اقدامات لازم برای آماده سازی زمین کشاورزی

 مقدمه

هدف آماده سازی زمین کشاورزی بدست آوردن محصول با کیفیت و درختان پر بار و دور از هرگونه آفت و بیماری است.خاک زیر و رو نشده ، خواه بکر باشد و یا از زیر محصول خارج شده باشد ، در بسیاری از شرایط برای رشد و نمو گیاه نامناسب است و بایستی از طریق انجام عملیات زراعی تغییراتی در آن داده شود تا به محیطی مطلوب برای گیاه تبدیل گردد .عملیات زراعی لازم برای انجام این تغییرات به شرایط کار ، محصول برداشت شده و محصول مورد کاشت بستگی دارد .

تهیه بستر کاشت  

هدف نهایی تهیه بستر بذر ایجاد شرایط مناسبی برای سبز شدن ، استقرار  رشد گیاه ، حصول عملکرد بالا و نیز ایجاد امکان کار در مزرعه از زمان شروع کاشت تا برداشت محصول است.

هدف از آماده سازی زمین کشاورزی

یکی از مهم ترین و تاثیر گذارترین عواملی که در کاشت باید دقت داشته باشیم انتخاب بستر کشت مناسب است .بستر کشت به محیطی گفته میشود که گیاه برای ادامه رشد و تولید محصول در آن کاشته و رشد میکند.

 ✅ از بین بردن بقایای گیاهی محصول قبلی و علفهای هرز مزرعه به صورتی که مواد آلی خاک حفظ و با اضافه گردد و این مواد در کاشت محصول بعدی اختلال ننمایند.

✅ بهبود و حفظ ساختمان خاک

 ✅ حفاظت خاک در مقابل عوامل فرساینده، افزایش ذخیره رطوبتی و نقصان تلفات آب

✅ تأمين شرایطی مناسب برای سبز شدن بذر و استقرار بوته

✅ کنترل حشرات از طریق دفن عمیق آنها و کنترل بیماریها از طریق دفن بقایای گیاهی آلوده و در معرض هوا و آفتاب قرار دادن خاک عمقی،

✅ بهبود تهویه خاک و تسریع اکسیداسیون مواد آلی تجزیه نیافته برای تشکیل هوموس

✅ افزایش نفوذپذیری خاک نسبت به آب و هوا و ایجاد محیط مناسبی از نظر آب و هوا و عناصر غذائی برای رشد ریشه

✅ آماده سازی زمین کشاورزی برای انجام عملیات کاشت، آبیاری، وجین، سله شکنی، کودپاشی، سم پاشی و برداشت محصول.

 بهترین سیستم تهیه زمین آن است که حصول هدفهای بالا را با حداقل عملیات امکان پذیر سازد.

عمده ترین هدف آماده کردن زمین، فراهم نمودن شرایط مطلوب محیطی برای رشد گیاه است.بعضی از متخصصین ، عملیات تهیه بستر را به بخش های عملیات خاک ورزی اولیه (کندن و زیر و رو کردن خاک شخم نخورده) ، عملیات خاک ورزی ثانویه ( خرد کردن خاک ، تسطیح زمین ، ریشه کن کردن علف های هرز ، مخلوط کردن کوهای آلی و شیمیایی ،تهیه جوی و پشته و …) و عملیات داشت ( وجین و سله کشی ، خاک دهی پای بوته ، اصلاح جوی و پشته ، اختلاط کود شیمیایی  سرک با خاک و …)تقسیم نمونده اند . اما این تقسیم بندی ، نه از نظر نوع و نه از نظر ماشین مورد استفاده مناسب به نظر نمی رسد . زیرا امروزه ماشین های بکار گرفته شدهکه عملیات زیر و رو سازی خاک ، خرد کردن کلوخه ها و کاشت را یکجا و باهم انجام می دهند. پس از برداشت محصول، بقایائی از گیاه و علفهای هرز در سطح مزرعه و در خاک باقی می مانند. وجود این بقایا در در رشد گیاه ایجاد اختلال می نماید. برنامه ریزی عملیات تهیه بستر تنها با توجه دقیق به کلیه عوامل موثر میسر میگردد.

تعداد عملیات انجام شده برای تهیۀ بستر کاشت ، متغیر و در واقع تابع شرایط منطقه و نوع محصول است.

عملیات تهیه بستر کاشت  

شامل  خرد و دیسک زدن بقایای گیاه قبلی و شخم زدن خاک و شکل دهی و پشته سازی خاک و کولتیواتور زنی و استفاده از هرس دندانه ای و بشقابی پس از کاشت و وجین و سله شکن می باشد.

بستر کشت به دو مرحله اولیه و ثانویه تقسیم میشود

تهیه اولیه بستر کاشت

در تهیۀ اولیۀ بستر کشت ، خاک عمیق و با شدت بیشتری  خرد میشود و همراه با خاک بقایای گیاهی نیز دفن میشود و خاک دست نخورده باقی میماند.

که ادوات آن شامل : گاوآهن های برگردان دار، قلمی و بشقابی – نهرکن و پشته سازها – زیرشکن ها – دیسک های سنگین – خاک ورزهای دوّار ( روتو تیلر و سیکلو تیلر ) می باشد.

تهیه ثانویه بستر کاشت

بعد از مرحلۀ اولیه خاک تا عمق کمتری خرد و نرم و تا حدی فشرده و مسطح می شود. همچنین این مرحله منافذ بزرگ زمین را می بندد ، علف های هرز را از بین می برد و با تخریب لوله های موئین باعث حفظ رطوبت در خاک می گردد.

که ادوات آن شامل: هرس های بشقابی ، فنری ، دندانه ای و چرخان – کولتیواتورها- وجین کن ها-غلتک ها و ماله می باشد .

یکی دیگر از مراحل آماده سازی زمین کشاورزی وجین و سله کشی است که در بیشتر محصولات بطور همزمان و با یک وسیله انجام میشود .

سله

سله : پس از بارندگی یا پس از آبیاری بویژه در خاک های سنگین و فقیر از نظر مواد آلی ، در سطح خاک لایه سختی ایجاد شده که به آن  سله می گویند. که علت تشکیل آن ،متلاشی شدن ساختمان خاک سطحی در اثر برخورد قطرات باران و یا باز شدن آن ها در آب است. در نتیجه این عمل ، ذرات رس آزاده شده در آب به حالت معلق در می آید و پس از نفوذ یا تبخیر آب لایه نفوذ ناپذیر سله را به وجود می آورد این لایه از خاک با از دست دادن رطوبت بتدریج سخت تر  و پس از خشک شدن کامل ، شکاف ها و ترک هایی در آن ایجاد می گردد. به خرد و نرم کردن لایه سخت سطح خاک ( سله شکنی )میگویند.

✅ از عواملی که در ایجاد سله نقش دارد میتوان

از بالا بودن مقدار سدیم خاک ، کم بودن مواد آلی، روش آبیاری و هر عاملی که ثبات و پایداری خاکدانه ها را کاهش دهد ، مقدار و نوع رس نام برد.

✅ از راههای پیشگیری از ایجاد سله میتوان از موارد زیر نام برد

مرطوب نگه داشتن خاک -افزایش مواد آلی خاک – جلوگیری از سخت مانده در سطح خاک.

وجین

علف های هرز نیز طی عملیات سله شکنی کنترل می شوند. بنابراین وجین و سله شکنی با یک وسیله یا ماشین انجام می گیرد. مهم خشک بودن خاک و امکان ورود به زمین برای انجام عملیات وجین و سله شکنی می باشد. کارگر از وسایلی مانند چاقو، داس کوتاه، کج بیل، شفره، بیلچه و یا چنگک استفاده و علفهای هرز را از ریشه قطع می کند. حرکت این وسایل در خاک و بیرون کشیدن علفهای هرز موجب باز شدن خاک و سله شکنی می گردد. همزمان با وجین و سله شکنی می توان تنک کردن محصول را نیز عملی ساخت. امتیاز کار کارگر بر ماشین آن است که کارگر می تواند وجین روی ردیف کاشت را نیز در هر مرحله ای از رشد به اجرا گذارد. وجین و سله شکنی مزارع بزرگ، بدلیل اتلاف وقت و هزینه بالا، با دست عملی نیست و با ماشین انجام میشود.

عملیات وجین و سله شکنی ممکن است در زمانهای زیر انجام پذیرد

1. وجین و سله قبل از کاشت
2. وجین و سله شکی در مرحله سبز شدن
3. وجین و سله شکنی پس از پایان تنک کردن
4. وجین و سله شکنی قبل از گسترش محصول

✅ قبل از اینکه شروع به شخم زدن کنید، مهم است که بدانید که روی چه نوع خاکی کار می‌کنید. می‌توانید آماده‌سازی زمین  را با آزمایش خاک خود شروع کنید. این کار به شما این امکان را می‌دهد که آن را بهبود بخشید و در مورد رشد بهترین محصولات کشاورزی و علوفه برای حیوانات اصلاح کنید. اولین گام برای آماده‌سازی زمین برای کاشت شامل بررسی بافت و باروری خاک و تنظیم آن تا جای موردنیاز است

شخم

منظور از شخم، زیر و روسازی خاک با گاو آهن های سوکی و بشقابی و نیز کمبینات است. گاو آهن قلمی خاک را به طور کامل زیر رو نمی سازد، بلکه میشکافد. در این جریان بقایای گیاهی حدود ۲۵ تا ۵۰ درصد در خاك اختلاط پیدا می کنند. در حالی که گاو آهن های سوکی و بشقابی بقایای گیاهی را تا ۱۰۰ درصد در خاک اختلاط می دهند. ممکن است وضعیتی را که گاو آن قلبی در خاک ایجاد می کند «نیمه شخم» نامید. با این که بعضی از انواع دیسکها نیز ممکن است خاک و بقایای بعضی محصولات را به خوبی با خاك اختلاط دهند، اما بینظور جلوگیری از پیدایش ابهام، بهتر است استفاده از دیسک را دیسک زدن نامید و اصطلاح شخم را در بکار گیری گاو آهن های سوکی و بشقابی و نیز کمبینات محدود ساخت. شخم زمین باید به نحوی انجام پذیرد که قطعات شخم نخورده باقی نمانده، تسطیح زمین بهم نخورده، تراکم خاک به حداقل رسیده و حداکثر صرفه جویی در وقت بعمل آید..

تهیه زمین در بسیاری موارد با شخم زدن آغاز می شود، که خود مهمترین مرحله در تهیه زمین محسوب می گردد. چنانچه شخم زدن با توجه به رطوبت خاک و عمق به طور صحیحی انجام نگردد و بطور کلی با رعایت اصول آن انجام نشود، نه تنها نتایج مفیدی در بر نخواهد داشت، بلکه غالبا می تواند به خرابی بستر بذر و گاهی خسارتهای جبران ناپذیر منجر گردد.

تسطیح شیب زمین

تسطیح شیب زمین در روند آماده سازی زمین کشاورزی نقش مهمی دارد. اگر زمین شیبی حداکثر تا ۵ درصد داشته باشد کشت درختان میوه بدون انجام عملیات مقدماتی قابل انجام است ولی در شیب های بالای ۵ درصد، کشت درختان معمولاً روی خطوط تراز یا کنتور و بعضاً بر روی تراس انجام می شود. شیب ۵ درصد یعنی در ۱۰۰ متر طول ۵ متر اختلاف ارتفاع وجود دارد.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، هنگام شخم زدن از کود فسفر دار استفاده کنید ، و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کودهای فسفر بالا کلیک کنید
کود 👇
اکستراژل p52پرهام-اکستراژل pkپرهام-اکستراژل p_caمشکی پرهام-
اکستراژل p_caسفیدپرهام-اکستراژل آبی (14-69-16)پرهام
اکستراژل نقره ای پرهام(10-52-10)

---

جمع بندی

آماده سازی زمین کشاورزی برای کاشت محصول‌های پرسود بسیار امر جدی و حائز اهمیت است . گام اول برای موفقیت جمع‌آوری نمونه‌های خاك و انجام آزمایش خاك و اندازه گیری ph خاک است و مرحله بعد مراحل آماده سازی زمین که شامل وجین و سله و شخم زدن و ….. می باشد . با انجام دقیق این مراحل ،زمین شما برای کاشت یک محصول با کیفیت آماده است.

منابع

• https://www.thespruce.com/prepare-the-land-for-farming-3016979
• https://www.hunker.com/12252913/how-to-prepare-farm-land-for-planting
• کتاب اصول و مبانی زراعت

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

انواع بیماری و آفات درختان میوه هسته دار

مقدمه

آفات درختان میوه هسته دار و بیماری های آنان که در اکثر نقاط کشور نیز مشاهده می شود اگر در زمان مناسب شناسایی نشوند و با آنها مقابله نگردد ممکن است تا باعث ضرر های زیاد به باغداران شود. منظور از میوه های هسته دار مواردی همچون هلو، شلیل، گیلاس و .. . می باشند. از همین رو در این مقاله قصد داریم برخی از بیماری ها و آفات درختان میوه هسته دار را و روش مقابله آنها را بررسی نماییم.

آشنایی با برخی از بیماری های شایع درختان میوه هسته دار

برخی از مهمترین بیماری های درختان میوه هسته دار به شرح زیر می باشند

پژمردگی ورتیسلیومی درختان میوه هسته دار

عامل بیماری پژمردگی ورتیسلیومی درختان میوه هسته دار Verticillium dahliae می باشد.در این بیماری ابتدا چند برگ یا شاخه از نهال در اوایل فصل تابستان پژمرده می شود. برگها در گام اول تیره و سپس کاملا پژمرده می شوند و کم کم کل نهال را در بر می گیرند. لذا رشد نیمه تمام مانده و باردهی درخت کم می شود. عامل این بیماری را از نوعی قارچ می دانند که بر اثر کاشت نهال آلوده در زمین به سایر نهال ها منتقل می شود.

✅ برای مقابله با این بیماری توصیه می شود تا نهال های سالم برای کشت انتخاب شوند . پس از این مورد لازم است تا با پروسه آبدهی دقت شود تا بیماری دفع گردد.

پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه درختان میوه هسته دار

نشانه های بیماری پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه درختان میوه هسته دار بصورت زردی و تیرگی خفیف برگ ها می باشد و در نهایت کم کم خشک می شوند. عامل این بیماری یک نوع قارچ از جنسPhytophthora است که ریشه ها را نازک و ضعیف می کند.

✅ برای مقابله با ابن قارچ لازم است تا حتما از نهال های از پیش کشت شده استفاده نمود و خاک را قبل از کشت نهال به خوبی زهکشی کرد. می تواند در برابر این قارچ مفید عمل کند.

شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار

بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار درختان بر اثر کوددهی نامناسب ایجاد می شود. باکتری عامل بیماری شانکر باکتریایی  Pseudomonas syringae pv.syringae است. همچنین می تواند منشا باکتریایی یا قارچی داشته باشد. این باکتری می تواند عمر درخت میوه را به شدت کاهش دهد. این باکتری می تواند ساقه و ساختار درخت را به صورت کامل از بی برد.

