پر شدن مغز پسته یکی از مهم ترین اهداف پسته کاران در جهت افزایش برداشت و کیفیت محصول می باشد. پر شدن مغز پسته به واسطه کودهای تغذیه ای، شرایط نگهداری و نوع رقم پسته می تواند متفاوت باشد. یکی از مهمترین مواردی که در این زمینه به پسته کاران کمک بسیار زیادی می کند، استفاده ار تغذیه کودی پسته به صورت صحیح و اصولی است که در ادامه به آن می پردازیم.

خندانی پسته و اهمیت آن

محصول پسته از جمله دانه‌ های مغذی و پرطرفدار است که پرورش و مراقبت از آن می تواند سودمند باشد؛ از این رو کشاورزان در جهت افزایش خندانی پسته و پر شدن مغز آن به دنبال راهکارهایی هستند تا با آن افزایش کمی و کیفی این محصول را داشته باشند. رشد پسته اغلب دارای سه مرحله مهم است که شامل رشد پوسته پسته، سخت و سفت شدن پوسته استخوانی پسته و افزایش و رشد وزن مغز پسته می شود. خندانی پسته، عدم خسارات آفات، رنگ، طعم و اندازه پسته از ویژگی ‌های مهم در بازارپسندی این محصول است. زیرا میزان بازشدگی یا خندانی پسته از یک رقم به رقم دیگر و از یک سال ‌به سال دیگر متفاوت می باشد. از این رو برای داشتن محصولی باکیفیت باید از رقم مناسب و کودهای مناسب برای پر شدن مغز آن استفاده کرد. در غیر این صورت پسته ‌ها توخالی و کم‌حجم شده و از بازار پسندی آن می کاهد.

از مقاله کودهای مناسب برای درشتی و قرمز شدن دانه انار هم بازدید کنید.

عوامل موثر در خندانی پسته

عوامل مختلفی در خندانی مغز پسته موثر است و هر یک از آن ها اثر بسیاری در این فرآیند دارند. اطلاعاتی نظیر شیوه و نحوه رشد پسته، زمان مصرف کودهای مناسب، نوع رقم و  مدیریت آبیاری، چهار رکن اصلی در زمینه پر شدن و خندانی مغز پسته است که شامل موارد زیر می شود.

نوع رقم و ژنتیک

 برخی از ارقام پسته نسبت به سایر رقم ها خندانی بیشتری دارند. انتخاب نوع رقم مناسب با توجه به شرایط محیطی می تواند موثر باشد. تغذیه کودی برای پر شدن و خندانی مغز پسته بسیار مهم است؛ اما با کوددهی نمی توان میزان خندانی پسته را در ارقامی که چندان پسته خندان نیست افزایش داد. به طور مثال رقــم اکبـری و فندقی از درصـد خندانـی بالاتری نسـبت بــه رقم کله قوچی برخوردار هستند.

 آب و هوا

 دما و حجم رطوبت مناسب در طول رشد و میوه دهی پسته جهت خندانی آن ضروری است. توجه کنید که دمای بسیار بالا و خشکی هوا می تواند موجب کاهش خندانی شود.

  خاک

 خاک مناسب برای باغات پسته نیازمند به زهکشی خوب و غنی از مواد مغذی است. در صورت شوری زیاد از کودهای ضد شوری استفاده شود که در نتیجه به خندانی بهتر آن کمک می کند.

تغذیه

 کوددهی مناسب با عناصر مهم مانند نیتروژن، فسفر، پتاسیم، بور، روی و منیزیم، به رشد و پر شدن مغز پسته کمک کرده که در نهایت خندانی پسته را به همراه دارد.

تنش ها

 تنش ها نیز می تواند مانع از خندانی پسته شود. از این رو افزایش شوری باغات پسته به دلیل شوری آب‌ (با EC بالای 8000 میکروزیمنس بر سانتی ‌متر) و یا خاک ها به دلیل افزایش فشار اسمزی خاک مانع از جذب عناصر مغذی به درخت می‌ شود. به همین دلیل کاهش کیفیت محصول و عدم خندانی پسته می تواند از اثرات این نمونه تنش ها باشد.

  آبیاری

 علاوه بر تغذیه کودی، آبیاری منظم نیز در جهت پر شدن مغز پسته اثر بسیاری در کیفیت و میزان خندانی پسته دارد. با کاهش مقدار آبیاری در اواخر تابستان درصد خندانی پسته کاهش می ‌یابد.

