انواع بیماری وآفات گل و گیاهان زینتی
مقدمه
تولید گل و گیاهان زینتی در گلخانه ها روز به روز در حال افزایش است و در حال حاضر با پیشرفتهای صورت گرفته در ساخت سازه های مدرن ،قسمت عمده ای از تولید این گیاهان در گلخانه انجام میگیرد.که این گیاهان به چند دسته (گیاهان فصلی،گیاهان گلدانی گلدار،گلهای شاخه بریده،محصولات سوخ دار،گیاهان برگساره ای،گیاهان خزانه ای)تقسیم میشوند.
روش اولیه پیشگیری از وقوع بیماری های گیاهی
بررسی سلامت گیاه
- قبل از خرید نسبت به سلامت گیاه و نبود علایم بیماری روی آنها اطمینان حاصل کنید.
- معاینه را از برگ ها مخصوصاً برگ های جوان که رنگی روشن دارند آغاز کنید در برگ های جوان علائم بیماری و ضعف به سرعت و روشنی آشکار می شوند.
- به خاطر داشته باشید که پشت برگ ها را هم معاینه نمایید یعنی جایی که حشرات برای تجمع آنجا را دوست دارند.
- از آوردن گیاهانی که دارای حشرات رو و زیر برگ ها ، ساقه ها و یا ریشه های خود هستند و همچنین ساقهها و ریشه های پوسیده دارند ، به محل نگهداری گل و گیاه خود خودداری کنید.
- علاوه بر بررسی شکل ظاهری گیاهان (ساقه، برگ و گل) ریشه آنها را نیز بررسی کنید. توجه داشته باشید که ریشهها باید به رنگ سفید باشند و ریشههای کم پشت و تیره نشانه خوبی نیست.
بیماری های قارچی
گیاهچه میری
گیاهچه میری، پوسیدگی بذرها در خاک و از بین رفتن گیاهچه های تازه سبز شده توسط قارچ است. قارچهایی که اغلب باعث این بیماری می شوند متعلق به جنس Pythium می باشند، البته جنس های Fusariun و Rhizoctonia نیز باعث گیاهچه میری می شوند. شرایط مطلوب برای گیاهچه میری عبارتند از :
- رطوبت زیاد خاک یا غبار بیش از اندازه
- دمای پایین خاک قبل از جوانه زنی (کمتر از ۲۰ درجه سلسیوس)
- دمای بالای خاک بعد از سبز شدن (بیشتر از ۲۵ درجه سلسیوس)
- تراکم زیاد بذر در بستر رشد
كل بذر ممکن است قبل از جوانه زنی دچار فساد شود و یا گیاهچه زیر سطح خاک دچار پوسیدگی شود. گیاهان مسن تر معمولا کشته نمی شوند و فقط پوسیدگی ساقه و ریشه در آنها روی می دهد.
✅کنترل: بذرها یا قلمه ها را در خاک پاستوریزه یا مخلوطهای بدون خاک و فقط در گلدان های استریل کشت کنید.خاک یا گلدان ها را با قرار دادن آنها روی کف پا میزهای کثیف و با استفاده از ابزار کثیف، آلوده و نسازید.سعی کنید قبل از جوانه زنی، گرمای مورد نیاز بذر تأمین گر استفاده کنید.حتما از بذور تیمار شده با قارچکش استفاده کنید و یا خودتان بذرها را تان بذرها را ضدعفونی نمائید.
بیماری ناشی از ریزوکتونیا
قارچ ریز و کتونیا باعث پوسیدگی ریشه، پوسیدگی ساقه، گیاهچه میری و در برخی موارد بلایت برگها میشود. قارچ یک قارچ خاک زاد است که گرما و خاک نسبتا مرطوب برای آن مناسب بوده و قادر است در خاک به ت ریسه، سختینه یا بازیدیوسپور باقی بماند. دمای بالای خاک (۱۲- ۳۲ درجه سلسیوس) و رطوبت متوسط (۶۵ درصد درجه اشباع) شرایط مساعد برای رشد ریز و کتونیا می باشند؛ اگر گیاه آسیب دیده باشد، رطوبت خاک رشد قارچ را سریع تر می کند.
✅ کنترل: با پاستوریزه کردن صحیح خاک، قارچ ریزو کتونیا را از بسترهای رشد حذف نمائید. رشد سریع گیاه را ترغیب نمائید زیرا قارچ مذكور فقط روی گیاهچهها خسارت شدید وارد می کند و با افزایش سن گیاه مقاومت آن به آلودگی نیز افزایش می یابد.در صورت ضرورت از قارچکش ها استفاده نمائید ولی ابتدا مطمئن شوید که محصول مورد نظر در
لیست روی برچسب آفتکش باشد.