✅ برای مقابله با آن نیز می بایست از کودها و ضد قارچ استفاده نمود. این کودها باید تنها بر روی بخش های آلوده مالیده شوند. کودهای سوپرکاپ برای این بیماری گزینه مناسبی می باشند.

زردی فیتوپلاسمایی درختان میوه هسته دار

بیماری زردی فیتوپلاسمایی درختان میوه هسته دار یک بیماری باکتریایی می باشد که در کوتاه مدت باعث باروری کم درخت و در بلند مدت باعث خشک شدن می شود. دلیل این بیماری را استفاده بی رویه از ازت یا بالا بودن رطوبت خاک می دانند. بیماری فوق باعث آسیب رساندن به آوند و در نهایت خشکی درخت می شود.

✅ برای مقابله با این بیماری لازم است تا از کودهای ازت استفاده نمود. استفاده درست و صحیح از کود می تواند به جلوگیری از بروز این بیماری کمک کند.

لکه غربالی درختان میوه هسته دار

عامل بیماری لکه غربالی درختان میوه هسته دار یک نوع قارچ به نام Wilsonomyces carpophilus است که باعث سوراخ شدن برگ درخت می شود. البته در برخی موارد میوه نیز مورد حمله قرار گرفته و لکه هایی بر روی آن دیده می شود.

✅ برای مقابله با ابن بیماری لازم است تا برگ های آلوده هرس شده و سمپاشی 4 گانه بردوفیکس صورت گیرد. همچنین توصیه می شود تا ابزار هرس نیز به صورت کامل ضدعفونی شود.

سفیدک نمدی هلو و درختان هسته دار

 سفیدک نمدی هلو و درختان هسته دارممکن است در طول سال رخ دهد اما نشانه های آن در فصل بهار و تابستان مشهود است. علائم بیماری اغلب به صورت سفیدک هایی بر روی برگ و گاهی نیز بر روی میوه می باشد. قارچ Sphaerotheca pannosa عامل این بیماری می باشد.

✅ برای مبارزه با این عامل قارچی  باید نهال های سالم را در زمین کاشت و از قارچ کش های قوی بهره برد. از سوی دیگر هر اندازه رطوبت کمتر باشد، رشد این قارچ ها نیز کمتر است.

پوسیدگی قهوه ای درختان میوه هسته دار

بیماری پوسیدگی قهوه ای درختان میوه هسته دار اغلب در محیط های خشک رخ می دهد و عامل آن یک نوع قارچ به نام Monilia fructigena

است که شکوفه ها را درگیر می نماید. معمولا چند هفته قبل از برداشت بیماری خود را نشان داده و از کیفیت محصول می کاهد. 

✅ برای مقابله با این بیماری لازم است تا شاخه های آلوده هرس شوند و حتما دو تا 3 هفته قبل از برداشت محصول سمپاشی با قارچ کش زیر نظر کارشناس صورت گیرد.

شانکر سیتوسپورایی درختان میوه هسته دار

بیماری شانکر سیتوسپورایی درختان میوه هسته دار عموما به تنه های قطور درخت ها حمله می نماید و پوست آنها را چروکیده می کند. قارچ عامل بیماری گیاهی شانکر سیتوسپورای  Cytospora persoonii است و شکل جنسی آن Leucostoma persoonii می باشد.در این بیماری صمغی ترشح می شود که به مرور باعث خشک شدن درخت خواهد شد.

✅ عامل بیماری فوق باکتری بوده و برای جلوگیری از آن باید از سموم خاص استفاده نمود.

معرفی برخی آفات درختان میوه هسته دار

در زیر می توانید برخی از آفات درختان میوه هسته دار را مطالعه نمایید

سرشاخه خوار هلو

آفت سرشاخه خوار هلو Anarsia lineatella شبیه به پروانه می باشد که بر روی بال های آن لکه های تیره وجود دارد. آفت مذکور از غنچه ها و جوانه های باز تغذیه می نماید.

✅ برای مقابله با این آفت باید نهال ها در محیط مناسب از پیش کاشته شوند و در فصل تابستان نیز از حشره کش ها برای معدون نمودن آنها استفاده کرد.

سرخرطومی های گیلاس و آلبالو

آفت سرخرطومی های گیلاس و آلبالو Rhynchites auratus گل و غنچه را تحت تاثیر قرار می دهد. آفت مذکور به صورت عنکبوت با بدنی تیره رنگ است

✅ برای مبارزه با آن نیز می توانید از سموم آفت کش استفاده نمایید.این آفت از بخش گوشتی میوه تغذیه می نماید لذا میوه ها دارای کیفیت کمتری است.

شپشک سفید هلو

آفت شپشک سفید هلو Pseudaulacaspis pentagona به راحتی ریشه و تنه درختان را در بر می گیرد و از صمغ آنها استفاده می کند.

✅ برای مقابله با آنها لازم است تا نهال ها در دو مرحله سم پاشی شوند. مرحله اول در فصل تابستان  و مرحله دوم در فصل تابستان .

زنبور گوجه

آفت زنبور گوجه Hoplocampa flava اغلب به هسته میوه ها و میوه آنها حمله می نماید و از شیره آنها تغذیه می نماید.لذا پروسه رشد میوه تکمیل نمی شود و میوه ها به صورت کال می ریزند.

✅ برای مبارزه با آن نیز می توانید از کودهای دیازینون و گوزاتیون استفاده نمایید.برای مقابله با آفت مذکور توصیه می شود تا حتما از واریته های سالم و پیش کاشت شده استفاده شود و در زمان مشاهده آفت از سموم و کودهای کالیپسو استفاده نمود.

زنبور مغزخوار بادام

آفت زنبور مغزخوار بادام Eurytoma amygdali نیز می تواند محصولات شما را به صورت کامل از بین ببرد. از لحاظ ظاهری، کرم های فوق بسیار مشکی و شفاف می باشند و تا 11 ماه نیز داخل مغز میوه ها زنده می مانند.

✅ برای مبارزه با این آفت لازم است تا میوه های آسیب دیده به صورت کامل سوزانده شوند.

کرم آلو

کرم آلو Grapholita funebrana از دیگر آفت هایی است که می تواند درختان هسته دار را درگیر نماید. این کرم در واقع یک نوع پروانه می باشد که دارای رنگ خاکستری تیره ای است. لارو های آن به درون میوه نفوذ نموده و از آن تغذیه می نمایند. برای مبارزه با این آفت لازم است تا از کودهای شیمیایی و آفت کش های قوی استفاده نمود. اگر متوجه شدید که درختان شما با این آفت درگیر هستند، لازم است تا روزی دو بار سمپاشی گردند.

شته هلو

شته ها یکی دیگر از آفات درختان میوه هسته دار، می باشند که آفت های زیانباری است که باغداران با آن روبرو هستند. این آفت اغلب برگ های گیاهان را درگیر می نماید و پشت برگها وجود دارد. شته ها به رنگ سبز هستند و از صمغ برگ ها استفاده می کنند. اما موردی که وجود دارد، این موضوع است که می توانند عامل انتقال انواع میکروب ها باشند. برای مقابله با این آفت می توان از مگس ها و کفشدوزک ها کمک گرفت که به سرعت مزرعه را پاکسازی می نمایند اما برای مقابله شیمیایی نیز می توان از شته کش های دارای متاسیستوکس استفاده نمود که اثرات ماندگاری دارند.

مگس گیلاس

یکی از آفت های رایج درختان گیلاس، مگس گیلاس Rhagoletis cerasi است که لارو آن داخل میوه است و از بخش های گوشتی تغذیه می نماید. مگس های فوق کاملا به رنگ زرد می باشند و از همین رو بسیاری از حشره خوار ها را جذب می نمایند. البته می توان به روش های شیمیایی نیز با این آفت مبارزه نمود. برای این مورد بهتر است تا از محلول های پروتئین هیدرولیزات استفاده نمود و سه بار در طول روز باغ ها را سم پاشی نمود.

کرم سفید ریشه

کرم سفید رشته Polyphylla olivieri نیز می تواند به راحتی ریشه درختان و نهال های شما را از بین ببرد. این کرم به رنگ قهوه ای است و از ریشه گیاهان تغذیه می نماید و چنانچه بیماری سریعا شناسایی نشود به راحتی نهال خشک می شود. از بین بردن علف های هرز، شخم زنی و ریختن شن در اطراف ریشه می تواند از رشد آنها جلوگیری نماد اما برای مقابله شیمیایی باید از سموم دیازینون بهره برد.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع بندی

در این مقاله برخی از مهمترین آفات و بیماریهای درختان میوه هسته دار معرفی شده‌اند. به صورت کلی، بهترین راه محافظت از محصولات گوجه فرنگی، کاشت بذر سالم و اصلاح شده، بررسی دوره‌ای خاک و رطوبت محیط و استفاده از سموم و کودهای شیمیایی مناسب می باشد.

منابع

• https://extension.okstate.edu/fact-sheets/common-diseases-of-stone-fruit-trees-and-their-control.html
• https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4020-8571-0_1
• https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1365-2338.2004.00750.x

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

نقش و عملکرد عنصر آهن بر رشد گياهان 

مقدمه

عنصر آهن به عنوان عنصر ضروری ریز مغذی برای همه گیاهان محسوب می شود. گیاهان برای سالم ماندن فقط به مقدار کمی آهن نیاز دارند ، اما این مقدار اندک، بسیار مهم است. گیاهان آهن را به شکل یون­های دو و سه ظرفیتی جذب می­نمایند. مقدار آهن در خاک ها به طور متوسط 8/3 درصد تخمین زده می شود. اما با این وجود در دسترس بودن آهن بستگی، به PH محیط رشد گیاه دارد. در صورتی که pH محیط رشد گیاه بیش از 6.5 باشد، آهن به شکلی Fe3+ تبدیل می شود که در دسترس گیاه نیست و باعث کمبود آهن در گیاه می شود.

نقش و عملکرد عنصر آهن بر رشد گياهان 

عنصر آهن از چندین آنزیم و رنگدانه تشکیل شده و عنصر ضروری است و عملکرد آن بر رشد گياهان بسیار مهم است و به کاهش نیترات، سولفات و تولید انرژی در گیاه کمک می کند. اگرچه آهن در سنتز کلروفیل (رنگدانه سبز رنگ برگها) استفاده نمی شود، اما برای تشکیل کلروفیل ضروری است. آهن در ترکیب ساختمانی مولکول های دارای هِم مانند: پورفیرین، سیتوکروم و مولکول های فاقد هِم مانند: فرودوکسین و پروتئین های آهن-گوگرد وجود دارد که در واکنش های اکسیداسیون و احیا تنفسی و فتوسنتز نقش دارند. همچنین، آهن در سیستم های آنزیمی، ستوکروم اکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، کاتالاز، پراکسیداز، اکونیتاز، غیراشباع کردن اسید های چرب و… شرکت می کند. بنابراین آهن در فتوسنتز، تنفس، حرکت اکسیژن، تثبیت نیتروژن، حفظ کلروپلاست و تشکیل کلروفیل در گیاه نقش اساسی دارد.

علائم کمبود آهن در گیاه

علائم كمبود عنصر آهن در گیاه, بيشتر به صورت کلروز در برگهاي جوان بروز مي نمايد، به عنـوان يكي از نارسايي هاي مهــم تغذيه اي در گياهان به ويژه در شـرايط خاكهـا ي آهكـي مطرح است و به شدت عملكرد وكيفيت محصول آنها را تحت تاثير قرار ميدهـد. از جمله گياهان حساس به كمبود آهـن مـي توان سيب، به، هلو، گلابي، زردآلو، انگـور، گـردو، مركبـات، آووكادو، موز، جو، لوبيا، پنبه، بادام زميني، سيب زميني، سـويا، سبزيجات وگياهان زينتي را نام برد. علائم کمبود آهن در جوان ترین برگ ها به صورت زردی بین رگبرگی و سرانجام در پهنک برگ به رنگ زرد و حتی سفید بروز می کند. این نشانه ها معمولا می توانند در مراحل مختلف رشد مانند جوانه زنی، رشد رویشی و مراحل زایشی بروز کنند.کمبود آهن با کاهش کلروفیل و آسیب به واکنش های اکسیداسیون و احیا به فتوسنتز آسیب می زند.كمبود آهن از فعاليت آنزيم ايزو پراكسيداز كه پليمر كردن تركيبات فنولي حلقوي و زنجيري را به سوبرين كاتاليز ميكند، ممانعت مينمايد. اين اثر ممكن است درصدمه زدن به تشكيل ديواره سلولزي سلولهاي بشره ريشه و در تراكم بعضي از تركيبات فنولي در ريشه هاي مبتلا به كمبود آهن يك نقش اضافي بازي كند.

البته باید به این نکته توجه داشت كه تنها كمبود عنصر آهن به زردي برگ منجر نمي شود كمبود ازت، گوگرد، منيزيم و برخي عناصر غذايي ديگر، بعضي آفات و بيماري ها يا نور كم در مواردي به پريدگي رنگ برگ مي انجامد.

مهمترین علت کمبود آهن در ایران

مهمترین علت کمبود آهن در ایران ، زيادي بي كربنـات در محلول خاك است. اغلب خاكهاي ايـران حـاوي مقـدار قابـل تـوجهي آهـك هستند، آبياري سنگين، فشردگي و يـا هراقدام كه تهويه اينگونه خاكهــا را كـاهش دهد، منجر به افزايش غلظت دي اكسيدكربن درخـاك و بـه دنبـال آن افزايــــش بيكربنات ميشود. بی کربنات تولید شده، خاصیت «بافری» دارد. بدین معنی که با جلوگیری نسبی از کاهش pH در اطراف ریشه از حلالیت بیشتر ترکیبات آهن دار و قابلیت جذب آهن کاسته می شود و موجب کمبود آهن در گیاه می شود.

تشخیص کمبود آهن و منگنز از یکدیگر

تشخیص کمبود آهن و کمبود منگنز از یکدیگر دشوار است. و حتی ممکن است کمبود منگنز با کمبود عنصر آهن اشتباه گرفته شود. هر دو عنصر کمیاب هستند و فرآیندهای مهم را در گیاه تسهیل می کنند. در صورت کمبود منگنز، برگهای جوان به سمت بالا روشن تر می شوند و سپس لکه های قهوه ای ظاهر می شود. رگبرگ اصلی و فرعی به صورت نواری پهن به رنگ سبز ظاهر می‌شوند که بیشتر حالت لکه لکه‌ای به برگ می‌دهند. در کمبود منگنز ، لبه های برگ سبز می مانند. در صورت کمبود آهن، برگهای بالایی کاملاً زرد می شوند. فقط رگبرگها سبز می مانند ولی هیچ نقطه قهوه ای وجود ندارد.

