انواع کاکتوس و روش نگهداری
مقدمه
کاکتوس، به انگلیسی Cactus، با نام علمی Cactaceae، گیاهی چند ساله، از خانواده گیاهان گلدار (Caryophllales) است. کاکتوس با ۱۳۹ جنس و نزدیک به ۲۰۰۰ گونه، بومی مناطق وسیعی از آمریکای شمالی و جنوبی است. مکزیک بیشترین تعداد و گونه از کاکتوس‌ها را دارا می‌باشد. بیشتر گونه‌های کاکتوس بومی مناطق خشک هستند، اما انواعی از آن در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری نیز وجود دارند.
مزیت نگهداری از کاکتوس‌ها
تصفیه کننده هوا
کاکتوس با جذب ترکیبات آلی موجود در هوا که در اثر متساعد شدن گاز‌های گلخانه‌ای مثل کربن مونواکسید و دی اکسید کربن به وجود می‌آید، یک پاک کننده قوی هوا است. کاکتوس‌ها بر خلاف دیگر گیاهان که در شب دی اکسید کربن آزاد میکنند، با تولید اکسیژن در شب به بهبود شرایط تنفسی و خواب راحت کمک میکنند.
مقابله با امواج خطرناک وای فای
کاکتوس‌ها برای جذب امواج نویز خطرناک محیط، بسیار موثر هستند و تا حد زیادی اثرات مضر امواج را کاهش می‌دهند.
کاکتوس به عنوان یک آرامش دهنده و کاهنده استرس
مطالعات نشان داده است که گیاهان آپارتمانی، تمرکز انسان‌ها را بهبود بخشیده و روحیه ما را تا ۱۵ درصد تقویت میکنند! نکته حائز اهمیت این است که داشتن کاکتوس و ساکولنت در خانه یا محل کار، روز شمارا پربارتر و آرام‌تر میکند؛ همچنین تماشای یک گیاه در حال رشد و شکوفایی توسط ما می‌تواند به کاهش افسردگی کمک کند.
انواع کاکتوس
انواع مختلفی از کاکتوس وجود دارد که در طیف وسیعی از اشکال، رنگ‌ها و اندازه‌ها هستند و به این ترتیب میتوانید به دنبال کاکتوسی باشید که مناسب سلیقه و سبک دکوراسیون خانه‌ی شما باشد. البته برخی از کاکتوس‌ها اگر نور کافی هم دریافت کنند، شکوفه‌های زیبایی به رنگ سفید، صورتی، قرمز، نارنجی، زرد یا بنفش خواهند داشت.
- کاکتوس تیغ دار
- کاکتوس گوشتی
آبیاری کاکتوس ها
کاکتوس‌هایی که خار بیشتری دارند نسبت به کاکتوس‌هایی که خار کمتری دارند آب کمتری از دست می‌دهند و به طبع آن کمتر به آبیاری نیاز دارند و کاکتوس های گوشتی نیاز آبیاری بیشتری دارند.
نور مناسب کاکتوس
نور مناسب برای تمامی کاکتوس ها نور غیر مستقیم و با کیفیت است
کوددهی کاکتوس
برای قطور شدن تنه کاکتوس میتوانید از کودهای پتاسیم بالا و برای توسعه و گسترش ریشه از کودهای فسفر بالا استفاده کنید .بنابراین بهترین گزینه برای کاکتس ها کودهای 12-12-36 می باشد
آکانتوکالیسیوم گلاسیوم(Acanthocalycium glaucum)
نام این کاکتوس از کلمه‌ی یونانی آکانتا به معنی خار و ستون فقرات و کالیکس (calyx) به معنی پوشش و کاسه گرفته شده است که اشاره به غلاف یا کاسه‌ی گل دارد که خارها روی آن رشد میکنند. این گیاه به صورت تکی است و به صورت یک کاکتوس کوچک و کروی رشد میکند و ارتفاع رشد آن حداکثر تا 15 سانتی‌متر می‌رسد.