پوسیدگی ریشه ناشی از پی تیوم
این قارچ به آسانی از طریق ابزارها و گلدان های انسان با حیوانات اهلی روی مخلوط های کشت و یا ریخته شدن مخلوط های کشت روی میزها و نشده اند، وارد خاک یا بسترهای رشد میشود.بوته های آلوده در وسط روز پژمرده می شوند ولی شب هنگام حالت عادی خود را به دست می آورند .سرانجام بعد از مدتی این بوته های آلوده زرد شده و می میرند.روی ریشه ها نیز یکسری علایم قابل تشخیص است. نوک ریشه ها قهوه ای و مرده است .بافت قهوه ای بخش بیرونی ریشه به آسانی جدا شده و بافت آوندی در سطح قرار میگیرد.
✅ کنترل : بعد از شروع پوسیدگی کنترل بیماری دشوار است.تمام تلاش ها روی پیشگیری و از طریق استفاده از مخلوط های پاستوریزه متمرکز شود.در صورت نیاز استفاده چندین نوبت از قارچکش یا عامل بیوکنترل استفاده شود.
پوسیدگی سیاه ریشه
قارچ عامل بیماری یک قارچ ساکن در خاک است که باعث پوسیدگی ریشه و خشکیدگی شاخه ها روی تعدادی از گیاهان چوبی و علفی از قبیل بگونیا،شمعدانی،سیکلامن و ژربرا می شود.خاک مرطوب باعث افزایش بیماری میشود.
✅ کنترل: خاک و پیت ماس را با حرارت دادن ضدعفونی نمایید.استفاده از یک قارچکش به صورت محلول پاشی در خاک
پژمردگی ورتیسیلیومی
گیاهان زیادی بخصوص داوودی، ستاره چینی، میمون، رز، شمعدانی و بگونیا به این بیماری آلوده می شوند. عامل این نوع پژمردگی دو گونه قارچ تحت عنوان Verticillium dahlia وV. albo-atrumمی باشند. بیماری در مواردی که خاک خوب ضدعفونی شده باشد معمولا روی نمی دهد، مگر اینکه قلمه های استفاده شده برای تکثیر دارای آلودگی باشند.
✅ کنترل :گیاهان پایه را ازافراد قابل اطمینان خریداری کنید.ضدعفونی خاک ،آلودگی حذف و استفاده از کاربندازیم یا سموم دیگر
کپک خاکستری
نام بوتریتیس سینرا از کلمهی یونانی «بوتریس» به معنای «خوشهی انگور» مشتق شده است و کلمهی لاتین «سینرا» به رنگ خاکستری کپک اشاره میکند.نام کپک خاکستری به مرحلهای از رشد قارچ اشاره میکند که در طول آن پرزهای خاکستری روی محصول پدید میآیند.دیر یا زود لایهای از کپک خاکستری کرکدار روی این نقاط سیاه تشکیل خواهد شد. کپک روی گیاهان مرده یا گیاهان در حال مرگ رشد میکند ولی میتواند سلولهای زنده را نیز تحت تأثیر قرار دهد. معمولاً آلودگی کپک خاکستری تنها بعد از دو یا سه هفته قابل رؤیت است. اگر آلودگی کپک خاکستری با چشم غیرمسلح مشاهده شود نشانهی اینست که کپک قبلاً به گیاه نفوذ کرده است.در این مرحله استفاده از قارچکشها تأثیر ناچیزی دارد.
✅ کنترل:بهداشت زراعی،تهویه مناسب،کاهش رطوبت،قارچ کش
سفیدک پودری
آفت سفیدک پودری یکی از شایع ترین بیماری های گیاهی است که به راحتی قابل تشخیص است. این پودرهای سفید رنگ در سطح رویی برگ ،دمبرگ یا دمگل ها مشاهده شده و باعث بدشکلی و پیخ خوردگی و در نهایت پژردگی و مرگ میشود.
✅ متداول ترین روش برای درمان آن، استفاده از قارچ کش سفیدک پودری است.
سفیدک داخلی
سفیدک داخلی یا دورغی از گروه انگل های اجباری گیاهان است.پرگنه های سفیدک دورغی ابتدا در سطح زیرین برگ ظاهر و گاهی سایه رنگی متمایل به آبی دارند.برگ و شاخه آلود بدشکل شده و میمیرند.
