدن میوه گل از آن جدا کرده بکارید (مثلاً در اواسط پاییز)، این بذرها ممکن است بهار سال بعد جوانه بزنند اما احتمال اینکه جوانه زنی آنان تا ۱۸ ماه نیز به طول بکشد وجود دارد.

گلاب گیری به صورت سنتی و صنعتی انجام میشود که در ادامه به آن می پردازیم.

روش سنتی گلاب گیری

 جز روشهایی است که از گذشته تا به امروز مرسوم بوده که در این روش گل محمدی را با مقداری آب در دیگ مسی قرار میدهند و درب آن را روی دیگ می گذارند و به کمک زنجیر هایی که به دیگ متصل است محکم می کنند . در این بین با استفاده از واشر های پلاستیکی بین درپوش و دیگ از نشت کردن بخار جلوگیری می کنند . روی درپوش دیگ سوراخ هایی تعبیه شده است که به وسیله دو لوله آلومینیومی ( نیچه ) دیگ را به پارچ های دسته دار مسی متصل می کند . بخار حاصل از تقطیر محتویات دیگ از طریق این لوله ها به داخل پارچی که درون دیگ مسی قرار دارد هدایت شده و به مایع تبدیل می شود . مدت زمان گلابگیری در روش سنتی بین 4 الی 8 ساعت است که در طول شبانه روز می توان چهار بار این عمل را تکرار کرد و به 90 الی 120 کیلو گرم گل محمدی در شبانه روز احتیاج است . به طور معمول از یک کیلو گرم گل محمدی 1.5 لیتر گلاب به دست می آید که نیم لیتر اولیه بسیار مرغوب و خوشبو و غلیظ می باشد .

روش صنعتی گلاب گیری

برای تولید گلاب به روش صنعتی از دستگاه ها و ماشین آلات پیشرفته ای از جنس استیل سیلیکون ( اکسید نمی شود ) استفاده می شود . نخست گل محمدی و آب را به مقدار معین در حجم بالا داخل دیگ های بزرگ صنعتی قرار داده و با حرارت غیر مستقیم که اغلب با بخار آب می باشد از بین مخلوط گل و آب عبور داده می شود . پس از انجام مراحل تقطیر گلاب به مخازن استیل هدایت شده و در آن قسمت جمع می شود . از این مرحله عملیات پاستوریزاسیون و صاف کردن گلاب صورت می گیرد که گلاب را تا درجه 80 درجه سلسیوس گرم نموده ( برای میکروب زدایی ) و از فیلترهای مخصوص که از جنس کاغذی و یا پلاستیکی هستند عبور داده می شود و در پایان در منبع ذخیره می شود و پس از آن عمل پر کردن بطری ها صورت می گیرد . در این قسمت گلاب با همان دمای بالا داخل بطری هایی که جنس شیشه و یا پلی اتیلن دارند ریخته می شود و با درب های آلومینیومی و یا پلاستیکی غیر قابل نفوذ پلمپ می شود . در روش صنعتی تولید گلاب با رعایت کلیه موازین مختلف در حین تولید و بسته بندی ، محصول مورد نظر از نظر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی و همین طور میکروبی مطابق با استانداردهای تعیین شده در صنف خواهد بود . عطر گل محمدی نیز به صورت لایه ای زرد رنگ و چرب که بسیار سبک می باشد به صورت نیمه جامد و غیر محلول بر روی سطح گلاب قرار می گیرد .

ویژگی شیمیایی و فیزیکی گلاب

گلاب یک نوشیدنی پرطرفدار در ایران است که برای تولید آن به ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی نیاز است. گلاب اصل باید کاملاً زلال، بیرنگ، بدون رسوب و ذرات خارجی باشد و دارای بوی مطبوع، مزه گس مانند و تلخ، فاقد بوی پختگی و ترشیدگی و سوختگی باشد. همچنین، میزان اسانس گلاب باید در 100 سانتی‌متر مکعب حداقل 12 میلی‌گرم باشد و باید از اسانس‌های تقلبی و سنتزی در تولید گلاب اصل خودداری شود. برای تضمین کیفیت گلاب، شناسنامه شیمیایی آن باید با استانداردهای ملی ایران مطابقت داشته باشد و باید از بطری‌های شفاف و نو، استریل شده و بسته‌بندی‌های مناسب و شکیل استفاده شود. در کل، تولید گلاب با کیفیت باید با توجه به تمامی جزئیات و با رعایت دقیق بهداشت و مراحل تولید انجام شود.

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی مشاوره دهی گیاهان آپارتمانی،باغی،زراعی به شما پیشنهاد میکند که گیاهان خود را قبل از درگیر شدن با آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر ،با تغذیه مناسب و کوددهی اصولی بالا برده و دیگر نگران آن نباشید

جمع بندی

بهترین زمان از روز برای چیدن گل‌های محمدی ساعات نخست روز و پیش از تابش مستقیم آفتاب است. پس از تابش مستقیم خورشید ممکن است گل‌ها کمی پژمرده شوند و بر کیفیت گلاب حاصل از آن‌ها تأثیر بگذارند. کیفیت گلاب به دست آمده از گل‌های چیده شده پیش از طلوع آفتاب، بسیار بیشتر از سایر گلاب‌ها است.

منابع

• https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%84_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%DB%8C
• https://en.wikipedia.org/wiki/Rosa_%C3%97_damascena

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

 **اگری راز ،راز رویش ها**