درمان کمبود عنصرآهن در گیاه

هنگامی که کمبود آهن مشخص می شود، می توان آن را در کوتاه مدت با استفاده از محلول پاشی آهن درمان کرد .بنابراین ساده ترین و موثرترین استراتژی برای رفع موقت کمبود آهن استفاده از اسپری های برگی است.

 اما بهترین روش، پیشگیری است. بنابراین شما باید ابتدا علت واقعی کمبود را شناسایی کرده و آن را درمان کند تا از بروز مشکل در آینده جلوگیری شود.

اغلب، کمبود آهن نشان دهنده عدم تامین کافی عنصر آهن است. همچنین ممکن است مربوط به شرایط مختلفی باشد که ممکن است در دسترس بودن آهن تأثیر بگذارد. به عنوان مثال: سطوح کربنات در خاک، شوری، رطوبت خاک، دمای پایین، غلظت عناصر دیگر (مانند عناصر ریز رقابتی ، فسفر ، کلسیم) و غیره…

همچنین مصرف بي رويه و بيش از نياز كودهايي همچـون فسـفات آمونيـوم، به ويژه تحت شرايط خاكهاي آهكي، شدت كمبود ساير عناصر كم مصرف همچون آهــن، روي ، منگنـز و مــس را در ايــن خاكهـا افـزايش داده اسـت

PH محیط کشت را می توان با اسیدی کردن آب آبیاری و یا استفاده از کودی با اسیدیته بالاتری کاهش داد. از آنجا که ممکن است چند هفته طول بکشد تا مشکل برطرف شود، از آهن کلاته می توان برای سبز شدن سریع گیاهان استفاده کرد. موثرترین عامل کلات کننده آهنEDDHA  است. با این حال، آهنDTPA  تقریبا به همان خوبی است.

جهت رفع کمبود عنصر آهن در گیاهان می توان از کود آهن استفاده کرد. کود آهن به شکل و روشهای مختلف می توان استفاده کرد. کود های آهن معمولا از طریق محلول پاشی به گیاهان و خاک اضافه می شوند. کود آهن را می توان به صورت سولفات سدیم یا کلات آهن استفاده کرد.

در چه موارد از کود آهن استفاده کنیم ؟

برای مصرف کود آهن فقط باید توجه داشته باشید که میتوانید در دو مرحله از آن استفاد کنید

• تقویت و پیشگیری
• درمان گیاه و رفع کمبود ناشی از عنصر آهن

که سبب بالا رفتن مقاومت گیاه ،افزایش فتوسنتز ،افزایش میزان رشد ،افزایش میزان گلدهی ،افزایش جوانه زایی و پهن شدن برگ و …… می شود.

انواع کود آهن شیمیایی

1-سولفات آهن (FeSO4)

کود سولفات آهن حاوی حدود 20 درصد عنصر آهن است. این کود ارزان است و عمدتا بصورت محلول پاشی استفاده می شود. اگر روی خاک اعمال شود ، اغلب بی اثر است ، به ویژه در pH بالای 7 ، زیرا آهن آن به سرعت به Fe3+ تبدیل می شود و به عنوان یکی از اکسیدهای آهن رسوب می کند. بنابراین از آنجایی اکثر خاکهای زراعی ایران آهکی است و مصرف سولفات آهن در این خاکها موجب تثبیت سریع آن و تبدیل آن به فرمهای غیر قابل جذب می گردد، لذا مصرف خاکی آن بجز به صورت موضعی توصیه نمی گردد.

2-کلات آهن

کلات ها ترکیباتی آلی هستند که یون های فلزی (آهن) را تثبیت می کنند و آنها را از اکسیداسیون و رسوب محافظت می کنن

کلات های آهن از سه جزء تشکیل شده است:

• یونهای Fe3+
• مجموعه ای مانند: EDTA ، DTPA ، EDDHA، اسیدهای آمینه، اسیدهای هیومیک فولویک، سیترات،
• یونهای سدیم (Na+) یا آمونیوم (NH4+)

3-Fe-EDTA

این کودها دارای ۶ در صد عنصر آهن بوده و توصیه می شود که به صورت محلول پاشی استفاده شود. سبب رشد هر چه بهتر گیاهان می شوند. این کلات آهن در pH پایین و نزدیک به 6 پایدار است. ولی در ph بیش از 6.5 اثر بخشی ندارد، بنابراین این کلات در خاکهای قلیایی بی اثر است. این کلات همچنین تمایل زیادی به کلسیم دارد ، بنابراین توصیه می شود از آن در خاکها یا آبهای غنی از کلسیم استفاده نکنید.

4-Fe-DTPA

این کود کلات آهن در pH برابر 7.0 و خنثی پایدار است. و برعکس کود کلات آهن Fe-EDTA تمایلی به انجام واکنش با کلسیم و جایگزینی آن با آهن ندارد.

نکات مهم و کاربردی در رابطه با عنصر آهن

کودهای  EDTA و DTPA هرچند مي توانند محتوای مقدار زیادی آهن تا حد 15 % باشند و از نظر قيمت به مراتب ارزان مي باشند، اما اين درصد بالاي آهن را نميتوانند بطور كامل در محيط هاي قليائي خاكهای ایران بصورت محلول حفظ كرده و آنگاه در اختيار گياه قرار دهند و در اين شرايط قليائي تحت تاثير شوك كلسيم، منيزيم و يا فسفات، آهن بصورت هيدروكسيد نامحلول رسوب مي كند. این کلات آهن با این دو بنیان بیشتر در محلول پاشی برگی کاربرد دارد.

Fe-EDDHA: این کلات در pH تا 11.0 پایدار است ، اما گران ترین کلات آهن موجود محسوب می شود.

به ترتیب کود کلات آهن EDDHA سپسDTPA  و پس از آن EDTA، کود سولفات آهن و کود نیترات آهن از نظر اثربخشی و کارایی عملکرد بهتری دارند. در خاک های قلیایی، که کاهش سطح pH به سختی دشوار است، توصیه می شود از کلات های آهن پایدارتر مانند EDDHA استفاده کنید. همچنین برای اثربخشی بهتر کودهای کلات، زمانی که خاک خشک می باشد نسبت به اضافه کردن کود اقدام نمایید. این کودها فقط به صورت مصرف خاکی و یا به صورت استفاده در آبیاری تحت فشار در درختان و زراعتهایی که به صورت نواری آبیاری میشوند، توصیه میگردد و استفاده از آنها به صورت محلول پاشی موثر نخواهد بود زیرا این کودها در اثر نور تجزیه می شوند.

ویژگی های کلات آهن ارتو ارتو

در ساختار آهن کلاته شده مصرفی خاکی, برای اینکه بتوان اهن را به فرم قابل جذب برای گیاه تبدیل کرد باید پیوند شیمیایی بین آهن و عامل کلات کننده ایجاد شود.

برای کلات  EDDHA این پیوند ها شامل ایزومر ارتو-ارتو و ایزومر ارتو-پارا می‌باشد. مقدار ارتو-ارتو و اورتو-پارا در یک محصول کلات شده بسیار مهم است. به عبارت دیگر تاثیر آهن کلات شده از طریق ایزومر ارتو-ارتو و ایزومر ارتو-پارا ارزیابی می‌گردد. در ایزومر ارتو-پارا اهن با 5 اتصال به عامل کلات کننده متصل شده به همین دلیل به سرعت اهن را برای ریشه آزاد می‌کند.

در حالت ارتو ارتو، عنصر آهن با 6 اتصال به عامل کلات کننده متصل شده و این حالت سبب شده آهن کاملا محلول در آب باشد, رسوب نکند و مدت بیشتری در خاک باقی بماند, در این صورت گیاه فرصت بیشتری دارد تا آهن را به راحتی جذب کند.

ویژگی های ایزومر ارتو-ارتو

1. موثر در پایداری آهن: این شکل از آهن خیلی با ثبات است و باعث ذخیره طولانی مدت در خاک می‌شود.
2. تاثیر طولانی مدت آهن: در طول مدت زمان طولانی, آهن را در اختیار گیاه قرار می‌دهد.

سکوسترین های آهن غالبا از نوع EDDHA  می باشد. کلات های آهن FeEDDHA  که دارای مخلوطی از ایزومرهای ارتو-ارتو، ارتو-پارا، پارا-پارا است که در این میان ایزومرهای ارتو-ارتو بیشترین قابلیت جذب را برای گیاه دارد.

نوع پارا-پارا قابلیت تولید آن بسیار کم بوده و با آهن کمپلکسی ندارد و نقش کودی ندارد.

ویژگی های ایزومر ارتو-پارا

1. شروع تاثیر عنصر آهن: به سرعت آهن را در اختیار ریشه قرار می‌دهد.
2. موثر در تحریک آهن: آهن را در خاک قابل حرکت می‌کند و آن را در دسترس گیاه قرار می‌دهد.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که در زمان مشاهده یا قبل کمبود آهن از این کودها بصورت محلول پاشی یا آبیاری استفاده کنید.

	بر روی محصولات پیشنهادی کلیک کنید
	👇
	آهن اکتیو آیرون کرسنت چین -آهن بافر اسپانیا- آهن مانفر مش بلژیک
	آهن مجتنا -آهن مایع پرهام-آهن مستر ایرون

---

منابع

• https://web.extension.illinois.edu/focus/index.cfm?problem=chlorosis
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4734556/
• https://agrilib.areeo.ac.ir/book_5196.pdf
• https://www.trees.com/gardening-and-landscaping/chelated-iron
• https://www.pthorticulture.com/en/training-center/benefits-of-using-iron-chelates/
• https://www.pthorticulture.com/en/training-center/role-of-iron-in-plant-culture/
• https://edis.ifas.ufl.edu/publication/SS555
• file:///C:/Users/Tahmasebi/Downloads/3721394H0104.pdf
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%86

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

مقدمه

کود فسفر یکی از کودهای ضروری است که حتما باید به خاک تزریق شود. کارشناسان کشاورزی بیان می دارند که هیچ کودی نمی تواند جایگزین این کود شود و وجود آن برای رشد گیاهان و باروری خاک های زراعی بسیار مهم می باشد. این کود دیواره سلولی گیاهان را تقویت نموده و موجب می گردد تا مقاومت آنها افزایش یابد. از سوی دیگر کود فسفر باعث افزایش پروتئین سازی در گیاهان می شود. همواره به این مورد توجه داشته باشید که هر اندازه این کود در فاصله کمتری با ریشه گیاه قرار گیرد، میزان رشد هم بهتر می باشد.

اهمیت عنصر فسفر برای گیاهان

از جمله اهمیت های وجود عنصر فسفر برای گیاهان در پروسه رشد گیاهان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. انرژی خورشید را به راحتی به ترکیبات گیاهی تبدیل می نماید.
2. ریشه گیاه را تحریک کرده و باعث رشد آن می شود.
3. شکل گیری غنچه و گل را تسریع می بخشد.
4. محصولات در مدت زمان کمتری می رسند.
5. محصولات دارای کیفیت بهتری هستند.
6. گیاهان در برابر کم آبی و بیماری ها مقاومت بیشتری دارند.

نقش فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی

فسفر در تولید انرژی و فعالیت های متابولیسمی نقش بسزایی ایفا می نماید، جالب است که بدانید بیشتر فسفر موجود در خاک که گیاهان از آن تغذیه می نمایند به صورت نمک های کلسیمی می باشد. این مورد باعث سفت شدن ساقه و آوندهای گیاه می گردد.از آنجا که فسفر دارای فسفولیپیدهای فراوانی است، قادر است تا غشای سلولی را تقویت نماید. فسفر در غشای سلولی باعث می شود تا نقل و انتقالات یون ها و لیپید ها بیشتر باشد که این مورد باعث افزایش متابولیسم در گیاهان می شود.

چه موقع به کمبود فسفر در گیاه شک کنیم

شاید برای شما نیز این سوال به وجود آید که چگونه متوجه شویم، گیاه به کود فسفر نیاز دارد. علائم کمبود فسفر در گیاه به یکی از حالات زیر خود را نشان می دهد:

1. گیاهان به شدن کوچک و نارس می باشند.
2. رنگ گیاه سبز تیره یا بنفش است.
3. ریشه گیاه به شدت ضعیف می باشد
4. گیاه دارای میوه ها یا گل های بسیار کمی می باشد
5. برجسته ترین روش بررسی سطح فسفر با آزمایش خاک است. در این آزمایشات از محلول‌های شیمیایی برای استخراج فسفر از خاک استفاده می شود. سپس عنصر بدست آمده مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد تا غلظت فسفر مشخص شود. برای تعیین این غلظت از رنگ سنجی استفاده می شود.

اثرات منفی کمبود فسفر

از جمله اثرات منفی کمبود فسفر زمانی است که, در زمان مناسب به خاک کود فسفر تزریق نشود و این مورد به صورت طبیعی نیز در خاک وجود نداشته باشد، ساقه  ها کم کم تغییر رنگ می دهند. علت این تغییر رنگ به این خاطر است که قند بسیاری در این نواحی انباشته می شود. به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که اگر فسفر به اندازه کافی وجود داشته باشد، گیاه متابولیسم بهتری دارد. در مقابل کمبود این عنصر باعث پیر شدن بافت ها می شود. در این صورت برگ ها و ساقه ها تحت تاثیر قرار می گیرند و میوه ها و گل ها به مرحله باروری نمی رسند.

انواع فسفر در خاک( آلی و معدنی)

گاها این عنصر در خاک به میزان لازم وجود دارد و نیاز نیست تا شما از کود فسفر استفاده نمایید. به صورت کلی دو نوع فسفر در خاک وجود دارد.

• فسفر آلی: فسفو لیپیدها، نوکلئیک اسیدها و فسفات ها در این دسته قرار دارند. فسفر های آلی در خاک های جنگلی بیش از سایر خاک ها مشاهده می شود. البته اگر میزان ph خاک افزایش یابد، این مورد کاهش می یابد.
• فسفر معدنی: این نوع از فسفرها اغلب به صورت یون در خاک مشاهده می شوند. عموما می توان آنها را به صورت محلول در آب مشاهده نمود. فسفرهای معدنی به نسبت فسفرهای آلی به میزان کمتری در خاک وجود دارند و لازم است تا به صورت مکرر تجدید شوند.

انواع کود فسفر کدامند

کود فسفر دارای انواع متفاوتی می باشد که برخی از مهمترین نمونه های آن در زیر لیست شده اند:

• سوپر فسفات: این کودها اغلب به رنگ خاکستری می باشند و نمی توان به راحتی آنها در آب حل نمود.
• فسفات آمونیوم: از لحاظ ظاهری کودهای فوق دارای دانه های ریز به رنگ سیاه هستند. گفتنی است در این کودها ازت بالایی مشاهده می شود.
• سوپر فسفات تریپل: برخی از باغداران و کشاورزان به این کود، کود ساچمه ای نیز می گویند. کود مذکور به راحتی در آب حل نمی شود اما میزان اثر پذیری آن بیشتر از انواع دیگر می باشد.