✅ کنترل : جمع اوری بقایا،رعایت فاصله بین بوته ها،قارچ کش
بیماری های باکتریایی
پژمردگی باکتریایی
باکتری عامل بیماری Ralstonia solanacearum است که باعث ایجاد پژمردگی آوندی بر روی بسیاری از گل ها و گیاهان زینتی در گلخانه ها است.علائم شامل پژمرده شدن یک یا دو برگ در بوته های جوان در ساعات گرم است و در شب بهبود پیدا میکنند.با پیشرفت بیماری آوندها قهوه ای و در صورت برش بافت آوندی تراوشات چسبناک و لعابی باکتری به رنگ سفید -خرمایی تا قهوه ای دیده میشود.
✅ کنترل :استفاده از ارقام مقاوم و سالم ،حذف بوته ناسالم،قلمه و بوته جدید که وارد گلخانه میشوند ابتدا در محلی جدا کاشته شوند.
بلایت باکتریایی
باکتری Xanthomonas pelargoni عامل بیماری بوده که موجب از بین رفتن گیاهانی از قبیل شمعدانی و …میشود.علائم بیماری روی برگ بصورت لکه های ریز و یا لکه های زرد سه گوش ظاهر میشود که اغلب با پژمردگی برگ همراه است.در شرایط گرم و مرطوب بیماری به سمت ساقه گسترش یافته و در نهایت بوته را از بین ومیبرد.
✅ کنترل :استفاده از قلمه سالم،آبیاری بطوری انجام شود که آب روی سطح برگ ریخته نشود،محلولپاشی ترکیبات مسی
پوسیدگی نرم
عامل بیماری منجر به تجزیه بافت گیاهی بخصوص گیاهان پیازدار،کورم دار و ریزوم دار میشود.اولین علائم آلودگی کاهش رشد و زردی نوک برگ و جوانه های گل اغلب میریزند و پوسیدگی ساقه گل دهنده در سطح خاک منجر به از بین رفتن کل بوته میشود.
✅ کنترل : قارچ کش بردوفیکس ،سموم مسی،شرایط گرم ومرطوب ایجاد نشود.
بیماریهای ویروسی
از نشانه های بیماری های ویروسی چین خوردگی، پیچیدگی برگ و ساقه، تغییر حالت گل است.تعدادی از بیماریهای ویروسی با حشرات منتقل می شوند، بنابراین مبارزه با حشرات بیماری های ویروسی را کنترل می کند.بیماریهای ویروسی به شدت و سرعت انتقال می یابند.بیماریهای ویروسی راه علاج ندارند لذا باید گیاهان مبتلا را حذف نمود. ویروس ها کوچکترین موجودات زنده هستند.
ویروس لکه نکروتیک گل حنا
این ویروس علائم زیادی مثل پژمردگی ،مرگ ساقه ،کوتولگی ،زردی ،گلدهی ضعیف ،لکه های فرو رفته آبله مرغی روی برگ ها،خراشک ها یا لکه های حلقوی روی برگ ها ایجاد می نمایند.
✅ کنترل :کارت آبی ،سم پاشی در یک دوره 10 تا 15 روزه
زردی مینا
این بیماری توسط زنجرکها انتقال می یابد و توسط فیتوپلاسما ایجاد میشود .بیشتر در گیاهانی دیده میشود که در فصل تابستان به بیرون از گلخانه منتقل شده اند .
✅کنترل :کنترل علف هرز و مبارزه با زنجرک
آفات گل وگیاه زینتی
حمله آفت به باغ یا مزرعه خسارت اقتصادی فراوانی دارد و تغییرات اکولوژیکی ،وارد شدن موجودات به مناطق جدید و شرایط اقتصادی و…باعث پیدایش آفت شده که بوسیله وسایل حمل و نقل زمینی، هوایی، دریایی از یک نقطه بومی به مناطق جدید وارد میشوند.از آفات یا حشرات مهم گیاهان زینتی می توان به شته ها، شپشک ها، سفید بالک ها، پسیل ها، شته ها، حلزون ها نام برد.
