اجزای اصلی ساختمان آلی گیاه را اکسیژن، کربن و هیدروژن تشکیل می دهند که از طریق آب و یا هوا جذب گیاه می شوند. اما علاوه بر این اجزا، گیاه در ساختمان سلولی و فعالیت های فیزیولوژیکی خود به عناصر دیگری نیز نیاز دارد که از طریق خاک جذب شده و به دو دسته عناصر ماکرو در کشاورزی (macronutrients) و عناصر میکرو (micronutrients) تقسیم می شوند.
عناصر ماکرو المنت به مقدار زیادی مورد نیاز گیاه هستند و شامل نیتروژن (N)، فسفر (P)، پتاسیم (K)، کلسیم (Ca)، منیزیم (Mg) و گوگرد (S) می شوند. بعضی از کارشناسان، نیتروژن، فسفر و پتاسیم را در گروه عناصر اولیه قرار می دهند؛ زیرا به مقدار بسیار بیشتری نسبت به کلسیم، منیزیم و گوگرد مورد نیاز گیاه هستند. عناصر میکرو که به مقدار کمتری مورد نیاز گیاه می باشند شامل آهن (Fe)، منگنز (Mn)، مولیبدن (Mo)، بر (B)، مس (Cu)، روی (Zn) و کلر (CI) هستند. در مورد بعضی از گیاهان مانند غلات، سیلیس (Si) نیز در این دسته قرار می گیرد. بعضی از کارشناسان نیکل (Ni) را نیز به عنوان عنصر میکروی مورد نیاز گیاه ذکر کرده اند. کمبود عناصر غذایی ماکرو و میکرو در گیاه باعث کاهش عملکرد گیاه و در نهایت کیفیت محصول و بیماری های فیزیولوژیکی می شود که با استفاده به موقع از کودهای کشاورزی می توانید این مشکل را برطرف کنید.
از کودهای ماکرو-میکرو زیر نیز بازدید کنید:
- کود ریز مغذی میکرو کمپلکس آپیکس چینی
- کود آهن فرودوکسین پلاس پومگرو اسپانیایی
- کود فروت ست اگرونایک چینی
- کود فسفیت پتاسیم بیوکر کا نواگرو ایتالیا
عناصر ماکرو (ماکرو المنت)
نیتروژن
نیتروژن در ساختمان سلول گیاهی به صورت اسیدهای آمینه، پروتئین ها، اسیدهای نوکلئیک، کلروفیل و کوانزیم ها وجود دارد. بخش زیادی از نیتروژن گیاه به صورت ترکیبات آلی بوده، اما کم و بیش به فرم یون های آمونیوم (NH) و نیترات (NO3) نیز دیده می شود. نقش ساختمانی ازت شامل، حضور در ساختمان اسیدهای آمینه و پروتئین ها، وجود در غشاهای سلولی، در ترکیب نوکلئوتیدها و از عناصر تشکیل دهنده آنزیم ها و کوآنزیمها است.
مزایای استفاده از نیتروژن
- افزایش رشد سبزینه ای
- رشد و توسعه متعادل گیاه
- افزایش در شدت رنگ سبز برگها
- افزایش میزان پروتئین های گیاهی
- افزایش تولید میوه و دانه
علائم کمبود نیتروژن
- سبب توقف رشد بافت های جوان
- اختلال در سنتز پروتئین
- کلروز عمومی
- انهدام پروتئین های کلروپلاست
فسفر
فسفر در ساختمان سلولی به صورت های اسیدهای نوکلئیک، کوانزیم ها، فسفولیپیدها، غشاء ها و در بسیاری از فعالیت های حیاتی و از جمله ذخیره و انتقال انرژی شیمیایی (به صورت های ADP و ATP) وجود دارد. فسفر در درون دانه ها و اندام های ذخیره ای گیاه نیز وجود دارد.
مزایای استفاده از فسفر
- تسریع در رشد و رسیدگی محصول
- کیفیت مصرفی بافت های سبزینه ای را افزایش می دهد.
- فسفر به راحتی در گیاه انتقال می یابد و مسیر حرکت آن به سمت اندام های جوان و در حال رشد است.
- توسعه و گسترش ریشه
- باعث گل انگیزی
علائم کمبود فسفر
- رشد ساقه و ریشه به شدت کم شده
- رشد ساقه مستقیم و باریک
- تعداد ساقه های فرعی محدود گشته، جوانه های جانبی مرده و یا به خواب می روند.
- برگ های مسن به سرعت می ریزند.
- تعداد گل ها کاهش می یابد.