چگونه کود فسفر را به خاک اعمال کنیم

برای اینکه کود فسفر را به خاک اعمال نمایید، بهترین زمان آن در حین شخم زدن می باشد. در این صورت در پروسه رشد گیاه، تاثیر بسزایی دارد زیرا گیاه در حین رشد به فسفر زیادی نیاز دارد. البته باید به این مورد نیز دقت داشته باشید که پس از 25 روز از کاشت نشا لازم است است تا کود فسفر به زمین تزریق گردد. چون این کود آبشویی نمی شود می توان به صورت مستقیم آن را به خاک اعمال نمود. توصیه می شود تا برای اثر بخشی کود آن را به صورت نواری در کنار بذر بپاشید تا به تدریج به خاک نفوذ نموده و جذب ریشه گردد.

زمان استفاده از کود فسفر

به صورت کلی شما کودهای فسفری را باید در زمان شخم زدن به خاک اضافه نمایید. این کار استحکام نشا های شما را افزایش می دهد. به صورت کلی اگر در زمان شخم زدن نتوانستید از این کود بهره ببرید، توصیه می گردد تا در مراحل اولیه رشد آن را بکار گیرید.

آمونیوم پلی فسفات (APP)

این مورد یکی از کودهای رایج فسفری می باشد. از این مورد می توانید در پاییز برای شخم زدن یا در بهار قبل کاشت گیاه استفاده نمایید. با این کار شما بهترین شرایط ph خاک را برای نمو گیاهان خود فراهم می آورید. گفتنی است که کودهای گوگردی نیز تا حد قابل قبولی دارای فسفر می باشند.

سنگ فسفات (خاک فسفات)

بسیاری از افراد امروزه سنگ فسفات یا خاک فسفات را به عنوان جایگزینی برای کودهای فسفات در نظر می گیرند.در خاک فسفات شما می توانید مقادیر قابل توجهی از گوگرد و موارد آلی را مشاهده نمایید. از این کودها می توان برای مبارزه با انواع قارچ ها نیز بهره برد. این خاک ها اغلب جانداران ریز را که وجود آنها برای کنکاش خاک اطراف ریشه مناسب است، به سمت خود جلب می نمایند.

سوپر فسفات تریپل

کود سوپر فسفات تریپل شما می توانید بیش از 50 درصد فسفر مشاهده نمایید. شما می توانید برای استفاده از آن به طور مستقیم آن را با خاک مخلوط نمایید. اگر فسفر خاک شما به صورت قابل ملاحظه ای کم می باشد، پیشنهاد می شود تا از آن بهره ببرید.

کود مونو آمونیوم فسفات

در کود فسفر مونو آمونیوم فسفات, نیتروژن و فسفر بسیاری وجود دارد. اما از آن برای زمین های اسیدی استفاده نمی شود. شما می توانید از این مورد در فصل های بهار و پاییز بهره ببرید. میزان فسفر در این کودها حدود 21 درصد می باشد. اما مزیت اصلی آنها این مورد می باشد که فلزات سنگین در آنها بسیار کم است و به راحتی جذب گیاهان می شود.

کود دی آمونیوم فسفات

کود فسفر دی آمونیوم فسفات, حدود 52 درصد فسفر و 12 درصد نیتروژن وجود دارد. این کود PH خاک را به نحوی تنظیم می نماید که به راحتی فسفر را جذب نماید. شما می توانید از این کود در فصل بهار و قبل از کاشت محصولات خود بهره ببرید. به عبارت دیگر می توان بیان نمود که کود مذکور تا حد زیادی خاک را آهکی می نماید. لذا اگر خاک شما از نوع اسیدی است، بهتر است تا از این مورد بهره ببرید.

مونو پتاسیم فسفات

یکی دیگر از انواع کود فسفر، مونو پتاسیم فسفات می باشد. این نمونه بیش از سایرین مورد استفاده قرار می گیرد. در این کود فسفر و پتاسیم بالایی مشاهده می شود. اما مزیت استفاده از این کود فسفر، آن است که شما قادر می باشید آن را در تمام مراحل رشد گیاه به خاک تزریق نمایید.

سوالات متداول:

کدام نوع کود ها بیشترین میزان فسفر را دارند؟

به صورت کلی باید در نظر داشته باشید که کودهای موجود در بازار با یکدیگر متفاوت بوده و هر کدام از آنها برای یک نوع محصول مناسب می باشند. اما باید بدانید، مواردی که برای گل ها استفاده می شوند،به مراتب دارای میزان فسفر بیشتری هستند و همین مورد نیز موجب می شود تا گل ها درشت تر و با طراوت تر باشند.

منابع طبیعی فسفر چه موادی هستند؟

بسیاری از مواد غذایی که ما هر روز می خوریم یا باقیمانده برخی از میوه ها و غذاها دارای فسفر می باشند. به طور مثال پوست موز با خیار می تواند منبع خوب فسفر برای گیاه باشد لذا می توانید به راحتی آنها را به صورت کمپوست به خاک اضافه نمایید تا جذب خاک شوند.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، هنگام شخم زدن از کود فسفر دار استفاده کنید ، و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کودهای فسفر بالا کلیک کنید
کود 👇
اکستراژل p52پرهام-اکستراژل pkپرهام-اکستراژل p_caمشکی پرهام-
اکستراژل p_caسفیدپرهام-اکستراژل آبی (14-69-16)پرهام
اکستراژل نقره ای پرهام(10-52-10)

---

منابع

• https://www.intechopen.com/chapters/64614
• https://www.scielo.br/j/rbcs/a/LjGCHNmx5fxmMBpK66xjxcD/?lang=en
• https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/phosphorus-fertilizers
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

تشخیص و علت شوری خاک

مقدمه

تنش شوری در گیاهان یعنی،نمک زیاد موجود در خاک ،رشد گیاه را محدود کرده ، که از عوامل ایجاد کننده میتوان به شوری خاک، آبیاری با زهکشی ضعیف و آب شور اشاره کرد. تنش شوری باعث کاهش محصولات کشاورزی است بنابراین بروز مشکلات فیزیولوژیکی، متابولیکی، کاهش رشد و نمو ، جوانه زنی،قدرت، کمیت و کیفیت گیاه می شود و تهدید جدی برای جامعه کشاورزی بشمار می رود.

شوری چیست

شوری زمانی اتفاق می افتد که  pHو Ec در آب و یا خاک زراعی بیش از حد افزایش پیدا بکند و مواد موثره کودها و یا سموم سریعا در این خاکها یا آبها بلوکه شوند، این خاک یا آب از لحاظ کشاورزی شور می شوند.

تاثیر تنش شوری تنها به یک مرحله خاص از رشد گیاهان محدود نمی شود. بلکه در تمام سیکل رشد گیاهان اثر گذار بوده و در نهایت به کاهش عملکرد محصول منجر می شود.

با شور شدن خاک تجمع بیش از حد نمک های محلول در آب ایجاد می شود. نمک های محلول به طور معمول شامل نمک طعام  NaClاست ولی ترکیبات مختلف مانند: بور، سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سولفات ها، کلرید ها، کربوهیدرات ها و بی کربنات نیز شامل می شود. که در بین کاتیون ها، سدیم رابطه مستقیم با شوری دارد. عمده تاثیر تنش شوری خاک بر گیاهان، در توانایی جذب آب است که حتی با وجود رطوبت کافی خاک، گیاه به دلیل عدم توانایی در جذب آب کافی دچار سوختگی و مردن می شود.

تنش شوری وضعیتی است که نمک زیادی موجود در خاک رشد گیاه رامحدود می کند که از عوامل ایجاد کننده ی این تنش میتوان به شوری خاک، آبیاری با زهکشی ضعیف و آب شور اشاره کرد. تنش شورییکی از فاکتورهای مهم کاهش محصولات کشاورزی است که باعث بروزمشکلات فیزیولوژیکی، متابولیکی، کاهش رشد و نمو ، جوانه زنی،قدرت، کمیت و کیفیت گیاه می شود و تهدید جدی برای جامعهکشاورزی بشمار می رود. اثر سمی نمک بیشتر از هر عنصر دیگری بهگیاه خسارت وارد می کند. شناسایی ارقام مقاوم به شوری راهکار مناسبی برای جلوگیری از خسارت است. سازگاری با نمک مجموعه ایاز فرایندهای پیچیده می باشد. شوری خاک روی فرایند هایی همچون محتوای آب، رنگدانه ها، چربی ها، جذب مواد مغذی و متابولیسم اثر می گذارد

طبقه بندی خاک های شور

معیار	خاک غیرشور	خاک شور	خاک شور-سدیمی	خاک سدیمی
EC	4>	4  >	4  >	4>
SAR	13 >	13 >	13 >	13 >
ESP	15 <	15 <	15  >	15  >
PH	8/5 <	8/5 ≥	8/5≥	(10-9) 5/8 <
شرایط فیزیکی	طبیعی	طبیعی	متغیر	ضعیف
رنگ	طبیعی	روشن-سفید	سفید-خاکستری	تیره-سیاه

رایج ترین علت های شوری خاک چیست؟

1. شوری ذاتی خاک (هوازدگی سنگها، مواد اولیه)
2. آبیاری با آب غنی از نمک، که باعث افزایش میزان نمک در زمین می شود.
3. محدودیت زهکشی و بالا آمدن سطح آب
4. تبخیر سطحی و تعرق گیاه
5. استفاده بیش از حد و ناصحیح از کودها (کودهای شیمیایی کشاورزی)
6. ریختن نمک صنعتی بر روی خاک
7. نسبت کم بارندگی به تبخیر
8. استفاده از لجن فاضلاب
9. آب و هوای خشک و بارش کم باران
10. انتقال نمک خاک های شور مناطق مجاور به کمک باد
11. استخراج بیش از حد آب شیرین
12. بالا آمدن سطح آب های زیرزمینی و انتقال املاح آن ها به طور مستقیم همراه با آب و یا صعود شفریه آب در خاک

تشخیص شوری در گیاه و خاک 

1. متوقف شدن باردهی گیاه و کند شدن رشد آن
2. کمبود کلروفیل و زرد و بی‌رنگ شدن
3. ریختن گل‌های گیاه
4. خشک و بدرنگ شدن اطراف برگ‌ها
5. عدم رشد کامل و یکنواخت در سطح مزرعه و باغ
6. رنگ سبز تیره متمایل به بنفش که ناشی از PH بالا و درنتیجه، کمبود غذایی است.
7. و ضعیف شدن ساقه‌ی گیاه از مهمترین علائم تشخیص تنش شوری خاک در گیاهان است.

تنش شوری موجب تغییرات شیمیایی، فیزیولوژیک و مورفولوژیک متعدد در گیاهان میشود. این تنش رشد، فتوسنتز، سنتز پروتئین، متابولیسم لیپیدها، تنفس و تولید انرژی را تحت تأثیر قرار میدهد. از طرفی خسارت شوری در گیاهان با کاهش پتانسیل آب در محیط رشد ریشه، سبب محدودیت جذب آب توسط ریشه می گردد

کاهش میزان رشد در شرایط تنش شوری می تواند به دلیل اختلال در فرآیندهای دخیل در تولید انرژی در گیاهان مثل فتوسنتز، تنفس و مهار گسترش یا تقسیم سلولی می باشد.

آسیب های ناشی از افزایش شوری

1. از دست دادن تنوع زیستی و اختلال در اکوسیستم  کاهش عملکرد محصول و بهره وری محصول در زمین های شور
2. بیابان زایی زمین های مزرعه که قبلاً زراعی بودند.
3. افزایش تعداد گیاهان مرده و در حال مرگ
4. افزایش خطر فرسایش خاک به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی
5. آلودگی آب آشامیدنی
6. جاده ها و پی ساختمان ها با تجمع نمک در داخل ضعیف می شود ساختار طبیعی خاک
7. کاهش فعالیت بیولوژیکی خاک به دلیل بالا آمدن سطح آب شور
8. به علت فرسایش مواد خاک، ظرفیا ذخیره سای مخازن آب کاهش می یابد.

بهترین راه حل جلوگیری از شور شدن خاک ؟

اساس پیشگیری از تنش شوری در خاک، جلوگیری از نفوذ بیش از حد نمک است. اگرچه گیاهان به مقدار مشخصی نمک نیاز دارند، اما نیازهای آنها در مقایسه با محتوای خاکهای تحت تأثیر نمک اندک است. در اینجا چند روش معمول برای جلوگیری از شور شدن خاک ذکر شده است.

• بهینه سازی آبیاری (مصرف آب شور را کاهش دهید، آبیاری قطره ای انجام دهید، از آب نمک زده، بازیافت شده، برداشت شده از باران و آبیاری بیش از حد استفاده نکنید)
• برای حفظ رطوبت و کاهش آبیاری، مواد آلی و کود را اضافه کنید
• از خاک ورزی عمیق ماشین آلات سنگین خودداری کنید تا نمک های خاک را به ناحیه ریشه منتقل نکنید، که باعث شور شدن می شود
• برای محافظت از سطح زمین از محصولات پوششی یا مالچ استفاده کنید
• به عنوان یک اقدام پیشگیرانه،  Crop Monitoring امکان ردیابی وضعیت پوشش گیاهی در مزرعه و شناسایی مناطق با پوشش گیاهی کمیاب یا سطح برهنه زمین را فراهم می آورد.
• به این نکته توجه داشته باشید که در صورتی که خاک به صورت مداوم، بیش از اندازه و نامناسب در معرض کود ضد شوری قرار بگیرد، دچار خستگی و فرسایش خواهد شد و وضع را حتی از آنچه که هست نیز وخیم‌تر خواهد کرد.

بهترین راههای مدیریت خاک های مبتلا به شوری

عملیات شیمیایی در تنش شوری : 1-تغذیه مناسب گیاهان 2-استفاده از هورمون های رشد ریشه 3-استفاده از اصلاح کننده های سدیم

عملیات مکانیکی 1-آبشویی 2-زهکشی 3-زیرشکنی 4-مالچ(خاکپوشی)زیر شکنی  

عملیات زراعی 1-مصرف انواع کودهای آلی 2-کشت بذر در بستر مناسب 3-انتخاب محصول متحمل به شوری 4-شورورزی

روشهای اندازه گیری

رایج ترین روش اندازه گیری شوری خاک، اندازه گیری غلظت نمک براساس قابلیت هدایت الکتریکی (EC)  عصاره اشباع محلول آب و خاک می باشد. همچنین در آزمایشگاه ها میزان نمک خاک را با اندازه گیری کل مواد جامد محلول در نمونه اندازه گیری می کنند.

اندازه گیری شوری خاک بوسیله نقشه برداری میدانی (با استفاده از GPS )

مزیت استفاده از ضد شوری

مزیت استفاده از ضد شوری ها باغ افزایش ظرفیت تبادل کاتیونی خاک، افزایش ظرفیت نگهداری و رها سازی عناصر غذایی، کاهش آبشویی عناصر غذایی و تشکیل کلات عناصر غذایی می شود.