مهم ترین آفات گیاهان زینتی
شته Aphids
شته ها از موجودات زیان آوری هستند که خسارات زادی وارد میکنند و بطور معمول 3میلی متر و به رنگهای سبز، قرمز، صورتی، زرد، قهوه ایی، سیاه هستند. و با مکیدن شیره گیاه موجب ضعیف شدن و توقف رشد گیاهان زینتی می شود.علائم بصورت کم رنگ شدن برگها، چروکیده شدن برگها، ترشح ماده ای براق و عسل مانند و جذب رنگهای سیاه می شوند.
✅کنترل:استفاده از سمومی مانند کنفیدر و …..دوبار به فاصله 5 روز
مگس سفید white flies
مگس سفید حشرات بسیار کوچک هستند که با مکیدن شیره ی گیاهی سبب ضعیف شدن گیاهان زینتی می شود.معمولا زیر برگها تخم گذاری کرده و به صورت کرم های نامرئی در می آیند و از شیره گیاه تغذیه می کنند که این عمل بیشترین آسیب را به گیاه می رساند و در نتیجه برگهای سبز بتدریج به زردی گراییده و می افتند و موجب مرگ گیاه می گردد
✅کنترل: استفاده از کارت های زرد،استفاده از سموم اختصاصی
عنکبوبت قرمز خالدار
این حشره بسیار ریز و میکروسکوپی است. بسیاری از آنها سبز رنگ هستند.اولین علایم این آفت پیدا شدن خال های قهوه ای رنگ و لکه های روی برگها می باشد. این حشره معمولا در زیر برگها زندگی می کند و تارهای سفیدی تنیده که ممکن است همه ی گیاهان را در بر گیرد در نتیجه گیاه ضعیف شده و بتدریج می میرد
✅کنترل
شپشک آرد آلود
این حشره پولک دار در زیر برگها و انتهای دمبرگ و ساقه جمع می شوند.بدن این حشره را پودر سفید رنگی پوشانیده است، محل تجمع آن ها بیشتر در درزهای نوک برگهایی که در سایه واقع شده است می باشند. شپشک آرد آلود با مکیدن شیره گیاهان، آنها را پژمرده و خشک می نماید. اکثر گیاهان زینتی و آپارتمانی بویژه حسن یوسف، کروتن، دراسنا، سرخس، تخم های آلوده به این آفت می شوند.
✅کنترل:استفاده از سموم سیستمیک مانند کنفیدر روی سطح برگ اسپری کنید و دو روز بعد با دستمال سفیدی ها را پاک و دوباره اسپری کنید.
تریپس
این حشره با تغذیه از شیره گیاهی موجب ضعیف شدن و تغییر شکل دادن و بد شکلی و پژمردگی برگها می گردد در ضمن برخی مواقع انتقال بیماریهای ویروسی بر روی گیاهان هستند. برگهای آلوده در سطح زیرین نقره ایی رنگ می گردند. این آفت به اکثر گیاهان زینتی و سبزیجات حمله می کند (به برگها، ساقه)
✅کنترل:: استفاده از سموم فسفره
کنه ها
کنه ها مربوط به گروه عنکبوتیان هستند که پوره آنها دارای ۴ پا و کنه های بالغ ۸ پا دارند. حشراتی بسیار ریز هستند و تقریبا با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند. خسارت آنها زمانی است که قطعات دهانی خود را به طور مکرر برای تغذیه وارد برگ می کنند. محل تغذیه به شکل نقطه ای سفید رنگ به اندازه سر سوزن است و برگها سرانجام خالدار و چروکیده می شوند و از بین می روند. روش تشخیص کنه ها، بررسی سطوح زیرین برگهای آسیب دیده و زیر نور با استفاده از ذره بین امکان پذیر است.
✅کنترل:استفاده از سموم کنه کش و اسپری آب روی سطح برگ در ساعات خنک به مدت یک هفته
شپشک سپردار
بدن این آفت حاوی غدوی است که از آنها مومی ترشح می شود. بدن آنها از سپرهایی تشکیل می شود. این آفت با سوراخ کردن بافتهای گیاهی و خارج کردن شیره گیاهی با قطعات دهانی خود به گیاهان زینتی خسارت وارد می کند و گیاه را ابتدا ضعیف کرده و سرانجام بخشهایی از گیاه از بین می رود.
✅کنترل : استفاده از سموم سیستمیک مانند کنفیدر روی سطح برگ اسپری کنید (دوبار به فاصله یک هفته)
پشه های قارچی
این پشه بالغ آن به رنگ قهوه ای تا سیاه، بطول حدود ۳ میلی متر، با پرواز اطراف گیاه برای مردم آزار دهنده و نابالغ آن (حالت لاروی) با تغذیه از ریشه گیاه، برای گیاهان زینتی زیان آور است. پشه های قارچی بالغ در بستر خاک غنی از ماده آلی که محیط تولید مثل مناسبی برای آن محسوب می شود تخم گذاری کرده و لارهای (کرم ها) آن پس از تفریخ از تخم، به سوراخ کردن و تغذیه از ریشه گیاه می پردازد.