- باز شدن برگ ها و جوانه ها در بهار به تأخیر می افتد.
- برگ ها ارغوانی گشته و با روی آنها لکه های آبی مایل به سبز که دارای مراکز ارغوانی یا قهوه ای به وجود می آید و کناره برگ ها قرمز، ارغوانی یا قهوه ای می شود.
پتاسیم
پتاسیم به عنوان فعال سازنده بسیاری از آنزیم ها، در سنتز و انتقال کربوهیدرات ها و به طور کلی مصرف گاز کربنیک مؤثر است و برای تشکیل دیواره ضخیم سلولی ضرورت دارد. جذب آب و تعادل جذب عناصر به کفایت پتاسیم در سلول ها نیاز دارد.
مزایای استفاده از پتاسیم
- جذب آب و تعادل جذب
- مکانیسم هایی مانند باز و بسته شدن روزنه ها
- پتاسیم کیفیت محصول را بالا می برد.
- راندمان فتوسنتز را افزایش می دهد.
- پتاسیم برای تشکیل دانه حجیم و ساقه مقاوم در غلات ضروری است.
- افزایش مقاومت گیاه
علائم کمبود پتاسیم
- رشد گیاه کند می شود.
- کناره برگ ها، به خصوص در برگ های مسن، قهوه ای شده و یا سوختگی ایجاد می شود.
- ساقه ها ضعیف می شوند.
- میوه و دانه کوچک و چروکیده
عناصر میکرو (میکرو المنت)
آهن
آهن یکی از عناصر ریز مغذی بسیار مهم است که کمبود آن یکی از شایع ترین کمبودهای عناصر غذایی در باغات و زراعت اکثر نقاط کشاورزی کشورمان به حساب می آید. آهن در ساختمان کلروفیل ،سیتوکروم ها و آنزیم نیتروژناز شرکت دارد. آهن در تنفس با تغییر در حالت اکسید و احیاء نقش دارد.
مزایای استفاده از آهن
- افزایش فتوسنتز
- افزایش ساخت آنزیم های گیاهی
- افزایش زودرسی اندام ها
- افزایش پهنک و سبزینگی برگ
علائم کمبود آهن
- کلروز برگ های جوان مشاهده می شود.
- پهنک برگ ها دکلره شده و رگبرگها سبز باقی می ماند
- سبب کاهش کلروپلاست ها و میزان کلروفیل می شود.
روی
روی در گیاهان نقش تغذیه ای بسیار قدرتمندی ایفا می کند. خواص کود روی در رشد بیشتر میوه درختان و طراوت گیاهان قابل رویت است. فعال کننده آنزیم هاست و در سنتز اکسین نقش دارد و جهت رشد طولی سلول ها و بافت ها ضروری می باشد.
مزایای استفاده از روی
- مقاومت در مقابل عوامل نامساعد زنده و غیر زنده
- افزایش کشش انتهایی گیاه
- فعال سازی مقدار کم یا زیاد آنزیم و غشاها
- تنظیم مراحل رشدی گیاه
- سبب کلروز پهنک برگ های جوان
- کاهش و توقف رشد شاخه های گیاه
منگنز
منگنز یکی از عناصر کم مصرف ولی ضروری برای رشد و نمو گیاهان می باشد که نقش های متعددی را برای گیاهان ایفا می کند. این عنصر برای تولید کلروفیل ضروری بوده و در فرآیندهای آنزیمی، احیای نیترات، متابولیسم پروتئین و خنثی سازی رادیکال های آزاد نقش دارد . به دلیل قدرت تغییر ظرفیت این عنصر در جریانات اکسیداسیون و احیای نقش دارد و در گیاه فعال کننده برخی آنزیم ها است.
مزایای استفاده از منگنز
- مقاومت در مقابل عوامل نامساعد زنده و غیر زنده
- افزایش فتوسنتز
- دخالت در بیشتر فعالیت های گیاهی
- فعال سازی مقدار کم یا زیاد آنزیم و غشاها
- انسجام غشای کلروپلاست
- آزادسازی اکسیژن در فرآیند فتوسنتز
- تنظیم مراحل نموی گیاه
علائم کمبود منگنز
- سبب کلروز بین رگبرگی در برگ های مسن می شود.
کلسیم
کلسیم در ساختمان دیواره سلولی شرکت دارد. بنابراین کلسیم در اندام های گیاهی تثبیت گردیده و میزان انتقال آن کم است. کلسیم از طریق رسوب دادن بعضی ترکیبات از سمیت ناشی از غلظت زیاد آنها در گیاه می کاهد. کمبود کلسیم به صورت باز نشدن برگهای جوان و چروکیدگی و پیچیدگی کناره برگها مشاهده می شود.