معمولا، واكنش گياه به مصرف كود در خاكهاي با شوري كم تا متوسط 10 (m/dS )به احتمال زياد مثبت است (در صورت وجود كمبود عنصر غذايي مورد نظر) وليكن در شوريهاي شديد، شدت تنش شوري ممكن است منجر به كاهش عملكرد محصول و عدم كارآيي كوددهي گردند. البته، نوع گياه، نوع كود مصرفي و مديريت زراعي نيز بر آن اثرگذار مي باشند.

مکانیزیم اثر ضدشوری که علاوه بر کلسیم حاوی گوگرد می باشد

پلی سولفید کلسیم همزمان شوری و قلیایی خاک را کنترل می کند به صورت که کلسیم موجود در ترکیب باعث می شود سدیم خاک را متعادل کند با خنثی کردن سدیم و شوری را از بین ببرد از طرفی بخاطر وجود پایه گوگردی که در ترکیب هست گوگرد باعث میشه PH خاک قلیایی را به پایین (اسیدی) بیاورد و خاک را سبک کند و جذب عناصری مانند آهن، روی، منگنز را افزایش دهد. بنابراین نوع کود پیشنهادی برای ضدشوری استفاده از کودهای حاوی پلی سولفید کلسیم می باشد. در ضمن برای از بین بردن شوری، 1 الی2 مرتبه آبیاری سنگین در زمستان توصیه می شود به علت خواب ریشه گیاه، با این کار باعث شسته شدن املاح موجود در خاک می شود.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از کاشت محصولات خود در زمین، آزمایش خاک را انجام داده و از محصولات ضد شوری استفاده کنید، دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کنترل ضد شوری کلیک کنید
کودهای ضد شوری 👇
کنتراسال(پلی سولفید کلسیم) برند اگرونایک
دیسال کال برند نواگرو ایتالیا
تریتاسول کلسیم برند پرهام
تریتاسول سالت لاس برند پرهام
KELOM SAL کمپلکس کلسیم جهت کاهش شوری خاک

---

منابع

• https://eos.com/blog/soil-salinization/
• https://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-3-319-96190-3.pdf
• https://agrilib.areeo.ac.ir/book_3235.pdf
• https://www.researchgate.net/publication/330888757_kshawrzy_dr_shrayt_shwr
• https://uknowledge.uky.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1164&context=pss_views#:~:text=Excessive%20fertilization%20with%20very%20soluble,ing%20plant%20growth%20and%20development.
• https://profdoc.um.ac.ir/articles/a/1066698.pdf
• مقالهhttps://www.researchgate.net/publication/43457698_The_effect_of_salinity_on_plant_available_water
• مقالهhttps://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=204447
• مقاله https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=222222
• مقاله https://uknowledge.uky.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1164&context=pss_views
• مقالهhttps://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpls.2021.660409/full
• مقاله https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378377406002149

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

گیاهان تله و انواع آن

مقدمه

تله گیاهی یک شیوه‌ی جدید و تازه کشف شده در کشاورزی نیست، اما این متد هر روز در حال گسترش و پیشرفت است. بخصوص اگر در هنگام استفاده از گیاهان تله دقت و بررسی کامل به خرج دهید؛ به خوبی می‌توانید آفات مهمی را که منجر به وارد آمدن خسارت کشاورزی به شما می‌شوند کاهش داده، سلامت محصول خود را به حداکثر میزان ممکن برسانید.

گیاه تله چیست؟

گیاه تله (Trap Crop) که از آن با عنوان sacrificial crop یا گیاه قربانی نیز یافت می‌شود، گیاهی‌ست که با جذب آفات به سوی خود، آن‌ها را از گیاه اصلی زمین یا باغ شما دور می‌کند.

در اصل گیاهان تله حکم میزبانی را دارند که با منحرف کردن آفات مزاحم از محصول اصلی، یک لایه‌ی پوششی بیشتر برای محافظت از گیاه محسوب می‌شوند. یکی از نکاتی که در رابطه با گیاهان تله باید مورد ملاحظه قرار بگیرد، این است که گیاهان تله بسته به شرایط می‌توانند مورد برداشت قرار بگیرند، یا اصلا قابل برداشت نباشند.

مزایای استفاده از گیاهان تله

مزایای استفاده از گیاهان تله : شما از طریق استفاده از گیاهان تله، می‌توانید جلوی استفاده‌ی گسترده از آفت‌کش‌ها را بگیرید. از سویی دقت داشته باشید که بهره‌گیری بیش از حد از آفت‌کش‌ها، موجب ایمنی آفات در برابر این سموم می‌شود. حتی ممکن است آفت‌کش‌های شما تاثیر چندانی بر روی کنترل آفات نگذارد. استفاده از گیاه تله یکی از بهترین راه‌های مدیریت تکمیلی آفات یا (Integrated Pest Management – IPM) است؛ که می‌تواند میزان آفات شما را به حد قابل کنترلی برساند، از تاثیرات سوء استفاده از آفت‌کش‌های بسیار بر محصول اصلی می‌کاهد، تا حد زیادی موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های کشاورز می‌شود و علاوه بر این‌که یک لایه‌ی پوششی محافظ برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب به محصول اصلی ایجاد می‌نماید، دشمنان اصلی گیاه را نیز از آن دور نگه می‌دارد.

یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از گیاهان تله، این است که مکمل برنامه‌ی نظارت بر آفات شما خواهد بود و چه بسا در پایان، با برداشت محصول این گیاهان بتوانید سود محصول خود را بالاتر ببرید.

انواع گیاهان تله و روش استفاده از تله برای اطراف مزرعه و باغ

معمولا در هنگام انتخاب گیاهان تله، می‌بایست به عوامل متعددی از جمله نوع آفت، نوع محصول اصلی، ویژگی‌های رفتاری آفت، میزان فاصله‌ی ردیف گیاه تله‌ی کاشته‌شده و… دقت کنید. هرگز فراموش نکنید که این آفات بالغ ماده هستند که تصمیم می‌گیرند چه گیاهی را برای تخم‌گذاری انتخاب کنند؛ پس به رفتارهای این آفات دقت بیشتری نمایید. (معمولا پیشنهاد می‌شود که ردیف گیاه تله، حدود 8 الی 12 فوت با ردیف گیاه اصلی فاصله داشته باشد؛ منتهی این فاصله نباید زیاد گردد.)

در گام اول، رنگ، بو و شکل گیاهان تله از جمله مواردی هستند؛ که باید به آن‌ها دقت نمایید. این ویژگی‌ها از فاصله‌ی دور آفت را به خود جذب می‌کنند و جلوی انحراف آن‌ها به سوی گیاه اصلی را می‌گیرند.این در حالی‌ست که بافت، ترکیبات شیمیایی و مواد مغذی که توسط گیاه تله در دسترس آفت قرار می‌گیرد را نیز می‌بایست مورد ملاحظه قرار داد.

نحوه‌ی کاشت گیاهان تله‌ای 

نحوه استفاده از گیاه تله به این صورت باید باشد که دور تا دور گیاه اصلی کاشته شود. مقیاس به کار رفته، فاصله‌ی ردیف گیاه تله‌ای تا گیاه اصلی و تعداد ردیف‌هایی که برای کاشت گیاهان تله به آن نیاز دارید، از جمله ملاحظاتی‌ست که می‌بایست بر اساس نوع گیاه تله و نوع آفات انتخاب گردند. اما یک اصل را هرگز از یاد نبرید! بهتر است گیاه تله‌ای را انتخاب نمایید که رشدی سریع‌تر از محصول اصلی دارند و آن را زودتر از محصول اصلی، دور تا دور زمین بکارید. (مثلا دو هفته زودتر) سپس به سراغ کشت گیاه اصلی بروید.

به عنوان مثال، اگر گیاه اصلی ما خیار، هندوانه یا طالبی باشد؛ شما می‌توانید در سه ردیف و چهار سوی گیاه اصلی خود، کدو بکارید. کدو می‌تواند تا حدود 66 درصد از سوسک‌های خیار را از محصول اصلی، به سوی خود جذب نموده، 99 درصد از ساس کدوییان را نیز از خیار دفع نماید.

می‌توانید گیاهان تله را در چند ردیف، در وسط زمین کشاورزی بکارید. (مثلا کاشتن سه ردیف یونجه در وسط زمین پنبه یا توت‌فرنگی)

لایه‌بندی گیاهان تله بستگی به نوع آفات شما و رفتارسنجی آنان دارد. مثلا برخی از آفات از اطراف به گیاه حمله می‌کنند. بنابراین نیاز است گیاه تله دور تا دور زمین شما کشیده شود. برخی از آفات تاثیر شدیدتری دارند؛ پس ایجاب می‌کند که چند لایه درون زمین شما نیز از گیاه تله استفاده شود. معمولا کشاورزان تا حداکثر 20 درصد از زمین یا باغ خود را به کاشت گیاه تله اختصاص می‌دهند. گاهی در باغ یا زمین شما نیاز است از چند گیاه تله به طور همزمان استفاده شود؛ تا آفات مختلف را به خود جلب نمایند.

سایر تکنیک‌های تله کشاورزی

روش‌ها
تله قیفی	این تله به شکل یک قیف می‌باشد؛ که به پایانه‌ی باریک‌ آن یک تکه شیشه یا پلاستیک وصل می‌گردد. معمولا از این روش برای جذب آفاتی مانند پشه خاکی استفاده می‌شود. به این صورت که دهانه‌ی بزرگ قیف در کنار لانه‌ی آفات قرار می‌گیرد، پشه به قیف جذب شده، وارد آن می‌شود و از آن‌جایی‌که دهانه‌ی دیگر آن باریک و تنگ است؛ نمی‌تواند از آن خارج شود. * در برخی از روش‌های دیگر، ممکن است از الاغ و یا اسب برای منحرف کردن آفات به سمت قیف استفاده گردد. به این شکل، بوی بدن جانور، دمای آن و دی اکسید کربنی که از بدنش خارج می‌شود؛ پشه‌ها را به سوی خود هدایت خواهد کرد. چادر توری که به جانور متصل شده، پشه را درون خود به دام می‌اندازد و کشاورز در پایان یا از طریق آسپیراتور و یا به وسیله‌ی طعمه، حشرات را گیر می‌اندازند.
تله فرمونی	فرمون‌های جنسی از طریق گرمای بدن حشره‌ی میزبان ترشح شده و جنس مخالف را به خود جلب می‌نمایند. معمولا استفاده از این مدل تله، شرایط خاص خود را دارد. مثلا در محیط‌های صحرایی نمی‌توان بهره‌ی بالایی از این تله برد. بعلاوه در صورتی‌که غلظت فرمون از مقدار خاصی بالاتر رود، کارایی خود را از دست داده و چه بسا موجب دور شدن آفت می‌شود. (معمولا فرمون تا حدود دو متر اطراف خود اثربخشی دارد.) یکی از مهم‌ترین مواردی که باید در هنگام استفاده از تله فرمونی رعایت شود، آنالیز زمان ظهور آفات، روند افزایش جمعیت و ظهور یا عدم ظهور آن‌هاست. تله فرمونی در ایران به چند روش اجرا می‌شود: *1- اختلال در جفت‌گیری: پس از نمونه‌گیری از نوع آفات و مطالعه‌ی روش جفت‌گیری آنان، فرمون‌های سنتزی برای کنترل جفت‌گیری آنان و تاخیر در آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. (این روش می‌تواند بر روی کرم سرخ پنبه، کرم آلو، کرم سیب، جوانه‌خوار کاج، کرم قوزه پنبه و کرم خراط اجرایی گردد.) *2- جذب و نابودی آفت به شیوه‌ی شکار توده‌ای و انبوه: شکار توده‌ای و انبوه، قبل از آن‌که آفات بخواهند به مرحله‌ی جفت‌گیری، تخم‌گذاری و یا حتی تغذیه از گیاه برسند، آنان را به دام می‌اندازد. این روش را می‌توان بر روی سوسک ژاپنی، جوانه‌خوار چینی، سوسک توتون و… اجرا کرد.) معمولا در این روش، با مطالعه‌ی رفتار آفات، تله‌ها و جذب‌کننده‌های قوی به کار می‌روند تا حشره را به خود جلب نمایند. این ترفند موجب کاهش مصرف آفت‌کش‌ها شده، زمانی‌ به کار می‌رود که تراکم آفت کم است. *3- به دام انداختن و کشتن حشره: این روش شباهت بسیاری به ترفند پیشین دارد. برخلاف روش قبل، این روش در زمانی به کار می‌رود که تراکم آفات بسیار بالاست و از چندین تله فرمونی و جاذب مختلف به طور همزمان برای کاهش تراکم آفات استفاده می‎شود. (از جمله آفاتی که می‌توان با کمک این تله کشت، شامل انواع مگس‌ها، پشه سیب، پشه بلوبری، کرم قهوه‌ای سیب و… می‌شود.)
تله پشه‌بندی با طعمه انسانی	در این روش، فردی زیر لایه‌ی محافظی از پشه‌بند می‌خوابد. به این شکل پشه‌ خاکی به بو، دما و کربن دی اکسید بدن انسان جذب خواهند شد. پس از جذب این پشه‌ها به تور، می‌توان به کمک آسپیراتور آن‌ها را جمع نمود.
تله مکفیل	این نوع تله معمولا در فاصله‌ی 1 الی 1 و نیم متری از سطح زمین، بر روی درخت نصب می‌شود. معمولا این تله به فرمون و چسب مجهز است و می‌تواند آفات را به دام بیندازد. (عموما 1 الی 2 تله به ازای هر هکتار کافی‌ست.)
تله دام	این روش شباهت بسیاری با تله مکفیل دارد، به علاوه حشره‌ها را با کمک فرمون، چسب، رنگ‌های نارنجی، سفید و… به خود جلب می‌کند.
تله سراتراپ	منافذ دایره‌ای موجود در بدنه‌ی رنگی این تله، حشره را به خود جذب کرده و فرمون‌ها، مایع‌ها و چسبی که درون این تله جای گرفته است؛ باعث می‌شود که آفت به دام بیفتد. (این روش را می‌توان بر روی آفاتی مانند مگس میوه‌ مدیترانه‌ای اجرا کرد.)
تله فرمونی دلتا	تله‌های فرمونی در این روش برای کنترل آفاتی مانند کرم خاردار پنبه، کرم سرخ پنبه، کرم سرخ ثانویه و… می‌شود.

سایر تله‌هایی که می‌توانید برای زمین خود به کار بندید؛ شامل چسب آکواریوم، قرص فستوکسین، خمیر سمی زئوزران و استفاده از سنجاقک آفت کش یا تله نوری در زمین شالی می‌شود.

بعضی از گیاهان مانند رز دارای جذابیت زیادی برای آفاتی مثل کنه ،نظیر انواع رُز دارای جذابیت بیشتری برای کنه ها ، گل ژربرا جذابیت زیاد برای مگس سفید و گل سینرر جذابیت بیشتر برای شته دارند پس میتوان آنها را برای به دام انداختن آفات استفاده کنیم .