✅کنترل:استفاده از سموم حشره کش مانند ایمیدوکلراپراید…
حلزون
از نرم تنان زیان آور هستند که معمولا شب ها فعالیت می نمایند و یا جویدن برگها، سوراخهای نامنظمی بر روی برگ گیاهان ایجاد می کنند.
✅کنترل:استفاده از سموم حلزون کش
آبدزدک
حشره کامل به طول ۶ – ۵ سانتی متر و به رنگ قهوه ای است و از ریشه و طوقه گیاهان تغذیه می کند.
برای مشاهده محصولات فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز کلیک و اطلاعات آن را مشاهده کنید.
جمع بندی
بیماری گل و گیاهان زینتی در اثر واکنش بین گیاه میزبان، عامل بیماری و محیط ایجاد می شود. عوامل ایجاد بیماری در گیاهان زینتی شامل قارچها، باکتریها، ویروس ها و نماتدهاست همچنین عوامل غیرزنده (مانند باد، سرما، گرما، نقش های آبی و غیره) می باشند.بیماریها به شدت توسعه می یابند و آفات نیز و موجب خسارت سنگین در نهایت مرگ گیاه می شوند.بنابراین کنترل بیماری بسیار حائز اهمیت است.
منابع
- https://fa.wikidark.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%AA%DB%8C
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی
برای مشاوره آنلاین کلیک کنید
**اگری راز ،راز رویش ها**
نقش و عملکرد عنصر آهن بر رشد گياهان
مقدمه
عنصر آهن به عنوان عنصر ضروری ریز مغذی برای همه گیاهان محسوب می شود. گیاهان برای سالم ماندن فقط به مقدار کمی آهن نیاز دارند ، اما این مقدار اندک، بسیار مهم است. گیاهان آهن را به شکل یونهای دو و سه ظرفیتی جذب مینمایند. مقدار آهن در خاک ها به طور متوسط 8/3 درصد تخمین زده می شود. اما با این وجود در دسترس بودن آهن بستگی، به PH محیط رشد گیاه دارد. در صورتی که pH محیط رشد گیاه بیش از 6.5 باشد، آهن به شکلی Fe3+ تبدیل می شود که در دسترس گیاه نیست و باعث کمبود آهن در گیاه می شود.
نقش و عملکرد عنصر آهن بر رشد گياهان
عنصر آهن از چندین آنزیم و رنگدانه تشکیل شده و عنصر ضروری است و عملکرد آن بر رشد گياهان بسیار مهم است و به کاهش نیترات، سولفات و تولید انرژی در گیاه کمک می کند. اگرچه آهن در سنتز کلروفیل (رنگدانه سبز رنگ برگها) استفاده نمی شود، اما برای تشکیل کلروفیل ضروری است. آهن در ترکیب ساختمانی مولکول های دارای هِم مانند: پورفیرین، سیتوکروم و مولکول های فاقد هِم مانند: فرودوکسین و پروتئین های آهن-گوگرد وجود دارد که در واکنش های اکسیداسیون و احیا تنفسی و فتوسنتز نقش دارند. همچنین، آهن در سیستم های آنزیمی، ستوکروم اکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، اکونیتاز، غیراشباع کردن اسید های چرب و… شرکت می کند. بنابراین آهن در فتوسنتز، تنفس، حرکت اکسیژن، تثبیت نیتروژن، حفظ کلروپلاست و تشکیل کلروفیل در گیاه نقش اساسی دارد.