آکانتوکالیسیوم تیونانتوم(Acanthocalycium thionanthum)
کاکتوس آکانتوکالیسیوم تیونانتوم به خاطر تیغ‌های خوش فرم و زیبای خود شناخته می‌شود. این کاکتوس به اندازه‌ی 10 سانتی‌متر رشد میکند و شاخه‌هایی سبز و کروی شکل روی بدنه‌یآن می‌روید.این گیاه به علاوه از انواع کاکتوس گلدار است و در شرایط مناسب گل‌های زرد و زیبایی روی آن می‌روید.
کاکتوس میوه بلوطی (Ariocarpus confuses)
این نوع کاکتوس یکی از انواع زیبای کاکتوس‌ها است که حداکثر ارتفاع آن حدودا 2 تا 16 سانتی‌متر (1 اینچ) خواهد بود. این گیاه هنگامی که گل می‌دهد میتوانید از آن انتظار گل‌های صورتی داشته باشید. فصل گلدهی آن نیز بین اواخر پاییز و اوایل زمستان است.
آریوکارپوس الفانتیدنس(Ariocarpus kotschoubeyanus subsp. Elephantidens)
آریوکارپوس یکی از انواع کاکتوس کوچک و نسبتا حساس است که باید از آن در برابر سرما محافظت شود (حداکثر تحمل دمای سرد تا منفی 10 درجه‌ی سانتی‌گراد). این کاکتوس بسیار مسطح است و گل‌های ستاره‌ای کوچک تولید میکند. در بیشتر موارد ارتفاع این کاکتوس تنها چند سانتی‌متر خواهد بود و بیشتر به صورت یک توده دیده می‌شود.آبیاری این گیاه از قسمت پایه به حفظ زیبایی آن کمک میکند و باعث می‌شود قسمت‌های پشمی روی برگ‌ها سالم بماند و رنگ و رو رفته یا پوسیده نشود. آریوکارپوس را میتوانید در سایه و نور و یا معرض مستقیم نور خورشید قرار دهید.
کاکتوس اختری (Ariocarpus lloydii)
این کاکتوس زیبا بیشتر به خاطر شکل و شمایل زیبایی که دارد، شناخته می‌شود. وقتی کاکتوس بالغ می‌شود ارتفاع آن حداقل 2 سانتی‌متر و حداکثر به 15 سانتی‌متر می‌رسد. از ویژگی‌های ظاهری آن نیز می‌توان به بدنه‌ی سبز تیره و حتی زرد رنگ آن اشاره کرد. این کاکتوس از نوع کاکتوس گلدار است و گلی به رنگ صورتی می‌دهد.آبیاری بیش از حد این کاکتوس و غرغآب کردن خاک آن باعث پوسیدن گیاه شما می‌شود. کاکتوس Ariocarpus lloydii برای رشد بهتر نیاز به آفتاب کامل دارد.
کاکتوس‌های زرهی(Armatocereus oligogonus)
کاکتوس زرهی نوعی از کاکتوس‌های درخت مانند از آمریکای جنوبی است که ارتفاع آن می‌تواند به 12 متر برسد. بارزترین ویژگی این نوع کاکتوس‌ها تکه تکه شدن ساقه‌ی آنها است چرا که چرخه‌ی رشد هر ساله باعث ایجاد گره در بدنه‌ی کاکتوس می‌شود. تعداد این گره‌ها در بدنه‌ی کاکتوس زرهی معمولا بین 3 تا 16 گره است. تیغ‌های برخی از گونه‌های کاکتوس زرهی بسیار بزرگ است و البته برخی دیگر نیز خارهای کمتری دارند و یا کاملا بدون خار هستند.