معرفی کود برای خندان شدن پسته

مصرف کودهای کشاورزی از جمله بهترین منابعی هستند که می تواند مواد معدنی و غذایی ضروری درختان پسته را تامین کنند؛ زیرا خاک به خصوص خاک هایی با کمی درصد شوری به‌ تنهایی نیازهای تغذیه ‌ای درختان پسته را برطرف نمی کند. در صورتی که هیچ گونه تغذیه کودی صورت نگیرد، احتمال ضعف درخت و کاهش تولید را به دنبال خواهد داشت که یکی از آن خسارت ها عدم خندانی پسته است که به نوبه خود خسارت اقتصادی قابل توجهی را به کشاورز تحمیل می کند.

انتخاب کود مناسب جهت پر شدن مغز پسته می تواند به خندانی آن نیز کمک کند. عوامل زیادی در خندانی این میوه تأثیرگذار هستند. یکی از این موارد علاوه بر کود، فشارهای فیزیکی است به طوری که شکاف پوست استخوانی یا اندوکارپ پسته گاهی به دلیل فشار مغز پسته به پوسته می ‌باشد. اما به طور کلی بیشترین موردی که در خندانی پسته موثر است تغذیه کودی پسته می باشد. عناصری که برای پر شدن مغز پسته موثر هستند چه به‌ طور مستقیم و چه غیرمستقیم در مقدار خندانی پسته نقش دارند.

  تاثیر کود پتاسیم در پر کردن مغز پسته

یکی از مهم‌ ترین عناصری که در جهت پر شدن مغز پسته موفق عمل می کند عنصر پتاسیم است. در واقع پتاسیم به درشتی و افزایش مغز پسته کمک می کند؛ از این رو در افزایش انتقال مواد غذایی به مغز پسته نقش مهمی دارد. کوددهی به خصوص در مرحله پر شدن مغز پسته از اهمیت زیادی برخوردار است. برای درشتی مغز پسته می توان از کودهای npk و به خصوص کودهای پتاس بالا استفاده کرد. تامین پتاسیم در این مرحله به قدری دارای اهمیت است که پر شدن مغز و خندانی پسته به آن وابسته است. قابل ذکر است که برای رسیدن به نتیجه مورد نظر توجه به کیفیت کود پتاسیم و اهمیت به زمان ‌بندی مصرف بسیار هم است.

محلول ‌پاشی فروت ست

یکی از مهم‌ترین کودهایی که در ابتدای بهار و زمان تورم جوانه ‌های درختان در جهت تقویت میوه موثر است کود فروت ست می باشد. کود فروت ست هم در ابتدای فصل رشد و هم پس از برداشت محصول به ‌منظور افزایش خندانی پسته به صورت محلول پاشی استفاده می شود. در حقیقت نقش فروت ست در ابتدای فصل، تقویت جوانه‌ های درخت پسته جهت باردهی بهتر و تشکیل میوه ‌های سالم است و مصرف این کود بعد از برداشت محصول مقاومت درخت را نسبت به سرما افزایش می‌ دهد و سبب افزایش کیفیت و پر شدن مغز پسته می ‌شود.

  استفاده از کود سولفات پتاسیم

کود سولفات پتاسیم یا سولوپتاس، از جمله کودهای موثر در خندانی پسته است. این کود در تسریع رشد درختان پسته، کیفیت مغز پسته، پر شدن مغز پسته و افزایش درصد خندانی و وزن دانه پسته موثر است. در واقع انواع کودهای حاوی پتاسیم که می ‌تواند در جهت خندانی و درشت شدن مغز پسته مورد استفاده قرار گیرند شامل سولفات پتاسیم، کود npk حاوی پتاس و پتاسیم محلول می باشد.

به طور کلی داشتن برنامه منظم کوددهی نیز در افزایش درصد خندانی و تولید محصولی با کیفیت مؤثر است. با تأمین عناصر درشت مغذی و ریزمغذی درختان پسته، می ‌توان میزان پسته‌ های پوک و دهان بسته را کاهش داد. در واقع همانطور که ذکر شد نقش پتاسیم در درختان پسته به جذب آب و بهتر باز و بسته شدن منافذ برگ کمک کرده و مصرف آن موجب افزایش مقاومت به آفات و بیماری ‌ها و افزایش درصد خندان شدن پسته و کاهش پوکی آن می‌ شود.

جمع بندی

کیفیت محصول و افزایش تناژ یکی از مهم ترین اهداف کشاورزان و باغداران است که این کیفیت به خودی خود حاصل نمی شود. یکی از فاکتورهای مهم در کیفیت و کمیت محصول، کوددهی صحیح و اصولی است که می تواند در عملکرد محصول موثر باشد. از این رو طبق موارد ذکر شده کوددهی نقش مستقیمی در خندان شدن پسته و عدم پوکی در این محصول دارد.