علائم کمبود آهن در گیاه
علائم كمبود عنصر آهن در گیاه, بيشتر به صورت کلروز در برگهاي جوان بروز مي نمايد، به عنـوان يكي از نارسايي هاي مهــم تغذيه اي در گياهان به ويژه در شـرايط خاكهـا ي آهكـي مطرح است و به شدت عملكرد وكيفيت محصول آنها را تحت تاثير قرار ميدهـد. از جمله گياهان حساس به كمبود آهـن مـي توان سيب، به، هلو، گلابي، زردآلو، انگـور، گـردو، مركبـات، آووكادو، موز، جو، لوبيا، پنبه، بادام زميني، سيب زميني، سـويا، سبزيجات وگياهان زينتي را نام برد. علائم کمبود آهن در جوان ترین برگ ها به صورت زردی بین رگبرگی و سرانجام در پهنک برگ به رنگ زرد و حتی سفید بروز می کند. این نشانه ها معمولا می توانند در مراحل مختلف رشد مانند جوانه زنی، رشد رویشی و مراحل زایشی بروز کنند.کمبود آهن با کاهش کلروفیل و آسیب به واکنش های اکسیداسیون و احیا به فتوسنتز آسیب می زند.كمبود آهن از فعاليت آنزيم ايزو پراكسيداز كه پليمر كردن تركيبات فنولي حلقوي و زنجيري را به سوبرين كاتاليز ميكند، ممانعت مينمايد. اين اثر ممكن است درصدمه زدن به تشكيل ديواره سلولزي سلولهاي بشره ريشه و در تراكم بعضي از تركيبات فنولي در ريشه هاي مبتلا به كمبود آهن يك نقش اضافي بازي كند.
البته باید به این نکته توجه داشت كه تنها كمبود عنصر آهن به زردي برگ منجر نمي شود كمبود ازت، گوگرد، منيزيم و برخي عناصر غذايي ديگر، بعضي آفات و بيماري ها يا نور كم در مواردي به پريدگي رنگ برگ مي انجامد.
مهمترین علت کمبود آهن در ایران
مهمترین علت کمبود آهن در ایران ، زيادي بي كربنـات در محلول خاك است. اغلب خاكهاي ايـران حـاوي مقـدار قابـل تـوجهي آهـك هستند، آبياري سنگين، فشردگي و يـا هراقدام كه تهويه اينگونه خاكهــا را كـاهش دهد، منجر به افزايش غلظت دي اكسيدكربن درخـاك و بـه دنبـال آن افزايــــش بيكربنات ميشود. بی کربنات تولید شده، خاصیت «بافری» دارد. بدین معنی که با جلوگیری نسبی از کاهش pH در اطراف ریشه از حلالیت بیشتر ترکیبات آهن دار و قابلیت جذب آهن کاسته می شود و موجب کمبود آهن در گیاه می شود.
تشخیص کمبود آهن و منگنز از یکدیگر
تشخیص کمبود آهن و کمبود منگنز از یکدیگر دشوار است. و حتی ممکن است کمبود منگنز با کمبود عنصر آهن اشتباه گرفته شود. هر دو عنصر کمیاب هستند و فرآیندهای مهم را در گیاه تسهیل می کنند. در صورت کمبود منگنز، برگهای جوان به سمت بالا روشن تر می شوند و سپس لکه های قهوه ای ظاهر می شود. رگبرگ اصلی و فرعی به صورت نواری پهن به رنگ سبز ظاهر میشوند که بیشتر حالت لکه لکهای به برگ میدهند. در کمبود منگنز ، لبه های برگ سبز می مانند. در صورت کمبود آهن، برگهای بالایی کاملاً زرد می شوند. فقط رگبرگها سبز می مانند ولی هیچ نقطه قهوه ای وجود ندارد.
درمان کمبود عنصرآهن در گیاه
هنگامی که کمبود آهن مشخص می شود، می توان آن را در کوتاه مدت با استفاده از محلول پاشی آهن درمان کرد .بنابراین ساده ترین و موثرترین استراتژی برای رفع موقت کمبود آهن استفاده از اسپری های برگی است.
اما بهترین روش، پیشگیری است. بنابراین شما باید ابتدا علت واقعی کمبود را شناسایی کرده و آن را درمان کند تا از بروز مشکل در آینده جلوگیری شود.
اغلب، کمبود آهن نشان دهنده عدم تامین کافی عنصر آهن است. همچنین ممکن است مربوط به شرایط مختلفی باشد که ممکن است در دسترس بودن آهن تأثیر بگذارد. به عنوان مثال: سطوح کربنات در خاک، شوری، رطوبت خاک، دمای پایین، غلظت عناصر دیگر (مانند عناصر ریز رقابتی ، فسفر ، کلسیم) و غیره…
همچنین مصرف بي رويه و بيش از نياز كودهايي همچـون فسـفات آمونيـوم، به ويژه تحت شرايط خاكهاي آهكي، شدت كمبود ساير عناصر كم مصرف همچون آهــن، روي ، منگنـز و مــس را در ايــن خاكهـا افـزايش داده اسـت
PH محیط کشت را می توان با اسیدی کردن آب آبیاری و یا استفاده از کودی با اسیدیته بالاتری کاهش داد. از آنجا که ممکن است چند هفته طول بکشد تا مشکل برطرف شود، از آهن کلاته می توان برای سبز شدن سریع گیاهان استفاده کرد. موثرترین عامل کلات کننده آهنEDDHA است. با این حال، آهنDTPA تقریبا به همان خوبی است.