آروجادوا پنیسیلاتا (Arrojadoa penicillate)
این نوع کاکتوس که به آن کاکتوس آروجادو پنیسیلاتا یا رشته‌ای می‌گویند به صورت توده‌های درختچه‌ای و متشکل از ساقه‌های نازک استوانه‌ای است که از قسمت پایینی گیاه رشد میکنند. ساقه‌ی این کاکتوس ممکن است به قطر 8 سانتی‌متر نیز برسد اگرچه برخی گونه‌های کاکتوس آروجادو ممکن است بسیار نازک‌تر باشند و ارتفاع آنها به حدودا 2 متر برسد.
آروجادوا تئونیسنیانا(Arrojadoa theunisseniana)
این کاکتوس نیز از خانواده‌ی کاکتوس‌های آروجادوا است و با ظاهر بلند و کشیده‌ی خود شناخته می‌شود. این کاکتوس جز انواع کاکتوس دراز می‌باشد. گل‌های این نوع کاکتوس نیز به رنگ صورتی و ژله‌ای یا آبنبات مانند است و پس یک یا دو روز سیاه شده و می‌افتد. این کاکتوس برای رشد مناسب به آفتاب مستقیم دارد و در مناطق سایه و بدون نور رشد کافی نخواهد داشت.
آرتروسرئوس روندونیانوس(Arthrocereus rondonianus)
این کاکتوس بومی مناطق برزیل است و زیستگاه طبیعی آن مناطق خشک و صخره‌ای است. این کاکتوس بیشتر به صورت وحشی در طبیعت رشد میکند و در حالت بلوغ به 16 تا 60 سانتی‌متر ارتفاع می‌رسد. کاکتوس آرتروسئریوس رونداندیوس دارای ساقه‌های نازک و بلند است که تیغ‌ها دور تا دور آن را می‌پوشانند و گلهایی به رنگ صورتی می‌دهد.
آستروفیتوم کاپوت مدوسا (Astrophytum caput-medusae)
این کاکتوس شاید از نظر ظاهری خیلی جذاب نباشد اما یکی از کاکتوس‌های کمیاب در دنیاست. این گیاه رشد آهسته‌ای دارد و متشکل از ساقه‌هایی است که از قسمت زیرین رشد میکنند. این کاکتوس از انواع کاکتوس گلدار است و گل‌های زیبایی به رنگ سفید و زرد می‌دهد.آبدهی به این کاکتوس باید به طور متوسط انجام شود تا از پوسیدن آن جلوگیری شود. این کاکتوس به عنوان یک گیاه خانگی نیاز به آفتاب کامل و سایه نسبی دارد.
کاکتوس کلاه اسقفی (Astrophytum coahuilense)
کاکتوس کلاه اسقفی یک کاکتوس جذاب با رشد آهسته است که از نظر ظاهری خیلی شبیه به کاکتوس میریوستیگما (myriostigma) است اما از نظر ویژگی‌هایی مانند میوه، گلدهی و دانه‌ها با هم متفاوت هستند. کاکتوس کلاه اسقفی رشد آهسته‌ای دارد و بالغ شدن گیاه شاید سال‌ها طول بکشد اما برای رشد بهتر لازم است در محیطی بسیار آفتاب‌گیر باشد و چند ساعتی نیز بتواند در معرض نور خورشید قرار گیرد. با مراقبت درست از این گیاه میتوانید شاهد گلدهی آن نیز باشید که گلهایی به رنگ زرد می‌دهد
کاکتوس ستونچه درفشی (Austrocylindropuntia exaltata)
کاکتوس ستونچه درفشی نوع دیگری از کاکتوس است که البته به آن سنجاق حوا (Eve’s pin) هم گفته می‌شود. ارتفاع این کاکتوس می‌تواند به 4 متر هم برسد ، و در خانواده‌ی کاکتوس های دراز قرار می‌گیرد. کاکتوس ستونچه درفشی به محیطی نسبتا خشک، بستر شنی و همینطور آفتاب مستقیم برای رشد نیاز دارد.