منیزیم
منیزیم در ساختمان کلروفیل، در فعالیت آنزیم های سوخت و ساز کربوهیدرات ها و احتمالا در جذب و انتقال فسفر شرکت دارد. منیزیم در ساختمان کلروفیل، در فعالیت آنزیم های سوخت و ساز کربوهیدرات ها و احتمالا در جذب و انتقال فسفر شرکت دارد.
علائم کمبود منیزیم
کمبود منیزیم باعث پریدگی رنگ برگ های مسن می گردد. رنگ پریدگی از کناره برگ ها شروع شده و به نواحی مرکزی برگ نفوذ می کند. کمبود منیزیم در ذرت به صورت نوارهای زردی به موازات رگبرگ ها و در طول برگ مشاهده می شود.
بر
بور یک ماده مغذی مهم برای رشد و سلامت تمامی محصولات است. این عنصر، یک جزء از دیواره سلول های گیاهی و ساختارهای تولیدمثلی است. بور یکی از مواد مغذی موجود در خاک است، به این معنی که در معرض حرکت در خاک است. از آنجایی که بور در مقادیر کمی برای گیاهان موردنیاز است، مهم است که به صورت یکنواخت در سراسر زمین پخش شود. انتقال هیدرات های کربن درگیاه از نقش های این عنصر در گیاه است.
مزایا استفاده از بر
- جزئی از دیواره سلولی
- مؤثر در مصرف کلسیم
- سنتز اسید نوکلئیک
- انسجام غشاءها
- تنظیم مراحل نموی گیاه
علائم کمبود بر
- باعث بد شکلی، داغ زدگی و لکه های دکلره در برگ های جوان می شود.
- مشاهده ترک های ریز روی شاخه و دمبرگ ها
- کاهش و توقف رشد طولی و تقسیم سلولی
- اختلال در توسعه بافت های مریستمی
- دخالت در تنظیم ساخت برخی غشاهای سلولی
- کمبود بر باعث تراکم زیاد اکسین می شود.
مولیبدن
مولیبدن جزء ساختاری آنزیم هایی است که در فرآیندهای بیوشیمیایی مختلف، از جمله نیتروژن زدایی (نیتروژن گیاهی) و متابولیسم گوگرد، شرکت می کند. مولیبدن به عنوان کاتالیزور در تبدیل نیترات به آمونیاک در گیاهان عمل می کند که این فرآیند برای تأمین نیتروژن لازم برای ساخت پروتئین ها بسیار حیاتی است. وجود کافی مولیبدن می تواند به بهبود کیفیت محصولاتی مانند حبوبات و سبزیجات کمک کند. مولیبدن می تواند به تقویت سیستم ایمنی گیاهان کمک کند و آنها را در برابر بیماری ها و استرس های محیطی مقاوم‌تر سازد.
مزایای استفاده از مولیبدن
- مقاومت در مقابل عوامل نامساعد زنده و غیر زنده مورد نیاز در فرآیند تثبیت نیتروژن و احیای نیترات
علائم کمبود مولیبدن
- رنگ پریدگی شاخ و برگ گیاه در برگهای مسن شده
- بد شکلی شاخه و دمبرگ ها
- در حبوبات و گیاهانی که دانه تولید میکنند، کمبود مولیبدن میتواند به مشکلاتی در تشکیل و توسعه دانه‌ها منجر شود.
گوگرد
گوگرد، همانند نیتروژن، جزء مهمی از پروتئین های گیاهی و کوآنزیم آ (coenzyme A) است. گوگرد در ساختمان اسیدهای آمینه مانند متیونین (methionine)، سیستین (cystine) و سیستئین (cysteine) و نیز در تشکیل کلروفیل و تولید روغن در دانه گیاهان روغنی مثل لوبیا روغنی و کتان شرکت دارد.
روی
- روی به عنوان یک کاتالیزور در ساختار بسیاری از آنزیم ها شرکت دارد و در فرآیندهای متابولیکی مانند تنفس و سنتز پروتئین‌ها نقش دارد.
- روی در سنتز هورمون های گیاهی، به ویژه اکسین، مؤثر است که به تنظیم رشد و توسعه گیاه کمک می کند.
- وجود کافی روی می تواند به بهبود کیفیت میوه ها و سبزیجات کمک کند و عطر و طعم آنها را افزایش دهد.
- روی در فرآیند فتوسنتز مؤثر است و به بهبود عملکرد کلروفیل کمک می کند.