جهت رفع کمبود عنصر آهن در گیاهان می توان از کود آهن استفاده کرد. کود آهن به شکل و روشهای مختلف می توان استفاده کرد. کود های آهن معمولا از طریق محلول پاشی به گیاهان و خاک اضافه می شوند. کود آهن را می توان به صورت سولفات سدیم یا کلات آهن استفاده کرد.
در چه موارد از کود آهن استفاده کنیم ؟
برای مصرف کود آهن فقط باید توجه داشته باشید که میتوانید در دو مرحله از آن استفاد کنید
- تقویت و پیشگیری
- درمان گیاه و رفع کمبود ناشی از عنصر آهن
که سبب بالا رفتن مقاومت گیاه ،افزایش فتوسنتز ،افزایش میزان رشد ،افزایش میزان گلدهی ،افزایش جوانه زایی و پهن شدن برگ و …… می شود.
انواع کود آهن شیمیایی
1-سولفات آهن (FeSO4)
کود سولفات آهن حاوی حدود 20 درصد عنصر آهن است. این کود ارزان است و عمدتا بصورت محلول پاشی استفاده می شود. اگر روی خاک اعمال شود ، اغلب بی اثر است ، به ویژه در pH بالای 7 ، زیرا آهن آن به سرعت به Fe3+ تبدیل می شود و به عنوان یکی از اکسیدهای آهن رسوب می کند. بنابراین از آنجایی اکثر خاکهای زراعی ایران آهکی است و مصرف سولفات آهن در این خاکها موجب تثبیت سریع آن و تبدیل آن به فرمهای غیر قابل جذب می گردد، لذا مصرف خاکی آن بجز به صورت موضعی توصیه نمی گردد.
2-کلات آهن
کلات ها ترکیباتی آلی هستند که یون های فلزی (آهن) را تثبیت می کنند و آنها را از اکسیداسیون و رسوب محافظت می کنن
کلات های آهن از سه جزء تشکیل شده است:
- یونهای Fe3+
- مجموعه ای مانند: EDTA ، DTPA ، EDDHA، اسیدهای آمینه، اسیدهای هیومیک فولویک، سیترات،
- یونهای سدیم (Na+) یا آمونیوم (NH4+)
3-Fe-EDTA
این کودها دارای ۶ در صد عنصر آهن بوده و توصیه می شود که به صورت محلول پاشی استفاده شود. سبب رشد هر چه بهتر گیاهان می شوند. این کلات آهن در pH پایین و نزدیک به 6 پایدار است. ولی در ph بیش از 6.5 اثر بخشی ندارد، بنابراین این کلات در خاکهای قلیایی بی اثر است. این کلات همچنین تمایل زیادی به کلسیم دارد ، بنابراین توصیه می شود از آن در خاکها یا آبهای غنی از کلسیم استفاده نکنید.
4-Fe-DTPA
این کود کلات آهن در pH برابر 7.0 و خنثی پایدار است. و برعکس کود کلات آهن Fe-EDTA تمایلی به انجام واکنش با کلسیم و جایگزینی آن با آهن ندارد.
نکات مهم و کاربردی در رابطه با عنصر آهن
کودهای EDTA و DTPA هرچند مي توانند محتوای مقدار زیادی آهن تا حد 15 % باشند و از نظر قيمت به مراتب ارزان مي باشند، اما اين درصد بالاي آهن را نميتوانند بطور كامل در محيط هاي قليائي خاكهای ایران بصورت محلول حفظ كرده و آنگاه در اختيار گياه قرار دهند و در اين شرايط قليائي تحت تاثير شوك كلسيم، منيزيم و يا فسفات، آهن بصورت هيدروكسيد نامحلول رسوب مي كند. این کلات آهن با این دو بنیان بیشتر در محلول پاشی برگی کاربرد دارد.
Fe-EDDHA: این کلات در pH تا 11.0 پایدار است ، اما گران ترین کلات آهن موجود محسوب می شود.