کاکتوس شافری (Austrocylindropuntia shaferi)
کاکتوس شافری، یک کاکتوس استوانه‌ای کوچک است که ارتفاع آن به 30سانتی‌متر و بیشتر می‌رسد و قطعات آن تقریبا 15 سانتی‌متر طول و 3 سانتی‌متر قطر دارند. این کاکتوس نیز همانند سایر انواع کاکتوس به آبیاری کمی نیاز دارد و بهتر است در معرض نور مستقیم خورشید باشد.
کاکتوس ایلوستیا نارواسنیس (Aylostera narvaecensis)
این نوع کاکتوس یک کاکتوس خوشه‌ای کوچک است که از قسمت زیرین منشعب شده و گروه‌های کوچکی از کاکتوس را با عرض حدودا 15 سانتی‌متری تشکیل می‌دهد. این کاکتوس از انواع کاکتوس‌های گلدار است و با گلدهی تمام سطح کاکتوس را گلهایی زیبا می‌پوشاند. گل‌های کاکتوس ایلوستیا نارواسنیس به رنگ صورتی است و گیاه برای رشد به سایه و آفتاب نیاز دارد.
کاکتوس توپی (Ball Cactus)
کاکتوس توپی بومی علفزارهای آمریکای جنوبی است و عموما ظاهری کوچک و کروی یا استوانه‌ای دارد. این نوع کاکتوس دارای دنده‌های عمیق و خوشه‌هایی از خار است. گل‌های کاکتوس توپی معمولا به رنگ زرد یا قرمز هستند و در امتداد تاج ظاهر می‌شوند.
کاکتوس دُم بیور (Beaver tail cactus)
کاکتوس دِم بیور یا گلابی خاردار بومی بیابان‌های آمریکا و مکزیک است. این گیاه برای نگهداری در یک محیط آفتابی کاملا مناسب است. با این حال اگر آب و هوا سرد باشد، لازم است کاکتوس در داخل خانه نگهداری شود. این کاکتوس به طور کلی عاری از بیماری‌ها است و به مراقبت کمی احتیاج دارد. شکوفه‌های زیبای کاکتوس دُم بیور، مرغ مگس‌خوار و گرندگان، زنبورها و حشرات مفید را به خود جذب میکند.
کاکتوس لانه‌ی پرنده (Bird’s Nest Cactus)
کاکتوس لانه‌ی پرنده یک کاکتوس کروی با خارهای نرم طلایی رنگ است که تقریبا تمام بدن آن را می‌پوشاند. خوشه‌های این کاکتوس در کنار هم شبیه لانه‌ی پرنده به نظر می‌رسد و به همین خاطر به آن کاکتوس لانه‌ی پرنده گفته می‌شود.
کاکتوس خرگوشی (Bunny Ear Cactus)
کاکتوس خرگوشی یا اپونتیا میکروداسیس بومی مکزیک و مناطق خشک و بیابانی است. با فراهم کردن شرایط مشابه شرایط زیست می‌توان این کاکتوس را بدن زحمت نگهداری کرد. تنها چیزی که لازم است یک اتاق خشک و با رطوبت کم و یک نقطه‌ی آفتابی است.
کاکتوس دکمه‌ای (Button Cactus)
کاکتوس دکمه‌ای بومی مناطق ماداگاسکار است و با نام علمی اپیتلانتا میکرومریس شناخته می‌شود و البته به آن کاکتوس توپ پینگ پونگ هم گفته می‌شود. این کاکتوس برای اتاق‌های آفتابی انتخاب خوبی است. کاکتوس دکمه‌ای مانند اکثر کاکتوس‌ها نقاط آفتابی را دوست دارد تا بتواند در معرض نور خورشید قرار گیرد.
کاکتوس کابیگا (Cabega)
کاکتوس کابیگا با نام علمی آستراسفالکسروس دایبوسکی (Austrocephalocereus dybowskii) یکی از کاکتوس‌های کمیاب است که در شرایط نگهداری ایده‌آل رشد خوبی خواهد داشت. برای نگهداری از کابگا آن را در یک اتاق روشن و آفتابی قرار دهید.