- روی به تقویت سیستم ایمنی گیاهان کمک کرده و آنها را در برابر بیماری ها و استرس های محیطی مقاوم تر می‌سازد.
- کمبود روی می تواند به مشکلاتی در توسعه ریشه ها منجر شود، که این امر تأثیر منفی بر جذب آب و مواد مغذی دارد.
مس
- نقش در آنزیم ها: مس به عنوان یک کاتالیزور در ساختار بسیاری از آنزیم ها، از جمله آنزیم های مرتبط با تنفس و فتوسنتز، عمل میکند. این عنصر به تسریع واکنش‌های شیمیایی کمک می کند.
- تولید کلروفیل: مس در سنتز کلروفیل نقش دارد و به بهبود فرآیند فتوسنتز کمک می کند. این امر باعث افزایش تولید انرژی در گیاه می شود.
- تنظیم متابولیسم: مس در متابولیسم نیتروژن و فسفر مؤثر است و به تنظیم فرآیندهای مرتبط با رشد و توسعه گیاه کمک می کند.
- تقویت سیستم ایمنی: مس به تقویت سیستم ایمنی گیاهان کمک کرده و آنها را در برابر بیماری ها و آفات مقاوم تر می سازد.
- نقش در انتقال الکترون: مس در زنجیره انتقال الکترون در فرآیندهای تنفسی و فتوسنتزی نقش دارد، که برای تولید انرژی در گیاهان حیاتی است.
- نقص در رشد ریشه: کمبود مس می تواند به مشکلاتی در توسعه ریشه ها و جذب آب و مواد مغذی منجر شود.
جمع بندی
نقش هر یک از عناصر ماکرو و میکرو در گیاهان به صورت مشخص می باشد و ازدیاد یا کمبود هر یک از این عناصر موجب ایجاد مشکلاتی برای گیاهان ما می شود. پیشنهاد می شود که این عناصر به صورت کود در اختیار گیاه قرار بگیرد و انتخاب نوع و میزان کود مورد نیاز به شرایط آب و هوایی، بافت خاک و هدف تولید گیاه بستگی دارد و تصمیم گیری در خصوص مصرف کودهای شیمیایی نیاز به شناخت صحیح از نقش عنصر و تغییرات آن در خاک دارد.
منابع
با ما همراه باشید
با ارائه برترین مقالات و مطالب روز کشاورزی توسط کارشناسان فنی
برای مشاوره آنلاین کلیک کنید
**اگری راز ،راز رویش ها**
کود ان پ کا و کاربرد آن
مقدمه
ممکن است شما هم با مشکل زرد شدن برگ ها و یا کاهش میوه و گل دهی درگیاهان خود روبرو شده باشید و به شما پیشنهاد خرید کود داده شده است. حتی در زمان خرید کود با اعدادی روی بسته کودها و همین طور با اصطلاح کود NPK روبرو شده باشید. در این مقاله می خواهیم هر آنچه که ذهن شما را در مورد کود ان پ کا درگیر کرده است از تعریف کود npk تا شناخت انواع کود و انتخاب بهترین کود npk متناسب با مشکلی که برای گیاه شما بوجود آمده است پاسخ کامل و واضح بدهیم. عناصر غذایی موجود در خاك نقش مهمی در تعیین میزان رشد و عملکرد گیاه و هـم چنـین بهبـود کیفیت محصول تولیدي دارند.
که این عناصر شامل
✅ عناصر پر مصرف (ماکرو) شامل: ازت، فسفر، پتاس، کلسیم، منیزیم
✅ عناصر کم مصرف (میکرو) شامل: آهن، روی، منگنز، مس، بر می باشد.
دراین بین کود NPK یکی از پر مصرف ترین نوع کودهای کامل ماکرو در دنیا است که برای افزایش رشد گیاهان و درختان استفاده بسیار زیاد استفاده می شود.
کود NPK چیست؟
کود کامل NPK مخفف سه عنصر یعنی نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) می باشد. نیتروژن مهمترین عنصر حاصـلخیزي خاك بوده و بخـش اصـلی مصـرف کودهـاي شـیمیایی را تشـکیل میدهد. فسفر، بعد از نیتروژن پرمصرف ترین عنصر براي گیاه به شمار میرود. این عنصر در تمام فرآیندهاي شیمیایی، سازوکارهاي انتقـال انرژي و انتقال پیامها دخالت دارد. پتاسیم نیـز در چندین مرحله از ساخته شدن پروتئین دخالت دارد، و به همین علت گردش نیتروژن و ساخته شدن پروتئین در گیاهان بستگی به مقدار این عنصر پرمصـرف دارد.