تله فرمونی جهت کنترل آفت کرم خوشه‌خوار انگور

این پروانه که طول بدن آن به حدود 6 میلی‌متر می‌رسد، بال‌های باز 12 میلی‌متری و قهوه‌ای رنگ دارد. این پروانه مخصوصا تاثیر مستقیمی بر روی انگور کشت آبی داشته می‌گذارند و تاثیر آن بر انگورهای کشت دیم کم‌تر است.

روش‌های مبارزه با این کرم شامل این موارد می‌شود: 1. باغ را به صورت ردیفی، بر روی داربستی موازی احداث نمایید؛ 2. از تله‌ی فرمونی بر روی موهایی استفاده کنید که تراکم بالایی ندارند؛ 3. هر ساله موها را هرس نمایید؛ 4. عف‌های هرز را سوزانده و در فصل پاییز حتما برگ‌های خشک را جمع کنید؛ 5. یخ‌آب زمستانه و شخم عمیق هم می‌تواند گزینه‌ای مناسب باشد.

نکاتی در رابطه با گیاهان تله

• گیاه تله باید بیشترین جذابیت را برای آفت داشته باشد، که جذب گیاه اصلی نشود.
• معمولا گیاه اصلی و گیاه تله را از می‌توان از یک خانواده یا از گونه‌های مختلف انتخاب کرد.
• ذرت خوشه‌ای یکی از بهترین انواع گیاه تله‌ای‌ست، که مثلا می‌توان برای زمین گوجه به کار برد.
• از گیاهان تله‌ای استفاده کنید که معمولا توده انبوهی دارند، یا برگ‌های بزرگ! مانند یونجه، کدو، یا انواع گل‌ها
• گیاهان تله باید به گونه‌ای انتخاب شوند که حداقل یک یا دو نوع آفت را از گیاه اصلی دور نمایند.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی گیاهان آپارتمانی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا ببرید.

کود خانگی پیشنهادی فروشگاه آنلاین اگری راز برای تقویت و بالا بردن مقاومت گیاهان به شرح زیر است
کلیک کنید👇
کود ریشه زا ،کود گلدهی ،کود تقویتی، کود جلبک دریایی، کود آمینواسید، کود آهن، کود هیومیک اسید

---

جمع بندی

در نتیجه گیاهان تله یکی از بهترین روش‌های جلوگیری از منحرف کردن آفات، از گیاهان اصلی هستند. اما دقت داشته باشید که این روش همیشه تمام آفات را از بین نمی‌برد. بلکه یک روش مکمل برای کنترل آفات است؛ که در اکثر مواقع به شما فرصت کافی برای ریشه‌کن کردن آفات را می‌دهد. شما می‌توانید آفت‌کش‌هایی مانند دایپل، نودور، M-pede، پیگانیک و پیرلین را به همراه گیاهان تله استفاده نمایید. طبق پیشنهاد اگری‌راز، تناوب کشاورزی، کاشتن گل‌ و استفاده از روش‌های مختلف مبارزه با آفات، برای کنترل آفات و کاهش خسارت‌ها گزینه‌های مناسبی هستند.

منابع

• https://en.wikipedia.org/wiki/Pheromone
• https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%85%D9%88%D9%86

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

عصاره ی جلبک دریایی در کشاورزی

مقدمه

با افزایش روز افزون جعمیت جوامع بشری، ایجاد امنیت غذایی بسیار مهم است. یک راهکار مناسب، استفاده از کودهای با منشأ آلی زیستی است. از سالیان طولانی، کشاورزان مناطق ساحلی، جلبک های دریایی را برای افزایش رشد گیاهان در مزارع خود استفاده می کردند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی، برخی از گونه ها، تولید و فراوری شده اند و به صورت جداگانه یا مخلوط با سایر ترکیبات کودی، مورد استفاده تولیدکنندگان بخش کشاورزی قرار می گیرند.

جلبک های دریایی به عنوان تولیدکنندگان اصلی اکوسیستم های آبی در دریاها و اقیانوسها که 22 درصد سطح زمین را در برمیگیرند از اهمیت بالایی در محیط زیست برخوردار هستند.

سواحل جنوبی ایران با داشتن مرزهای گسترده با آبهای خلیج فارس و دریای عمان از ظرفیت زیستی ارزشمندی از جمله جلبک برخوردار است.

کود جلبک دریایی چیست؟

کود جلبک دریایی تاثیر بسیار مثبتی بر روی رشد و عملکرد گیاه دارد. این کود به عنوان کود های زیستی یا محرک های زیستی شناخته می شوند و مزایای زیادی نسبت به کودهای معمولی دارند. حاوی مواد معدنی ضروری (آهن ، ید ، آلومینیوم ، منگنز ، کلسیم ، نیتروژن محلول، فسفر، گوگرد، کلر، سیلیکون، روبیدیوم، استرانسیوم، باریم، تیتانیوم، کبالت، بور، مس، پتاسیم و عناصر دیگر می باشند. اگرچه ممکن است در مقادیر کمتری باشند اما مزایای بسیاری به همراه دارند که با استفاده از کودهای معمولی قابل مشاهده نیست.

در ایران نیز این ترکیبات، بیشتر با هدف بهبود رشد و نمو گیاهان زراعی و باغی و کاهش تأثیر تنش های محیطی بر آنها مورد استفاده قرار میگیرند.

فروشگاه کشاورزی اگری راز سعی خود را دارد تا بهترین کودهای جلبک دریایی از برترین برندها را برای شما تهیه و در اختیار شما قرار دهد تا دیگر نگران کیفیت آن نباشید .کودهای جلکبک دریایی فروشگاه آنلاین کشاورزی اگری راز شامل آلگامین ،اکتیو آلگا ،آلژینو،سی کلپ تالوفیت و آلگاجویش می باشد.

تاریخچه کاربرد جلبکهای دریایی در کشاورزی

تاریخچه کاربرد جلبکهای دریایی در کشاورزی

در مناطق ساحلی برخی نواحی دنیا، کشاورزان از جلبک های دریایی به عنوان اصلاح کننده و کود گیاهی برای زراعت های خود بهره می جستند. برای مثال در کشور نروژ، جلبکهای دریایی که بیشتر شامل جنسهای آسکوفیلوم، لامیناریا و فوکوس بودند، در فصل پاییز جمع آوری شده و در زمستان به همراه کود دامی یا بدون آن، تبدیل به کمپوست می شدند. کمپوست به دست آمده، در مزارع ذرت، سیب زمینی و سبزیجات استفاده میشد. استفاده از عصاره جلبکهای دریایی در کشاورزی از حدود سال 1950 شروع شد و تا کنون به طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفته است.

کودهای محرک رشد، به موادی آلی یا میکروارگانیسم گفته میشود ، که باعث افزایش جذب عناصر غذایی،افزایش رشد وکیفیت محصول میشود. این مواد شامل عصاره های جلبک دریایی، پروتئین هیدرولیزاتها، اسیدهای هیومیک و فولویک و تمامی ترکیبات با منشأ طبیعی است که نقشی فراتر از تغذیه دارند و باعث افزایش رشد و کاهش تنش میگردند.

انواع جلبکهای دریایی، از اجزای اصلی اکوسیستم سواحل اقیانوسها هستند. آنها به صورت جلبکهای دریایی تک سلولی یا پرسلولی در نواحی ساحلی اقیانوسهای جهان که شرایط محیطی مناسبی برای رشد آنها دارند رشد و توسعه می یابند. جلبک دریایی با سه رنگ قرمز، سبز و قهوه ای وجود دارد.حدود 9000 گونه جلبک وجود داشته باشد که جلبک قهوه ای با حدود 2000 گونه، فراوانترین آنها است و بیشتر در سواحل سنگی مناطق معتدل یافت میشود. جلبک های قهوه ای، بیشتر در کشاورزی کاربرد دارند که از بین آنها میتوان به گونه  Ascophyllum nodosum آسکوفیلوم ندوزوم اشاره کرد.

ترکیبات عصاره جلبک دریایی

عصاره جلبک های دریایی شامل ترکیبات مختلفی از پلی ساکاریدها، اسیدهای چرب، ویتامین ها، فیتوکروم، عناصر معدنی و بسیاری از ترکیبات زیستی است.

در عصاره این جلبک عناصر معدنی و ریزمغذی ها نیز وجود دارند و هر چند مقدار آنها در مقایسه با کودهای شیمیایی، ناچیز است ولی قدرت جذب بسیار بالایی توسط گیاه دارند.

با این حال، علت اصلی تأثیرگذاری عصاره جلبک دریایی، وجود طیف وسیعی از تنظیم کننده های رشد گیاهی و هورمونها است. سایتوکنین که یکی از مهمترین تنظیم کننده های رشد گیاهی است، در عصاره حاصل از جلبکهای دریایی، به شکل مشتقات zeatin-trans و riboside zeatin trans و همچنین سایتوکنین  آروماتیک بنزیل آمینو پورین وجود دارد.

یکی دیگر از ترکیبات موجود در عصاره جلبک دریایی، بتائین و ترکیبات شبه بتائین است که در گیاه، نقش مقاومت به تنش شوری و افزایش مقدار کلروفیل برگ را به عهده دارد. افزایش کلروفیل به واسطه تأثیر بتائین موجود در عصاره جلبک دریایی، باعث افزایش عملکرد گیاه زراعی یا باغی میگردد.

جلبک های دریایی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از مواد معدنی، اسیدهای آمینه، ویتامین ها و تنظیم کننده های رشد همانند اکسین، سیتوکینین و جیبرلین از مهمترین محرک های رشد گیاهان محسوب میشوند. استفاده از این محرکها در گیاهان زراعی موجب افزایش ریشه زایی، بهبود عملکرد، افزایش فعالیت فتوسنتزی و مقاومت در برابر بیمارگرها میشود. به علاوه این ترکیبات باعث افزایش قابلیت جذب مواد غذایی، ظرفیت نگهداری آب، آنتی اکسیدان ها، متابولیسم و تولید کلروفیل در گیاهان می شوند.

ترکیبات فنولی، فالونوییدها، پلی ساکاریدها و کربوهیدرات های ذخیرهای از جمله مانیتول و مانوز جلبکها نقش مهمی در ذخیره سازی کربن و انرژی، تنظیم کوآنزیمها، تنظیم فشار اسمزی و افزایش مقاومت کلی گیاه در برابر قارچها دارند. همچنین جلبک ها با القای مسیرهای دفاعی گیاه از جمله اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک در مقاومت گیاه علیه بیماریهای قارچی نقش دارند.

جلبک های دریایی بر علیه بیماریهای مختلف گیاهی شامل بیماریهای باکتریایی، قارچی، ویروسی و نماتدی و همچنین آفت ها کاربرد دارد.

مهم‌ترین مزایا و کاربردهای کود جلبک دریایی

1. افزایش تحمل گیاهان به استرس
2. تقویت سیستم دفاعی گیاهی
3. تاثیر بر میزان رشد ریشه
4. بهبود شرایط خاک و کاهش شـوري خـاك
5. افزایش میزان فتوسنتز کلروفیل و سبزینگی گیاهان
6. بهبود جوانه زنی بذر و افزایش رشد ریشه
7. محرک رشد، جوان سازی گیاهان و تحریک ریشه زایی
8. افزایش شکوفه و اندازه گل و میوه
9. سایز میوه، درصد قند بالا رفته و عمر انبارداری میوه
10. افزایش و تثبیت کلروفیل درگیاهان
11. کاهش استرس درگیاهان به علت شرایط آب و هوایی شدید
12. افزایش جذب مواد معدنی از خاک
13. رشد متوازن تر گیاه و تولید محصول با کمیت بیشتر و کیفیت بالاتر

بهترین نحوه استفاده

مهمترین علت استفاده از جلبکها به عنوان کود توانایی بالا آنها در جذب آب و نگهداری آن است. این ویژگی به واسطه داشتن درصد بالای ترکیبات پلیمری است که قادرند مولکولهای آب را جذب نموده و به حالت ژله ای درآیند.کود عصاره جلبک دریایی، غالباً به دو شکل مایع یا پودری قابل حل در آب، تولید می شود که بهترین روش مصرف این کودها به صورت محلولپاشی یا همراه با آبیاری می باشد چون روش محلولپاشی باعث تحریک فتوسنتز و همچنین تولید بهتر قند و نشاسته‌ها توسط گیاه می‌شود. در برخی از کودها نیز عصاره آن مخلوط با کودهای حاوی عناصر غذایی پرمصرف یا ریزمغذی، تولید می گردد و در اختیار کشاورزان قرار میگیرد. پس از اسپری روی گیاه ،روز دوم مورد استفاده گیاه قرار میگیرد.

بهترین زمان محلوپاشی کود جلبک دریایی

• اگر ده روز قبل از برداشت استفاده شود ، ماندگاری محصول برداشت شده به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
• در صورتی که ۱ تا ۲ روز قبل از برداشت گل‌های شاخه بریده، محلول عصاره این کود بر روی آن‌ها اسپری شود می‌تواند باعث افزایش ماندگاری گل‌ها شود.
• قبل از گلدهی
• در باغات بعد از خواب زمستانه
• در زمان فندقی شدن میوه

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که برای کاهش استرس درگیاهان به علت شرایط آب و هوایی شدید و رشد متوازن تر گیاه و تولید محصول با کمیت بیشتر و کیفیت بالاتر از جلبک درایی استفاده کنید و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی (جلبک دریایی) کلیک کنید
👇
جلبک دریایی سی کلپ تالوفیت برند کالا تک جلبک دریایی اکتیو آلگا 25 برند کرسنت جلبک دریایی محرک رشد آلگاجویس برند پرهام کود مایع جلبک دریایی آلگامین برند نواگرو عصاره جلبک دریایی پرهام

---

منابع

• تأثیر عصاره جلبک سبز (Ulva fasciata L.)بر شاخصهای رشد و فیزیولوژیکی گیاه کنجد (Sesamum indicum L.)
• بررسی اثر کود مایع جلبکی zanardinii Nizamuddinia در سطوح مختلف اوره بر برخی شاخص های رشد و فعالیت آنتی اکسیدانی دانه رست های گندم رقم چمران2
• تأثیر عصاره جلبک دریایی بر شاخصهاي فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ریحان (Ocimum basilicum L.) در شرایط تنش کم آبی
• Seaweed Extract: Innovation for Organic Agriculture
• https://dengarden.com/gardening/The-Benefits-of-Using-Liquid-Seaweed-Fertilizer
• Everything you need to know about liquid seaweed fertilizer (herbsathome.co)
• What is Seaweed Fertilizer? | Fruit Hill Farm Blog
• https://www.agrifarming.in/how-to-make-seaweed-fertilizer-benefits
• 13https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128179437000202
• https://herbsathome.co/liquid-seaweed-fertilizer/
• https://dengarden.com/gardening/The-Benefits-of-Using-Liquid-Seaweed-Fertilizer

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

بیماری‌های فیزیولوژیکی (غیر مسری) در گیاهان

مقدمه

گیاهی که ما با جان و دل می‌کاریم، همیشه تحت شرایط مطلوبی رشد نخواهد کرد. اگر بخواهیم گیاه را به نوزاد انسان تشبیه کنیم، کاملا می‌توان لمس کرد که گیاه تا چه حد مانند نوزاد انسان حساس و آسیب‌پذیر است و کوچک‌ترین بیماری و آفتی می‌تواند به سیر پرورش ایده‌آل و سلامت آن آسیب وارد کند. بیماری‌های فیزیولوژیکی (غیر مسری) گیاهان، دسته‌ای از این بیماری‌های مرسوم گیاهی هستند که می‌توانند سلامت گیاه شما را به خطر بیندازند؛ در مواقعی باعث خرابی و فساد گیاه شوند و حتی به شما نیز خسارت وارد کنند.