به ترتیب کود کلات آهن EDDHA سپسDTPA و پس از آن EDTA، کود سولفات آهن و کود نیترات آهن از نظر اثربخشی و کارایی عملکرد بهتری دارند. در خاک های قلیایی، که کاهش سطح pH به سختی دشوار است، توصیه می شود از کلات های آهن پایدارتر مانند EDDHA استفاده کنید. همچنین برای اثربخشی بهتر کودهای کلات، زمانی که خاک خشک می باشد نسبت به اضافه کردن کود اقدام نمایید. این کودها فقط به صورت مصرف خاکی و یا به صورت استفاده در آبیاری تحت فشار در درختان و زراعتهایی که به صورت نواری آبیاری میشوند، توصیه میگردد و استفاده از آنها به صورت محلول پاشی موثر نخواهد بود زیرا این کودها در اثر نور تجزیه می شوند.
میزان اثربخشی | درصد آهن % | محدوده ph | انواع کلاته |
خوب | 13% | 7.0 | Iron-EDTA |
بهتر | 10% | 7.5 | Iron-DTPA |
بهترین | 6% | 9.0+ | Iron-EDDHA |
ویژگی های کلات آهن ارتو ارتو
در ساختار آهن کلاته شده مصرفی خاکی, برای اینکه بتوان اهن را به فرم قابل جذب برای گیاه تبدیل کرد باید پیوند شیمیایی بین آهن و عامل کلات کننده ایجاد شود.
برای کلات EDDHA این پیوند ها شامل ایزومر ارتو-ارتو و ایزومر ارتو-پارا میباشد. مقدار ارتو-ارتو و اورتو-پارا در یک محصول کلات شده بسیار مهم است. به عبارت دیگر تاثیر آهن کلات شده از طریق ایزومر ارتو-ارتو و ایزومر ارتو-پارا ارزیابی میگردد. در ایزومر ارتو-پارا اهن با 5 اتصال به عامل کلات کننده متصل شده به همین دلیل به سرعت اهن را برای ریشه آزاد میکند.
در حالت ارتو ارتو، عنصر آهن با 6 اتصال به عامل کلات کننده متصل شده و این حالت سبب شده آهن کاملا محلول در آب باشد, رسوب نکند و مدت بیشتری در خاک باقی بماند, در این صورت گیاه فرصت بیشتری دارد تا آهن را به راحتی جذب کند.
ویژگی های ایزومر ارتو-ارتو
- موثر در پایداری آهن: این شکل از آهن خیلی با ثبات است و باعث ذخیره طولانی مدت در خاک میشود.
- تاثیر طولانی مدت آهن: در طول مدت زمان طولانی, آهن را در اختیار گیاه قرار میدهد.
سکوسترین های آهن غالبا از نوع EDDHA می باشد. کلات های آهن FeEDDHA که دارای مخلوطی از ایزومرهای ارتو-ارتو، ارتو-پارا، پارا-پارا است که در این میان ایزومرهای ارتو-ارتو بیشترین قابلیت جذب را برای گیاه دارد.
نوع پارا-پارا قابلیت تولید آن بسیار کم بوده و با آهن کمپلکسی ندارد و نقش کودی ندارد.
ویژگی های ایزومر ارتو-پارا
- شروع تاثیر عنصر آهن: به سرعت آهن را در اختیار ریشه قرار میدهد.
- موثر در تحریک آهن: آهن را در خاک قابل حرکت میکند و آن را در دسترس گیاه قرار میدهد.
پیشنهاد اگری راز
تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که در زمان مشاهده یا قبل کمبود آهن از این کودها بصورت محلول پاشی یا آبیاری استفاده کنید.
بر روی محصولات پیشنهادی کلیک کنید | |
? | |
آهن اکتیو آیرون کرسنت چین -آهن بافر اسپانیا- آهن مانفر مش بلژیک | |
آهن مجتنا -آهن مایع پرهام-آهن مستر ایرون |
منابع
- https://web.extension.illinois.edu/focus/index.cfm?problem=chlorosis
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4734556/
- https://agrilib.areeo.ac.ir/book_5196.pdf
- https://www.trees.com/gardening-and-landscaping/chelated-iron
- https://www.pthorticulture.com/en/training-center/benefits-of-using-iron-chelates/
- https://www.pthorticulture.com/en/training-center/role-of-iron-in-plant-culture/
- https://edis.ifas.ufl.edu/publication/SS555
- file:///C:/Users/Tahmasebi/Downloads/3721394H0104.pdf
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86