کودهای NPK معمولاً به شکل گرانول، پودر یا به صورت مایع می باشند. که بهترین روش، آبیاری می باشد البته بعضی از کودها بصورت مستقیم به خاک اضافه می شوند و بعضی بصورت محلول پاشی برروی گیاه صورت می گیرد. استفاده از کود ان پی کا دارای مزایای فراوانی می باشد از جمله: حلالیت بالا در آب، عدم رسوب این کودها در سیستم آبیاری، افزایش مقاومت گیاه در برابر خشکی، شوری و سرمازدگی، همزمان می توان با دیگر کودهای کشاورزی مخلوط کرد و همین طور این کودها دارای عناصر ماکرو و میکرو المنت ها می باشند، اشاره کرد.
گیاهان برای رشد بهتر و بهینه ی خود به یکسری مواد مغذی نیاز دارند که بدون آنها نمی توانند رشد کنند یا محصول با کیفیتی را تولید کنند و همچنین کمبود این عناصر سبب کاهش در برداشت می شود و آفات به راحتی به گیاه حمله و از آن تغذیه میکنند و از سوی دیگر گیاه به سرعت دچار بیماری قارچی میشوند بنابراین با استفاده از کودهای کشاورزی مثل کودهای ان پ کا این مشکل را برطرف میکنیم.
نقش نیتروژن (N) در ساختار گیاهان
نیتروژن (N) باعث رشد و نمو برگ و شاخه و ایجاد بوته و ساختار قوی در گیاهان می شود. همچنین نیتروژن برای ایجاد کلروفیل ضروری است که باعث سبز شدن برگ گیاهان و سرسبزی گیاهان می شود و همچنین برای فتوسنتز ضروری است. از طرفی نیتروژن بیش از حد ممکن است باعث به تاخیر انداختن گلدهی و میوه دهی گیاهان شود.
انتقال نیتروژن از برگ به سایر اندامها از طریق آوند آبکشی و به فرم اسیدهای آمینه انجام می گردد. تجمع نیترات در اندامها معمولا به دلیل انتقال از طریق آوند چوبی می باشد. عکس العملهای گیاه نسبت به نیتروژن به صورتهای زیر مشاهده می شود:
✅ افزایش رشد سبزینه ای
✅ رشد و توسعه متعادل گیاه
✅ افزایش در شدت رنگ سبز برگها
✅ افزایش میزان پروتئینهای گیاهی
✅ افزایش تولید میوه و دانه
با این حال، زیادی نیتروژن در خاک، بخصوص در اواخر دوره رشد، سبب افزایش رشد سبزینه ای به هزینه رشد اندامهای تولید مثلی و همچنین به هزینه رشد ریشه و کاهش ذخیره قند ریشه گیاهانی مثل چغندرقند می گردد. توسعه زیاد بافتهای سبزینه ای آبدار و لطيف موجب تحریک فعالیت بعضی حشرات مانند شته ها و همچنین حساسیت گیاه نسبت به سرما، خشکی، خوابیدگی و بعضی از بیماری ها و همچنین تأخیر در رسیدگی محصول می شود. زیادی نیتروژن در اوایل دوره رشد نیز موجب توسعه وسیع بافتهای سبزینه ای می گردد، که تا حدی در شرایط پر آبی مطلوب است، اما در شرایط کم آبی و دیم کاری مطلوب نیست. در شرایط اخیر، توسعه زیاد بافتهای رویشی موجب مصرف مقدار زیادی آب طی نیمه اول از دوره رشد گیاه می شود، تا آنجا که آب باقی مانده و موجود در خاک کفایت مصرف گیاه را در اواخر دوره رشد نمی کند. در نتیجه گیاه برای انطباق خود با شرایط محیطی، مقدار زیادی از برگها و ساقه های جوان خود را از دست می دهد و از عملکرد به شدت کاسته می شود.
بهترین زمان مصرف کود npk نیتروژن بالا، قبل از زمان گلدهی و همچنین برای قلمه های جوان که نیاز به شاخ و برگ زدن بهتر دارند، می باشد.
علائم کمبود نیتروژن در گیاهان
برگ گیاهانی که با کمبود نیتروژن روبرو هستند بصورت سبز مایل به زردی کلی دیده می شوند.برگ های مسن بیشتر از برگ های جوان آسیب دیده و کاملا زرد شده و می ریزند. برگ ها عموما از رشد باز مانده کوچک شده و فاصله بین گره ها و قطر ساقه ها کاهش می یابد.گل های کولتیوارهای تیره رنگ درجات روشنتری نسبت به گلهای طبیعی از خودشان نشان می دهند. از طرفی مصرف بیش از حد نیتروژن نیز سبب رشد رویشی بی رویه در گیاهان می شود.