چرا و چگونه؟ این مقاله در رابطه با بیماری‌های فیزیولوژیکی گیاهان با شما بحث خواهد کرد.

بیماری فیزیولوژیکی (غیر مسری) چیست؟

بیماری‌‌های فیزیولوژیکی گیاهان در مواردی رخ می‌دهد که حاصل این بیماری یک انگل یا عامل پارازیت نباشد. این نوع بیماری‌ها در اصل غیر مسری یا غیر واگیردار هستند؛ اما با توجه به میزان نفوذ میکروب در گیاهان، می‌تواند باعث وارد آمدن خسارت به کشاورز و محصولات شود.

عامل ایجاد این گونه بیماری‌ها را معمولا حاصل از عوامل غیر پاتوژنیک هم می‌نامند. این عوامل غیرپاتوژنیک را می‌توان به عنوان مثال نور کم و ضعیف، آب و هوای نامناسب، نشت مقادیر زیادی از آب و ورود آن به بستر گیاهی، انواع فیتوتوکسیک‌ها یا مسموم‌کنندگان گیاهی، کمبود مواد مغذی ،حشره کش ها ، شوری ، استرس آبی ، اسیدیته ، خسارت آفت کش ها ،آفتاب سوختگی و… دانست. چنین عواملی به طور مستقیم بر روی رشد گیاه تاثیر می‌گذارند و موجب ایجاد اختلال در رشد آن می‌شود. مثال نوزاد را به یاد آورید. آیا اگر شرایط پیرامون نوزاد مناسب نباشد یا مواد مورد نیاز وی به موقع به او نرسد؛ آیا نوزاد می‌تواند درست مانند سایر نوزادان رشد ایده‌آلی را تجربه کند؟ مسلما خیر!

اختلالات فیزیولوژیکی معمولا یک بیماری خطاب می‌شوند، اما می‌تواند با یک‌سری اقدامات پیشگیرانه یا محتاطانه، از بروز آن جلوگیری کرد یا مانع گسترش آن شد. در ادامه بیشتر با انواع بیماری‌های فیزیولوژیکی گیاهان آشنا می‌شویم و با لنزی دقیق‌تر به آن نگاه خواهیم کرد.

چرا این نوع بیماری‌ها غیر مسری هستند؟

چرا که فاکتور یا عامل ایجاد کننده‌ی این بیماری، غیرزنده یا Abiotic می‌باشد؛ این نوع بیماری‌ها مسری و واگیردار نیستند.

بیماری‌های فیزیولوژیکی گیاهان معمولا به دو دسته‌ تقسیم می‌شوند

1- بیماری فیزیولوژیکی درون‌زا (Endogenic disease)

2- بیماری فیزیولوژیکی برون‌زا (Exogenic disease)

بیماری فیزیولوژیکی درون‌زا در گیاهان

بیماری‌های فیزیولوژیکی درون‌زا در گیاهان خاستگاه توارثی و ژنتیکی دارند. این بیماری در زمانی خود را نشان می‌دهد که اختلالاتی از نظر ژنتیکی و هورمونی در گیاه مشاهده شود. معمولا عامل اصلی این اختلالات توسط گیاه‌شناسان بررسی و تشخیص داده می‌شود. به عبارت دیگر، فاکتورهایی که در متابولیسم طبیعی گیاه تداخل ایجاد کنند و چرخه طبیعی گیاه را به دلیل برهم خوردن توازن ژنتیکی از حالت نرمال خارج کنند، در این دسته از بیماری‌های فیزیولوژیک جای می‌گیرند.

بیماری فیزیولوژیکی برون‌زا در گیاهان

معمولا عامل برون‌زا بیشتر گیاهان را نسبت به عوامل درون‌زا درگیر می‌کند و هر نوع گیاهی ممکن است در خطر این فاکتورها قرار بگیرد. عوامل مختلفی می‌توانند در ایجاد بیماری فیزیولوژیکی درون‌زا دخیل باشند که در پایین به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

✅ حرارت: در فصول مختلف سال، حرارت می‌تواند به شکل تنش گرمایی، موجب گرما‌زدگی گیاه شده و یا در فصل سرد سال، باعث سرمازدگی آن شود. شاید شنیده باشید که فردی که تب دارد، در صورتی‌که دمای بدنش از حدود 40 درجه فراتر رود، دچار شوک شده و در نهایت می‌میرد. دلیل آن مشخص است. هورمون‌ها، آنزیم‌های متابولیسمی گیاه و تمامی واکنش‌های بیوشیمی که به طور دائم و مستمر درون گیاه در حال انجام است، همگی در بازه دمایی خاصی به وقوع می‌پیوندند. در صورتی که گیاه در دمایی خارج از این محدوده قرار بگیرد، مسلما آنزیم‌های حیاتی واکنش‌های متابولیک گیاه به مرز نابودی کشیده خواهند شد و گیاه خواهد پژمرد.

از آن گذشته، حرارت بالا خطر از دست رفتن و اتلاف آب را چندین برابر خواهد کرد. این امر تنش رطوبت گیاه را در برخواهد داشت. تنش رطوبت بلافاصله پس از پیوند گیاه، یکی از رایج‌ترین عوامل ایجاد پژمردگی در گیاه است. از سویی، تغییرات شدید در حرارت موجب کاهش یا افزایش آهنگ رشد گیاه می‌شود، فتوسنتز را کاهش می‌دهد و تنش گرمایی حتی می‌تواند با خشکاندن روزنه‌های گیاه، عملا موجب ایجاد شوک در گیاه گردد.

✅ نور: یکی از رایج‌ترین اتفاقاتی که در اثر تابش بیش از حد نور بر گیاه رخ می‌دهد، آفتاب‌سوختگی (Sunburn) در گیاه است. در فصل‌های گرم سال، بخصوص فصل تابستان که آفتاب با حرارت بیشتری نور خود را می‌پراکند، در واقع موجب داغ شدن مایعات موجود در ساقه‌ی گیاه می‌شود. همین امر تاثیر بسزایی در روند رشد گیاه و پژمردگی و سوختگی آن دارد. نور شدید و آفتاب‌سوختگی، مقصرهای اصلی قهوه‌ای شدن برگ‌های گیاه هستند. زمانی‌که نور تا حد زیادی به گیاه بتابد، به تدریج نوعی نشانه‌های ظاهری مانند تنه‍ی پوسته پوسته‌ی درختان، پوسته شدن شاخه‌ها، چین خوردن آن‌ها و شکاف‌دار شدن‌شان می‌گردد. دلیل آن هم ریشه‌ در افزایش دما دارد که بافت پوست را خشک می‌کند و باعث می‌شود ترک‌ها باز بمانند. (در چنین مواردی گیاهان با پوست نازک در معرض خطر جدی هستند و باید مراقبت‌های لازم در زمینه‌ی کاهش یا کنترل نور مهیا شود.)

✅ یخ‌زدگی آب و باکتری‌های هسته‌ی یخ: اگر خاک‌ها در فصل سرد زمستان یخ‌زده باشند، در واقع رطوبت به میزان لازم بافت گیاه را پر نمی‌کند. کم آبی بدنه‌ و ریشه‌ی گیاه و یخ زدن آب نیز منجر به خشک شدن گیاه می‌گردد. پیچ‌خوردن، پژمردگی برگ‌ها و حتی در مواردی قهوه‌ای شدن حاشیه‌ی برگ از جمله نشانه‌های وقوع این امور در گیاهان است.

از سویی خشک شدن زمستانی، یکی دیگر از مشکلاتی‌ست که باید با آن دست و پنجه نرم کنید. فعل و انفعالات آب و هوا و باد بماند! تنش خشکی در فصل زمستان زمانی رخ می‌دهد که به دلیل یخ‌زدگی خاک، رطوبت کافی به بافت گیاه نمی‌رسد. از آن‌جایی‌که جذب آب توسط ریشه‌ها نمی‌تواند در حد مطلوب باشد، در چنین مواردی، بخصوص اگر دمای هوا ناگهان نوسان پیدا کند یا خورشید از آسمان طی ساعاتی سر برآورد، قبل از آن‌که رطوبت از خاک به ریشه رسد، فرآیند تبخیر و تعرق در ساقه و برگ رخ می‌دهد. وقتی جذب آب هم از تعرق و تبخیر کم‌تر باشد، روند پژمردگی گیاه تسریع خواهد شد.

و اما باکتری‌های هسته‌‌ی یخ که نقش بسیار مهمی در این نوع بیماری‌های فیزیولوژیکی گیاه دارند! این باکتری‌ها در فصل زمستان موجب می‌شوند که آب در دمای بالای بالای صفر درجه هم یخ بزند. این باکتری‌ها در واقع همان پسودوموناس‌ها و اپی‌فیت‌ها هستند که باعث ترک‌ خوردن و به مرور پوسته پوسته شدن گیاه می‌شوند.

✅ شوری و pH نامناسب خاک، این امر موجب زردی، پژمردگی، کاهش کیفیت محصول و به همان میزان کاهش تولید و حتی مرگ در گیاهان می‌شود.

✅ خفگی ریشه و طوقه بر اثر آبیاری نامناسب و زیاد

✅ خشکسالی

✅ کمبود عناصر غذایی گیاه و فقر خاک، مشکلات تغذیه به ندرت باعث مرگ گیاه می‌شود. اما مدیریت مناسب مواد مغذی برای رشد و نگهداری از گیاه ضروری‌ست. به عنوان مثال منیزیم یکی از مواد لازم برای کلروفیل گیاه هستند. نیتروژن و گوگرد از اسیدآمینه‌های اساسی  بوده و آهن نیز برای رشد گیاه ضروری‌ست. این مقدار از عناصر همواره باید در حد متعادل در دسترس گیاه قرار بگیرند.

آیا بیماری‌های فیزیولوژیکی می‌توانند باعث مرگ گیاه شوند؟

بله. اگرچه این نوع بیماری‌ها را می‌تواند به سرعت شناسایی کرد و از بروز آن‌ها جلوگیری کرد؛ معمولا به منظور کاهش یا منع از ورود خسارت، توصیه می‌شود این عوامل کنترل گردند. به این منظور کیفیت محصول و ثمره‌ی آن مطلوب خواهد بود.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی کلیک کنید	
کود های ضد تنش 👇	
آمینواسید مش ، نوافول ، تریپتون ، بیوکر ، ویتالین ، آمینو 7 ، مولتی فیدا ،آمینو اولترا، ایمپریال	
کودتقویتی و ضد تش👇	
کود فیتو پتاس ، کود فیدوگارد(فسفیت پتاسیم) ، کود آلکسینو منو و دی فسفیت پتاسیم	
	

---

منابع

• منبع اولhttps://www.canr.msu.edu/outreach/uploads/2018-files/e2996.abiotic%20plant%20disorders%20-%20symptoms,%20signs%20and%20solutions.pdf
• منبع دومhttps://en.wikipedia.org/wiki/Physiological_plant_disorder#Diagnosis_of_disorders
• منبع سومhttps://ausveg.com.au/biosecurity-agrichemical/crop-protection/overview-pests-diseases-disorders/nutrient-physiological-disorders/#physiological%20disorders
• منبع چهارمhttps://www.apsnet.org/edcenter/disandpath/abiotic/intro/Pages/Abiotic.aspx

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

آفتاب سوختگی گیاهان و راههای درمان آن

مقدمه

همانطور که پوست انسان در آفتاب یا سرمای شدید دچار آفتاب سوختگی می‌شود، درختان و محصولات کشاورزی ممکن است به تنش آفتاب واکنش نشان دهند و دچار سوختگی‌ شوند. عارضه ی این مشکل عموما بعلت  قرار گرفتن تنه درختان جوان در معرض پرتوهای خورشیدی و دمای بالا ایجاد شده و سبب آسیب رساندن به بافت کامبیوم گیاه می شود. آفتاب سوختگی به دو دسته ی تابستانه و زمستانه  تقسیم می شود. آفتاب سوختگی تابستانه آسیبی است که در اثر درجه حرارت بالا و در تابستان اتفاق می افتد و بالعکس آفتاب سوختگی زمستانه در اثر درجه حرارت پایین و در زمستان مشاهده می شود. علیرغم تفاوت در علت ایجاد این دو نوع آفتاب سوختگی در هر دو نوع، بافت‌های زنده یکسانی در تنه درخت و شاخه ها آسیب می‌بینند

در طی فرآیند تعرق، گیاهان از طریق اندام‌های هوایی مقداری از آب خود را از دست می‌دهند؛ در نتیجه گیاهان در دماهای بالاتر به آب بیشتری نیاز دارند تا دچار آفتاب سوختگی نشوند. 
آفتاب سوختگی باعث می‌شود بافت پوست و کامبیوم از بین رفته و از گیاه جدا شود، در این وضعیت حشرات چوب‌خوار، قارچ‌های بیماری‌زا یا قارچ‌های عامل پوسیدگی چوب، به مناطق آسیب دیده حمله می‌کنند و تدریجاً به بافت‌های سالم پیشروی می‌کنند.
آفتاب سوختگی در میوه‌ها باعث چروکیدگی یا ایجاد لکه روی میوه می‌شود. قسمت آفتاب سوخته در معرض هوای گرم، خشک و نازک شده و تبدیل به محل رشد قارچ‌ها می گردد.

علل آفتاب سوختگی در کشاورزی

آفتاب سوختگی در گیاهان جوان غالبا زمانی اتفاق می افتد که تنه های درختانی که به شدت نور کم عادت دارند یا ‌در سایه و مناطقی با نورخورشید ملایم‌تر رشد کرده اند مثل گیاهان گلخانه‌ای، به طور ناگهانی در معرض اشعه شدید و مستقیم خورشید قرار بگیرند. درختان جوان با پوست نازک،  مانند درختان میوه، افرا، زبان گنجشک، سیب صحرایی، درخت گیلاس گلدار بیشتر مستعد آفتاب سوختگی هستند.