کاکتوس خارپشت توت‌فرنگی (Calico Cactus)
کاکتوس کالیکو بومی مناطق بیابانی جنوب آمریکا و مکزیک است. این کاکتوس به صورت خوشه‌ای رشد میکند و گاهی به بیست شاخه یا بیشتر می‌رسد. گل‌های سرخابی روشن آن در فصل بهار می‌روید و ظاهر قیف شکل دارند.
کاکتوس پنجه گربه (Cat’s Claw)
کاکتوس پنجه گربه‌ای گیاهی بومی بیابان چی‌واوا در آمریکای جنوبی است. این کاکتوس بارها در گروه‌های اشتباه طبقه‌بندی شده و در نهایت به نامی رسیده است که از زبان یونانی سرچشمه گرفته و به معنای قلاب ماهی است.
کاکتوس چانه‌ای (Chin Cactus)
کاکتوس چانه‌ای یا پرچانه بومی آرژانتین و برخی دیگر از قسمت‌های آمریکای جنوبی است. این کاکتوس به محافظت در برابر آفتاب نیاز دارد و حتی در سایه‌ی جزئی هم به خوبی رشد میکند. این کاکتوس هم مانند سایر کاکتوس‌های صحرایی (بیابانی) به خاک، آب و مواد مغذی مشابه نیاز دارد و در مجموع گیاهی است که نگهداری از آن ساده و راحت است.
کاکتوس کریسمس (Christmas Cactus)
کاکتوس کریسمس با نام علمی اشلومبرگرا گیاه بسیار محبوب و زیبایی است که در فصل زمستان گل می‌دهد نه تنها مراقبت از این گیاه آسان است بلکه به راحتی نیز تکثیر می‌شود و به این ترتیب می‌تواند هدیه‌ی خوبی برای کریسمس یا سایر مراسمات باشد.
روش تکثیر کاکتوس
1. قلمه زدن کاکتوس
در این روش، یک بخش از گیاه از جمله ساقه، تکه‌ای از ریشه یا یک برگ، از گیاه مادر جدا شده و در محیطی مرطوب و بهترین شرایط رشد واقع شده و به طور طبیعی ریشه زده و رشد میکند.
2. تکثیر با بذرهای کاکتوس
در این روش، بذرهای کاکتوس جدا شده و در محیطی مرطوب قرار داده می‌شوند تا ریشه زده و رشد کنند.
3. پیوند زدن کاکتوس
در این روش، دو یا چند گیاه کاکتوس با هم پیوند زده می‌شوند. در این روش، گیاه‌هایی با شاخه‌هایی نازک و ظریف برای پیوند زدن مناسب هستند.
4. استفاده از پاجوش کاکتوس
در این روش، پاجوش کاکتوس از گیاه جدا شده و در محیطی مرطوب قرار داده می‌شود تا ریشه زده و رشد کند. این روش برای گونه‌هایی که پاجوش دارند، مناسب است. در هر یک از این روش‌ها، برای ایجاد بهترین شرایط رشد برای کاکتوس، باید به عواملی مانند نور، رطوبت، دما و خاک توجه شود. به همین دلیل، برای هر نوع کاکتوس، بهتر است روش مناسب تکثیر را انتخاب کرده و شرایط رشد مناسب را برای آن فراهم کنیم
جمع بندی
انواع مختلفی از کاکتوس وجود دارد که در طیف وسیعی از اشکال، رنگ‌ها و اندازه‌ها هستند که نیاز آبیاری متفاوتی دارند و برای بالا بردن مقاومت آنها و قطور شدن تنه میتوانید از کودهای فسفر و پتاسیم بالا استفاده کنید.
منابع
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%85
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D9%88%DA%98%D9%86
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B3%D9%81%D8%B1