نقش فسفر در ساختار گیاهان
فسفر (P) باعث تقویت سیستم رشد ریشه ها و گل ها می شود و همچنین میوه ها و یا دانه های بعدی شکوفه را تقویت می کند. فسفر برای هر فرآیند گیاهی که از انرژی مانند فتوسنتز، سلولهای جدید، رشد یا تنظیم آب استفاده می کند، مهم است. ایـن عنصـر در ترکیـب پـروتئینهـاي مرکـب، تولیـد برخـی از لیپیـدها و تبـادل انـرژي در انــدامهــاي مختلــف و همچنــین در رشــد و تولیــد ریشه هاي قوي و مقاومـت گیاهـان بـه بیمـاريهـاي گیاهی، تلقیح گل، تشکیل میوه و دانـه نقـش بسـزایی دارد.هم چنین باعث تسریع در رشد و رسیدگی محصول میشود.
جذب فسفر به مقدار کافی در اوایل دوره رشد گیاه، اهمیت بسیاری دارد، این اهمیت در اندامهای زایشی، بیشتر نمایان است. فسفر در تشکیل بذر نقش اساسی را دارد. فسفر عامل زودرسی محصولات، بویژه غلات است
علائم کمبود فسفر در گیاهان
ظهور علائم کمبود فسفر در گیاهان ابتدا به صورت پیچیدگی برگهای پیر به دور برگهای جوانتر و دوکی شدن برگهای جوان بروز می کند. کمبود فسفر در گیاه اختصاصی نیستند، ولی علائم کلی زیر ممکن است مشاهده شوند:
✅ رشد ساقه و ریشه به شدت نقصان می یابد
✅ رشد ساقه مستقیم و باریک می شود
✅ تعداد ساقه های فرعی محدود گشته، جوانه های جانبی مرده و یا به خواب می روند
✅ برگهای مسن به سرعت می ریزند
✅ تعداد گلها کاهش می یابد
✅ باز شدن برگها و جوانه ها در بهار به تأخیر می افتد
✅ برگها ارغوانی گشته و یا روی آنها لکه های آبی مایل به سبز که دارای مراکز ارغوانی یا قهوه ای هستند بوجود می آیند
✅ کناره برگها قرمز، ارغوانی یا قهوه ای می شود. گیاهان نسبت به کمبود فسفر قابل جذب در خاک عکس العملهای متفاوتی نشان می دهند. بطور کلی، گیاهان جوان به فسفر بیشتری نسبت به گیاهان مسن نیاز دارند.
نقش پتاسیم درساختار گیاه
نقش پتاسیم درساختار گیاه : پتاسیم (K) آنزیم هایی را فعال می کند که فرایندهایی را تقویت می کنند که توانایی گیاه را برای کنترل فشار روانی افزایش می دهند. تنش های گیاهی شامل مواردی است که در اثر پیوند، گرما، سرما، خشکسالی، بیماری و آفات ایجاد می شود توسط پتاسیم کنترل می شود. بنابراین پتاسیم به کیفیت میوه و گل و تشکیل پروتئین در میوه کمک می کند و برای سلامت کلی گیاه ضروری است. پتاسیم باعث فعال سازی آنزیم های مختلف، تنظیم فعالیتهای عناصر کانی اساسی گوناگون، تسریع رشد بافتهای مریستمی و تنظیم روابط حرکات روزنه ها و آب نقش اساسی را دارد. پتاسیم کیفیت محصول را بالا می برد و راندمان فتوسنتز را افزایش می دهد . پتاسیم برای تشکیل دانه حجیم و ساقه مقاوم در غلات ضروری می باشد.مقدار پتاسیم در خاک های مختلف متفاوت می باشد.
پتاسیم نیز عنصري است که در فعال کردن آنزیمهـاي احیـا کننـده گـاز کربنیـک و همچنـین در چندین مرحله براي ساخته شدن پروتئین نقش داشـته و گردش نیتروژن و ساخته شدن پـروتئین در گیاهـان به میزان این عنصـر بسـتگی دارد.
علائم کمبود پتاسیم در گیاهان
علائم کمبود پتاسیم در گیاهان در ابتدا به صورت نکروزه شدن (کاهش رنگ سبز طبیعی برگهای گیاه) برگهای پیر به صورت لکه هایی در امتداد طولی برگ خودنمایی می کند بروز می کند.