تنش خشکی نیز احتمال و شدت آن را بالا می برد. در مناطق خشک با تابستان های داغ و آفتابی، احتمال وقوع آفتاب سوختگی شدت می یابد . بهترین زمان کاشت درختان، زمانی است که کاملا غیرفعال و در خواب هستند؛ مثل اواخر زمستان، اوایل بهار یا در پاییز پس از ریزش برگ‌ها. متاسفانه بسیاری از درختان گرمای اواخر بهار یا تابستان کاشته میشوند.‌

در محصولات کشاورزی، در صورت عدم رشد کافی برگ‌ها یا از بین رفتن برگ به علت آلودگی قارچی، آفات و بیماری‌ها میوه ها در معرض تابش شدید آفتاب قرار گرفته و دچار آفتاب سوختگی می شوند.

گاهی نیز بی‌دقتی کارگران در زمان چیدن میوه‌های رسیده، باعث کنده شدن برگ‌ها شده و میوه‌های ریزتر را در معرض تابش مستقیم خورشید قرار می‌دهد.

علائم آفتاب سوختگی تابستانه

آسیب ناشی از علائم آفتاب سوختگی تابستانه و علائم آن، مشابه آفتاب سوختگی زمستانه است و عموما در قسمت جنوبی یا جنوب غربی تنه و شاخه‌ها مشاهده می شود.

آثار آن در درختان بلافاصله قابل مشاهده نیست و ممکن است ماه‌ها پیش از بروز نشانه ها، گیاه دچار آفتاب سوختگی شده باشد. در جریان بروز این عارضه در گیاه ابتدا پوست به رنگ های قرمز تا قهوه ای تغییر رنگ می‌دهد، سپس خشک و سخت شده و به مرور ترک می‌خورد. در این شرایط پوست‌ شروع به ریزش می‌کند.

نشانه های آفتاب سوختگی در گیاهان و درمان آن

آفتاب سوختگی بیشتر بصورت لکه های سفید یا قهوه ای آبسوخته می باشد و باعث خشک شدن و پژمرده شدن گیاه میشود .برای درمان این گیاهان ابتدا آبیاری را بیشتر و قسمتهای سوخته را جدا کنید و از کودهای پتاس بالا استفاده کنید.

نحوه مدیریت و پیشگیری از آفتاب سوختگی

راه های مدیریت و پیشگیری

در وضعیتی که خشکسالی ، چندین منطقه ی مهم کشت در جهان را فرا گرفته است ، دانشمندان به دنبال راه چاره برای مصرف آب کمتر هستند ،یکی از راههای مورد آزمایش ، استفاده از ضد آفتاب برای میوهها و سبزیجات ،به منظور جلوگیری از تنش گرما ، سوختگی و لکه دار شدن پوست محصولات است . این آزمایش ها در استرالیا ، شیلی و اخیرا در کالیفرنیا انجام شده است . نتایج نشان می دهد کاهش تنش و آسیب های ناشی از گرما ، بازده را افزایش می دهد و این امید وجود دارد که ضد آفتاب بتواند با افزایش راندمان مصرف آب ،در حفظ منابع آب و انرژی موثر باشد.

نکته: پوشش درخت باید در اواخر پاییز مورد استفاده قرار گیرد و در بهار بلافاصله بعد از رفع احتمال یخ‌زدگی، برداشته شود. در صورت عدم برداشتن به موقع، این پوشش می‌تواند تبدیل به مکان امنی برای تجمع و تکثیر حشرات و بیماری‌ها تبدیل شود و رشد قطری گیاه را نیز محدود کند.

  درمان آفتاب سوختگی

درمان آفتاب سوختگی بسته به شدت آسیب و میزان سلامت کلی درخت، درخت می‌تواند طی چندسال، منطقه‌ی آسیب‌دیده را با نوعی پینه بپوشاند. پینه ناحیه‌ی جراحت را می‌بندد و از پیشروی عوامل بیماری زا و حشرات جلوگیری می‌کند. برای کمک به گسترش پینه، می‌توانید با دقت پوست مرده یا آویزان شده ی  تنه درخت را از روی قسمت آسیب‌دیده بردارید؛ این کار پناهگاه حشرات را از بین می‌برد و به بهبود ظاهر زخم کمک می‌کند.تحت هیچ شرایطی ناحیه جراحت را با مرهم یا رنگ نپوشانید. این کار تاثیر مثبتی بر این روند ندارد و ممکن است مشکل را نیز حادتر کند. در نهایت پوست از بین رفته و بافت کامبیوم  از چوب زیرین جدا می‌شود.
 بهترین راه درمان درختی با آسیب آفتاب سوختگی، سالم و قوی نگه داشتن درخت با آبیاری مناسب به‌ویژه در گرما و خشکی تابستان و استفاده از کودهای مناسب پس از انجام آزمون های خاک است.

---

پیشنهاد اگری راز

تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با آفتاب سوختگی و متحمل شدن ضرر سنگین و ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و همچنین برای درمان گیاه خود از کودهای تقویتی استفاده کنید و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .

بر روی محصولات پیشنهادی برای پیشگیری و درمان آفتاب سوختگی کلیک کنید
کود های ضد تنش 👇
آمینواسید مش ، نوافول ، تریپتون ، بیوکر ، ویتالین ، آمینو 7 ، مولتی فیدا ،آمینو الترا، ایمپریال
کودتقویتی و ضد تش👇
کود فیتو پتاس ، کود فیدوگارد(فسفیت پتاسیم) ، کود آلکسینو منو و دی فسفیت پتاسیم

---

جمع‌بندی

آفتاب سوختگی، آسیب به پوست درخت، برگ، میوه یا سایر قسمت‌های بیرون از خاک گیاه است که غالبا در اثر تابش شدید و مستقیم آفتاب رخ می‌دهد. گرمای هوا و کمبود رطوبت خاک، درختان را مستعد آفتاب سوختگی می‌کند. در نتیجه کاشت درختان در فصل مناسب و محیط استاندارد، تامین رطوبت کافی، سایه، پوشش تنه مناسب، کنترل آفات و هرس کردن به موقع، می‌تواند تاثیر به‌سزایی در پیشگیری از آفتاب سوختگی داشته باشد.

منابع

• http://pubs.cahnrs.wsu.edu/publications/wp-content/uploads/sites/2/publications/fs197e.pdf
• https://www.nbcnews.com/id/wbna25907647
• https://extension.umd.edu/resource/sunburn-damage-flowers

با ما همراه باشید

با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی

  **اگری راز ،راز رویش ها**

برنامه تغذیه سیب زمینی

مقدمه

سيب‌زمينى در هر نوع خاکى که داراى عمق و زهکشى کافى باشد قابل کشت است ونیاز به یک برنامه کودی سیب زمینی مناسب برای کیفیت بیشتر دارد. خاک ترجيحى برای سیب زمینی ،لوم يا لوم شنى با PH کمى اسيدى (۵/۶-۰۰) مى‌باشد.سيب‌زمينى از خانواده Solanaceae و جنس Solanum و نام علمى آن S. Tuberosum است. جنس Solanum شامل ۲۰۰۰گونه وحشى و زراعى است که در سراسر جهان به‌ويژه در نواحى گرمسير و نيمه‌گرمسير پراکنده است و حدود ۱۵۰ گونه آن غده توليد مى‌کند.

سيب‌زمينى محصول فصل سرد و طالب آب و هواى خنک مى‌باشد. دماى مناسب هوا، روزها ۲۰ درجه سانتى‌گراد و شب‌ها ۱۴-۱۲ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد. اما به‌دليل سازگارى اين نبات به‌شرايط آب وهوائى مختلف توليد آن در بيشتر نقاط دنيا صورت مى‌گيرد.

توضیحات برنامه کوددهی سیب زمینی

(برنامه کودی سیب زمینی) شامل مجموعه ای از کودهای مورد نیاز از ابتدا تا انتهای رشد است ، اما قبل از هر اقدامی لازم است از باغ، آزمون خاک و یا نمونه از برگ گرفته شود ( آماده سازی زمین اصلی )و بعد کودهای تجویز شده استفاده شود .با استفاده از این برنامه شما میتوانید با کمترین هزینه محصول خود را به بالاترین کیفیت ، و برداشت خود را چند برابر کنید.

توصیه کودی اگری راز (سیب زمینی)

برای مشاهده محصولات پیشنهادی در جدول ،بر روی اسم محصول کلیک و اطلاعات آن را مشاهده کنید.

زمان مصرف/ نوع کود	یک هفته پس از بیرون آمدن از خاک	غده زائی	تورم غده ها
محرک رشد		آمینو اسید(1 کیلوگرم)+جلبک دریایی (1 کیلوگرم) در هزار لیتر محلول پاشی
ریز مغذی ها	آمینو اسید(1 کیلوگرم)+ریزمغذی (1 کیلوگرم) در هزار لیتر آب		آمینو اسید(1 کیلوگرم)+ریزمغذی (1 کیلوگرم) در هزار لیتر آب
کود NPK	کود(20-20-20) به صورت آبکود 15 کیلوگرم در هکتار	کود(10-52-10) به صورت آبکود 15کیلوگرم در هکتار	کود(30-5-15) به صورت آبکود 15کیلوگرم در هکتار
سولفات پتاسیم		10 کیلوگرم در هکتار به صورت آبکود	15 کیلوگرم در هکتار به صورت آبکود
هیومیک اسید	2 کیلوگرم در هکتار در هزار لیتر محلول پاشی	2 کیلوگرم در هزار لیتر محلول پاشی
نیترات کلسیم			25 کیلوگرم در هکتار به صورت آبکود
میکرو مغذی	8 کیلوگرم در هکتار به صورت آبکود

این برنامه که توسط تیم تخصصی اگری راز انجام شده برای مصارف عمومی در کشاورزی برای یک دوره رشد میباشد .

احتیاط و هشدار :(برنامه تغذیه ای سیب زمینی)

• کارخانه تولید کننده و همچنین شرکت اگری راز در قبال استفاده نادرست از ترکیب کود کشاورزی و با سایر عوامل غیر منطبق با دستور العمل های محصول ، هیچگونه مسئولیتی را نمی پذیرد.
• این برنامه(برنامه کودی سیب زمینی) بصورت *عمومی* و * سالانه * بوده و انتخاب نوع و میزان کود مورد نیاز به شرایط آب و هوای ناحیه، بافت و خصوصیات شیمیایی خاک و حتی هدف تولید گیاه مورد کاشت بستگی دارد. بنابراین برای اطلاعات کامل ازبرنامه غذایی تخصصی کودی سیب زمینی می توانید با کارشناسان فنی اگری راز در ارتباط باشید.

قابل ذکر است

که تمامی محصولات در برنامه غذایی ارائه شده توسط کارشناسان فنی تیم ، را میتوانید با بهترین کیفیت در فروشگاه آنلاین اگری راز (خرید اینترنتی کود)تهیه کنید.

  **اگری راز ،راز رویش ها**

برنامه تغذیه گندم و جو

مقدمه

اولین مرحله که کشت گندم و جو را به صورت موفقیت آمیز تضمین خواهد کرد، تهیه بستر و برنامه کودی مناسب است. در صورتی که شما بخواهید کشت جو و گندم را به صورت آبی داشته باشید، ابتدا باید با ادوات مناسب تهیه زمین را انجام دهید. زمین شما باید فاقد کلوخه باشد به این معنا که حداکثر کلوخه ها خرد شود تا در زمان کاشت، تماس کافی بین بذر و خاک برقرار شده و گیاهچه به خوبی استقرار پیدا کند.
 علف های هرز در زمین را کنترل نموده و سپس اقدام به کشت گندم و جو نمایید.زمین را تسطیح نمایید تا کاشت مکانیزه گندم و جو راحت باشد.کشت گندم و جو از جمله مواردی هستند که لازم است قبل از کشت، بخشی از کوددهی انجام گیرد.

توضیحات برنامه کودی گندم و جو

پکیج (برنامه کودی گندم و جو) شامل مجموعه ای از کودهای مورد نیاز از ابتدا تا انتهای رشد است ، اما قبل از هر اقدامی لازم است از باغ، آزمون خاک و یا نمونه از برگ گرفته شود ( آماده سازی زمین اصلی )و بعد کودهای تجویز شده استفاده شود .با استفاده از این برنامه شما میتوانید با کمترین هزینه محصول خود را به بالاترین کیفیت ، و برداشت خود را چند برابر کنید.

توصیه کودی اگری راز ( گندم و جو )

برای مشاهده محصولات پیشنهادی در جدول ،بر روی اسم محصول کلیک و اطلاعات آن را مشاهده کنید.

زمان مصرف/ نوع کود	زمان کاشت	ابتدای رشد	پنجه زنی	طویل شدن ساقه	خوشه دهی
سیلیسیم			2 کیلوگرم در هکتار محلول پاشی	1 کیلوگرم در هکتار محلول پاشی
کود هایNPK		کود(10-52-10) 15 کیلوگرم آبکود در هکتار		کود(30-5-15) 15 کیلوگرم آبکود در هکتار	کود(30-5-15) 10 کیلوگرم آبکود در هکتار
سولفات پتاسیم				15 کیلوگرم آبکود در هکتار	10 کیلوگرم آبکود در هکتار
محرک های رشد و ریز مغذی		آمینو اسید+ میکرومغذی به صورت محلول پاشی در هزار لیتر	آمینو اسید+جلبک دریایی در هزار لیتر محلول پاشی
هیومیک اسید		4 کیلوگرم آبکود در هکتار
میکرو مغذی		10 کیلوگرم آبکود در هکتار	2 کیلوگرم در هزار لیتر محلول پاشی
ازت مایع			4 لیتر در هکتار به صورت آبکود
FMZ			2 لیتر در هزار لیتر محلول پاشی
کلات روی	بذر مال 100 گرم به ازاء 5 کیلو بذر

این برنامه که توسط تیم تخصصی اگری راز انجام شده برای مصارف عمومی در کشاورزی برای یک دوره رشد میباشد .

احتیاط و هشدار :(برنامه تغذیه ای گندم و جو )

• کارخانه تولید کننده و همچنین شرکت اگری راز در قبال استفاده نادرست از ترکیب کود کشاورزی و با سایر عوامل غیر منطبق با دستور العمل های محصول ، هیچگونه مسئولیتی را نمی پذیرد.
• این برنامه(برنامه کودی گندم و جو ) بصورت *عمومی* و * سالانه * بوده و انتخاب نوع و میزان کود مورد نیاز به شرایط آب و هوای ناحیه، بافت و خصوصیات شیمیایی خاک و حتی هدف تولید گیاه مورد کاشت بستگی دارد. بنابراین برای اطلاعات کامل ازبرنامه غذایی تخصصی کودی گندم و جو می توانید با کارشناسان فنی اگری راز در ارتباط باشید.

قابل ذکر است

که تمامی محصولات در برنامه غذایی ارائه شده توسط کارشناسان فنی تیم ، را میتوانید با بهترین کیفیت در فروشگاه آنلاین اگری راز (خرید اینترنتی کود)تهیه کنید.

  **اگری راز ،راز رویش ها**