✅ رشد گیاه را کند میشود
✅ کناره برگها ،بخصوص در برگهای مسن ،قهوه ای شده و سوختگی ایجاد شده
✅ ساقه ها ضعیف شده
✅ میوه و دانه چروکیده شده
✅ کاهش مقاومت گیاه در برابر تنش های محیطی و بیماری و آفات
بهترین زمان مصرف کودهای NPK
بهترین زمان مصرف کودهای NPK در اوایل بهار و زمانی که گیاهان و درختان شروع به رشد میکنند میباشد و چرا که در این زمان سرما کم کم رو به کاهش می رود و شروع هوای نرم و ملایم بهاری است و بهترین زمان برای تغذیه گیاهان می باشد. اگر هدف پرورش سبزیجات پر برگ باشد، باید کودی با عدد نیتروژن بالا انتخاب شود و در صورت مصرف کود برای گل، باید کودی با فسفر بالا انتخاب شود تا به تشکیل شکوفه های بیشتر منجر شود. با آگاهی از میزان مواد موجود در خاک و مقایسه آن با میزان ماده مورد نیاز برای رشد مطلوب گیاه، می توان میزان کود بهینه را انتخاب کرد . در کل زمان استفاده از این کود بستگی به میزان عناصر نیتروژن ، فسفر ، پتاسیم دارد بطور مثال از کود ان پ کا که پتاسیم بیشتری دارد میتوان در فصل زمستان برای افزایش مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی استفاده کنید و یا از ان پ کا فسفر بالا در مراحل اولیه کاشت گل رز برای گسترش ریشه استفاده کنید ، بنابراین زمان استفاده از این کود میتواند متغییر و بستگی به هدف مورد انتظار از گیاه را دارد.
آخرین تحقیقات ایران و کشورهای خارجی بر روی کود NPK
آخرین تحقیقات ایران و کشورهای خارجی بر روی کود NPK: محمدزاده آلقو و همکاران (1397) مطالعه ای با هدف بررسی عکس العمل گیاه نخود (رقم هاشم) به انواع مدیریت هاي تغذیه اي آلی، شیمیایی و نانو ریز مغذي و تاریخ کاشت پاییزه و بهاره انجام دادند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت بهاره و همچنین تیمار کودي تلقیح باکتریایی با کود زیستی نیتروژنه و فسفره به دلیل فراهم کردن زمینه مناسب براي استفاده از منابع محیطی و عناصري مانند نیتروژن و فسفر، موجب افزایش رشد رویشی، عملکرد و اجزاي عملکرد نخود شده و برترین ترکیب تیماري بود. نتـایج آزمـایش رحـیم زاده و همکـاران )2011 (Rahimzadeh al et., نشـان داد مصرف کود شیمیایی باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه، ماده خشک برگ و عملکرد بیولوژیک گیاه دارویی بادرشبو Dracocephalum) moldavica (نسبت به شاهد شد. همچنین انور و همکاران( 2010 ) در بررسی نسبت هاي مختلف کودهاي پرمصـرف بـر عملکرد کمی و کیفی نعناع ژاپنی گـزارش کردند که مصرف این کودها در حدود 23 % نسبت به عدم مصرف کود، افزایش عملکرد را موجب میشود.
کریم نژاد و همکاران (2016 (Kariminejad al et., با مطالعـه روي گیـاه ذرت (Zea mays L.)بیان کردند استفاده از کود کامل NPK بر تعداد گره در ساقه اثر افزاینده داشته است. آنها بیـان کردنـد اسـتفاده از کـود کامل که شامل مجموعه اي از عناصر غذایی مهم از جمله نیتـروژن و فسفر میباشد، میتواند از طریق بهبـود رشـد رویشـی گیـاه، باعـث افزایش ارتفاع گیاه و در نتیجه افزایش تعداد گره در ساقه بـه دنبـال افزایش ارتفاع شود. در تحقیقی کـه توسط کومار و همکاران روي گیاه شـنبلیله انجام شد، مشـاهده گردیـد که کاربرد کود کامل NPK اثر معنی داري بر عملکرد بذر داشته است. Valadabdi و همکـاران عنوان کردند با مصرف فسفر، توسعه ریشه افزایش یافته و در نتیجـه جذب آب و املاح بیشتر شده است، کـه خـود سـبب افـزا یش رشـد رویشی و گسترش بوته شده است و در نهایـت، در افـزایش عملکـرد دانه مؤثر می باشد.
براساس مطالعات صورت گرفته توسط Aghhavani Shajariو همکاران (2015) کاربرد کود شیمیایی بر شاخص برداشت گشنیز تأثیرافزایشـی داشـت، کـه ایـن افزایش شاخص برداشـت در نتیجـه کـاربرد کـود نیتـروژن و فسـفر می تواند به علت متعادل شدن تغذیه گیاه و افـزایش انتقـال مـواد بـه بخش زایشی باشد.
بررسی اثر کاربرد کود npk بر میزان محصول دهی برنج نشان داد استفاده از کود npk در مقایسه با کود نیتروژن تنها، کود نیتروژن و فسفر و کود نیتروژن و پتاسیم توانست سبب افزایش فعالیت باکتری های تثبیت کننده نیتروژن شود و از این طریق عملکرد دانه و زیست توده در گیاه افزایش یافت. فراوانی نسبی باکتری های مفید با استفاده از npk افزایش پیدا کرد. در نهایت محققان اعلام کردند استفاده مداوم از کود npk می تواند به حفظ جمعیت باکتری های مفید خاک کمک کند.
اعداد روی بسته بندی کود NPK
برای خرید کود NPK با اعدادی روی بسته کودها روبه‌رو شوید. اولین چیزی که با دیدن این اعداد به ذهن می‌آید این است که این اعداد نشان دهده چی هستند ؟
همه کودها به ترتیب دارای سه عدد هستند که به ترتیب درصد وزنی نیتروژن کل (N)، فسفر محلول (P₂O₅) و پتاسیم محلول در آب (K₂O) را نشان می‌دهند.
به عنوان مثال، از نسبت 1-1-1 (مثل: 15-15-15) به طور گسترده در زمان کاشت در خاک‌هایی که کمبود فسفر و پتاسیم دارند استفاده میشود در حالی که اگر میزان فسفر و پتاسیم در خاک زیاد یا خیلی زیاد باشد، نسبت 1-0-0 (مثل 40-10-10) ممکن است گزینه مناسب‌تری باشد.
همچنین روی بعضی بسته بندی کودها ممکن است بعد از اعداد، حروف +TE را درج می کنند که؛ مخفف کلمه (Trace Element) به معنی عناصر ضروری است.
پیشنهاد اگری راز
تیم اگری راز طی سابقه کاری چندین ساله ی خود در زمینه ی کشاورزی به شما پیشنهاد میکند که قبل از درگیری محصولات خود با این آفات و بیماری ها و متحمل شدن ضرر سنگین ،مقاومت گیاه خود را با تغذیه مناسب و اصولی بالا برده و دیگر نگران باغ یا مزارع خود نباشید .
| بر روی محصولات پیشنهادی کود ان پ کا (NPK) کلیک کنید | |
| ? | |
| npk 12-61-0، CRESCENT NPK ، 44-5-8 NPK | |
| npk 14-69-16 ، npk 18-11-59 + te ، اکستراژل 18-11-59 +te | |
| npk 10-5-15 ،NPK 20 – 20 – 20 ، NPK 15-5-30 | |
| ،npk12-12-36 ، npk18-44-0، npk 12-3-43 | |
| npk 10-40-10،NPK 10-50-10 ،npk 10-52-10 |
جمع بندی
در نتیجه رشد مطلوب گیاه و حصول حداکثر کیفیت و کمیت محصول مستلزم وجود مقدار کافی و متعادلی از عناصر پر مصرف و کم مصرف در خاک است .در صورتیکه کمبود عنصر یا عناصر غذایی در خاک وجود داشته باشد باعث کاهش عملکرد گیاه و در نتیجه کیفیت محصول کاهش می باید ، بنابراین بایستی مواد غذایی مورد نیاز گیاه بصورت کود به خاک (یا گیاه) اضافه گردد.
منابع
- بررسی تأثیر سطوح مختلف کود کامل NPK و اسید فولویک بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزا عملکرد گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)
- بررسي رشد و نمو خيار گلخانهاي تحت تأثير کاربرد برگي کودهاي بيومين و هيومي فولين در مقايسه با کاربرد خاکي آنها و کودNPK
- تأثير نظامهاي خاكورزي و كود شيميايي (NPK (بر خصوصيات كمي و كيفي ذرت
- تاثیر کودهای زیستی، عناصر ریز مغذی و کودهای شیمیایی بر عملکرد و عناصر موجود در گیاه نعناع فلفلی در شرایط تنش خشکی
- کتاب بیماری شناسی گیاهی و بیماری گیاهی
- مقاله:https://candidegardening.com/GB/stories/4a4fdae0-94ba-44f3-b207-ae8c5d64b957
- مقاله: https://www.pennington.com/all-products/fertilizer/resources/understanding-fertilizer-labels
- کتاب اصول و مبانی زراعت
- https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF